'Europese regelingen moeten
regionaal worden ingevuld'
EG wijst uitbreiding
steunmaatregelen af
Varekamp pleit voor
Europese top Gatt
Breng stabilisatoren op
Eurotop ter discussie
Klacht tegen vrije
import maisgluten uit VS
Dr. G. Bresser voorzitter
Hoofddirectie Suiker Unie
Minister-president Lubbers tegen KNLC
Algemene vergadering van het KNLC
Honderd jaar geleden kenden wij een diepe landbouwcrisis. Net als
toen zitten wij in zeer fundamentele vraagstukken en afwegingen,
meende minister-president Lubbers op de Algemene Vergadering van
het KNLC. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid, de GATT-
onderhandelingen, het milieuvraagstuk en de leefbaarheid van het
platteland zijn vier aspecten die vragen om beleid. Het doel, concur
rerende, veilige en duurzame land- en tuinbouw, is duidelijk aldus
Lubbers. Maar het beleid om daar te komen schiet soms tekort. Re
gering én organisaties nemen soms teveel hooi op hun vork of ontwij
ken de problemen te lang. Wanneer zij beide tegelijk doen zonder dat
duidelijk is waar dat toe leidt krijg je onrust, stelde de premier vast.
Daar lering uit trekken is een taak
voor regering én organisaties. In zijn
toespraak tot de KNLC-ers greep hij
voor een belangrijk deel terug op
eerder gedane uitspraken in Hooge-
veen en de Tweede Kamer.
Paradox
Lubbers stelde opnieuw dat het ge
meenschappelijk landbouwbeleid
voor de agrarische sector in Europa
en in Nederland van groot belang is
geweest. Behalve de steun voor de
zogenaamde marktverordeningspro-
dukten is ook de grote interne markt
voor de overige produkten belang
rijk. Lubbers wees op een paradox,
een schijnbare tegenstrijdigheid. Het
aandeel in de markt en in het inko
men van de niet door 'Brussel' on
dersteunde produkten is sterker ge
groeid dan het aandeel van de 'geor
dende' produkten. Dat gaat in tegen
de verwachting.
Het is een van de redenen waarom
de vragen van de akkerbouw rege
ring en organisaties hoofdbrekens
bezorgen. Lubbers pleitte ervoor het
belang van de interne markt voor de
niet-geordende produkten maar
weer eens openlijk vast te stellen.
Bovendien moeten de verschillende
sectoren zich bewust zijn van die on
derlinge verhouding. Sectoren moe
ten elkaar vasthouden als de gevol
gen van Europees beleid voor één
van de sectoren pijnlijk zijn. Solida
riteit dus, een woord dat 'schrik op
de gezichten' op blijkt te leveren, al
dus de premier.
In Europa is per produkt een pakket
gemaakt. Voor graan is mede van
wege uitvoeringsproblemen gekozen
voor de marktwerking. Produktie-
beheersing kan echter ook een weg
zijn herhaalde de premier zijn stand
punt van een week daarvoor. Hij
wees er wel op dat de discussie niet
te zeer moet worden versmald tot
een keus tussen 'prijs- of produktie-
beperking'. Ook kwaliteit van pro-
duktie en produktieproces, ontwik
keling van andere gewassen, bewer
king van andere marktsegmenten,
vergroten van de toegevoegde waar
de spelen een rol in de markt.
Niet succesvol
Lubbers noemde het beleid om door
lagere graanprijzen het overschot en
de kosten voor het EG-budget te ver
minderen 'niet succesvol'. Hij pro
beerde nog eens duidelijk te maken
wat hij eerder in de Tweede Kamer
en in Hoogeveen bedoelde. De be
doeling van het stabilisatorenbesluit
was de graanproduktie te stabilise
ren, door de prijs maar ook door an
dere maatregelen. Van de verschil
lende instrumenten om de graanpro
duktie onder de 160 miljoen ton te
houden is niet veel terecht gekomen.
De Europese Commissie gaat het
vraagstuk van de vrije import van
maisgluten vanuit de Verenigde Sta
ten naar de EG aan de orde stellen.
Maisgluten, een bijprodukt van
mais, wordt vrij van heffingen inge
voerd in de Europese Gemeenschap,
terwijl de produktie in de VS op ver
schillende manieren zwaar gesubsi
dieerd wordt: er wordt direct
financiële steun gegeven aan mais-
verbouwers, en indirect aan produ
centen van bio-ethanol en
suiker/zoetstoffen.
"Het raadplegen van de verschillen
de lidstaten is de eerste stap iir'de
richting van heffingen op de import
van Amerikaanse maisgluten in de
Europese Gemeenschap," aldus de
voorzitter van de Vereniging van Eu-
Op 26 maart beginnen in Luxem
burg de onderhandelingen over de
prijsvaststellingen voor de land
bouw. Euro-Commissaris voor de
Landbouw MacSharry heeft reeds
bij voorbaat verklaard dat de Com
missie geen enkele maatregel zal ac
cepteren die een vergroting van de
steun betekent, m.a.w. maatregelen
die de Gemeenschap geld kosten.
