Beter geen dan slecht
akkoord over GATT
KNLC: hoogste prioriteit voor
toelating nieuwe middelen
Vlotte oogst in fruitteelt
Presentatie
HB-vergadering
Produktschap investereert 14
miljoen in milieu en kwaliteit
Hoofdbestuur ZLM
Het hoofdbestuur van de ZLM is van mening dat er beter geen
GATT-akkoord dan een slecht GATT-akkoord kan komen. Zoals be
kend is een handels akkoord tussen Amerika en Europa een stap
dichterbij gekomen nu de landbouwministers van de EG het eens zijn
geworden over de inzet voor de onderhandelingen met de VS.
De fruitteelt heeft een vlotte oogst gehad. De heer Hamelink deelde
het H.B. mee dat de kg opbrengsten gemiddeld meevallen, na aanvan
kelijk sombere oogstprognoses.
Algemeen voorzitter Van der Maas
plaatste tijdens de hoofdbestuurs-
vergdering van de ZLM, die j.l.
maandag in het landbouwhuis in
Goes werd gehouden, grote vraagte
kens bij de stelling, dat er bij het uit
blijven dan een akkoord tussen
Europa en de VS een handelsoorlog
zal uitbreken met negatieve effekten
voor de land- en tuinbouw. Hij ver
klaarde dat tot nog toe niemand
heeft kunnen aantonen dat er inder
daad een handelsoorlog zal uitbre
ken. Van der Maas wees in dit
verband op de labiele economie van
de Verenigde Staten, die het weinig
aantrekkelijk maakt zich in een han
delsoorlog te storten.
Het argument dat een GATT-
akkoord de exportbelangen van de
Nederlandse land- en tuinbouw ten
goede komt, werd door de algemeen
voorzitter sterk in twijfel getrokken.
"Ik stel daar tegenover dat slechts
15% van onze agrarische export bui
ten Europa wordt afgezet. Het gaat
vooral om vlees, zuivel en tuinbouw-
produkten. De akkerbouw expor
teert buiten Europa vrijwel
uitsluitend pootgoed en dan nog
maar voor 20%. Er zijn dus hele
maal niet zulke grote exportbelangen
in het geding als de minister ons wil
doen geloven. De liberalisatie van
de wereldhandel zal in tegendeel de
land- en tuinbouw veel schade toe
brengen en is in feite alleen van be
lang voor industrie en
dienstverlening. Aan die belangen
worden de belangen van onze sector
opgeofferd", aldus Van der Maas.
Geen vertrouwen
De ZLM-voorzitter zei geen enkel
vertrouwen te hebben in de socio-
structurele maatregelen die de pijn
voor de land- en tuinbouw zouden
moeten verzachten. "De ervaring
van de laatste jaren leert dat we daar
nauwelijks iets van te verwachten
hebben. Compensatie zal vrijwel al
leen ten goede komen aan de zuide
lijke lidstaten van de EG". Van der
Maas meent dat moet worden vast
gehouden aan het COPA-standpunt,
wat inhoudt dat er nü eerst - zoals
oorspronkelijk de bedoeling was -
een globaal akkoord tussen Europa
en de VS gesloten wordt.
Ook de voorzitter van de akker
Volgens het KNLC moet de toelating
van de* gewasbeschermingsmiddelen
en de werking van de Commissie
Toelating Bestrijdingsmiddelen
(CTB) de hoogste prioriteit krijgen.
Sommige bestuursleden vonden zelfs
dat eerst de toelating van gewasbe
schermingsmiddelen geregeld moet
worden, voordat een begin kan wor
den gemaakt met de andere zaken.
Het KNLC verwijt de overheid in de
ze obstructie, omdat die keer op keer
de toelating van middelen tegen
houdt of ernstig vertraagd. De CTB
moet bij de toelating van middelen
aan een tijd gebonden worden en cri
teria en procedures moeten uit elkaar
gehaald worden.
Een ander zeer belangrijk punt is de
harmonisatie in EG-verband. Dit
houdt in dat middelen die in welk
EG land dan ook zijn toegelaten in
elk land gebruikt mogen worden. Al
leen zeer zwaarwegende argumenten
kunnen tot een verbod van bepaalde
middelen in een bepaald land leiden.
