Hagel en regen slaan hard
toe in land- en tuinbouw
Bredere belangstelling
voor beheersovereenkomsten
Oost Zeeuws-V/aanderen getroffen
'Een droeve zaak en een klap voor veel bedrijfsgenoten in ons ge
bied'. Zo reageert M. Vinke, voorzitter van de kring Hulst van de
ZLM, op de gevolgen van het noodweer, dat in de nacht van zondag
op maandag over een deel van Oost Zeeuws-Vlaanderen trok. Zwa
re regenval, windstoten, maar vooral hagel richtten veel schade
aan. Ook Oost Zuid-Beveland (omgeving Krabbendijke en Rilland)
kreeg de bui over zich heen.
r-x~
Gelegerde gerst in de omgeving van Krabbendijke.
De onweersstoring trok een ver
woestend spoor over een strook
van ongeveer 2 kilometer breed, lo
pend van Heikant via St. Jansteen
en Hulst naar de Kruispolder, verder
de Westerse helde over richting
Krabbendijke. Sommige boeren en
tuinders in dit gebied spreken van
een ramp.
Zowel bij de Onderlinge Verzeke
ringsmij. tegen Hagelschade Hagel
Hulst als bij de Hagelunie zijn tien
tallen schademeldingen binnenge
komen. 'Dit heb ik nog nooit
meegemaakt', meldt mevrouw T.
van der Veeken, secretaresse van
Hagel Hulst. 'In 1985 hebben wij
hier in de streek ook noodweer ge
had. Het schadebedrag was toen
1,4 miljoen gulden. Nu denken we
dat het hoger wordt. In sommige
gevallen is er per bedrijf al meer dan
een ton schade. Ik denk dat we nu
meer dan 2 miljoen gulden zullen
moeten uitkeren. Het is maar goed
dat we goede herverzekeringen
hebben afgesloten'. Hagel Hulst ver
zekert alleen akkerbouwbedrijven.
Vooral in de uien kunnen de schade
bedragen de pan uitrijzen. Uien zijn
voor ongeveer 15.000 gulden per ha
verzekerd.
Verschrikkelijk
Fons Dobbelaar uit St. Jansteen zit
met zijn akkerbouwbedrijf midden in
de getroffen gebied. 'Het is ver
schrikkelijk. Mijn vader is 80 jaar,
maar zo erg heeft zelfs hij het nog
niet meegemaakt', aldus Dobbelaar.
Vooral de bieten, de bruine bonen
en de granen hebben veel geleden.
Dobbelaar sluit niet uit dat de helft
van zijn gerstoogst verloren is ge
gaan. Er zijn veel gebroken aren en
daarnaast is er veel legering opge
treden. Bij de tarwe valt de schade
waarschijnlijk mee, omdat die al wat
vaster in de grond zit. Ook aardap
pelpercelen zijn aangetast.
Arno de Feyter in de Kruispolder is
niet minder somber gestemd. Vooral
bruine bonen en uien zijn kapot ge
hageld. Maar ook zijn bieten, aar
dappels en tarwe kregen het zwaar
te verduren. 'Het was een zware bui
met veel hagel. De hagelstenen wa
ren 2 3 cm dik. Daar zijn maar
weinig planten tegen bestand', al
dus De Feyter. In twee buien is in de
nacht van zondag op maandag 54
mm regen op zijn bedrijf gemeten.
Hoe groot de schade precies is, valt
op dit moment nog niet te zeggen.
De taxateurs moeten nog langs ko
men. Dat ze voor een zware opgave
staan, is wel zeker. Er zijn percelen
waar geen oogst meer vanaf komt.
Het vlas in Zeeuws-Vlaanderen
staat er na het noodweer armzalig
bij. Op sommige percelen moet 70
tot 80% als verloren worden be
schouwd. Het vlas zal weliswaar
blijven groeien, maar bij de pluk
bestaat er een grote kans dat de
stengels afbreken. Vlas kan maar
weinig hebben.
Fruitschade
Behalve akkerbouwers hebben ook
fruittelers in het getroffen gebied
veel schade opgelopen. Vooral de
appels liepen zware klappen op. De
peren zijn in het algemeen iets beter
tegen hagel bestand. Voor de
meeste fruitkwekers was het de
tweede aanslag op de oogst van dit
seizoen. In april sloeg de nachtvorst
op sommige bedrijven hard toe. Dat
belemmerde de vruchtgroei onder
Zo zien de appels eruit op sommige bedrijven in Zeeuws-Vlaanderen
na het noodweer van zondagnacht.
aan de bomen. Nu hebben de
vruchten bovenin de bomen de ha-
gelregen over zich heen gekregen.
Fruitkweker A.Th. Vogelaar in Krab
bendijke heeft na een eerste inspec
tie nog geen idee van de omvang
van de schade, maar optimistisch is
hij niet. 'De bui kwam uit het zuid
en, dus aan één kant van de bomen
is de meeste schade ontstaan.
