Tuinbouwklanken
Nieuwe ronde plantui
vroeger dan platte
M ilieuvriendelijke broccoliverpakking
Eindelijk zomer
Bonen op vrije markt blijven duur
Zware, maar gezellige tijd
'Energieheffing rampzalig
voor glastuinbouw'
Samenwerking blijft noodzakelijk
8
De tropische temperaturen van de
laatste dagen veroorzaakt bij veel
gewassen een groeistoot, zodat
toch nog een gedeelte van de ach
terstand ingehaald zal worden. Aan
vocht is er geen gebrek. Plaatselijk
is ook op THOLEN wel wat te veel
van het goede gevallen, al is de wa
teroverlast tot nog toe beperkt ge
bleven.
De aardappeloogst stagneert echter
behoorlijk door de regenval. De aan
voer verloopt dan ook onregelmatig,
wat zelfs een keer een prijsval ver
oorzaakte van meer dan een gulden
de kg. Een regelmatige aanvoer is
altijd gunstig voor de prijs, maar of
de verwachte hoge aanvoer de ko
mende weken (indien het weer
meewerkt) goed door de handel ver
werkt zal worden is nog een vraag.
Er worden inmiddels van Doré's ook
al hoge opbrengsten gehaald zodat,
gezien de goede rooibaarheid van
de grond, met droger weer er enor
me hoeveelheden boven de grond
gehaald kunnen worden.
Langdurige regenval om deze tijd
van het jaar veroorzaakt al gauw
schade, vooral bij bloeiende gewas-
sen. De zaadzetting zal dan ook bij
de bloemzaden de afgelopen weken
duidelijk minder zijn geweest. Ook
schimmelziekten krijgen met zulk
weer thans op bodemschimmels,
kunnen soms ook behoorlijk wat
wegval veroorzaken. Berucht is o.a.
rhizoctonia in violen. De bestrijding
van bodemschimmels is moeilijk
toepasbaar op grote schaal, het
middel moet enigszins in de grond
dringen wil dit effekt hebben zodat
aangieten of spuiten vlak voor of tij
dens een regenbui de enige moge
lijkheid is.
Onder glas moet de enorme tempe
ratuurstijging goed opgevangen
worden. Dit gebeurt meestal met
veel luchten, eventueel broezen en
Een regulerende heffing van 100
procent op de gasprijs heeft ramp
zalige gevolgen voor de Nederland
se glastuinbouw. Gemiddeld stijgen
de produktiekosten hierdoor met bij
na 100.000 gulden per hectare. Op
de internationale markten, waarop
de glastuinbouwprodukten worden
afgelast, kan zo'n aanzienlijke
kostenstijging niet worden doorbe
rekend. Dit heeft het Landbouw
schap geschreven aan minister
Alders. In de glastuinbouw is veel
onrust ontstaan over de extreme
heffingen die minister Alders op
energiegebruik wil leggen. Achter
grond hiervan is dat de energie
kosten nu al 15 tot 20 procent uit
maken van de totale kostprijs van
de produkten. Onlangs heeft het
Landbouwschap minister Andries-
sen van Economische Zaken aange
boden om over het belangrijk
verbeteren van de energie-efficiëncy
in de glastuinbouw een meerjaren
afspraak met de overheid te ma
ken. Naar de mening van het schap
gaat zo'n afspraak niet samen met
het opleggen van regulerende hef
fingen en wordt het vertrouwen in
de overheid als contractpartner ern
stig geschaad.
zeker een extra gietbeurt zodat de
wortels optimaal over vocht kunnen
beschikken. De meeste gewassen
zullen het dan met vast weer al
gauw gewend zijn.
Een van de gewassen die gunstig
reageert op warm weer is slazaad,
bij donker en nat weer is het sta
dium van krop naar zaadstengel een
kwetsbaar moment, de versleten
krop gaat zetten en de stengel komt
moeilijk door. Wanneer er sclerotinia
op komt is de plant zo rot. Te vaste
kroppen moeten vroegtijdig openge
maakt worden om de zaadstengel
ongehinderd door te laten komen.
