1991 cruciaal jaar
voor SIVAK
Akkerbouw
Grote uienexport in 1990
Grote belangstelling voorbehandeling aardappelen
Graanvoorraden
Frankrijk kleiner
VITAK breidt informatie
aanbod verder uit
Voorzitter Ad Doeleman
mm
De akkerbouw staat niet bekend als een tak waar het slecht loopt
met de automatisering. Toch blijft ook hier 'autonome groei' van het
aantal gebruikers uit. Voorzitter Ad Doeleman van de takorganisatie
SIVAK noemt 1991 een 'cruciaal jaar'. Dit jaar moet blijken of de
praktijk belangstelling heeft voor de teeltbegeleidingssystemen die
voor graan en suikerbieten zijn ontwikkeld.
De nieuwe systemen, luisterend
naar de namen BETA (voor bieten)
en CERA (voor graan), worden nu
voorgelegd aan een groep akker
bouwers om de gebruiksvriendelijk
heid te testen. Tegelijk tast Miconet,
de automatiseringsdochter van de
boekhoudbureaus, met een vragen
lijst de behoefte van akkerbouwers
aan een dergelijke nieuwigheid af.
Miconet heeft belangstelling om als
hoofddealer van het nieuwe
systeem te gaan fungeren.
In BETA is veel geïnvesteerd door
SIVAK, de suikerindustrie, PAGV en
het IRS, vertelt Doeleman. Die moe
ten de inhoud van het systeem
straks samen gaan beheren.
Coöperaties
Hoeveel boeren gaan werken met
de nieuwe teeltbegeleidingssyste
men hangt af van de gebruiksvrien
delijkheid, stelt Doeleman vast.
Daar is hij dan ook erg nieuwsgierig
naar. Daarnaast is het belangrijk dat
ook de voorlichters van de coöpera
tie met het systeem gaan werken.
'Daar zit een enorm stuk kennis'.
Het risico bestaat dat straks alleen
de voorlichters met het systeem
werken en de boeren niet. 'Ik weer
niet of het bij boeren aanslaat. Maar
ik heb er wél vertrouwen in'.
Inmiddels wordt ook aan een teelt
begeleidingssysteem voor kool ge
werkt. Verder wordt de
haalbaarheid van computermatige
teeltbegeleiding voor aardappelen
onderzocht.
Doeleman is nuchter over het rende
ment van computers in de akker
bouw. 'Een computer is niet
rendabel. Net zoals een geluidsarme
cabine en een radio op de trekker
ook niet rendabel zijn. Maar je zit
wel lekkerder'. Hij is er echter van
overtuigd dat de computer verder
op zal rukken. 'Straks kun je als jon
ge boer niet meer meedoen zonder
computer'.
Maar automatiseren in de akker
bouw blijft lastig omdat veel facto
ren niet zijn te plannen. Het weer,
de prijzen, ze maken elke calculatie
onzeker. 'Ik heb gisteren plantuien
gezet. Andere boeren niet. Maar we
weten pas bij het oogsten wie het
Volgens het Franse Graanbureau
ONIC bedroegen de voorraden
graan per 1 maart van dit jaar in
Frankrijk 13,48 miljoen ton, vergele
ken met 16,00 miljoen ton per 1
maart 1990.
De voorraden zachte tarwe bedroe
gen 7,09 miljoen ton vergeleken
met 8,85 miljoen ton in 1990. De
voorraden gerst bedroegen 2,65
miljoen ton (1,84) en de voorraden
maïs 2,92 miljoen ton vergeleken
met 4,38 miljoen ton per 1 maart
1990.
Afleveringen daalden
Tot 1 maart werd 41,83 miljoen ton
graag afgeleverd vergeleken met
43,82 miljoen ton tot 1 maart 1990.
De afleveringen van zachte tarwe
bedroegen 25,36 miljoen ton
(24,41); die van gerst 6,69 miljoen
ton (6,47) en die van maïs 7,22 mil
joen ton (10,78).
goed heeft gedaan. Vorig jaar twij
felden we over overzaaien van de
bieten. We hebben het niet gedaan
en we hadden nog nooit zo'n hoge
opbrengst'. De boer beslist, het
teeltbegeleidingssysteem zorgt al
leen dat hij méér informatie heeft.
Doeleman heeft geen goed woord
over voor de activiteiten van bijvoor
beeld gewasbeschermingsleveran
cier Zevenbergen die via de fax met
zijn afnemers wil communiceren.
'Wat zul je daar een fax voor neer
zetten. Het gaat juist om de combi
natie van voorlichtingsinformatie
met teeltregistratie en een manage
mentsysteem'. Daar wordt door SI
VAK hard aan gewerkt, samen met
de leveranciers van management
systemen. Belangrijk is dan vooral
dat de basisgegevens per perceel
niet telkens opnieuw ingevoerd
moeten worden. 'Als dat klaar is en
gebruiksvriendelijk en er is een
groep akkerbouwers die er in ge
looft zal de stagnatie doorbroken
worden', aldus Doeleman.
