Vuist maken in afzet Eenmalige pacht alleen met prijstoetsing Jan Becu, president-kommissaris Aardappel B.V.: KNLC-bestuur hakt pachtknoop door "Meer kolomsgewijs gaan denken. Als dat ergens moet lukken is het bij de konsumptieaardappelen", zegt Jan Becu (51). Becu is voorzit ter van de raad van kommissarissen van de Aardappelafzetorganisa tie voor Zuidwest-Nederland B.V. kortweg Aardappel B.V. Een gro tere samenwerking in de afzet en verwerking van aardappelen, dat is zijn ideaal. Becu boert zelf op 110 hektare in het Zeeuws-Vlaamse Schoondijke. Hij teelt twintig hektare aardappels, vooral Bintje maar ook vier hektare Corine's, hele vroege aardappels die via Aardappel B.V. naar een wasbe drijf gaan en dan in augustus in de Belgische supermarkten liggen. Naast 24 hektare bieten en tien tot vijftien hektare erwten en veldbonen voor de zaai verhuurt Becu zeven hektare voor de teelt van vlas. De rest is tarwe. Becu doet het werk in eigen mechanisatie, behalve bieten rooien en stro persen. De aardappels doet hij samen met een kollega. Aandeel Gemiddeld is Jan Becu een dag per week op pad voor de Aardappel B.V. en de funkties die daaruit voort zijn gevloeid. De bv. is een kleine twintig jaar geleden opgericht om lijn te brengen in de aardappelafzet in Zuidwest-Nederland. De bv. kombineerde de aardappelpools van de aan- en verkoopverenigingen die in Cebeco-Zuidwest waren gefu- Landbouw en Nederland horen bij elkaar. Dat moet ook in de toekomst zo blijven. We leveren aan de handelsbalans per jaar een bijdrage van 10 mil jard gulden. Maar in de milieu- en mestwetgeving worden we onevenredig hard aangepakt. Het milieu is voor steeds meer van ons een uitdaging, maar we blijven ondernemers, die brood op de plank willen". H.J. Slijkhuis, voorzitter Overijsselse Landbouw Maatschap pij (NRC-Handelsblad, 7 september 1990). "De natuur zit mooi in elkaar. Het gif komt in het blad, het loof, niet in de aardappel. Als jij gel op je haar smeert komt het toch ook niet in je hersenen terecht?" Jan van der Oort, akkerbouwer in Middenmeer (Algemeen Dagblad, 8 september 1990). 'De boer is geïnteresseerd in de rassen, hij let op AM-resistentie en kijkt naar de verwerking. Maar waar het uiteindelijk op aan komt is wat de konsument er van vindt, want aardappels worden verbouwd om op te eten'. J.W. Schwegman, voorzitter Stichting Aardappelmanifestatie (Agrarisch Dagblad, 5 september 1990) 'Ik wil ook wel eco worden, maar dan moeten de prijzen er ook wel naar zijn. Tot nu toe blijkt dat slechts twee procent van de bevolking bereid is meer geld te betalen voor onbespoten voedingsmiddelen. Er is gewoon geen markt voor ecologische produkten'. H.C van der Maas, voorzitter van de ZLM (PZC, 30 augustus 1990) seerd, zelfstandige koöperatieve pools en Brabantse aardappelleve ranciers. De aandelen van Aardap pel B.V. zijn in handen van zeven te lersverenigingen (samen 40%) en van Cebeco-Zuidwest en Cebeco Rotterdam (elk 30%). In het bestuur hebben de telers de meerderheid. Sa men met de Coöperatieve Handels onderneming Agrico in Emmeloord is de koöperatie Agrico-Holland ge vormd voor de afzet van konsump tieaardappelen. Aardappel B.V. beschikt nu over vier sorteerbedrijven en vermarkt zo'n tien tot vijftien procent van de Zuidwestelijke aardappels, schat Be cu. Dat aandeel stijgt geleidelijk. "Wij doen niet sterk aan acquisitie want we willen geen duiventil. Men sen moeten weten waar ze aan begin nen". Boeren zijn lid van de telers verenigingen op aandelen van vijf honderd gulden, waarvan