Een uitzondering zou te maken zijn
bij de (te) kleine bedrijven en voor
bedrijven in benadeelde gebieden.
Voorstellen in die richting kunnen
op een willig oor rekenen.
Vrijdag 16 maart 1990
Dat, stelde Lubbers, is het kernpunt.
Braaklegging, beëindiging, inko
menssteun en herstructurering zijn
voldoende gelukt. Maar om dan te
gaan pleiten voor een terugkeer naar
de oude situatie op het prijzenfront
is een verkeerde weg. Dan komen
namelijk precies dezelfde budgettai
re en handelspolitieke problemen te
rug. Het is logischer om alsnog te
proberen vorm te geven aan de om
vorming, de herstructurering van de
sector, aldus verduidelijkte de pre
mier zijn opstelling in Hoogeveen.
"De inkomensontwikkeling in de
akkerbouw is zodanig teruggezakt
dat je op de een of andere manier
moet zeggen: zo kan dat niet lan
ger". Vandaaruit moeten plannen
worden ontwikkeld. Simpel de prijs
omhoog drukken is te simpel, aldus
de premier. "Ik denk dat we ons les
je geleerd moeten hebben".
Het is per definitie onmogelijk om in
Brussel goede regelingen te maken
die in heel Europa effectief functio
neren, stelde Lubbers. Daarvoor
verschillen de omstandigheden te
veel. Zelfs Nederland is nog te groot
om voor het hele land één regeling te
maken. Daarom pleitte Lubbers in
Hoogeveen én op de Algemene Ver
gadering van het KNLC voor een re
gionale aanpak.
Gerard Westerhof.
Het Bestuur en de raad van Com
missarissen van de Coöperatieve
Vereniging Suiker Unie U.A. heb
ben dr. G. Bresser benoemd tot
voorzitter van de vierhoofdige
hoofddirectie. De Centrale Onder
nemingsraad heeft terzake positief
advies uitgebracht. De heer Bresser
zal op 1 mei 1990 in dienst treden en
per 1 juli de heer Ir. A.W. Luitjens
opvolgen. De heer Luitjens is bijna
25 jaar voorzitter van de directie van
Suiker Unie geweest en heeft de
wens te kennen gegeven per 1 juli
a.s. te mogen terugtreden.
De heer Bresser (54) studeerde be
drijfseconomie aan de Universiteit
van Amsterdam. Hij was achtereen
volgens werkzaam bij Douwe Eg
berts, PTT en Gist Brocades. De
heer Bresser is Commissaris van de
Koninklijke PTT Nederland NV,
van de Algemene Bank Nederland
NV en Bank Mees en Hope NV.
G. Bresser
Marius Varekamp, de voorzitter van
het KNLC heeft tijdens de algemene
vergadering van 12 maart gepleit
voor een extra Europese top over de
Gatt. Hij vindt dat de Europese
commissie veel te slap is geweest bij
ropese Maisproducenten (CEPM) de
heer Marcel Cazale. Hij zei dit na
een gesprek met de vice-voorzitter
van de Europese Commissie Frans
Andriessen.
In 1989 in ca. 5 miljoen ton maisglu-
tén (nagenoeg de totale Amerikaanse
produktie) naar Europa geëxpor
teerd voor verwerking in veevoeders.
Om de oneerlijke concurrentie een
halt toe te roepen heeft de CEPM in
1989 aan de Europese Commissie ge
vraagd een anti-subsidie klacht aan
hangig te maken bij de GATT
(wereldhandelsoverleg over tarieven
en prijzen). Hierop is nog niet gerea
geerd. Het besluit van de commissie
komt op het moment dat de VS over
wegen hun subsidies voor ethanol te
verdubbelen van 500 miljoen naar 1
miljard dollar per jaar.
MacSharry is overigens van mening
dat braaklegging een zeer belangrijk
middel is om de druk op de graan
markt te verminderen.
Nederland alsmede ook de Bondsre
publiek en Frankrijk zouden graag
middelen beschikbaar gesteld willen
zien voor alternatieve verwerking
van landbouwprodukten, waarbij
vooral gedacht wordt aan ethanol en
de produktie van plantaardige oliën
ten behoeve van de vervaardiging
van olie voor de trekkers. Bij de
Commissie leeft de wens de onder
handeling aan het eind van de
maand te kunnen afsluiten.
Marius Varekamp, voorzitter van het
KNLC vroeg minister president Lub
bers het stabilisatorenbesluit op de
Europese top van regeringsleiders in
april ter discussie te stellen. Hij deed
dit in zijn jaarrede op de algemene
vergadering van het KNLC op 12
maart, waarop Lubbers gastspreker
was. De premier ging niet op het ver
zoek in.
Varekamp hekelde de huidige prijs
voorstellen van de EG. "Ze zijn ver
kocht als prijsstabilisatie, maar dat
lijkt wel erg veel op stabilisator met
alle gevolgen vandien." Hij wees er
nog eens op dat tijdens het stabilisa
torenbesluit van 1988 ook besloten
was tot socio-structurele maatrege
len en een Europese braakregeling.
Alleen het stabilisatorenbesluit is
echter uitgevoerd.
