Voor de vrouw Bintje en de aardappeleters Welzijn, gezondheid en veiligheid p.j.zuid geluid Bloemen een nieuw gewas Hoogste punt Zuivel en gezondheid V 21 onder re da kt ie van de Perskommissie Bond van Plattelandsvrouwen voor Zeeland en Noord-Brabant. :v& Adres: P.J. de Rooy-Janse M.A. Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge Een titel welke vele aanlokkelijkhe den in zich bergt. Nog een beetje geld erbij en het geluk is compleet. De titel is gestolen van de praktijk school voor veehouderij in Horst. Op deze school is namelijk enkele weken geleden in het infocentrum het themaproject 'Welzijn, gezond heid en veiligheid van de werkenden in de landbouw' in gebruik genomen. Als bestuurslid had ik de eer bij de opening aanwezig te zijn. Het info centrum is een tentoonstelling met tastbare materialen, informatie op grcte borden alsook schriftelijke in formatie. Tevens is er specifieke pro- duktinformatie welke men kan meenemen. Het thema is momen teel met de wao-plannen van de re gering wel zeer actueel. Het is breed opgezet en richt zich op de pre ventie. Wat heeft mij nu zo getroffen in dit thema? Vooral het gevoel dat ik kreeg, dat dit iets is wat met mijzelf te maken heeft. Bij de voorgaande thema's 'mest en ammoniak' en 'automatisering', had ik echt het ge voel, dat dit iets voor het bedrijf is. Er blijken enorm veel dingen naar voren te zijn gebracht welke pas op de lange duur klachten geven, maar dan vaak ook klachten welke niet meer te genezen zijn. Het zijn wel de gevaarlijke kanten aan ons be roep. Met hulpmiddelen welke daar ook zijn te zien, is er erg veel te voorkomen. Uitkering Preventie is nodig. Dit jaar zijn de premies van de arbeidsongeschikt heidsverzekeringen bijna allemaal sterk verhoogd doordat de land bouwers steeds vaker een beroep doen op een uitkering wegens blij vende invaliditeit. Ik wil u toch een paar cijfers geven: 46% van de langdurig arbeidsongeschikten bin nen de landbouw heeft problemen aan de bewegingsorganen (o.a. rug klachten) verder wordt al 9% ver oorzaakt door psychische afwijkingen en 6% door ziekten aan de ademhalingswegen (o.a. stof). Er zijn in het Infocentrum te Horst verschillende trekkerstoelen aanwe zig, alsook veel veiligheidskleding. Wat denkt u van moderne gym schoenen met stalen neus en stalen zool en goede, niet lompe, veilig heidsschoenen voor vrouwen? Te vens wordt het verschil uitgelegd tussen stof, rook en nevel, gassen en dampen. Als men toch in een ruimte moet werken waar een van deze stoffen aanwezig is, denk dan aan stoffige stallucht of het poede ren van consumptie-aardappelen. Men kan inademing voorkomen met het juiste masker of de juiste helm. Er wordt op nog veel meer zaken gewezen waar we niet direct bij stil staan, zoals gehoorschade. Ik sprak daar met een dierenarts. Zij had tij dens de zwangerschap vanwege de zwaarte bijna geen keizersnede meer verricht, maar wel veel bloed getapt bij zeugen. Die dieren willen dan nogal hard gaan gillen. Haar dochtertje, nu ruim drie jaar, is gek op alle dieren, koeien, paarden, kip pen, enz. Van varkens moet ze ech ter niets hebben, zelfs voor biggen is ze bang. Het bewijs is natuurlijk niet te leveren, toch zegt de dieren arts nu: 'bij een volgende zwanger schap zou ik toch de varkensstallen mijden'. Belangrijk thema Het infocentrum ligt niet naast de deur. Toch zou het goed zijn als u er eens ging kijken. Vrouwen zien ge vaar, juist doordat we meestal op een andere manier bij het bedrijf be trokken zijn, misschien wel eerder dan mannen. Gewasbescher mingsmiddel na gewasbescher mingsmiddel wordt verboden, maar hoe zit het met onze mannen welke deze middelen al jaren spuiten? Dit thema is belangrijk voor alle wer kenden in de landbouw, maar mis schien moeten de vrouwen wel eerst gaan kijken om aan de man nen over te brengen hoe belangrijk Redaktie Henk Tegels In de akkerbouw is het tegenwoor dig moeilijk om een goede prijs voor de produkten te maken. Veel akker bouwers zoeken dan ook een nieuw produkt. Sommigen kiezen voor de groenteteelt en anderen voor de kuikenmesterij. In onze omgeving zijn er al een paar boeren begonnen met de bloementeelt. De bloemen teelt is grofweg te verdelen in de droogbloemen en de snijbloemen. De interesse in snijbloemen heeft ons gebracht in Aalsmeer. Op zater dag 14 september 1991 zijn wij af gereisd naar Hilverda-Aalsmeer. Dit bedrijf houdt zich bezig met het stekken van anjers. Het stekken van anjers is zeer