Het KNLC-bestuur hoopt dat deze
Vrijdag 9 november 1990
bouwcommissie van de ZLM, de
heer J. Geluk, had in de hoofd
bestuursvergadering van de ZLM
geen goed woord over voor het
standpunt van de Nederlandse rege
ring. "Het maakt niet uit of het nu
30 of 50% prijsafbraak wordt. Het
kan eenvoudig niet meer opgebracht
worden. Het nóg verder wegvallen
van de prijsondersteuningen uit
Brussel zal veel bedrijfsbeëindigin
gen en een totale verpaupering van
het platteland tot gevolg hebben", zo
voorspelde Geluk.
Het hoofdbestuur van de ZLM bleek
de Kritiek op de GATT-
ontwikkelingen in overgrote meer
derheid te delen. Enkele bestuursle
den zeiden moeite te hebben om tot
een duidelijk standpunt te komen,
omdat men de consequenties niet
goed kan inschatten. Ook de deskun
digen spreken elkaar tegen.
Op woensdag 14 november is er
breed CLO-overleg over de GATT.
Minister Bukman zal op deze verga
dering zijn standpunt toelichten. Na
mens de ZLM zullen de algemeen
voorzitter en de algemeen secretaris
dit overleg bijwonen. Op 3 december
is er een COPA Conferentie over de
GATT in Brussel. Via het KNLC zul
len een of twee ZLM-ers daarbij
aanwezig zijn.
Grote zorg
Marius Varekamp, de voorzitter van
het KNLC, sprak tijdens de openba
re bestuursvergadering van het Land
bouwschap zijn grote zorg uit over
het nu bereikte compromis van de
EG-landbouwministers voor de
GATT-onderhandelingen. Hij is wel
een voorstander van liberalisering in
algemene zin, maar hij vreest dat het
nu bereikte compromis voor een
aantal takken desastreuze gevolgen
zal hebben. De nadelen van het EG-
voorstel zijn wel bekend, maar welke
voordelen de liberalisatie met zich-
meebrengen en voor welke takken
blijft nog in het onzekere. Vooral de
beperkingen die diverse landen op ve
terinair en fytosanitair gebied nog
kunnen opleggen, baarde hem zorgen.
Hij constateerde dat granen de an
gel van de GATT-onderhandelingen
vormen en pleitte daarom voor een
soort OPEC-achtige constructie. Va
rekamp zag op een andere manier
harmonisatie er zeer snel komt. En
dan moet ook voor de Nederlandse
regering de enige maat de Europese
maat zijn. Want als de regering dan
een bepaald middel verbiedt staat de
boeren en tuinders de weg naar het
Europese Hof open, waarbij onder
andere gekeken wordt naar de con
currentiepositie. Bij het meerjaren
plan moet volgens het
KNLC-bestuur het uitgangspunt zijn
de vermindering van de milieube
lasting. De rest moet daarvan afge
leid zijn. Het kan best wel eens
voorkomen dat van een bepaalde
stof meer kilogrammen nodig zijn,
maar dat er toch minder uitstoot
naar het milieu plaats vindt. Zo'n
stof moet in de visie van het KNLC
toch worden toegelaten.
Haalbaar
Een ander belangrijk uitgangspunt
is dat het hele plan haalbaar en be
taalbaar moet zijn. Alleen dan is een
breed draagvlak voor het plan te ver
krijgen. Zo'n breed draagvlak be
reikt de overheid niet door alleen
maar kosten op te leggen. "We moe
geen oplossing voor de overschotten.
Varekamp pleitte tot slot voor een
goede ondersteuning, veel betere mo
gelijkheden voor agrificatie en een
goed structuurbeleid in Nederland.
Volgens het Landbouwschap is het
nog onduidelijk wat de gevolgen zul
len zijn van het dinsdag in Brussel
tot stand gekomen GATT-mandaat.
De Europese landbouwministers
hebben erg veel open gelaten. De
tekst van het akkoord heeft daardoor
bij het Landbouwscchap nogal wat
zorgen en vragen opgeroepen.
De EG wil de interne steun voor de
landbouw sterker verlagen dan de
zogenaamde importheffingen.
Hierdoor krijgen andere landen min
der gemakkelijk toegang tot de
Europese markt. Het landbouw
schap vreest dat in dat geval die an
dere landen evenmin de toegang tot
hun markten zullen willen verruimen.
Vooral de Nederlandse zuivelsector
zou hiervan nadelen kunnen onder
vinden.
