Zeeuwse boeren begeleiden aardappeloogst
Rooien in Rusland
Russische boeren die een bezoek
brengen aan ons land om wat te
leren van de Nederlandse metho
den in de landbouw stonden de
laatste maanden volop in de be
langstelling. Dat in Rusland zelf
ook Nederlanders bezig zijn de
Russen het een en ander bij te
brengen is minder bekend.
De huidige Russische regering is er
zich terdege van bewust dat de land
bouw de basis is van het ekonomisch
gebeuren. Zonder eten in de maag
wordt nu eenmaal niet veel ge
presteerd. Om die magen goed ge
vuld te houden is het dus van belang
dat er voldoende geproduceerd
wordt. Het is natuurlijk al lang be
kend bij de politieke top dat de op
brengst per hektare wat schril af
steekt bij die van Westerse landen.
Omdat de Nederlandse technologie
(terecht) een goede naam heeft in de
wereld werd jaren geleden kontakt
gezocht met een Nederlandse organi
satie, en kwam men terecht bij Cebe-
co Handelsraad. Dit mondde onder
andere uit in een aardappelprojekt,
waarbij Nederlands pootgoed en Ne
derlandse machines ingezet worden.
Ter begeleiding van dit projekt heeft
Cebeco enkele vaste krachten per
manent in Rusland, maar juist in de
kritische tijd van de oogst is het be
langrijk om daarnaast mensen met
een goede praktijkervaring (agra
riërs) in te schakelen.
Zo deed Cebeco onlangs een beroep
op twee Zeeuwse boeren, Alex van
Hootegem uit Kruiningen en Kees
Steendijk uit Kamperland. Of de he
ren drie weken naar Rusland wilden
gaan om de aardappeloogst en het
inschuren te begeleiden.
Inmiddels zijn ze alweer een paar
weken terug, maar probeer in deze
mooie nazomer maar eens een af
spraak te maken met een landbou
wer voor een interview Op een
schaarse regenachtige dag kon Alex
wel even tijd maken om iets over zijn
ervaringen te vertellen.
Naar Kashira, Zuid-oost van
Moskow
Alex: 'het verzoek van Cebeco, via
machinefabriek J. de Jonge uit 's
Heerenhoek (Amac) die er o.a. rooi
ers, stortbakken, loofklappers en
duo-banden in bedrijf heeft kwam
vrij onverwacht. Toch was de uitda
ging dermate groot dat ik direkt alles
in het werk gesteld heb om mijn ei
gen oogst uit te besteden en de plan
nen op m'n eigen bedrijf om te gooi
en. Alles moest op vrij korte termijn
gebeuren. Een goede maand na het
verzoek zaten we in het vliegtuig
naar Moskow, met niet meer kennis
van Rusland dan de gemiddelde
geïnteresseerde Nederlander. In te
genstelling tot wat je wel eens hoort
van andere Ruslandreizigers verliep
bij ons de reis vlot. Geen zoekge
raakte paspoorten of superlange
wachttijden. Een van de vaste Cebe
co mensen in Rusland die net in Ne
derland geweest was, vloog met ons
mee, zodat we onderweg het een en
ander door konden spreken. Vanaf
Moskow reisden we in een busje in
een paar uur naar 'Huize Kiem-
kracht', de basis van de Cebeco
mensen. De eerste dagen werden we
rondgeleid en kregen we informatie
over de bedrijven.
400 ha Nederlandse teelt
De bedrijven vallen onder de APK
Kashira. Kashira is de centrale ge
meente, een provinciestad. Een APK
is een overkoepelende organisatie
van verschillen sochozen, staatsbe
drijven dus. Het gebied beslaat on
geveer 42.000 ha, zeg maar zoiets als
de Flevopolder. Op drie bedrijven in
dit gebied, de bedrijven Lodowa,
Rastovski en Kaminski, heeft Cebe
co aardappelprojekten, samen met
zo'n 400 ha Nederlandse teelt. Om
de aardappels te rooien heeft men de
beschikking over zes Amac rooiers.
Vrijdag 10 november 1989
Russische trekker en vrachtauto, Zeeuwse Amac-rooier Russische trekker (blauw gekleurd), rooier en vrachtauto.
is bekend. De Russen zijn vaak min
der geïnteresseerd omdat ze nu een
maal gevangen zitten in het staatssa-
larissysteem. Zo stonden de Amac
wagenladers nogal eens zodanig af
gesteld dat de aardappels van grote
hoogte in de wagens ploften. Dat
bont en blauw snijdt men er in Mos
kow wel af. Als een onderdeel van
een machine kapot gaat betekent dat
voor een Rus meestal dat het werk
voor die dag klaar is. Ook al zou hij
nes liefst 25-30 ton/ha uit de Russi
sche grond gehaald werd.
Een kombinatie van faktoren is er
debet aan dat de opbrengsten laag
zijn. Het pootgoed wordt minder
zorgvuldig gekozen, behandeld of
geselekteerd. Het machinepark is
technisch onvolmaakt. Ziekte
bestrijding gebeurt niet of nauwe
lijks, of te laat, zodat m.n. phytoph-
thora een ware plaag is, en wat er
verder nog verloren gaat door on
in aanbod, en ook totale afwezig
heid van produkten, of juist weer 60
schappen vol met bijvoorbeeld w.c.-
papier waarvan blijkbaar net een la
ding gekomen was. Interessant wa
ren de telramen waarmee men uiterst
snel en handig een eindbedrag be
rekende.
