Suikerbieten
Spitsuur op suikerfabriek
Bieten voeren goed alternatief
Einde plantaardige produktie?
Landbouw staat heel wat te wachten
Niet alles wat blinkt is goud
RONDDE
De oogstwerkzaamheden in OOST-
ZUID-BEVELAND vorderen
gestaag. De hoeveelheid neerslag
valt tot nu toe mee. De aardappel
oogst is wel voor zo'n 90% gebeurd
en ook de suikerbietenoogst is al
goed op gang. Velen hebben weer al
een aanvang met het ploegwerk ge
maakt. Hierbij valt de erg goede
struktuur van de grond op. Die is na
een droog jaar gewoon erg goed.
Als het weer goed blijft zal van de
week de eerste wintertarwe wellicht
wel gezaaid worden. Wat betreft
ziekten, zoals gerstvergelingsvirus,
eigenlijk te vroeg, maar als je grond
er zo goed bij ligt is het toch erg aan
lokkelijk om te gaan zaaien. De keu
ze welke rassen we dit jaar moeten
zaaien, is niet zo eenvoudig. Obe
lisk, wat in deze streek veel geteeld
werd, omdat daar wat meer voor be
taald werd dan voor voertarweras-
sen, heeft natuurlijk het bekende
probleem van de bruine roest. Wel
licht dat er toch weer wat meer voer-
tarwe geteeld gaat worden, vooral
ook omdat de beste (meeste kg's)
nieuwe rassen die er aan staan te ko
men, toch ook weer voertarwerassen
zijn. Toch jammer dat het die kant
op dreigt te gaan dat alle tarwe weer
op één grote hoop terecht komt.
Bij deze wil ik de voorzitter van de
afd. Akkerbouw van de ZLM, de
heer Jan Geluk, een kompliment ge
ven voor zijn overzicht van de kon-
sekwenties die het Meerjarenplan ge
wasbescherming met zich mee
brengt. Als dit meerjarenplan door
gaat, betekent dit gewoon het einde
van de gangbare plantaardige sektor
van de Nederlandse landbouw. Erg
goed dat die gevolgen nog eens on
der ogen van de Kamerleden ge
bracht zijn.
De beleidsmakers blijken gewoon
niet te beseffen dat ze op deze ma
nier een gezonde, konkurrerende
landbouw in Nederland onmogelijk
maken. Laat men zich toch goed
voor ogen hebben wat het ontberen
van een gezonde landbouw tot ge
volg kan hebben. Kijk maar eens
naar de Sovjet-Unie, daar vreest
men nu al voor een hongerwinter.
Moeten we soms in Nederland ook
eerst zoiets meemaken voordat men
in Den Haag het belang van de land
bouw door heeft? Een ding is duide
lijk: de klok tientallen jaren terug
zetten met betrekking tot gewasbe
scherming is eenvoudig weg niet
meer mogelijk. Iedereen is heden ten
dage afhankelijk van chemische pro-
dukten, zo ook de Nederlandse
landbouw.
Door de huidige oliekrisis moet er
toch besef ontstaan dat de Westerse
economie veel te afhankelijk is van
olie uit het Midden-Oosten. Hier
moet de landbouw toch kansen kun
nen krijgen met plantaardige oliën
nu de olieprijzen zo ongeveer ver
dubbeld zijn in een paar maanden
tijd.
De kilogramopbrengsten van de sui
kerbieten liggen op de zandgronden
van WEST BRABANT ZUID tussen
de 30 en 75 ton per ha. Aangedroog-
de percelen worden voor het laatst
gehouden om te rooien. Deze bieten
hebben zich aardig hersteld en kun
nen bij groeizaam weer nog aan de
50 ton komen. Het suikergehalte
valt nog niet mee. De meeste
monsters komen niet boven de 14%.
Ondanks plaatselijk hevige regen
val geeft het rooien geen problemen.
