EkO normen Nieuwe rassen op Rassenlijst
Groei vollegrondsgroenteteelt op akkerbouw-
en veehouderijbedrijven stagneert
voor Landbouwgewassen 1990
Subsidie voor
lelie-onderzoek
Hollandse spruiten
beter houdbaar en
herkenbaar door
nieuwe verpakking
Op VBA speciale
keurmeester voor
nieuwe mineerder
Telers van industriegroente willen unaniem hogere prijs
Na een forse stijging in de periode
1975-1985 is het areaal vollegronds-
groenten op akkerbouw- en veehou
derijbedrijven in de laatste jaren niet
verder toegenomen. Ook op gespeci
aliseerde vollegrondsgroentebedrij-
ven heeft het areaal zich gestabili
seerd. Het aantal bedrijven daalt
echter sterk, aldus een studie van het
Landbouw-Ekonomisch Instituut
(LEI).
Vanuit de gespecialiseerde volle-
grondsgroentebedrijven vindt een
voortdurende omschakeling plaats
naar glasteelten. Bedrijven die al
glas hadden, specialiseren zich
steeds verder en stoten vollegronds-
groenteteelten af.
Op akkerbouwbedrijven werd in
1988 bijna een kwart van het areaal
vollegrondsgr oenten geteeld. Het
ging daarbij hoofdzakelijk om
ekstensieve, op kontrakt geteelde ge
wassen. De groei van dit areaal stag
neert door de gebrekkige infrastruc
tuur van de verwerkende industrie
en een overaanbod van konserven-
groenten. Het areaal intensieve vol-
legrondsgroenten vertoont geen stij
ging. Het aantal akkerbouwbedrij
ven dat in de periode 1985-1988 be
gint met vollegrondsgroenten is be
perkt. Daarentegen is op bedrijven
die reeds vollegrondsgroenten telen
de tendens te zien van een verdere
uitbreiding van de vollegronds
groenteteelt in de richting van gespe
cialiseerde vollegrondsgroentebe-
drijven.
Op veehouderijbedrijven wordt een
tiende van het vollegrondsgroentea-
reaal geteeld, waarbij zowel eksten
sieve als intensieve gewassen in het
teeltplan voorkomen. Het betreft
hier voor het grootste deel varkens
houderij bedrijven. In de periode
1985-1988 is er vanuit deze richting
vrijwel geen groei van het areaal vol
legrondsgroenten te zien.
Gespecialiseerde bedrijven
De gespecialiseerde vollegronds-
groentebedrijven nemen uiteraard
het grootste aandeel van het areaal
voor hun rekening; namelijk 40%.
Een vergroting van het gemiddelde
areaal per bedrijf tot 4,5 ha en een
toenemende specialisatie karakteri
seren de ontwikkelingen op dit be-
drijfstype. Genoemde bedrijfsver-
groting gaat bij een stabilisering van
het areaal gepaard met een vermin
dering van het aantal bedrijven van
4170 gespecialiseerde bedrijven in
1985 tot 3800 bedrijven in 1988.
Vooral het aantal kleine bedrijven
daalt snel, echter van de hoofdbe-
roepsbedrijven is nog steeds 55%
kleiner dan 130 sbe.
Op glastuinbouwbedrijven wordt
nog slechts 7% van het vollegronds-
groenteareaal geteeld. Het betreft
hier noodzakelijk intensieve gewas-
De groei van het areaal ekstensieve, op kontrakt geteelde gewassen (op de fo
to: erwten) op akkerbouwbedrijven stagneert
sen. De goede financiële resultaten
in de glastuinbouw versnellen het
proces van afstoten van de volle
grondsgroenteteelt.
'Het uitoefenen van een ekologisch
verantwoorde landbouw voegt een
ekstra kwaliteitsaspekt toe aan de op
deze wijze voortgebrachte land-
bouwprodukten. Daar dit kwaliteit
saspekt niet altijd direkt herkenbaar
is kunnen bedrijven die overeen
komstig deze normen werken met
merkhoudster (SEC) een licentieove
reenkomst aangaan voor gebruik
van het EKO landbouwkwali-
teitsmerk als kwaliteitsaanduiding
voor hun produkten'. Met deze
woorden verklaart de Stichting Eko-
merk Controle (SEC) het belang van
een eigen kwaliteitsmerk. De be
kendste normen zijn: geen gebruik
van chemisch synthetische bestrij
dingsmiddelen, -kunstmeststoffen
en -toevoegingen aan het voer.