VITAK
Het videotex-programma VITAK is
op dit moment de meest bekende
activiteit van de SIVAK. Zo'n 800
akkerbouwers zijn er op aangeslo
ten. Ook Cebeco-Handelsraad ex
ploiteert een videotexprogramma
met de naam Agrotel. Via deze
systemen kunnen boeren informatie
van verschillende leveranciers en
A. Doeleman
van de coöperatie op hun scherm
opvragen. Doeleman vindt het
naast elkaar bestaan van beide
systemen geen probleem. 'Maar ik
wil wel graag samenwerken. Boeren
moeten kunnen kiezen tussen de in
formatie van VITAK en van Agrotel'.
De coöperaties zijn in het gat van de
informatievoorziening gesprongen
toen VITAK onvoldoende voorlich-
tingsboodschappen kon leveren
door de reorganisatie van DLV, VI
TAK loopt nu beter volgens Doele
man. 'Ik ga ook niet zeggen: Agrotel
is niet objectief. Dat kan de coöpe
ratie zich niet permitteren. Het pro
bleem ontstaat als iedere
organisatie een andere voorlich-
tingsboodsdchap heeft'. Dat is geen
boerenbelang, meent de SIVAK-
voorzitter. 'Cebeco-Zuidwest is daar
ook wel van overtuigd. Maar nu
gaat het om de kosten'. Concreet
betekent dat dat de coöperaties
mee zouden moeten betalen om
Agrinet, dat is het gezamenlijke
communicatiesysteem van VITAK,
VeeNet en CANON, in de lucht te
houden'. Daarover wordt met de
coöperaties gesproken.
Gerard Westerhof
Met ingang van dit voorjaar vindt
wederom een uitbreiding plaats van
het informatie-aanbod in VITAK, het
videotex-informatiesysteem voor de
akkerbouw en andere openteelten.
Tevens is een aantal technische ver
beteringen doorgevoerd. Het
informatie-aanbod in VITAK wordt
uitgebreid met de volgende nieuwe
informatieleveranciers c.q. ru
brieken:
- de Dienst Landbouwvoorlichting
(DLV) breidt haar dienstenpakket uit
met teeltinformatie van de
vollegrondsgroente-teams uit
Hoorn, Westmaas en Horst;
- het SEV-buro verzorgt een
nieuwsrubriek op sociaal-
ekonomisch terrein en verschaft in
formatie over regelingen. Ook is het
mogelijk om via VITAK-
bestelpagina's de schriftelijke infor
matie van het SEV-buro op te vra
gen. (Deze rubriek verkeert
momenteel nog in het
proefstadium.);
- de firma Windhorst van Veen start
een rubriek met teeltinformatie voor
boomkwekers;
- via de niéuwe rubriek
spreadsheet-info kunnen PC-
gebruikers beschikken over diverse
kant-en-klare rekenmodellen voor de
meest gebruikte spreadsheet
programma's.
VITAK-deelnemers kunnen nu (te
gen meerprijs) op hetzelfde gebrui
kersnummer ook beschikken over
informatie uit de videotex-systemen
VeeNET (rundveehouderij) en CA
NON (varkenshouderij). Deze moge
lijkheid is vooral interessant voor
gemengde bedrijven. Het streven
van de takorganisaties om met één
keer bellen en met één gebruikers
nummer overal toegang te kunnen
krijgen, is hiermee weer een stap
dichterbij gekomen.
De informatie van de aardappelter-
mijnmarkt wordt nu elk kwartier
door Databank Voedsel en Bloemen
ververst. Het VITAK-sekretariaat
breidt deze informatie sinds kort zelf
uit met grafieken waarin het verloop
van de noteringen van de afgelopen
dag (per kwartier) en van de afgelo
pen 14 dagen (dagelijkse slotkoers)
is weergegeven.
terwijl veel Afrikaanse landen min
der uien uit Nederland importeer
den. De grootste groei vond plaats
naar Engeland, Spanje, Italië en Joe
goslavië. De export naar Duitsland
was ook groter dan in 1988 en
1989 maar nog niet zo groot als in
1987.
De Nederlandse exporteurs hebben
vorig jaar maar liefst 474,6 min kilo
uien in het buitenland afgezet. Meer
dan 100 landen toonden in 1990 in
teresse in het Nederlandse produkt.
De lijst met afnemers ziet er bij uien
dan ook heel anders uit dan bij an
dere groente- en fruitprodukten. De
top-4 die gevormd wordt door de
ons omringende landen wijkt niet
veel af, maar daarna volgt een hele
rij met minder bekende afnemers.
