VOO It in: Vit OIIW De vrouw op de boerderij, vroeger en nu Sauerland, prachtige streek fn Duitsland Lezingen over oude boerderijen Barbecue avond P.J.Z. W. Zeeuws- Vlaanderen Agrarische Studiereizen P.J.Z.-agenda onder redaktie van de Redaktiekommis- sie Bond van Plattelandsvrouwen voor Zeeland en Brabant. Redaktieadres: Mevr. P.J. de Rooy-Janse M.A. Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge. Sauerland-Duitsland, 22-27 okt., 6-d busreis/verblijf in Landhotel Waldhaus Winterberg (met overdekt Het wonen en werken van een vrouw op een boerderij vroeger (1900-1920) is zeer verschillend met het leven van een vrouw die nu (1990) op een boer derij woont. De meeste boerderijen bestonden in die tijd uit een schuur, een varkenshok, het huis en een zgn. stookkot of bakkeet. Dat was een klein stenen gebouwtje dat vlak bij de woning stond. De bakkeet speelde in die tijd een grote rol in het leven van de boerin. Daarin was namelijk een groot for nuis gemetseld voor warm water voor o.a. de was en een oven voor het bakken van brood. De bakkeet op 'Land- en Zeezicht' (en ook op vele andere boerderijen) was zo groot dat de inwonende knechts op de zolder hiervan sliepen. De inwo nende dienstbodes (de meiden) slie pen in de bedsteden op de zolder van de woning. De woning had meestal geen keuken of bijkeuken want daarvoor was de bakkeet. De w.c. was een klein gebouwtje dat tegen de schuur of het varkenskot was gebouwd. Er was in die tijd na tuurlijk nog geen waterleiding en geen elektriciteit. Men leefde over dag op werkdagen meestal in de bak keet. Er werd daar samen met het in wonend personeel gegeten en koffie gedronken. Alleen op zaterdaga vond en 's zondags (en ook wel op winteravonden) woonde het gezin in de woning. Natuurlijk sliep het boe rengezin wel in de woning (in de bedsteden). Taak boerin De taak van de boerin in die tijd be stond uit het leiding geven aan het vrouwelijk personeel, meestal een of twee inwonende dienstmeisjes, en de werksters. Deze werksters kwamen op maandag (wasdag) en meestal ook op vrijdag (schoonmaakdag). Verder had de boerin de zorg voor het klein- en pluimvee, en natuurlijk moesten ook de bakkeet en de wo ning schoon gehouden worden. Ver der moest het melkgerei en alles wat daarbij hoorde schoongemaakt wor den. Vele taken waren dus wegge legd voor de boerin. Denk alleen maar eens aan de weke lijks terugkerende was. Op maandag werd er gewassen, op dinsdag werd de was gebleekt en gespoeld en daar na weer met de hand gestreken, ge mangeld en opgevouwen. En op vrij dag werd alles binnen en buiten schoongemaakt. In het huis waren een of twee kelders waar o.a. de melk in grote emmers werd be waard. Ook de produkten van de 'slacht' werden in de kelder bewaard. Voeding Wat de voeding betreft was men eigenlijk geheel zelfvoorzienend. Er werden immers aardappelen, erwten en bonen verbouwd en andere groenten en fruit had men in de moestuin en in de boomgaard. De zelfverbouwde tarwe werd naar de molenaar gebracht en van dat tarwe meel werd door de boerin weer brood gebakken. Vlees had men van Vrijdag 5 oktober 1990 de zelfgeslachte varkens en het rund vee. En bovendien had men nog pluimvee. De zorg voor het voedsel was ook toevertrouwd aan de boer in. Al met al was er veel werk te doen en vaak waren de gezinnen toch ook veel groter dan nu. Het leven van de vrouw op een boer derij anno 1990 is heel verschillend van de leefsituatie van de boerin uit 1900. De agrarische vrouwen van nu kunnen verschillende posities heb ben, een eigen beroep en een eigen baan, ze kan als mede- onderneemster op het bedrijf wer ken, ze kan huisvrouw zijn, ze kan meewerkende echtgenote zijn. Ook is natuurlijk nog een combinatie mo gelijk. Bovendien is er ook nog een groep vrouwen die zelf een land bouwbedrijf runnen. Vroeger was je als vrouw op een boerderij dus boer in. Dat was gewoon de konsekwentie van het trouwen met een boer. Er waren duidelijke taken voor de Josje de Koning-van Langeraad In het Museum voor Zuid- en Noord-Beveland werd woensdag avond jl. de herdruk van het boek 'Oude boerderijen in Zee land' van de hand van W.E.P. van IJsseldijk ten doop gehou den. Het eerste exemplaar werd namens uitgeverij De Koperen Tuin