een kwart moet worden volgestort. Per gemid deld geteelde hektare aardappelen moet de boer één aandeel kopen. Zo'n zeshonderd telers zorgen voor een omzet van meer dan 200.000 ton. De meeste leden leveren 100% van hun aardappels aan Aardappel B.V. Boeren die niet al hun aardap pels op voorhand in de pool willen doen moeten minimaal tachtig pro cent aan Aardappel B.V. leveren. Voor het meerdere is de boer vrij maar ook Aardappel B.V. heeft dan geen afnameplicht. Becu: "We gaan uit van het princi pe: de pool is de baas, om een opti male prijs voor de leden te maken. We nemen geen open posities in, als we meer kunnen kopen moet daar onmiddellijk een dekking aan de af- zetkant tegenover staan. Want ver liezen gaan ten koste van de prijs. Aardappel B.V. probeert voor zijn leden het gewas aardappel zo goed mogelijk af te zetten, niet alleen van daag maar ook op langere termijn. Daarbij willen we de risiko's dié in de aardappelhandel zitten uitsluiten. Jan Becu, president-kommissaris Aardappel B. V.: elkaar niet voor de voeten lopen. Wij willen zorgen dat de boer zijn geld krijgt". Kwaliteit Aardappel B.V. betaalt zo eerlijk mogelijk aan elke boer wat zijn pro- dukt waard is, stelt Jan Becu. Ver schillen in bijvoorbeeld kwaliteit, tijdstip van levering zorgen ervoor dat bijna elke teler zijn eigen pool- prijs krijgt. De diskussies in de te lersverenigingen over kwaliteit en prijsvaststelling vindt Becu erg be langrijk om de binding met de leden te houden. "Wij proberen een enor me openheid te geven. De staffel van de bewaarvergoeding wordt elk jaar opnieuw achteraf aangepast". Kleinschaligheid aan de basis bete kent dat een boer ook rekening kan houden met de bestemming van zijn aardappels. "Het bewaken van de kwaliteit hebben we vanaf het begin hoog in het vaandel. Het is de laatste •jaren erg essentieel geworden om de aardappel uit de bulk te halen. Kij ken waar de kansen zitten, kijken waar vraag zit zodat we kunnen af zetten tegen een lonende prijs. Via Agrico-Holland kunnen we jaarrond 600.000 ton aardappelen aanleveren. Dan ben je een interessante partner voor de industrie. We zijn hofleve rancier van Aviko. Maar ook daar buiten zoeken we naar mogelijkhe- Teeltpacht, pachten van land voor kortlopende roulerende teelten zonder de beperkingen van de huidige pachtwet, moet er komen. Maar er moet een regeling bij om te voorkomen dat hele bedrijven op die manier worden verhuurd. Dat vindt het KNLC-bestuur. Over de zogenaamde eenmalige pacht, pacht voor een periode van zes tot twaalf jaar zonder verlenging, kon het bestuur het moeilijker eens worden. Een belangrijke voorwaarde bij het invoeren van eenmalige pacht, vindt het bestuur, is dat de pachtprijs dan moet blijven binnen de huidige pachtprijsnormen. Op die manier kunnen in elk geval negatieve fiscale gevolgen voor pachters én voor eigenaar-gebruikers voorkomen worden. Semi-legaal Net als eerder in de kommissie, grondgebruik lagen de meningen in het KNLC-bestuur over de voor gestelde wijzigingen in de pachtwet uiteen. Met name de 'pachtprovin- cies' Flevoland en Zeeland zijn als de dood dat morrelen aan de pacht wet de pacht verder onderuithaalt. ZLM-voorzitter Van der Maas her haalde vorige week in de vergadering van het KNLC-bestuur nog eens het Zeeuwse standpunt dat als het moet hij veel liever een forse pachtprijs verhoging heeft. In andere provin cies is de bereidheid om aan de pachtwet te sleutelen groter. Niets doen terwijl de praktijk langs de wet heen gaat heeft ook nadelen. Daar komt bij dat de regering in de Struk- tuurnota Landbouw met voorstellen is gekomen om de pachtwet aan te passen, waarop het bedrijfsleven zal moeten reageren. 