arbeidsintensief, zo vertelde de heer P. van der Sande ons. De heer Van der Sande heeft ons rondgeleid op deze vestiging van Hilverda BV. Deze vestiging bestaat uit 6 ha kassen. In deze kas sen worden de moederplanten ver zorgd, de stekken geplant en er wordt vooral ook onderzoek ge daan. Zo worden de moederplanten dit soort zaken zijn voor de werken de maar tevens ook voor de ge zinsleden. Een arbeidsongeschikt bedrijfshoofd geeft veel problemen, ook voor de mede-gezinsleden. Aly Wisse-Maa; Een Walcherse boer die Bintjes aan huis verkoopt getest op ziekten en er wordt ook gezocht naar nieuwe anjersoorten. Nadat we dit bedrijf hadden gezien, mochten we bij twee kwekers kijken hoe zij de anjers opkweekten. Het eerste bedrijf was al erg bijzonder. Deze kweker had zijn kassen aan de voet van de duinen staan. Zijn an jers groeiden op puur zand, dit von den wij kleiboeren erg leuk om te zien. Hierna zijn we naar een bedrijf gegaan met buitenanjers. De heer Van der Sande liet ons hier zien dat om te beginnen met anjers er geen grote investeringen noodzakelijk zijn. Ook met minder middelen is het mogelijk te beginnen. Onze dag was erg leuk. Dit is zeker ook te danken aan de heer Van der Sande, die ons heeft rondgeleid en heeft verteld hoe alles werkt. En ook zijn vrouw moeten we bedan ken voor de koffie en de maagvul ling die zij voortreffelijk heeft verzorgd. PJZ-Fijnaart, Wilma Roelse De naam van de liefste leerlinge van een Friese onderwijzer, die tevens aardappels veredelde, is vereeuwigd in zijn zelfgekweekte aardappelras Bintje. Dit aardappelras heeft een groot aantal goede eigenschappen, waardoor het een 'all-round' ras is. De laatste tijd wordt de naam Bintje echter wel eens in een kwaad dag licht gesteld, vooral door lieden met onvoldoende kennis van zaken. In 't algemeen zijn aardappelen, als de omstandigheden daartoe goed zijn, gevoelig voor ziekten. In de vo rige eeuw b.v. is twee jaar achter el kaar de aardappelteelt totaal mislukt in Ierland. Gevolg: miljoenen men sen zijn er verhongerd, anderen emi greerden naar Amerika. Ook andere landen hebben slechte oogsten ge kend ten gevolge van slecht weer en/of slechte bewaarbaarheid. Er waren nog geen gewasbescher mingsmiddelen tegen de ziekten, v.n.l. phytophthora. Er was geen kunstmest en bewaren in een kuil of kelder lukte ook niet altijd goed. An dere mogelijkheden waren er toen niet. Met 'man en macht' is er gezocht naar oplossingen. De eerste was het zoeken naar betere rassen, die beter bestand (resistent) zijn tegen ziek ten en de weersomstandigheden. Kweekbedrijven en enkele particu lieren zijn bezig met wat 'veredelen' wordt genoemd. Tijdens de groei van het gewas op 't veld worden de sterkste planten gekruist om zo de goede eigenschappen te vermeer deren, via zaad. Het duurt 6 jaar eer er een nieuw ras is ontwikkeld. Er zijn nu al 150 rassen, waarvan een aantal geschikt is voor vermeerde ring. Om daarvan voldoende poot- goed te krijgen duurt nog eens een aantal jaren. En nog hebben we niet de milieu vriendelijke aardappel met goede kwaliteit, goede opbrengst, overal verkrijgbaar en goedkoop. Dat is wat 'de' consument van nu vraagt. Onderzoek Door onderzoek naar erfelijke eigen schappen en het vinden van die kleine stukjes, die in plantmateriaal Afd. Schouwen-Duiveland 20 oktober volleybaltoernooi. Plaats: Zierikzee. Aanvang: 12.30 uur. Kosten f 50,— per team. Op gave vóór 11 oktober bij: Jos van Felius, tel. 01114-1701; Kees Hanse, tel. 01110-12616. Afd. Langstraat 11 oktober bowling. Plaats: Ie Zeine te Waalwijk. Aanvang: 20.00 uur. Provinciaal 15 oktober: HB-vergadering in het Pannenhuis te Hoogerheide. Aan vang: 20.00 uur. 18 oktober: open dag Landbouwhuis ZLM te Goes. Aanvang: vanaf 14.00 uur. 4 november: DB-vergadering. ingebracht kunnen worden, is een groot aantal mogelijkheden in korte tijd te realiseren. Wat eerst 6 jaar duurde kan nu in één jaar. De snel heid van onderzoek en de uitvoering met daarbij de moeilijk te vatten we tenschappelijke benoemingen, zoals genetische manipulatie, stuiten op weerstand bij het publiek, 't Is alle maal niet zo snel te volgen of de consequenties ervan te overzien. Genetische manipulatie is een misleidende uitdrukking voor wat hier modificatie is. In een .interview zegt landbouwer A. de Schutter uit Biddinghuizen, die op zijn bedrijf voor een firma uit Leiden, gemodifi ceerde - veranderde aardappelen teelt voor onderzoek, hierover: 'De natuur zelf verandert