Vooral appelrassen als Jonagold en
Goudreinet hebben een flinke klap
gehad. Dit soort aanslagen gaat al
tijd ten koste van de kwaliteit van
de produkten'. Vogelaar heeft de in
druk dat het met de bladschade op
zijn bedrijf wel meevalt. Waar echter
bladschade is opgetreden, zal ook
de oogst van volgend seizoen nog
de naweeën ondervinden van het
noodweer.
In Zeeuws-Vlaanderen sloeg de ha
gel zo hard in, dat in sommige
boomgaarden zelfs het hout be
schadigd raakte. Welke gevolgen
dat zal hebben voor de komende
seizoenen laat zich raden.
De bruine bonen (3 ha) op het
land van Fons Dobbelaar zijn
voor 80% verregend en verha-
geld. in veel plantjes is de
bloemknop kapot.
Arno de Feyter op zijn perceel bieten, waarvan het bladgroen is weg
geslagen door de hagel.
Na een aarzelende start in het begin
van de jaren tachtig is de belangstel
ling voor het sluiten van beheersover
eenkomsten in Relatienotagebieden
breder gewordenEerst sloten voor
al bedrijven met ongunstige produk-
tieomstandigheden en dikwijls met
oudere bedrijfshoofden, zulke over
eenkomsten. Tegenwoordig tonen
ook doorsnee-bedrijven en steeds
meer jonge boeren belangstelling.
Het gaat dan vaak om de bedrijven
met relatief veel grond en een lage
veebezetting.
Er worden nu meer overeenkomsten
gesloten die lichte beperkingen in
houden voor een groter deel van het
bedrijf of zware voor een kleine op
pervlakte. Dat blijkt uit een onder
zoek onder melkveebedrijven van
het Landbouw-Ekonomisch In
stituut.
Het aantal bedrijven met een be
heersovereenkomst is in de afgelo
pen jaren sterk toegenomen. Sinds
1987 is het zelfs verdubbeld tot
ruim 2650 aan het einde van vorig
jaar. Bijna 16,5 duizend hektare viel
toen in totaal onder beheersove
reenkomsten; dat is een derde van
de oppervlakte waarvoor dit moge
lijk was op basis van be
heersplannen.
Steeds meer jonge veehouders
in de beginperiode van het Relatie-
notabeleid werden veel be
heersplannen opgesteld voor
veenweidegebieden met hoge
natuur- en landschapswaarde. Uit
landbouwkundig oogpunt bezien
waren dit meestal gebieden met on
gunstige produktieomstandigheden.
De eerste beheersovereenkomsten
werden dan ook vooral gesloten op
bedrijven met veel kavels, een kleine
huiskavel en een traditionele stal.
Omdat ook de waterhuishouding
vaak te wensen over liet, hadden
deze bedrijven een lage veebezet
ting. Veel overeenkomsten werden
gesloten door oudere boeren zonder
opvolger. Tegenwoordig gaat het
steeds meer om doorsnee land
bouwbedrijven. Er zijn veel jonge
boeren bij. Naar verhouding worden
nu ook meer overeenkomsten geslo
ten voor een kleine oppervlakte van
het bedrijf of lichte overeenkomsten
die op een grotere oppervlakte be
trekking hebben. Dergelijke beheers
overeenkomsten zijn in het
algemeen goed in te passen in de
bedrijfsvoering, mits de bedrijven
voldoende groot zijn om in de eigen
ruwvoerbehoefte te voorzien.
Natuurbeheer vormt een alternatief
voor produktieuitbreiding
In het onderzoek zijn bedrijven die in
de beginperiode van het Relatieno-
tabeleid een beheersovereenkomst
hebben gesloten, gevolgd in hun
ontwikkeling. Melkveebedrijven met
een overeenkomst zijn er minder
dan bedrijven buiten relatienotage
bieden in geslaagd kompensatie te
vinden voor de superheffing door
uitbreiding van hun oppervlakte en
veestapel. Toch zijn er in de afgelo
penjaren maar weinig beheersbedrij-
ven beëindigd.
Beheersovereenkomsten vormen
kennelijk een alternatief voor pro
duktieuitbreiding. Gezien de ontwik
keling in de afgelopen jaren blijkt er
ook veel animo te bestaan om over
eenkomsten te sluiten. Tegen deze
achtergrond mag worden aangeno
men dat het onder de huidige om
standigheden, wat de boeren
betreft, mogelijk moet zijn voldoen
de grond onder beheer te brengen.
Het is echter wel de vraag of er ge
noeg interesse is voor het sluiten
van overeenkomsten met zwaardere
bepalingen, die nodig kunnen zijn
om de natuurdoelstellingen van het
Relatienotabeleid te realiseren.