Groeistoffen en hormonen zijn ook
verboden voor houders van het
EKO-keurmerk.
In het boek 'Eko normen, normen
voor een ekologisch verantwoorde
Het Ministerie van Ekonomische
Zaken heeft een subsidie verstrekt
van 1,3 miljoen gulden, in het kader
van de PBTS-regeling, voor een bio-
technologisch onderzoek in lelies.
Het projekt heeft als doel te onder
zoeken of de vatbaarheid voor ziek
ten biotechnologisch is te verminde
ren of te voorkomen.
De subsidie is toegekend aan het
Progress-projekt, wat speciaal voor
dit doel is ontwikkeld door het Test
centrum voor Siergewassen B.V. te
Hillegom, een zusteronderneming
van Hobaho b.v.
Het Progress-projekt strekt zich
over een viertal jaren uit.
Met het totale onderzoeksprojekt is
een bedrag gemoeid van ruim 3,5
miljoen gulden. In dit kader is het
MOGEN International N.V. te Lei
den een onderzoekskontrakt af
gesloten van ca. 2 miljoen gulden.
MOGEN is een plantenbiotechnolo-
gisch bedrijf dat zich voornamelijk
richt op het verbeteren van land- en
tuinbouwgewassen met behulp van
moleculair biotechnologische tech
nieken.
Naast het introduceren van ziektere
sistenties zal onderzoek worden ver
richt naar het verbeteren van de effi
ciëntie van gangbare veredelingspro-
cedures en het ontwikkelen van
toetsmethoden voor pathogenen.
De PBTS-regeling, Programmati
sche Bedrijfsgerichte Technologie
Stimulering, schept een kader voor
stimulering van technologie projek-
ten die door bedrijven worden uitge
voerd. Op grond van deze regeling
kunnen ondernemers subsidie krij
gen voor projekten op het gebied
van onder andere biotechnologie.
Vrijdag 10 november 1989
landbouw en voor de verwerking
van ekologische landbouwproduk-
ten' werkt de SEC de toegestane en
verboden maatregelen uit. Per be
drijfstak en per te verwerken pro
dukt komen de normen aan de orde.
Wie aan deze normen voldoet, komt
in aanmerking voor het wettig gede
poneerde landbouwkwaliteitsmerk
EKO. Een goede bedrijfsadministra
tie is dan verplicht. De SEC is een
privaatrechtelijke organisatie en kan
dus sankties toepassen op het niet
naleven van de regels. In het uiterste
geval betekent dit beëindiging van de
licentie-overeenkomst
Bedrijven betalen in het voorjaar
aan licentiekosten een basisbedrag
van 250 gulden. In het najaar volgt
een heffing naar bedrijfssamenstel-
ling. De kosten (ekskl. 18,5% BTW)
bedragen vijftien gulden per ha
bouwland, grove groenteteelt kost
zeventig gulden per ha en voor een
koe rekent de SEC tien gulden. Eko
logisch varkensmesten is mogelijk,
maar de verschuldigde licentiegelden
staan niet vermeld. Foutje? De ge
noemde bedragen gelden ook voor
het komende jaar.
Het overigens verzorgde boek - jam
mer dat de inhoudsopgave geen pa
ginanummers vermeldt - telt 88 blad
zijden. Het is te verkrijgen door
25,over te maken op postreke
ning 1149613 t.n.v. SEC Zwolle, on
der vermelding van 'Eko normen'.
G.C. van den Berg
De prijs voor industriegroente moet
dit jaar iets omhoog. De telers zijn
er de afgelopen jaren al teveel op
achteruitgegaan. Groepen telers die
met de afnemer over de kontrakten
onderhandelen, proberen er een ho
gere prijs uit te slepen. Dat is on
langs afgesproken tussen telersgroe-
pen uit heel Nederland.