Met tarrapercentages die rond de
14% schommelen hebben sommige
telers moeite. Bedrijven die naast
akkerbouw stieren mesten, houden
alvast een gedeelte thuis om te voe
ren. Als de C-prijs niet boven de
60,zal komen, zoals het praatje
gaat, is dit wellicht een verstandig
besluit. Bij 14% suiker brengen deze
bieten dan niet meer op dan 42,
per ton. Voor menig bedrijf zijn bie
ten een goed alternatief voor aard
appelen. Voeraardappelen worden
weinig aangeboden omdat de sor-
teerbedrijven maar mondjesmaat af
leveren.
De afbouw van het zelf aanvoeren
van suikerbieten naar de fabriek is
deze campagne goed te merken.
Weer 10% van de zelfaanvoerders is
afgevallen. Alleen telers die in een
straal van 10 km van een fabriek zit
ten willen zelf nog vervoeren. Toch
vinden steeds meer telers de aan-
voervergoeding van 5,20 per ton
te laag om uit de kosten te komen.
Een aantal politiecontroles is voor
enkelen reden om het transport aan
Ook in het land van ALTENA EN
BIESBOSCH zal herfst 1990 de ge-
schedenis ingaan als een periode
met grote veranderingen en spannin
gen in binnen- en buitenland, welke
veel invloed hebben op ons econo
misch bestel. In het binnenland de
affaire Braks, die met politieke intri
ges aan de kant werd gezet, de be
noeming van een nieuwe minister
van Landbouw Bukman en het poli
tiek geharrewar over de benoeming
van een staatssecretaris. De land
bouw staat nog heel wat te wachten.
Een milieustaatssecretaris, die ge
heel niet op de hoogte is van wat er
in de landbouw en daaromheen
speelt. De milieugroeperingen, die
steeds meer aan de bel trekken, no
dig of niet, kunnen veel invloed heb
ben op een leek als bewindsman.
Zo kan een politiek spelletje voor
onze landbouw in Brussel en de
GATT-onderhandelingen toch nega
tief uitvallen. Het is te hopen dat
beide bewindsmannen in zullen spe
len op de grote lasten en de han
delsperikelen die in ons land voor
vele boeren een grote financiële zorg
kunnen worden.
De Golf-krisis zal ook ons land niet
voorbijgaan. Militair zijn we er bij
betrokken en ook onze economie zal
het zwaar te verduren krijgen door
de hoge olieprijzen. Voor agrarische
produkten is de invoer naar het
Midden-Oosten stilgezet met nadeli
ge gevolgen, want de uitvoer moet
aan de economie van ons land de im
pulsen geven voor een goed lopend
handelsverkeer, vooral ook op agra
risch gebied.
Nu willen wij wat dichter in de buurt
blijven namelijk op onze bedrijven.
'De boer', de ondernemer op een
breed vlak van onze samenleving,
heeft ook zijn zorgen. De prijzen
zijn in de verschillende sectoren be
droevend slecht. De veehouderij
kampt met een lagere melkprijs die
op een jaarinkomen wel veel invloed
zal hebben in negatieve zin. Ook de
afzet van kalveren en slacht- en ge-
bruiksvee geven een matige op
brengst. Zo staan ook in de varkens
en schapen de opbrengstprijzen on
der druk. Met de grote ommekeer
aan onze Oostgrenzen, was het niet
mogelijk om op economisch gebied
voorspellingen te doen, maar dat in
korte tijd een zo omvangrijk han
delsverloop op landbouwgebied zo
veel parten kan spelen in negatieve
zin had niemand verwacht.
anderen over te laten.
Volgend jaar kan de prijs van de sui
kerbieten gunstig beïnvloed worden
door het nieuw eiwitwaarderings-
systeem. Met name perspulp komt
bij deze nieuwe onderzoeksmethode
goed voor de dag. In grote lijnen
komt het systeem neer op het aantal
eiwitten dat door de darm verteerd
wordt. Een hoog eiwitgehalte van
een bepaald produkt wil dan nog
niet zeggen dat het een hoogwaardig
veevoer is. Perspulp levert veel ener
gie doordat het kwalitatief goed en
verteerbaar eiwit bevat. Bierbostel
komt bij het darm-verteerbaar-
eiwitsysteem (DVE) slecht voor de
dag. De voederwaarde van perspulp
komt nu hoger te liggen dan bier
bostel. Naar de praktijk toe vertaald
zal dit gaan inhouden dat de vraag
naar. perspulp volgend jaar hoger zal
zijn met daaraan automatisch ge
koppeld een hogere prijs.
