Rusland is het land van toevallen,
je moet het nemen zoals het komt"
Zeeuwse boeren brengen tegenbezoek aan hun Russische stagiaires
"Westerse
landbouw hoeft niet
bang te zijn. Er
liggen veeleer
kansen en
uitdagingen dan
bedreigingen"
Vorig jaar heeft een twintigtal stagiaires uit de Sovjet-Unie ongeveer
drie maanden op landbouwbedrijven in Nederland gewerkt. Dit werd
mogelijk gemaakt door bemiddeling van Cebeco Handelsraad en de
oud-ambassadeur in Nederland de heer Beletski. De stagiaires, veelal
direkteuren van sovchozen (staats landbouwbedrijven) of voorzitters
van kolchozen (landbouw coöperaties) hebben na afloop van hun pe
riode in Nederland ons uitgenodigd een tegenbezoek af te leggen. Op
29 juni werd door in het totaal 31 personen op Schiphol de heenreis
met Aeroflot naar Moskou aangevangen. Allen waren wij zeer be
nieuwd om te zien hoe onze stagiaire in de Sovjet-Unie woont en
werkt.
De aankomst in het enorme hotel,
gebouwd voor de Olympische spelen
in 1980, was een ervaring op zich. Er
bleek een aantal kamers overbooked
te zijn. Voor ons was er dan ook vol
op gelegenheid om met de anderen
in de groep nader kennis te maken.
Pas na twee en een half uur werd een
en ander opgelost. Met enig pas- en
meetwerk en extra aansleep van
stretchers kon de groep zodanig in
elkaar geschoven worden dat er voor
iedereen een slaapplaats werd ge
vonden.
Ondertussen hadden wij een kantine
gevonden waar het eten op een lo
pende band uit de muur kwam.
Voor het zover was moest er eerst
enige overtuigingskracht worden
aangewend. Het bleek dat wij ston
den geregistreerd als een Fins reisge
zelschap. Hollandse boeren zijn ech
ter niet voor één gat gevangen. En
kelen haalden het eten zelf maar uit
de gaarkeuken, zij hadden zich dus
heel snel aangepast aan de Russische
leefomstandigheden.
Gedurende de hele reis werden wij
bijgestaan door een Nederlands
sfeerloze stad is. Geen leuke terras
jes, cafeetjes en winkelstraten. De
stad kent ook weinig oude gebou
wen. Dit is niet zo verwonderlijk als
wij bedenken dat in 1812 ongeveer
twee derde van de stad door brand is
verwoest. Napoleon, zo wordt ge
zegd, was daar de "aanstichter"
van. Indrukwekkend zijn het Rode
Plein met het Mausoleum van Lenin
en het Kremlin. Het Kremlin, de
oude vestiging, ca. 26 ha groot, is
een verzameling van prachtige ka
thedralen, staatsgebouwen en een
kazerne, waar juist in de dagen van
ons bezoek het 28ste partijcongres
werd gehouden.
De kathedralen worden nu als musea
gebruikt, alhoewel wij begrepen dat
zij meer en meer terug worden gege
ven aan het volk om er diensten te
houden. Op een avond hebben wij
ook een bezoek gebracht aan het we
reldberoemde Bolshoi theater, waar
het bekende ballet Gizelle werd uit
gevoerd. Het was zeer indrukwek
kend de sfeer te proeven in dit grote
theater met 2000 zitplaatsen en zijn
fraaie interieur.
kels rijen met wachtenden. Dit is ge
heel afhankelijk van welk produkt
schaars is. Dit varieert per periode,
op dit moment zijn bijvoorbeeld si
garetten en benzine schaars. Voedsel
is overal aanwezig, maar vaak alleen
wat het jaargetij voortbrengt. Er is
dus niet die ruime keuze zoals wij
dat kennen. Op grote markten wordt
zeer veel groente en fruit maar ook
tal van andere produkten verkocht.
De kolchozen en sovchozen maar
vooral ook de partikulieren met hun
eigen tuintjes van ca. 6 are groot ver
kopen hier hun produkten.
Buiten Moskou is de voorziening
van voedsel vaak geen probleem
maar weer wel die van allerlei mate
rialen. Als er wat is duikt ook ieder
een er bovenop, koopt het, slaat het
zelf op en verkoopt het op de zwarte
markt weer door. Ruw geschetst is
dit een van de problematieken die
het land kent.
Grootste knelpunten in de Sovjet-
Unie zijn de slechte infrastruktuur
(kommunikatie, verbindingen, we
gen, transport enz.) en het ontbre
ken van opslagruimten en bewaar
technieken. In zo'n groot land met
280 miljoen inwoners knellen derge
lijke problemen steeds meer. De in
woners raken geïrriteerd, men ziet
immers door de tv die bijna iedereen
heeft dat andere landen het beter
maken. Maar ook zie je hierdoor de
onverschilligheid en het gebrek aan
verantwoordelij kheidsgevoel toene
men. Gorbatsjov is bij de Russen
niet erg populair. Alleen diegenen
die er wat meer over nagedacht heb
ben zeggen: "hij moet maar blijven,
hij is slimmer dan alle anderen".