ook steeds, kijk naar de evolutie, er treden regel matig vanzelf mutaties op. Wat wij bij de plantenveredeling doen is en kel versnellen, we voegen niets toe. We zoeken naar resistentie. De erfe lijke eigenschappen, die hiertoe lei den worden in de plant ingebracht. Het is niet meer en niet minder dan veredelen en dat is al jaren in gang gezet. Veredelen zonder duistere middelen. De erfelijke eigenschap pen zijn opgebouwd uit genen. Er is ontdekt dat genen niet meer zijn dan een chemische stof, bestaande uit zuren en basen. Een gen op zich leeft niet. In een heel dure machine kan een gen gemaakt worden uit zuren en basen, zoals die in de plant is ontdekt. In 1980 is een bacterie gevonden die een gen (door de mens gemaakt) kan inplanten in fecteren in de cel. De bacterie doet het werk, het vernieuwen van de genen en het inbrengen in de cel. De bacterie 'komt er niet in', de bac terie zelf is wezensvreemd, de aard appel maakt hem dood. Als de cellen gaan vermeerderen gaan de genen mee. In feite hebben we het zelfde plantje met wel 100.000 ge nen en daar is er dan eentje bijgekomen. Als zich een ziekteverwekkend virus in de plant aandient maakt de plan- tencel manteleiwit en legt dit om het virus. Daarna sterft het virus af. Ziekwordende planten maken in ho ge mate manteleiwit om de bela gers buiten spel te zetten. Als de infectiedruk te hoog is kan de plant zich niet voldoende verdedigen. Bij een veranderd plantje is er meer manteleiwit dan bij een niet ver anderd'. Het onderzoek richt zich op re sistentie, virussen zijn nu onder de knie, phytophthora-resistentie on derzoek is een eindweegs en daarna volgen de aaltjes. In de toekomst ook mogelijk om in te bouwen dat planten beter tegen de droogte kun nen of met minder kunstmest kun nen. Het Centrum voor Plantenveredelings- en Reproductie- onderzoek van de Dienst Land bouwkundig Onderzoek kan daar inlichtingen over verstrekken. De Schutter krijgt de aardappel plantjes als ze 5 10 cm groot zijn. Ze vormen knollen die het volgende jaar gepoot worden, dat wordt het 3e en 4e jaar herhaald. Dat is alleen voor onderzoek. De wetenschap houdt zich niet bezig met vermeer dering op de akker. Het vermeerde ren is een taak van de handelshuizen/vermeerderingsbe- drijven. Samenvatting Het hele proces is een natuurlijk proces. Dat bacteriën genen oppak ken en overzetten is een gewone eigenschap van bacteriën; de loop jongens die na hun werk vernietigd worden. In de natuur gebeurt dat meer. Mutaties ontstaan door wer king van bacteriën, een voorbeeld daarvan zijn de knobbeltjes bij de vlinderbloemigen, zoals erwten en bonen, of de zure smaak van yog hurt en .karnemelk. Er is enorm toezicht op het onder zoek. Elk experiment moet aange meld worden bij een commissie, die bekijkt of het experiment wel uitge voerd mag worden. Die kijkt voorna melijk naar wat er misschien mis kan gaan, zou kunnen gaan. In het Besluit Genetisch gemodificeerde Organismen, gepubliceerd in het Staatsblad 1990, 53, staat dat het aanvragen van vergunningen ver plicht is als gemodificeerde planten enz. buiten beschermende ruimten gebracht worden. Iedere gemeente heeft hier de volledige tekst van. Consumenten zullen er geen idee van hebben dat er zoveel gaande is om ons volksvoedsel nr. één. Dat het telen en bewaren van aardappe len het nemen van risico's is, die al leen de teler treffen. Er zijn geen vastgestelde prijzen, 't is een vrij product, 't ene jaar financieel beter dan het andere. Met wel de zeker heid dat ze niet langer dan tot de volgende oogst bewaard kunnen worden. leder jaar begint hij/zij weer, on danks dat hij/zij risicodrager is met nieuwe moed en kunnen wij aard appeltelers blijven. J.G. in 't Veld-Janse Het Groenten- en Fruitpaviljoen van het Centraal Bureau van de Tuin bouwveilingen op het terrein van de Floriade in 1992 heeft woensdag 9 oktober het hoogste punt bereikt. Het Produktschap voor Zuivel heeft recent een publicatie uitgebracht over de effecten op de gezondheid van melk en zuivelprodukten. Inge gaan wordt onder meer op de sa menstelling en voedingswaarde van melk, de stand van zaken in het on derzoek over de relatie tussen zuivel en gezondheid. Melk, melk- en zuivelprodukten heb ben een hoge voedingswaarde en zijn mede daarom basisvoe dingsmiddelen. Ze voorzien in een groot aantal essentiële voe dingsstoffen, zo valt o.m. uit het boekje te concluderen.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1991 | | pagina 21