Ijsbergsla moet soms enige malen
gedaan worden willen ze goed
doorschieten. Het is elke keer weer
verbazend hoe een haveloze krop
sla of wat er nog van over is met
warm weer kan veranderen in een
frisgroen zaadgewas en dat zonder
watergift. Dit gewas heeft namelijk
sins de aanplant in april geen drup
pel water meer gehad en heeft door
zijn enorme diepe beworteling ge
noeg aan het grondwater.
De grote hoeveelheden neerslag die
eind juni in WEST-BRABANT zijn ge
vallen hebben in de tuinbouw be
hoorlijk wat schade gebracht.
Vooral aan die teelten die pas in de
grond zaten en fijne gewassen. Te
lers van kruiden die pas bovenston
den zullen voor dit jaar maar weinig
winst meer zien. Het uitzaaischema
voor sperciebonen is danig in de
war gekomen. Begin juli moest vol
gens een globale schatting de helft
nog gezaaid worden. Veel percelen
liggen nog steeds braak.
Als het dan eindelijk redelijk weer is
en de grond wat opgedroogd is het
nog de vraag wie aan de beurt is.
Voor afzet op de veiling is het be
langrijk dat niet alles ineens afleve-
ringsklaar is. Hetzelfde kan gezegd
worden van het grote areaal sper
ciebonen dat nog op kontraktbasis
in de grond moet. Bij de conserven-
fabrieken zal van een regelmatige
aanvoer geen sprake meer kunnen
zijn. De vraag wie nu eerst kan zaai
en heeft al menige woordenwisse-
Adri Kol/e uit Waarde toont de nieuwe ui. Links de heer Luttink van Bejo
(foto: Anton Dingemanse).
De nieuwe vroege plantui "Jetset"
van Bejo Zaden is volgens het
kweekbedrijf een week vroeger
oogstbaar dan de platte "Stuttgar-
ter". Adri Kole uit Waarde was dit
jaar een van de weinigen die over
plantgoed van het nieuwe hybride
ras kon beschikken. Kole was oor
spronkelijk alleen akkerbouwer,
maar nu heeft hij daarnaast ook
tuinbouw (glas en vollegrond).
Bejo Zaden had voor dit teeltseizoen
11 ton plantmateriaal beschikbaar.
Kole kwam met het nieuwe ras in
aanraking op de open dagen van
Bejo in september vorig jaar. Hij
besloot om 300 kg "uit te probe
ren". Het plantgoed ging op 14
maart de grond in, en maandag 8
juli kon al met rooien begonnen
worden. "Als de regen geen spel
breker geweest was waren we al
een week eerder begonnen", vertelt
mevrouw Kole. Ze is zeer enthousi
ast over de ui, zowel wat betreft de
kwaliteit als de vroegheid. "Op een
perceel ernaast hebben we Sturon
uien staan, maar die hebben nog
zo'n dikke hals en die staan nog zo
vast in de grond dat de oogst daar
van zeker twee weken later valt dan
van de Jetset. We kunnen het
oogsttijdstip niet vergelijken met de
Stuttgarter, omdat we die niet heb
ben. Ook in de buurt worden die
niet veel geteeld. De nieuwe hybride
ui ziet er verder zeer goed uit, mooi
rond, dus ik denk dat we er volgend
jaar wel mee doorgaan".
Bejo heeft dit jaar vijf hektare Jetset
gezaaid om plantmateriaal voor vol
gend jaar te krijgen. Naar verwach
ting is er in 1992 ongeveer 100 ton
plantmateriaal beschikbaar, genoeg
voor ca. 8C ha. Dit jaar was 11 ton
beschikbaar, wat in alle delen van
Europa is uitgezet.
Sinds eind juni hebben de gebroe
ders Essen uit Bovenkarspel (NH)
een speciaal aangepaste verpak-
kingslijn voor broccoli in gebruik. De
aanpassing is uitgevoerd door
groentebemiddelingskantoor Grobe-
ka, zo meldt het Vakblad voor de
handel in aardappelen, groenten en
fruit van vorige week vrijdag.