Volgens de Europese Commissie mo
gen de GATT-onderhandelingen niet
leiden tot vermindering van de steun
aan de zogenaamde achtergebleven
gebieden in de EG. Hiermee wordt
vooral tegemoet gekomen aan de be
zwaren van onder meer Duitsland en
Frankrijk. Volgens het Landbouw
schap zou dit echter kunnen beteke
nen dat in de niet-benadeelde gebie
den de steun extra moet worden ver
laagd. Met name Nederland zou
hiervan het slachtoffer worden.
Het Landbouwschap is verheugd
met de toezeggingen van de Europe
se Commissie over een beter braakre
geling en het bevorderen van
agrificatie in de EG. Hoe en wan
neer dat precies zal worden uitge
werkt is echter nog onduidelijk.
De landbouwministers van de EG
hebben ingestemd met hogere in
voertarieven voor veevoeder
grondstoffen. Dit is nadelig voor de
Nederlandse veehouderij.
Het Landbouwschap wil voor de be
oordeling van het akkoord vasthou
den aan de eerder geformuleerde
toetsingscriteria. Alle vormen van
steun (markttoegang, exportsubsi
dies, interne steun) moeten op een
evenwichtige manier worden aange
past. Steunvermindering van de EG
moet gepaard gaan met duidelijke
concessies van de andere onderhande
lingspartners. Binnen de EG zelf
moet de steunvermindering gepaard
gaan met flankerende maatregelen,
die ook in Nederland worden toe
gepast.
ten mensen op hun verantwoorde
lijkheid wijzen en niet spreken van
heffingen", aldus de KNLC-
voorzitter. Een valbijlconstructie zo
als de overheid wil demotiveert de
boeren en tuinders. "Laten we eerste
maar eens kijken wat er tot 1995
haalbaar en betaalbaar is en dat eva
lueren en dan kunnen we altijd nog
in de toekomst kijken", zei Vare
kamp. Het Landbouwschap vond
dat een taakstelling tot 2000 in be
ginsel aanvaardbaar is. Het KNLC-
bestuur vroeg zich wel af hoe het zit
als het gebruik van het ene middel
wel verminderd wordt en het andere
middel niet, of als de ene streek de
doelstelling wel haalt en de andere
niet. Uitgangspunt moet zijn de ver
mindering van de totale milieube
lasting. De sector kan evenals bij de
mest zelf veel regelen. Waarom kan
er geen stuurgroep komen, met taak
groepen die het verminderde gebruik
van gewasbeschermingsmiddelen re
gelt. Het KNLC-bestuur vond be
houdens deze opmerkingen dat het
Landbouwschap een goede reactie
had gegeven.
De fruitteelt heeft door het goede
weer een vlotte oogst gehad. Op de
meeste bedrijven zijn de plukwerk-
zaamheden achter de rug. In de eer
ste helft van oktober daalden de ge
middelde veilingprijzen met enkele
dubbeltjes. Dit kan worden ver
klaard door een groot aanbod van
vruchten met een mindere kwaliteit.
Het aangeboden fruit vanuit de koe
ling zoals bijvoorbeeld Cox en de pe
ren brengen een goede prijs op.
Milieu en kwaliteit worden steeds
belangrijker aandachtsvelden voor
het Produktschap voor Veevoeder.
Alleen al voor 1991 trekt het pro
duktschap in totaal ruim 14 miljoen
gulden uit voor wetenschappelijk
onderzoek en voor stimulering van
praktijkgerichte oplossingen op dë
bedrijven. Het bestuur van het pro
duktschap stelde dit vast in haar
laatste vergadering bij de begro
tingsbehandeling voor het nieuwe
jaar.
In het milieu wordt voor 1991 een
bedrag van 11 miljoen gulden geïn
vesteerd. Een miljoen gulden daar
van is bestemd voor milieuonder
zoek. Een bedrag van 10 miljoen
gaat naar de Stimuleringsregeling
Praktijkgerichte Oplossingen Mi
lieuproblematiek (SPOM). Via sub
sidies in het kader van SPOM wor
den de veehouderijbedrijven gesti
muleerd in de praktijk oplossingen
te zoeken ter vermindering van de
ammoniakuitstoot uit mest en verbe
tering van de mestkwaliteit.