De uieneport (inkl. reëxport) was
vorig jaar aanzienlijk groter dan in de
drie voorgaande jaren. De kleine ex
port van 1989 werd met 85.000
ton overtroffen 22%). Opmerke
lijk is dat er vooral in de Europese
landen meer afgezet kon worden
Op veel verre bestemmingen is de
afzet sterk wisselend van jaar tot
jaar. Veel uien gaan er jaarlijks naar
de Ivoorkust, Senegal, Maleisië,
Sierra Leone, Singapore, Trinidad,
Guinea, Kameroen, Liberia, Zaire,
Gambia, Kongo, Gabon, Guadelou
pe, Barbados, Mauretanië, Martini
que en Indonesië. Alles bij elkaar
een zeer respektabele lijst.
Bij de telers van aardappelen
bestaat een grote belangstelling
voor de verschillende voorbehande
lingsmethoden van het pootgoed.
Dat bleek tijdens de demonstratie
'voorbewerken en verwerken poot
goed' van de sektie klei van de Tak
organisatie Akkerbouw Noord-Bra
bant in samenwerking met het team
akkerbouw van de DLV Westmaas
op 26 maart in Steenbergen.
Op de demonstratie werden 17 ver
schillende aardappelrassen ge
toond, waarvan 14 AM-rassen. De
heer J. Staal van de DLV gaf de ca.
125 aanwezigen uitleg over de ei
genschappen van de rassen, vooral
wat betreft de verschillende voorbe
handelingsmethoden, oftewel het
toedienen van een warmtestoot. Dit
heeft vooral zin bij late rassen op
zware grond.
Staal: "Als gevolg van een warm
testoot beginnen de kiemen eerder
uit te lopen, waardoor je het groei
seizoen als het ware vervroegt. Voor
de late rassen betekent dit tevens
een verlenging van het groeiseizoen
en dus een verhoging van de op
brengst en (bak-)kwaliteit. Op zware
grond, waarop de aardappelen in de
herfst lang groen blijven, geldt dit
ook voor middenvroege rassen zo
als het Bintje. Op proefboerderij De
Kandelaar in de Flevopolder is bij
Bintje als gevolg van een warm
testoot een opbrengstverhoging van
5 a 10 ton per ha geconstateerd. De
proeven werden gedaan op zware
grond, ca. 50 procent afslibbaar. Bij
een middenvroeg ras op lichtere
grond heeft een warmtestoot niet
zoveel zin, je bereikt er alleen mee
dat de aardappel eerder begint te
groeien maar tevens ook eerder af
sterft. Bovendien moet je bij een
voorbehandeling ook de arbeid en
Door deze "big bags" twee a drie keer over te storten ontstaan stevi
ge niet te lange kiemen (foto Willem Paterik
investering erin betrekken.
De benodigde warmtestoot ver
schilt sterk per ras. Het Bintje is be
hoorlijk spruitlustig, maar nieuwe
(late) AM-rassen als Agria en More
ne hebben om goed los te komen ei
genlijk een warmtestoot nodig. Dit
kan door een week of drie voor het
poten gedurende ca. drie dagen een
temperatuur van 15 a 18 graden C.
toe te dienen. Dat kan, en zo ge
beurt het nu meestal ook, gewoon
in de cel".
De mogelijkheden van het voorbe-
handelen heeft volgens de DLV-er bij
de telers een (hernieuwde) belang
stelling voor de nieuwe (AM-)rassen
losgemaakt. Momenteel wordt zo'n
20 procent van het areaal beteeld
met AM-rassen, zoals Agria, Van
Gogh, Santé, Nicola en Saturna.
Voorbewerksystemen
Op de demonstratie konden de be
zoekers ook een aantal verschillen
de voorbewerksystemen zien. Voor
alle systemen bestond grote belang
stelling, maar de meeste aandacht
ging uit naar het systeem "Joppe",
waarbij voorkiemzakken met elk
100 kg poters boven de pootmachi-
ne kunnen worden gehangen. Een
andere voorkiemmethode is het be
waren van de poters in tonskisten
waarbij men door tijdig overstorten
kan zorgen dat de kiemen niet te
lang worden. Dit kan ook door het
voorkiemen te laten plaatsvinden in
zogenoemde big bags, grote half-
doorzichtige zakken die in heftrucks
hangen. Om ervoor te zorgen dat de
■ciemen stevig worden en om te
y/oorkomen dat ze te lang worden is
het nodig dat ze - normaal gespro-
Ken - twee drie keer worden over-
gestort in een andere zak. Soms kan
dit vaker nodig zijn. "Met deze
systemen bereik je nooit hetzelfde
effekt als bij voorkiemen in kiem-
bakken, maar daar staat tegenover
dat ze veel minder arbeidsintensief
zijn", aldus de heer Staal.
Binnenkort verschijnt er een artikel
van de DLV Westmaas in het ZLM-
blad over het voorbehandelen en
voorkiemen van aardappels.