Voor de verpakking maakt men ge
bruik van PE-folie in plaats van pvc.
Grobeka manager Gerrit Jan Kornet:
'De gunstige eigenschappen van
pvc zijn onderhand niet meer rele
vant, omdat het materiaal een te
zware belasting voor het milieu
vormt'. Om deze reden vraagt de
handel steeds meer om milieuvrien
delijke verpakkingen. Vooral Duits
land heeft het gebruik van pvc in de
ban gedaan.
Het principe van de verpakkingslijn
is even eenvoudig als doeltreffend.
De inpaksters wikkelen de broccoli
in het folie en klemmen de stronk
tussen twee schuimrubberen wielt
jes op de lopende band. Aan het
eind van de lijn wordt de stronk au
tomatisch voorzien van een
elastiekje, om het nieuwe verpak
kingsmateriaal op zijn plaats te hou
den. Een ander voordeel van het
PE-folie is dat het minder water
damp doorlaat dan pvc, zodat de
kans op uitdroging kleiner is en de
broccoli minder snel verkleurt. Des
ondanks menen de betrokkenen dat
de nieuwe verpakking er iets minder
fris uitéiet dan de oude.
Op dit moment is het bedrijf in
Hoogkarspel nog het enige in Ne
derland dat voor het verpakken van
broccoli gebruik maakt van PE-folia
Wellicht dat binnenkort ook telers in
Zeeland van een dergelijke verpak
kingslijn gebruik kunnen maken, al
dus het Vakblad.
ling opgeleverd. Iedere dag van juli
dat de bonen later de grond ingaan
scheelt kilo's. Een bijkomende nega
tieve faktor is de grotere kans op
nachtvorst in september-oktober.
Ingewijden laten al geluiden horen
dat de bonen op de vrije markt duur
zullen blijven omdat er voor de in
dustrie te weinig zullen komen.
Vaststaat nu wel dat de bonen die
voor juni gezaaid zijn weinig kilo's
zullen opbrengen. Vooral de nieuwe
telers worden dit jaar met de neus
op de feiten gedrukt.
Sperciebonen blijft een teelt waar
aan grote risico's kleven. Jaarlijks
vallen er telers af maar daarvoor in
de plaats komen weer anderen. Op
papier is het een interessante teelt
die zich ook goed leent als nateelt.
Met name na gewassen als spinazie
en erwten. In waterwingebieden
valt het niet meer mee om zonder
onkruid een mooi produkt te ver
bouwen. In deze gebieden geldt een
verbod om basagran te gebruiken.
Dit middel is vrijwel het enige dat
nog na opkomst gebruikt kan wor
den. Goede vooropkomst middelen
zijn er wel maar een vereiste is dan
dat het direkt na het zaaien gaat re
genen. Bij een droge periode is het
weggegooid geld. Al die negatieve
effecten heeft een aantal telers al
doen besluiten zelf geen bonen
meer te zaaien. Zij verhuren nu hun
land aan gespecialiseerde bedrijven,
al of niet met inbreng van eigen ar
beid. Financieel zit het dan niet
slecht maar van een echte financië
le topper is dan geen sprake meer.
Om de zoveel tijd brengen spercie
bonen veel geld op, maar telers die
hierop speculeren komen haast al
tijd bedrogen uit.
Na regen komt zonneschijn, na kou
komt warmte. Alles wat we vroe
gen lijkt uit te komen. In de BARO
NIE schiet, na de regen, alles als
paddestoelen uit de grond.
Helaas, de kwaliteit van een aantal
produkten laat nu te wensen over.
Na een te koud voorjaar, is de zomer
aangebroken. De eerste oogsten
van de vollegrond zijn al lang verle
den tijd. Deze zijn qua geldop-
brengst goed geweest.