De discussie tijdens de Europese top
van regeringsleiders zal er volgens
Varekamp toe moeten leiden dat er
een heroverweging komt van het sta
bilisatorenbesluit. Verder dat er ge
paste maatregelen komen om de
negatieve effecten van het onvol
doende uitvoeren van het totale
besluit van 1988 te niet te doen. Op
korte termijn zijn er ook maatrege
len voor de akkerbouw noodzake
lijk. De eisen daarvoor liggen
duidelijk op tafel.
Onevenwichtigheid
De KNLC-voorzitter wees erop dat
zijn organisatie herhaaldelijk gewe
zen heeft de onevenwichtigheid in
het Europese landbouwbeleid voor
de verschillende produkten. "Bij de
veehouderij heeft het markt en prijs
beleid vanouds het stempel gekregen
van sociaal beleid. Bij de akkerbouw
kreeg het sociale minder nadruk. De
veehouderij is echter in verschillende
gebieden relatief grootschaliger ge
worden, de akkerbouw die strikt
grondgebonden heeft daardoor een
andere positie gekregen. Het beleid
van de EG houdt daar te weinig reke
ning mee."
Hij noemde als voorbeeld het verbod
van minister Braks om melkquota
Europees te verhandelen. Voor de
M.J. Varekamp
akkerbouw staat de minister wel het
specialisatiebeginsel voor. Varekamp
vindt dit onaanvaardbaar.
Plattelandsbeleid
De EG brengt het landbouwbeleid te
weinig in verband met het platte
landsbeleid en milieu. Hij vroeg zich
af of er in de EG een weg terug moet
zijn voor het meer grondgebonden
maken van de veehouderij. Een zeer
pijnlijke vraag voor Nederland. "Als
er geen oplossing komt voor het
mestprobleem kan de veehouderij al
leen maar meer grondgebonden wor
den. Het KNLC heeft daardoor
aangedrongen op een vergelijkend
onderzoek naar de kosten van groot
schalige mestverwerking en een be
perking respectievelijk
grondgebonden maken van de vee
houderij," aldus Varekamp. Een
meer grondgebonden veehouderij
heeft ook gevolgen voor de ak
kerbouw.
Hij wees op de verschillende functies
van de landbouw, zoals zorg voor het
landschap, de leefbaarheid van het
platteland en het eigen economische
karakter. Vooral met dit laatste
wordt weieens te weinig rekening ge
houden.
Ingeborg Schuitemaker
de Gatt-onderhandelingen.
Gastspreker minister president Lub
bers ging in zijn verhaal op deze sug
gestie niet in.
Het KNLC is van mening dat de in
ternationale afspraken over de han
del in landbouwprodukten van groot
belang zijn. Deze afspraken mogen
niet ten koste gaan van individuele
boeren en tuinders en van enkele sec
toren. Verder mogen ze niet beteke
nen dat de Verenigde Staten ruim
baan krijgen bij het streven naar al
leenheerschappij op de wereldmarkt
van voedselprodukten.
De Gattonderhandelingen houden te
weinig rekening met de samenhang
tussen prijsvorming, produktiebe-
heersing en milieu. Varekamp bena
drukte dat andere landen
geen gebruik mogen maken van het
feit dat wij de produktie beheersen.
De Europeanen hebben volgens hem
toch al te veel weggegeven. Hij
noemde met name de zuivelquote
ring. Daarnaast hebben ze de pro-
duktiedrempel voor granen te weinig
uitgebuit.
"De EG heeft al zijn krediet ver
speeld. De Amerikanen lachen in
hun vuistje en vergroten hun melk- en
graanproduktie.
Dank aan actievoerders
De voorzitter van het KNLC Marius
Varekamp heeft tijdens zijn jaarrede
de actieleiders en de politie ervoor
bedankt dat een escalatie van de ac
ties is uitgebleven. De actieleiders
hebben ervoor gezorgd dat de een
heid is bewaard.
Hij wees er nog eens op de CLO's
weliswaar geen actie hebben ge
voerd maar wel de doelstellingen on
dersteunden. Zij hebben zich tot het
uiterste ingespannen om de jaren
lang bestaande eisen voor de akker
bouw te verwezenlijken.
De landbouworganisaties zijn ook
teleurgesteld in de opstelling van de
regering en vooral van de minister
van landbouw voor de geboden
oplossing voor de akkerbouw.
Hij wees nog eens op het belang van
het gezamenlijke optreden van de
drie Centrale Landbouworganisaties
en de actiecoördinatoren. Hierdoor
hebben de actie tot doel gehad het
ondersteunen van de eisen voor de
akkerbouw. De overheid is er daar
door niet in geslaagd de actievoer
ders en CLO's tegen elkaar uit te
spelen.
Het instellen van de commissie van
goede diensten ziet Varekamp als een
wapenstilstand. Hij hoopt dat de
oogst van de commissie ten goede
komst aan de akkerbouw. Dit geldt
ook voor de besluitvorming die
daaruit voortvloeit en de EG prijs-
besluiten. Pas dan kan de wa
penstilstand in stabiele vrede
overgaan.