Ook culinair heeft men wat andere
mogelijkheden en ideeën. Zo aten
we elke dag koolsoep, en een koe
wordt blijkbaar gewoon in 6000 wis
land nog grote ekonomische moge
lijkheden liggen is duidelijk. Voor
mezelf was het een leerzaam gebeu
ren, als agrariër, als Nederlander en
als mens'.
Aldus Alex van Hootegem, die, als
hij ziet dat het weer droog is, verder
gaat met zijn spreekwoordelijke be
zigheid: 'En de boer, hij ploegde
voort'.
P.A. Dieleman
13
Presentatie
kundig berekende stukken gesneden,
zodat je nooit precies weet welk deel
uiteindelijk op je bord belandt. Bo
vendien kookt men het eten zo lang
dat de smaak sterk achteruit gaat, zo
die er al ooit inzat. Zelf kwamen we
er achter dat het ook niet zo eenvou
dig is te koken wat men wil, omdat
de ingrediënten er simpelweg niet
zijn.
Een Russische rooier (van het bunkertype).
We hadden op een middag wat be
langrijke Russen uitgenodigd voor
een aardappelpresentatie, met moge
lijkheid tot het proeven en keuren.
Natuurlijk wil je dan wel een leuk
sausje bij de frites, maar even naar
de supermarkt om wat kruiden of
mayonaise of joghurt is er niet bij.
Toch scharrelden we bij wat Neder
landers die voor andere projekten in
Rusland waren wat produkten bij el
kaar, en werd de presentatie een suk-
ses. 13 Nederlandse aardappelras
sen, gekookt of gebakken, met eks-
klusieve sausjes en natuurlijk
wodka.
Overigens waren onze kontakten
met de bevolking hartelijk. Ze zijn
geïnteresseerd in Westerse ideeën, en
willen graag horen hoe je je eigen be
drijf runt e.d. En dat ze niet kunnen
Het was onze taak er op toe te zien
dat de rooiers goed afgesteld wer
den, op tijd schoongemaakt e.d., en
om de mensen er mee om te leren
gaan. Het viel ons al direkt op dat de
Russen wat huiverig waren om met
hun vrachtwagens naast de rooier te
rijden, want men werkt in hoofd
zaak nog met bunkerrooiers, waar
bij de rooier dus in een stilstaande
auto gelost wordt. De moderne
Amac's werken met zg. paardehoof-
den, waaraan de Russen nog moeten
wennen, zowel wat betreft de manier
van rijden, als de afstelling. De ka-
paciteit van de vrachtwagens is ove
rigens klein, ongeveer drie tot acht
ton, hetgeen een probleem is in ver
band met de grote afstanden, en ze
ker met de te verwachten grotere op
brengsten in de toekomst. Die eerste
dagen viel ons vooral die grootscha
ligheid op. Grote bedrijven, drie tot
negenduizend ha, grote percelen en
grote afstanden. Later zagen we een
tegenstrijdige kleinschaligheid. Veel
handwerk, matig werkende machi
nes met een lage kapaciteit en een
hoge arbeidsbezetting per machine.
Bont en blauw
Dat de mensen (ook kantoorperso
neel en andere niet specifiek land
bouwers), die de oogst binnen moe
ten halen heel anders tegenover hun
werk staan dan de Nederlandse boer
zich inspannen om zo snel mogelijk
een ander onderdeel te verkrijgen,
ergens in de keten bestellen-leveren-
transporteren-monteren gaat er al
tijd wel iets mis, door pure onmacht
of onverschilligheid. Overigens heeft
Cebeco een eigen reparatiewerk
plaats en onderdelenmagazijn om
deze problemen uit te sluiten. Dat de
hele konversatie bij ons werk via een
Russisch-Duitse tolk verliep was niet
altijd even handig, zeker als het over
specifiek technische zaken ging,
maar met handen en voeten kwamen
we een heel eind. En hoewel de Rus
sen iets minder betrokken zijn bij
het werk is hun inhoudelijke kennis
van zaken op een landbouwbedrijf
hoger dan wat weieens verondersteld
wordt.
Opbrengsten
Dat er nog behoorlijk wat verbeterd
kan worden aan de Russische aard-
appelproduktie bleek ons toen we
wat opbrengstcijfers vernamen.
Uit de - overigens uitstekende - Rus
sische grond haalt men met Russisch
pootgoed, machines en methodes
toch maar 7-10 ton/ha opbrengst.
Een Russisch instituut ter bevorde
ring van de landbouw haalde op een
naburig proefveld met verbeterde
technologie een opbrengst van 12-15
ton/ha, terwijl met Nederlands
pootgoed, teeltbegeleiding en machi-
Stilleven met Ykuma Nederlandse aardappel) in Rusland
zorgvuldig vervoer en opslag zorgt
er samen voor dat de Nederlandse
produktiemethode torenhoog uit
steekt boven de huidige Russische.
Toerist
Doordat we primair in Rusland wa
ren om te werken hadden we weinig
tijd om de toerist uit te hangen. Eén
dag bekeken we Moskow, maar ver
der waren onze dagen goed gevuld
met ons projekt. Wel bezochten we
eens een winkel, en zagen daar de
verhalen bevestigd. Niet veel variatie
lachen is beslist niet waar. Wel zijn
het 'Westerse-souvenir' jagers.
Type- en merkplaatjes van de
Amac's waren allemaal ontvreemd.
Toekomst
Al met al is het me wel gebleken dat
er nog het een en ander te doen is in
Rusland. Met de aardappelteelt heb
ik dat direkt onder ogen gezien,
maar veel van het vertelde gaat ook
op voor andere produkten b.v.
groente, mais e.d., alsmede voor het
machinepark. Dat hier voor Neder-