Bleekselderij, bloemkool, ijsbergsla,
noem maar op, alles was goed aan
de prijs. Alleen de botersla had een
wisselend prijsverloop. De volle-
grondsaardbeien zijn zeer prijzig ge
weest, tot de regen. Van die tijd af
waren deze vruchten zeer slecht
houdbaar. Dat kwam natuurlijk de
prijs niet ten goede. Het aardbeien
gewas staat er overal zeer redelijk
bij. De gekoelde planten zijn meest
ook allemaal uitgeplant.
De oogst van zomerprei is overal in
volle gang. Dankzij de hulp van
scholieren is dit karwei snel ge
klaard. Zomerprei heeft een zeer
korte oogstperiode. Staat de prei te
lang, dan schiet deze door. En daar
bij veroudert de prei, op korte ter
mijn, zeer sterk. De scholieren
komen nog graag een centje bijver
dienen op het tuinbouwbedrijf.
Soms komen er zoveel aan het erf
dat men een "personeelsstop" in
moet voeren. Het is een zware tijd
voor de ondernemer, maar ook een
heel gezellige tijd.
De vakantietijd komt ook weer aan.
Voor tuinders en hun gezinnen moet
er ook eens wat tijd zijn om te ont
spannen. Gelukkig zien steeds meer
ondernemers de zin van een vakan
tie wel in. Het voor even helemaal
uit de sleur van alledag zijn, heeft
een positieve invloed. Eindelijk weer
eens tijd voor elkaar. Op een andere
manier met elkaar omgaan, kan
geen kwaad. Even de zorgen van
het bedrijf kunnen vergeten, is wat
een mens nodig heeft om zich
staande te hpuden. Na zo'n korte
onderbreking kun je weer met frisse
moed aan de gang.
In MIDDEN EN OOSTBRABANT
wordt er de komende tijd met span
ning uitgekeken naar de uitwerking
van de Vinex. Deze Vierde Nota
Ruimtelijke Ordening Extra, is mo
menteel in behandeling bij de Twee
de Kamer. Van groot belang voor dit
gebied zijn de eindnormen voor de
fosfaatbemesting. Worden deze 75
kg fosfaat per hectare of toch 125
kg fosfaat.
De 75 kg fosfaat is ongeveer gelijk
aan de opname van de plant gedu
rende één jaar in het groeiseizoen.
Wanneer alleen de fosfaatnormen
gehanteerd blijven in het mestbe
leid, is er op lange termijn niet veel
aan de hand. Gezien de ontwikkelin
gen onder andere ook in de chemi
sche industrie (bijvoorbeeld
fystaste) zijn we toch aardig op weg
om het ammoniakprobleem en de
overbemesting van fosfaat aan te
pakken bij de bron.
Ook de toename van de verwerkings
capaciteit van de mestverwerkings
fabrieken is van groot belang. We zul
len als georganiseerde landbouw
met mi-nisterie van VROM moeten
overtuigen dat niet inkrimping van de
veestapel de oplossing is voor het
mestprobleem. Juist bewerking en
afzet is geheel volgens hun eigen
principe-regel: de vervuiler betaald.
Wel moeten we blijven waken voor
kwaliteitsmest, dus met de minera
len in de juiste balans.
Ook wordt er in de Vinex gesproken
over de realisering van de relatieno-
tagebieden. Door hiervoor meer
geld beschikbaar te stellen zal dit
een prijsopdrijvend effect hebben
voor de grond rond deze gebieden.
Dus ook hier hebben we te maken
met tegengestelde belangen. Door
het meer uit cultuur nemen van
grond, zal de overgebleven grond in
tensiever bewerkt gaan worden. De
overheid wil juist extensivering. He
laas moeten we constateren dat de
voorstellen uit de politiek nog altijd
niet praktijkgericht zijn. Tevens is
opvallend dat de samenwerking tus
sen de verschillende ministeries
slechter wordt in plaats van beter.
Ook als georganiseerde landbouw
krijg je daar steeds vaker mee te
maken. Samenwerking blijft nood
zakelijk, ook voor een schoner
milieu.
Deze bijdrage was bedoeld voor de
rubriek 'Uit de praktijk' van vorige
week, maar vanwege te late bezor
ging was dat niet mogelijk (red)