door Jan Bruijns aangebo den aan mevrouw J. van IJsseldijk-van Liere. Tijdens de bijeenkomst werden twee korte lezingen gehouden. Josje de Koning-van Langeraad, be woonster van de boerderij Land- Zeezicht in Kamperland, ver telde iets over het leven van de vrouw op de boerderij, vroeger en nu. P.S.G. Raas hield een in leiding over de geschiedenis van boerderij in Hollestelle. In het museum is tevens een expositie te zien over de landbouw en boer derijen in Zeeland. Deze ten toonstelling duurt tot en met 17 november a.s. Op deze pagina een korte samenvatting van de le zing van Josje de Koning. vrouw weggelegd en ze had alleen zeggenschap binnenshuis. Een eigen opleiding en een eigen baan waren niet denkbaar en zeggenschap en verantwoording naar buiten toe had een vrouw niet. Eigen baan Langzamerhand is daar verandering in gekomen. De economische situa tie van een landbouwbedrijf had en heeft konsekwenties voor het leven van de boerin. Dat is door de jaren heen duidelijk te zien. De vrouwen die nu met een boer trouwen of gaan samenwonen worden niet automa tisch boerin. Ze behouden meestal hun eigen baan. Op veel akkerbouw- bedrijven gaan vrouwen in deze tijd (om economische redenen) zoeken naar neveninkomsten. In Zeeland beginnen vrouwen bijvoorbeeld een minicamping of gaan produkten in kleinverpakking aan huis verkopen of gaan een neventak in bijvoor beeld de groenteteelt beginnen. Hieruit blijkt dat een boerengezin er veel voor over heeft om toch maar op die boerderij (vaak al jarenlang door de familie bewoond) te kunnen werken en wonen. Het boer-zijn is niet alleen een be roep maar ook een levenswijze, waar de vrouw ook zeker een bijdrage aan levert. De meeste vrouwen die met een boer getrouwd zijn of samenle ven, ongeacht hun beroep, zijn be trokken bij het wel en wee van het bedrijf. Want met het gezin wonen op een boerderij wil in de meeste ge vallen -zeggen: ruim wonen, midden tussen de gewassen en/of het vee, zien wat er groeit en bloeit. En als kind opgroeien met stilzijn als het 'weerpraatje' op de radio is. Het blijkt dat veel vrouwen betrok ken zijn bij het bedrijf. Een gevolg daarvan is dan ook dat die vrouwen zich ook betrokken voelen bij het landbouwbeleid, de vakbladen lezen en meegaan naar vergaderingen van de landbouworganisaties. Bovendien is het overheidsbeleid steeds meer gericht op de economische zelfstan digheid van vrouwen, dus ook van agrarische vrouwen. Het is en blijft daarom belangrijk dat wanneer een vrouw kennis, ar beid of kapitaal inbrengt in het be drijf, dat ook zichtbaar wordt in de vorm van een beloning (in welke vorm dan ook) en in zeggenschap. Zeggenschap in het bedrijf, maar ook in de vertegenwoordiging naar buiten toe, in de landbouworganisa ties en koöperaties. Zo langzamer hand komen er dan ook steeds meer vrouwen in de besturen van verschil lende organisaties. De agrarische vrouw van 1990 is een vrouw die meeleeft/werkt met of op het bedrijf en met plezier op de boerderij woont. Het deed me genoegen bij de uitrei king van het boekje 'Land- en Zee zicht, boerenbedrijf in Zeeland' te horen dat ook het provinciaal bestuur van Zeeland vindt dat de oude Zeeuwse boerderijen moeten blijven bestaan. En niet als mu seumstuk maar als functionerend landbouwbedrijf. Ik hoop dat het De boerderij Land- Zeezicht te Kamperland provinciaal bestuur deze woorden ook omzet in daden. Want u zult al len begrijpen en misschien ook uit ervaring weten dat een oude (Zeeuw se) boerderij veel onderhoud vergt. De situatie in de landbouw is op dit moment niet van dien aard dat er geld over is om veel te investeren in onderhoud. Er is in Zeeland, maar ook in bij voorbeeld Groningen, te zien dat het onderhoud van oude boerderijen bijna niet meer op te brengen is en dat deze dan ook achteruitgaan, ver vallen en zelfs leeg komen te staan. En zo verpaupert dan het platteland en is het geen zaak meer van alleen de boerenbevolking, maar van ieder een die op het platteland woont of recreëert, dus van iedereen. Ik hoop dat het ooit zover zal komen dat we met elkaar dat platteland leefbaar zullen houden!! Josje de Koning-van Langeraad zwembad), Winterberg, Hoch Sau erland. Het verblijf in Winterberg zal ieder goed