'De herstrukture- ring loopt met name in de akker bouw toch vast op de financiering van de grond. En het zaaiklaar ver huren van land is een soort semi- legale handeling geworden', konsta- teerde Albert Barlagen, voorzitter van de KNLC-kommissie grondge bruik. Hij betreurde het dat het de afgelopen jaren niet is gelukt als KNLC een fundamentele opstelling te kiezen in de diskussie over de pacht en de pachtwet. Dat ontbre ken van een visie wreekt zich nu de landbouw door de overheid tot een visie wordt gedwongen. Teeltpacht: ja De diskussie over de teeltpacht (ook wel: seizoenpacht) spitste zich toe op de vraag of teeltpacht alleen voor een beperkte lijst van teelten toege staan zou moeten worden of dat teeltpacht beperkt zou moeten wor den tot een bepaalde oppervlakte per bedrijf. Voorkomen moet worden dat hele bedrijven struktureel in 'teeltpacht' worden uitgegeven. Daarmee zou de reguliere pacht da nig worden ondergraven. Maar ook het struktuurbeleid zoals dat in de Noordoostpolder gevoerd wordt met vrijkomende grond zou gefrustreerd worden. 'En dat beleid koesteren wij', aldus LMlJ-voorzitter Panman. Hij pleitte voor een maksimaal te verpachten oppervlakte van bijvoor beeld 25% per bedrijf. Ook de Zeeu wen pleitten daar voor. In een beperking middels een lijst van teelten waarvoor teeltpacht toe gestaan moet worden zag geen van de KNLC-bestuurders echt iets. Ook een oppervlakte-beperking ontmoet te bezwaren, ondermeer omdat het moeilijk te kontroleren zal zijn. De suggestie werd gedaan de Grondka mers de verantwoordelijkheid te ge ven om te toetsen of via teeltpacht niet struktureel hele bedrijven ver pacht worden. Een dergelijke indivi duele beoordeling zou veel bezwaren kunnen ondervangen. Het Landbouwschapsbestuur, dat zich inmiddels ook voor teeltpacht heeft uitgesproken heeft deze sug gestie meegenomen. KNLC- voorzitter Varekamp wees in de Landbouwschapsvergadering nog eens op het gevaar dat de pachtwet een dode letter wordt als de georga niseerde landbouw passief blijft toe kijken. 'We kunnen er toch bepaald niet trots op zijn dat de pachtwet de meest ontdoken wet wordt ge noemd. De georganiseerde land bouw treft hier ook blaam omdat zij onvoldoende kans heeft gezien op een lijn te komen, aldus Varekamp. Prijstoets De zogenaamde eenmalige verpach ting van land, dus zonder recht op verlenging stuit met name in Zeeland en Flevoland op grote bezwaren. De wens vanuit de praktijk is duidelijk. Eenmalige pacht zou een grondaan- bod uit kunnen lokken van beëindi- gers die nu bang zijn voor het konti- nuatierecht. Grond die nu in de braak verdwijnt zou door andere be drijven gebruikt kunnen worden. Maar, stelde Van der Maas, het mid del is erger dan de kwaal. Hij repte zelfs van een historische vergissing. Niettemin kende het KNLC-bestuur veel voorstanders voor een dergelij ke vorm van pacht. Want juist het kontinuatierecht klemt nu het meest en is de reden waarom veel grond niet in pacht wordt uitgegeven. Ook de voorstanders waren het er echter mee eens dat er grote gevaren zitten in de fiskale gevolgen van eenmalige verpachting als de prijs wordt vrij gelaten. Het KNLC-bestuur sprak zich daar om uit voor een prijstoetsing bij een malige verpachting. De pachtprijs zou binnen de huidige pachtprijs normen moeten blijven. Alleen op die manier kan voorkomen worden dat de pachtwaarde stijgt. Ook al blijven bestaande pachtkontrakten onaangetast, er gaat toch een zekere uitstraling uit van eenmalige pacht op de prijsvorming. 