Bezoek aan kolchoz
Tijdens ons bezoek aan de kolchoz
in Kashira, daar waar Cebeco Han
delsraad een projekt op onder ande
re aardappelgebied heeft lopen, wor
den wij gekonfronteerd met de enor
me uitgestrektheid maar vooral ook
de grootschaligheid van de Russi
sche landbouw. Op dit bedrijf wat in
een divisie-struktuur was opgezet
werken 8000 personen. In dit gebied
van 50.000 ha wonen 16.000 men
sen. Duidelijk was dat in die regio
alles om dat bedrijf draait. Een
direkteur-generaal, leidt het bedrijf.
Er zijn 5 onderdirekteuren.
Zo is er één voor de sektor akker
bouw met 37.000 ha met daarom
heen 11 landbouwkundigen, op
gesplitst in specialisten plantenziek
ten, teeltdeskundigen en bodem/be
mesting deskundigen. Totaal in die
sektor zijn ongeveer een kleine 1000
personen werkzaam. Voorts zijn er
onderdirekteuren voor de sektoren
dierlijke produktie, ekonomie, per
soneel en fabrieksmatige verwer
king. Elk van hen is persoonlijk ver
antwoordelijk. Toegegeven werd dat
het erg moeilijk is een zo komplex
geheel goed te leiden. De algemene
indruk van onze groep was dat een
en ander goed op de rij stond. Er
werd 34.000 ton groente, 30.000 ton
aardappelen, 40.000 ton vlees en 250
miljoen eieren geproduceerd om
maar eens een paar getallen te noe
men. Dit bedrijf had buitenlandse
kontakten in Italië (macaronifabri-
cage), Amerika (ontbijtgranen),
Frankrijk (plastic kassen), Zweden
(koolzaad) en Nederland (aardappe
len, groente en techniek).
Dergelijke bedrijven zijn toch
schaars begrepen wij van de aanwe
zige Nederlandse deskundigen. Deze
bedrijven kunnen alleen handel doen
met het buitenland als zij over bui
tenlandse valuta beschikken. Een
andere mogelijkheid is die van de
ruilhandel. Probleem daarbij is weer
dat die produkten vaak niet voldoen
aan de Westerse eisen. Het is dus erg
moeilijk om uit de startblokken te
komen.
Opbrengsten goed
De opbrengsten van de gewassen wa
ren gemiddeld genomen goed, zo
werd ons verteld. Door de Neder
landse aardappeltechnologie inklu-
Onlangs brachten de heer J.M. Geluk met zijn echtgenote T. Geluk-Hjelt en de heren
J. van de Slikke en J.J. Verseput een achtdaags bezoek aan Rusland. Zij hadden vo
rig jaar in hun gezinnen een Russische stagiaire ondergebrachten waren nu in de ge
legenheid een tegenbezoek af te leggen. De heer Geluk heeft zijn reiservaringen voor
het ZLM-blad op papier gezet.
Nicolai Yourov, een zelfstandige boer, met zijn gezin.
sprekende gids van het reisbureau
Spoetnik die het verblijf in Moskou
voor ons had geregeld. Zijn
lijfspreuk was: "Rusland is het land
van de toevallen, je moet het nemen
zoals het komt". Zelf was hij aange
wezen om Nederlands en Engels te
gaan studeren, zodat hij nu reislei
der/gids/tolk was voor dergelijke
groepen. Hij sprak overigens zeer
goed Nederlands en was verschillen
de malen in Nederland geweest.
Sfeerloze stad
Het hotel was evenals Moskou zelf
overstroomd met toeristen, vooral
Amerikaanse jongeren die in het ka
der van de toenaderingsovereen
komsten een aantal weken kunnen
doorbrengen in Rusland. Wat ons
op viel was dat Moskou in feite een
Moskou is een zeer grote stad er le
ven bijna 9 miljoen mensen op een
oppervlakte van 1000 km2. De stad
is opgebouwd uit zes ringen rond het
Kremlin. In de vierde en vijfde eeuw
werd de stad jarenlang geplaagd
door aanvallen van de Tartaren.
Moskou is altijd de hoofdstad ge
weest uitgezonderd een periode van
1712 tot aan de revolutie in 1917. De
tsaar Peter de Grote verkoos Lenin
grad (toen Petrogad) als hoofdstad.
In en buiten Moskou maken de ge
bouwen, het wegdek, de autobussen
eigenlijk alles wat je ziet een slecht
onderhouden indruk. Er rijden zeer
veel oude auto's rond die dan ook
overal langs de kant van de wegen
stil staan. Soms ook omdat er geen
benzine is of dat zij van slechte kwa
liteit is.
In Moskou zie je voor sommige win
Schoningsinstallatie plus opslag in een sovchoz. Op de voorgrond v.l.n.r. Nicolai Malai (de stagiaire bij de familie
Geluk), en de heren V.d. Slikke, Verseput en Geluk.
Een kernmerkend beeld dat we veel zagen: een vrouw haalt per fiets veevoer
van het land naar huis.
8
Vrijdag 27 juli 1990