Snijmais komt relatief ook goed te
voorschijn uit de onderzoeken. On
danks dat DVE dit seizoen de prijs
niet beïnvloedt is de prijs van snij
mais flink gestegen. Goede percelen
brengen tot 3.000,per ha op.
Niet overal is de mais gehakseld bij
een droge stofgehalte van 25%. Het
goede weer deed menig maisteler
besluiten maar te gaan hakselen.
Wachten op een harde korrel kan
wel tot november duren.
Rondrijdend door WEST ZUID-
BEVELAND valt het op dat de lan
derijen er al kaal en somber bij lig
gen. Het is regenachtig weer, 'n
vroege herfst dus. De meeste aard
appelen zijn gerooid, hetgeen bij
zonder vlot is verlopen. De kg-
opbrengst is erg verschillend. De
grondsoort speelt hierin een grote
rol deze zomer. Zuid West-Beveland
heeft tijdens de groei wel de minste
regen gehad.
De aardappelen hebben een hoog
onderwatergewicht, zijn erg blauw-
gevoelig en een minder grove sorte
ring dan verleden jaar. Het was erg
moeilijk om te rooien en nog wat
losse grond op de kar te krijgen om
beschadiging en blauw te voorko
men. Zelfs op de zwaardere gronden
kwamen de aardappelen zonder
grond op de kar, als blinkend goud.
Alleen erg jammer dat de prijzen
van de vrije produkten bijzonder
slecht zijn. Niet alles wat blinkt is
goud. De vooruitzichten wat prijs
betreft zijn bijzonder slecht te noe
men. Berichten dat de DDR aard
appelen met subsidie weg wil werken
kan een overaanbod gaan betekenen
op de westerse markt.
Vele bietenpercelen zijn reeds opge
zet, of sommige geheel gerooid met
een goede opbrengst, behalve op de
droogtegevoelige gronden. Door een
goede vroegleveringspremie, goede
wortelopbrengsten en een redelijk
gehalte was er genoeg animo om te
rooien. De eerste wintertarwe is
reeds gezaaid, hetgeen vrij vroeg is.
Over het tijdstip van zaaien is de
laatste jaren al veel geschreven. De
meest ideale tijd zou eind oktober
zijn; dit i.v.m. gerstvergelingsziek-
ten, minder last van schimmelziek
ten en in ieder geval een bespuiting
tegen luis minder. Maar wachten als
de omstandigheden goed zijn is 'n
ieder niet gegeven.
De suikerfabrieken draaien op volle toeren. De transportwagens rijden af en
aan. Hier wordt een bietentransport uit Zeeuws-Vlaanderen gelost op de fa
briek van de Suiker Unie in Dinteloord (fotoAnton Dingemanse).
De fruit- en groentekwekers maken
goede prijzen op de veilingen, maar
er moeten toch kilogrammen ge
oogst worden om nog een geldelijk
resultaat te hebben. De late nacht
vorst heeft in onze streek wel een op
brengstderving gegeven.
De oogst van mais, aardappelen en
bieten is in volle gang. De neerslag
heeft wel oponthoud gegeven, maar
als het 'weer' goed is zijn de machi
nes 'nog steeds groter en breder' in
staat om het werk in korte tijd te
klaren. Alleen moet de organiatie
van afvoer goed geregeld zijn.
De opbrengsten van de bieten zijn
zeer hoog. Met een lagere gehalte
komt men nog wel aan de kilogram
men suiker per ha. Alleen zijn de
prijzen van de C-suiker lager dan
verleden jaar. De prijzen van de
aardappelen stellen teleur, ook door
hoge opbrengsten op vele plaatsen
en de invoer die ons parten speelt.