Niet akkoord
Hoe hoog moet de prijs van groente
worden? "Dat hangt af van het
soort groente en van de fabriek of de
handelaar", antwoordt Arie Steen-
wijk uit Abbenes. Hij is voorzitter
van de Commissie voor Volle-
grondsgroente op Akkerbouwbe
drijven (COVA) van het Landbouw
schap. Vorige week riep hij namens
het schap de telersgroepen bij el
kaar. "Bij de ene fabriek is er in het
verleden meer afgegaan dan bij de
andere. Maar met gelijkblijvende
prijzen kunnen we niet akkoord
gaan".
De prijs van industriegroente heeft*
in de afgelopen jaren teveel tegen de
graanprijs aangeleund, vindt Steen-
wijk. Voor industriegroente moet de
boer beslist meer krijgen dan voor
tarwe omdat er meer risiko's aan de
teelt kleven. De opbrengst van dop
erwten vertoont veel grotere
schommelingen dan van granen. Bo
vendien kan bij nat weer vaak niet,
De Kommissie voor de Samenstel
ling van de Rassenlijst voor Land
bouwgewassen deelt mede dat de
volgende rassen voor het eerst in de
Beschrijvende Rassenlijst in de be
treffende groep zullen worden opge
nomen en beschreven in de aangege
ven rubrieken:
Zomergerst
Brou wgerstrassen
N. Blenheim: K: NSDO, Cambrid
geshire, Verenigd Koninkrijk. V:
Kon. Kweek bedrijf en Zaadhandel
D.J. van der Have B.V., Kapelle
(Zld.) en T. Magda: K: Cebeco Za
den B.V., Rotterdam.
Voergerst rassen:
N. Magda: K. Cebeco Zaden B.V.
Rotterdam en N. Triangel: K: Kon.
Kweekbedrijf en Zaadhandel D.J.
van der Have B.V., Kapelle (Zld).
Veldbonen:
N. Toret: K: Nickerson-Zwaan
B.V., Barendrecht, V: Barenbrug
Holland B.V., Oosterhout (Gld.).
Snijmais: N. DK 218 K: Soc.
R.A.G.T., Rodez, Frankrijk, V: Ba
renbrug Holland B.V., Oosterhout
(Gld.) en N. Kajak K: King Agro
Inc., Chatham, Ontario, Canada,
V: B.V. Landbouwburo Wiersum,
Groningen.
Korrelmais en CCM:
N. Anjou 09 K: Mais Angevin,
Beaufort-en-Vallée, Frankrijk, V:
Cebeco Zaden B.V., Rotterdam.
Maiskolvenschroot:
zoals bij de granen, gewacht worden
op drogere tijden. Dan moet er ge
oogst worden om aan de leverings
voorwaarden te voldoen. Dat kan
diepe sporen op het land achterla
ten. Een hogere prijs is haalbaar,
zegt Steenwijk, omdat de fabrieken
niet veel voorraden hebben.
De telersgroepen hebben verder het
Landbouwschap gevraagd het aantal
modelkontrakten voor groentesoor
ten uit te breiden. Voor doperwten,
sperziebonen en spinazie zijn die er
nog niet. Als elke handelaar en elke
fabrikant vergelijkbare voorwaar
den heeft, is het gemakkelijker de
opbrengsten naast elkaar te leggen.
Steenwijk: "Ook al krijgen twee te
lers dezelfde kiloprijs dan nog kan
de ene teler meer in het laatje krijgen
dan de andere. Sommige telers kun
nen profiteren van een garantie
fonds, anderen niet. Hoe kun je dat
in geld uitdrukken?
Halve sperzieboon
"De ene fabriek of handelaar be
taalt de kosten voor zaaizaad en de
oogst", vervolgt Steenwijk, "bij de
andere draait de boer daar zelf voor
op. Wij vinden dat die kosten zoveel
mogelijk voor rekening moeten ko
men van de afnemer". Ook zijn uni
forme methoden nodig voor be
monstering en tarrering. Een halve
sperzieboon is bij de ene afnemer
N. Anjou 09, K: Mais Angevin,
Beaufort-enVallée, Frankrijk, V:
Cebeco Zaden B.V., Rotterdam en
N. Scana K: Kon. Kweekbedrijf en
Zaadhandel D.J. van der Have
B.V., Kapelle (Zld) en N. Challenger
K: Asgrow France SA, Senlis Cedex,
Frankrijk, V: Ceres Groningen
B.V., Groningen.