Het bestuur van het Produktschap
constateert dat kwaliteit van dier
voeder in belang en omvang toe
neemt. Ten behoeve van kwali
teitsmaatregelen voor diervoeder
wordt voor 1991 1,5 miljoen gulden
uitgetrokken, terwijl 1,6 miljoen
gulden wordt bestemd voor
Dit heeft de voorzitter van de tuin-
bouwcommissie van de ZLM, de
heer Hamelink, in de hoofd
bestuursvergadering van de ZLM
meegedeeld. De heer Hamelink ver
klaarde voorts dat na een aanvanke
lijk lage oogstverwachting er sprake
is van een gemiddeld meevallende ki
logramopbrengst in de fruitteelt. In
de groentesector deed zich in okto
ber eveneens een prijsdaling voor na
een goede septembermaand.
veevoedings- en vleeskalverenonder-
zoek. Het produktschap gaat voorts
- op verzoek van de Minister van
Landbouw, Natuurbeheer en Visse
rij - over tot een inventarisatie en
evaluatie ten behoeve van de waar
borging van de diervoederkwaliteit
in de gehele bedrijfskolom. Het pro
duktschap trekt verder circa 300.000
gulden uit ten behoeve van sociale
aangelegenheden. Dit geld wordt ge
bruikt voor structuurverbeterende
maatregelen op de arbeidsdeel-
markten.
Aanwezigen op de vergadering van het hoofdbestuur
van de ZLM d.d. 5 november 1990:
H.C. v.d. Maas, voorzitter; A.H. Munters, vicc-
voorzitter; rar. J. Oggcl, algemeen-sekretaris; R. Hoi-
ting, sekretaris.
L.J. v. Gastel, kring Schouwen-Duiveland; J.L. v. Gor-
sel, kring Tholcn-St. Philipsland; F.A. Dces, kring
Noord-Beveland; C. Hamelink, kring O. Zuid-
Beveland; S,J, Noteboom, kring W Zuid-Beveland; C.l.
Bierens, kring Walcheren; P. Risseeuw, kring W.
Zeeuws-Vlaanderen; M. Boogerd, kring Axel; M. Vin-
ke, kring Hulst; J.C. Geluk, kring West-Brabant; C.
Branderhorst, kring Oost- en Midden-Brabant; J.H.
Hartgers, kring Langstraat; G. Sterrenburg, tuinbouw;
W. v. Veldhuizen, veehouderij; D. Hannewijk, vee
houderij.
Adviserende leden:
lr. A. v. Weelderen; mw. R. Crezee; mw. S. Hanse; L.
van Nieuwenhuijzen; P.P.C. Versluijs.
Diensten/instellingen:
J. Withagen; mw. J. Priem; T. Elzinga; J. Jille; ir. G. v.d.
Schelde.
"Ik juich het initiatief van Albert Heyn om biologisch-dynamische waar in
het assortiment op te nemen toe. Mensen krijgen dan echt de gelegenheid te
kiezen. Als de overheid dan nog wat doet om een te groot prijsverschil te
voorkomen...".
Dr. Jacqueline Cramer, hoogleraar milieukunde aan de Univer
siteit van Amsterdam (Het Binnenhof, 30 oktober 1990).
"De man die verantwoordelijk is voor de bestrijdingsmiddelen bij het minis
terie, Brabers, heeft een broer en vader die vertegenwoordigers van de
bestrijdingsmiddelenindustrie zijn. En je gaat toch niet lullig doen tegen je
broer en vader?"
L. Reijnders, Stichting Natuur en Milieu (Forum, 1 november
1990).
"Het kan toch niet dat het hier alleen een utopie is, terwijl ethanol in Brazilië
en de Verenigde Staten een succes is. In Brazilië gaat maar liefst de mais van
2,5 miljoen ha suikerriet naar de alcoholfabrieken en in de VS ongeveer 1 mil
joen ha mais. Tot dusver is bio-ethanol de enige vorm van agrificatie die op
grote schaal in de wereld is geslaagd".
Ir. Harm Clevering, akkerbouwer in Warffum en voorvechter
bio-ethanol (Oogst, 26 oktober 1990).
"We zijn leverancier van voedsel en ik denk niet dat de consument afhanke
lijk wil zijn van .voedselproducenten buiten Europa. We gaan moeilijke jaren
tegemoet, maar ik geloof niet in de ondergang van de akkerbouwsector; er
komt een keerpunt".
Klaas Dijkstra, voorzitter LMIJ (Fries Landbouwblad, 2 no
vember 1990).
7