Met alle opsommingen van slechte
prijzen en affaires op politiek gebied
in binnen- en buitenland wordt er
gewerkt om de oogst zo goed en snel
mogelijk aan de kant te krijgen en
om voorbereidingen te treffen voor
een nieuwe oogst. De 'boer ploegt'
voort en 'zaait op hope'.
De Romeinen en de Grieken ken
den ongeveer 500 jaar vóór
Christus de snij biet en de rode
biet reeds als groenten, doch
voor veevoeder teelden ze geen
bieten. Het schijnt eerst in de ze
ventiende eeuw in enkele streken
gebruikelijk geworden te zijn bie
ten als veevoeder te bezigen, o.a.
in Vlaanderen en langs de Rijn in
Duitsland. Marggraf, apotheker
te Berlijn, maakte in 1747 be
kend, dat hij suiker had afge
scheiden uit mengelwortelen.
Men kende toen alleen rietsuiker,
die uit overzeese gewesten moest
aangevoerd worden. Het boekje
van Marggraf vond belangstel
ling en men ging beproeven bie
ten met meer suiker te telen. Zijn
leerling Achard bracht het zover,
dat hij in 1799 aan Frederik Wil
lem III, koning van Pruisen, een
klomp suiker kon aanbieden van
5 kg gewicht, die uit bieten bereid
was. De koning, overtuigd van
het belang van de ontdekking,
verschafte hem 50.000 Thaler
voor de stichting van een suiker
fabriek. In 1802 opende Achard
de eerste beetwortelsuikerfabriek
te Kunern in Silezië. Een gelukki
ge omstandigheid kwam de nog
gebrekkige jonge industrie te
hulp.
Om Engelands handel te schaden
had Napoleon I in 1803 de invoer
van suiker verboden bij de instel
ling van het Continentaal Stelsel.
Dit had een geweldige stijging
van de suikerprijzen tengevolge,
wat de jonge beetwortelsuikerin
dustrie ten goede kwam. Achard
gebruikte de witte Silezische biet,
die thans weinig meer voorkomt,
maar waaruit toch alle heden
daagse bietenrassen met hoog
suikergehalte zijn voortgeko
men. In 1809 teelde men ook
reeds suikerbieten in Frankrijk
en een zeer voornaam gebied van
suikerbietenkuituur en suikerin
dustrie heeft zich gaandeweg ont
wikkeld in het Noorden van
Frankrijk, België, het Rijnland,
Rusland, Tsjecho Slowakije, Po
len en Italië.
Eerst in 1858 werd in Nederland
een beetwortelsuikerfabriek
gesticht te Zevenbergen. De ont
wikkeling is voorspoedig geble
ken, in 1938 werkten er 12 fabrie
ken, waaronder 6 koöperatieve.
In 1895 verwerkte de grootste fa
briek per etmaal 120.000 kg bie
ten, thans 3.500.000 kg. De jaar-
produktie aan suiker was in
1887/'88 40 miljoen kg en in
1928/'29 ongeveer 300 miljoen
kg. Deze werd verkregen uit 1920
miljoen kg bieten.
Vanaf 1932 is de suikerbieten
teelt door de regeringsmaatrege
len vrijwel in tact gehouden. In
1938 werd 1520 miljoen kg bieten
tot suiker verwerkt. De beteelde
oppervlakte bedroeg van
1880-1890 ongeveer 20.000 ha,
1900-'10 ongeveer 36.000 ha en
in de jaren 1910-'30 ongeveer
65.000 ha, terwijl onder invloed
van de regeringsmaatregelen tot
1940 de teelt enigermate werd be
perkt en wel tot ongeveer 45.000
ha. Zo heb ik de bietenteelt tot
1940 belicht, de enorme vooruit
gang in de teelt, levering en de
verwerking is haast niet te be
schrijven. We zien ze weer dage
lijks, de volle wagens met bieten
die nu naar de zeer moderne fa
brieken getransporteerd worden.
Vrijdag 5 oktober 1990