doen. Gelegen op het hoogste punt van het Sauerland is Winterberg een erkend heilklima- tisch kuuroord. De gezonde (berg)lucht en het milde klimaat werken verkwikkend! Daarnaast zorgen het landschap in herfsttinten en gezellige stadjes, voor een aan trekkelijk reisdoel. Een afwisselend programma, een comfortabel hotel en verzorgde maaltijden verhogen de reispret alleen nog maar! Programmapunten o.a.: bezichti ging Atta Höhle, mooiste druipsteengrot van Duitsland; prachtige tochten o.a. naar de Harz: bezoek aan Broodmuseum, wande ling door Middeleeuwse stad Göttin- gen; bezoek aan Süssmuthglasfa- briek en op de terugreis aan de Keul se Dom. Het Sauerland biedt uit zichten als op een ansichtkaart. Vrijdag 21 september was het groot feest aan de (opgebroken) Bosdijk. De P.J.Z. W.Z.-V1. hield namelijk haar jaarlijkse barbecue-avond; dit maal ook met (grote) play-backshow en een spijkerkampioenschap. Rond 21.00 uur werd de barbecue aangestoken en konden zo'n 35 ac tieve leden aanvallen. Als er een stuk vlees verbrand was, was dit geen ramp, want dat kon weggewerkt worden met één van de vele sausjes (indien dat ook al niet meer mogelijk was, dan kon er nog altijd stok brood gegeten worden). Toen iedereen voldaan was kon er genoten worden van de play- backshow met Donna Summer en de 'Bon-vrouwen'. Daarna kwam de grote finale met 'O denneboom', dit met échte kerstbomen, lichtjes, bal len, wind en een kerstman. Nadat al le deelnemers van presentator/bar keeper Henk een aanmoedi gingsprijs met bijpassende tekst ge kregen hadden, kon het spijkerkam- pioenschap beginnen. Het geheel be langeloos ter beschikking gestelde blok hout was echter vrij hard, zo dat een rondje spijkeren al gauw een uurtje duurde. Wie er kampioen is, is niet helemaal duidelijk geworden, maar al met al was het een gezellige en drukbezochte avond. Ina P.S. Op de Bosdijk hebben ze nog een hele week droog stokbrood met barbecuesausjes gegeten Ingelaste reis Cyprus, 23-31 okt, 9-d vliegreis/rondreis per bus/logies: 2 in Larnaca, 1 in Nicosia, 3 in Pla- tres, 2 in Paphos. Cyprus is een steeds populairder wordend eiland, gelegen in de Middellandse zee met ;ind oktober nog volop zon. Het ei land biedt volop afwisseling: mooie kusten, prachtig landschap en pitto reske dorpen. Van het eilandopper vlak is 46% akkerland, waarop ko ren de meeste plaats inneemt. De boeren zijn voor het overgrote deel zelfstandig en hebben kleine familie bedrijfjes. Ze wonen eenvoudig en hun velden zijn vaak klein en onre gelmatig verspreid. Door nieuwe landirrigatie is er veel verbeterd en wordt een modern landbouwbeleid doorgevoerd. Het is interessant om de primitieve vorm van levensonder houd te vergelijken met die van het moderne Nederland. De Cyprioten zijn van nature zonnig van karakter en hebben een sterk ontwikkeld ge voel voor gastvrijheid. Programma punten o.a.: Kylofagou, irrigatie project op rode aarde; bezoek aan bosbouwschool; bezichtiging hoog gelegen Kykkos klooster; forellen- kwekerij; Asprokrenmos Dam; Aphrodite Bronnen; stadje Curium met Romeins theater; citruskwekerij enz. U kunt nog mee! Florida, Texas-VS, 2-15 nov., 14-d vliegreis/rondreis per bus/logies: 2 in Dallas, 1 in Shreveport, 2 in New Orleans, 1 in Panama City, 1 in Jacksonville, 1 in Ocala, 2 in Orlan do, 2 in Miami, 1 aan boord van het vliegtuig. Wenen, 14-18 nov., 5-d vlieg reis/verblijf in het elegante hotel Stefanie. Afd. West Zeeuws-VIaanderen: 17 oktober: Excursie Bierbrouwerij van Bavaria in Lieshout (NBr.). Op geven voor 16 september bij Mare Verplanke (01174-343). Afd. Tholen: 6 oktober: Ploegwedstrijd, rondgaand- en wentelploegen. Plaats: terrein van Friderichs te Lan- geweg. Aanvang: 13.30 uur. Opge ven en informatie: Kees van Dalen, Piet v.d. Slikke. Afd. Langstraat: 5 oktober: Puzzelrit. Plaats: Zide- winde, Julianalaan 1, Sprang- Capelle. Aanvang: 20.00 uur. Le den: 5,Niet-leden: 7,50. Provinciale aktiviteiten: 8 oktober: DB-vergadering, 11 okto ber: Algemene Vergadering 3PJO- Zeeland, 15 oktober: HB- vergadering, 10 oktober: Provinciale bowling. Aanvang: 18.00-21.00 uur. Plaats: het bowlingcentrum de Beestenmarkt te Goes. 13

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1990 | | pagina 13