'Een enorme prijsschroef', noemde Varekamp het. Een stijging van de verpachte waarde van grond raakt ook eigenaren-gebruikers in hun porte monnee. Bedrijfsovernames zullen moeilijker worden. Om dergelijke fiskale gevolgen te vermijden is dus een prijsbeheersing noodzakelijk. Onder die voorwaarde gaat het KNLC akkoord met eenmalige pacht zoals die door de regering is voorgesteld. In het Landbouwschapsbestuur bleek vervolgens een gezamenlijk standpunt nog niet mogelijk omdat met name de KNBTB er niet in geslaagd was een afgerond stand punt te formuleren. Dat betekent dat de diskussie over eenmalige pacht nog eens terug zal komen in dit bestuur. Gerard Westerhof den om marktgericht bezig te zijn. Het gaat niet alleen om de grote par tijen frites". Becu noemt als voor beeld zijn aardappels die naar België gaan, het aandeel dat Aardappel B.V. in wasserij de Bommel heeft genomen en de overname van Leo de Cock door Agrico-Holland. Concentreren "Verwerking is belangrijk", stelt Becu. "Je ziet dat in de verwerking concentratie plaats vindt. Ook de ex port en de vraag concentreren zich. Daarom moeten we met name in de afzet een zo groot mogelijke vuist maken. Onze stelregel is: zo sterk mogelijk concentreren waar dat in de afzet nodig is en zo kleinschalig mogelijk in het kontakt naar de boer. Het is de kunst de slagvaardig heid van een kleine organisatie te combineren met de power van een grote". Meer samenwerking aan de afzet- kant is nodig wil de akkerbouw overleven. "Het klinkt misschien idealistisch maar het is van levensbe lang", zegt Jan Becu. "Ik heb niet de illusie dat als je de samenwerking aantrekt dat erg veel extra geld ople vert. Maar alle neuzen moeten wel dezelfde kant opstaan. Als je ziet wat er in de markt geinvesteerd moet worden, dan moeten we elkaar niet voor de voeten lopen. Niet alle maal voor de fritesindustrie werken, gaten in de markt optimaal benut ten". Becu noemt de deelneming van Suikerunie en Cebeco in elkaar met betrekking tot de groentever werking als goed voorbeeld van ho rizontale samenwerking. "We moe ten zoveel mogelijk geld in de kolom houden en naar de boer laten doorstromen", stelt Becu. Koöpera- ties moeten hun krachten bundelen. "Niet alles op één hoop gooien maar samenwerkingsverbanden aangaan". IP®®©@KLM4ÏL& Direktiewisseling bij Weikoop Drs. F.A. van de Ven legt per 1 no vember 1990 zijn functie als sector- direkteur Bedrijfs- en Winkelartike len van Cebeco-Handelsraad neer. Hij treedt in dienst als algemeen di- rekteur bij Acco Benelux, een onder deel van American Brands. De dage lijkse leiding van Weikoop Neder land B.V. en Weikoop Participatie B.V. berust vanaf 1 november bij drs. A.D. Isaac. KNLC-kommissies Albert Lanting uit Hooghalen is be noemd als opvolger van J.L. Ny- singh in de KNLC-kommissie Be drijfsontwikkeling en Voorlichting. Tevens vaardigt het KNLC Lanting af naar de kommissie Bedrijfsont wikkeling en Agrarische Voorlich ting van het Landbouwschap, de Landelijke raad voor Bedrijfsont wikkeling en het bestuur van het Ontwikkelings- en Saneringsfonds. In de nieuwe opgerichte werkgroep Biologische Landbouw van het Landbouwschap zullen voor het KNLC plaatsnemen O. van der Lin den, BD-glasgroenteteler uit Maas dam en W. Koops, akkerbouw- en veehouderijsekretaris van het KNLC. Vrijdag 14 september 1990

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1990 | | pagina 4