Gele mosterd:
N. Salvo K: Kon. Kweekbedrijf en
Zaadhandel D.J. van der Have B.V,
Kapelle (Zld) en N. Condor K: J.
Joordens' Zaadhandel B.V., Kessel
(L).
Aardappels
Zetmeelaardappels:
N. Vebesta K: Veenkoloniale Boe
renbond, Veendam.
Konsumptieaardappels vnl. bin
nenland:
T. Berber K: Friese Mij. van Land
bouw, Leeuwarden, V: de Z.P.C.,
Leeuwarden.
Konsumptieaardappels vnl. bui
tenland:
UB. Obelix K: Kweekbedrijf Ropta-
ZPC, Sint Annaparochie, V: de
Z.P.C., Leeuwarden.
Voor beschrijving van de rassen en
verdere bijzonderheden wordt ver
wezen naar de 65e Beschrijvende
Rassenlijst voor Landbouwgewas
sen. Deze verschijnt in de tweede
helft van december bij Drukkerij en
Uitgeverij B.V. Leiter-Nypels, Post
bus 831, 6200 AV Maastricht.
tarra, een ander rekent hem tot de
bonen. Het liefst moet de tarra auto
matisch bepaald worden; dan wordt
de menselijke faktor uitgeschakeld.
Dit soort afspraken, vindt Steen
wijk, moet worden gemaakt in over
leg met handel en industrie. Daarom
is het belangrijk dat het Produkt-
schap voor Groenten en Fruit erin
slaagt een industriegroentenplat-
form van de grond te krijgen. Te
lers, handel en industrie zullen hierin
vertegenwoordigd zijn.
Niet alleen de Nederlandse telers
moeten zich verenigen, zij moeten
ook kontakt zoeken met kollega's
over de grens: Belgen, Duitsers,
Fransen. "We moeten overleggen
over tarrering, kwaliteitsvoorschrif-
ten en prijzen", zegt Steenwijk reso
luut. "Zo voorkom je dat je tegen
elkaar wordt uitgespeeld. Anders
zegt de afnemer: Ja, maar de Belgen
kunnen we voor een lagere prijs
krijgen".
Steenwijk heeft niet de illusie dat el
ke teler straks voor hetzelfde pro-
dukt een gelijke prijs krijgt. "Met
modelkontrakten zijn we al op de
goede weg. Je kunt dan zien wat een
kollega vangt, maar precies kom je
er nooit achter. Je kunt nooit bij een
ander achter de gordijnen kijken".
Magda de Vetten
Landbouwschap
Onlangs is door het CBT een nieuwe
kleinverpakking voor spruiten ont
wikkeld. Dit nieuwe zakje, gemaakt
van propyleen, dat de vervanger
moet worden van de groene netver-
pakking heeft twee belangrijke voor
delen. Op de eerste plaats is dat een
betere presentatie van het produkt in
de winkel, maar minstens zo belang
rijk is dat door deze nieuwe verpak
king het produkt langer zijn kwali
teit behoud.
Behoud van kwaliteit door
terugdringen vochtverlies
Uit proeven bleek dat het gewichts
verlies van de spruiten na enkele da
gen in de netverpakking 11 is;
bij het propyleenzakje wordt het ge
wichtsverlies teruggedrongen tot 1,5
a 3%. Ook de geel-verkleuring is bij
het zakje minder sterk dan bij de
netverpakking.
De zakjes worden standaard per 30
stuks verpakt in een krat. Op ver
zoek van de koper kan ook in andere
omverpakkingen worden verpakt.
Door gebruik te maken van kratten,
waardoor ventilatie mogelijk is,
wordt voorkomen dat de spruiten
gaan broeien, wat wel het geval is bij
het in balen opstapelen van de net-
verpakkingen. Zo kan de kwaliteit
van de spruiten langer behouden
blijven.
De verpakkingsmachine is gestatio
neerd op veiling ZHZ te Baren
drecht. De verwachting is dat bin
nenkort ook op diverse pakstations
dergelijke verpakkingsapparatuur
zal worden geplaatst.
Op de VBA is een speciale keur
meester aangesteld die zich richt op
de nieuwe mineervlieg Liriomyza
huidobrensis. De verscherpte kon-
trole betreft chrysanten en gypsophi-
la die in het groene vak worden aan
gevoerd.
11
c