Nederlandse aardappel uit de anomiteit
Nieuw kwaliteitsmerk
voor aardappelen
De aardappel is niet met
de konsument veranderd
Markt en kwaliteit bepalen
toekomst van agrarische sektor
Nieuw waarmerk voor kwaliteit: Cum Laude
"Cum Laude": met lof geslaagd
Cum laude rassen moeten aan hoge kriteria voldoen, waaronder resistent te
gen aardappelmoeheid. Bintje (zie foto) komt daarom niet in aanmerking.
Eind september wordt het nieuwe waarmerk geïntroduceerd met de rassen
Van Gogh en Bildtstar.
Met het nieuwe waarmerk 'Cum
Laude' wil een vooraanstaande
groep Nederlandse telers en verpak
kers de aardappel uit de anonimiteit
halen. Perfekte kwaliteit wordt ge
garandeerd voor aardappels die in
zakken met dit merk worden ver
kocht. Een herwaardering van het
produkt aardappel is het doel van
deze aktie, waarvan de start dinsdag
5 september met enig ceremonieel
heeft plaatsgevonden. Leveringen
zullen eind september beginnen.
'Cum Laude'-aardappelen zijn sma
kelijk, goed schilbaar, vrij van ver-
In een reaktie op de Land-
bouwstruktuurnota van het Ministe
rie van Landbouw en Visserij onder
schrijven de Akkerbouwprodukt-
schappen dat bij de noodzakelijke
aanpassingen in de land- en tuin
bouw een belangrijke rol voor
'markt' en 'kwaliteit' is weggelegd.
Met het oog daarop is het naar de
mening van de produktschappen
jammer dat in de nota de rol die
handel en industrie daarbij kunnen
spelen wordt onderbelicht. Ook de
werkgelegenheidsaspekten die met
de veranderingen gepaard gaan, ko
men onvoldoende uit de verf.
Met betrekking tot de situatie in de
akkerbouw konstateren de Akker-
bouwproduktschappen dat het in de
nota helaas ontbreekt aan een visie
op het beeld van de akkerbouw, zo
als die er na een proces van aanpas
sing zou dienen uit te zien om in het
Europa van de toekomst konkurre-
rend te kunnen blijven produceren.
Volgens de produktschappen kan
niet genoeg worden benadrukt dat
hierbij de verwerking en marktvoor-
ziening dienen te worden betrokken.
Inspelen op de vragen van de markt,
het openleggen van nieuwe markten
door agrifikatie en de ontwikkeling
van nieuwe teelten voor de non-food
sektor zijn hiervoor essentieel. Kwa-
liteitsaspekten die de markt aan de
producenten oplegt, zullen moeten
worden bewaakt en zullen fleksibel
Vrijdag 8 september 1989
ontreiniging of schade en vers van
het land. Vooral dit laatste wordt
steeds belangrijker voor konsumen-
ten die geen grote wintervoorraad
met kiemdodende middelen wensen
op te slaan. Door in het voorjaar
partijen uit warme landen in te voe
ren en de teelt van vroege inlandse
rassen te bevorderen, kan de Neder
landse aardappel wereld vrijwel het
hele jaar door verse aardappelen le
veren. Meerdere moderne toprassen
komen in aanmerking voor het
'Cum Laude'-predikaat. Hun eigen
schappen worden ten behoeve van
dienen te worden toegepast.
Afwachten
De Akkerbouwproduktschappen
stellen dat de nota terecht de milieu-
aspekten benadrukt. Men vindt, dat
de resultaten *van de plannen die
door het bedrijfsleven op dit terrein
worden ontwikkeld, moeten worden
afgewacht alvorens de overheid zelf
ingrijpende maatregelen ontwikkelt.
Als voorbeeld daarvoor kan het In
tegraal Milieu Aktieplan van het
Landbouwschap worden genoemd.
Financiële steun van de zijde van de
overheid bij de uitvoering van deze
plannen is onontbeerlijk.
De produktschappen onderschrijven
de noodzaak van veilige produktie-
methoden voor mens en milieu en de
afzet van veilige produkten die geen
gevaar opleveren voor de volksge
zondheid. De afstemming van de
kwaliteit op de eisen van de markt is
een primaire verantwoordelijkheid
van het bedrijfsleven. De overheid
heeft daarin een voorwaardenschep
pende en stimulerende rol.
Verantwoordelijkheid
Aan de basis van de oplossing van
veel problemen staan landbouwkun
dig en (bio-)technologisch onder
zoek. De Akkerbouwproduktschap
pen wijzen in hun reaktie aan de Mi
nister van Landbouw en Visserij nog
eens op de verantwoordelijkheid van
de overheid in deze.
de konsument vermeld op de achter
kant van de verpakking. Deze mo
derne rassen zijn konsumentvriende-
lijk (gemakkelijk te schillen, blijven
heel in de pan, zijn iets kruimig en
fijn van smaak) en tevens milieu
vriendelijk. De in Nederland geteel
de 'Cum Laude' rassen zijn namelijk
allemaal Aardappelmoeheid (AM)
resistent en de teelt van deze rassen
vereist veel minder grondontsmet-
ting dan de teelt van ouderwetse ras
sen zoals het alom bekende Bintje.
Om de kwaliteit te kunnen garande
ren, wordt nauw samengewerkt tus
sen telers, vervoerders en verpak
kers. Voor allen geldt, dat vanaf het
poten van de nieuwe aardappels tot
de aflevering bij de winkels planten
en knollen streng geselekteerd en
liefdevol behandeld worden. Een
aardappel is namelijk nogal ge
voelig.
Strengere norm
Het initiatief tot het instellen van
Met het instellen van het nieuwe
waarmerk reageren de Leeuwarder
coöperatie De Z.P.C.en zeven
handels- en verpakkingsbedrijven op
signalen uit de markt. De kritische
konsument van nu wenst een aard
appel op tafel die uitstekend smaakt
en waar niets aan mankeert. Zulke
aardappelen waren tot nog toe nau
welijks herkenbaar bij de groente
man en in de winkel. Uit de instel
ling van het kwaliteitswaarmerk
blijkt dat de Nederlandse aardappel
wereld zich de kritiek van de laatste
tijd aantrekt. Een algehele herwaar
dering van het produkt aardappel is
volgens de handel te bereiken door
hoge kwaliteit zichtbaar te maken.
Dit sluit aan bij de ervaring in de de
tailhandel, dat de voorkeur voor het
betere produkt sterk groeit.
Garantie
Voor het predikaat "Cum Laude"
komen alleen streng geselekteerde en
gekontroleerde partijen aardappelen
van de allerbeste rassen in aanmer
king. De verpakkingsbedrijven ga
randeren een liefdevolle, optimale
bewaring en behandeling van hun
produkt vanaf de oogst tot en met de
verkoop aan de konsument. De kwa
liteitsbegeleiding begint al op het
land bij de telers, die aan het "Cum
Laude"-projekt meewerken. Voort
durend worden partijen gekontro-
leerd, zodat alleen het beste mate
riaal met het waarmerk wordt on
derscheiden. Hoge kwaliteit wordt
aan de konsument gegarandeerd on
der het motto: niet perfekt, geld te
rug. Het samenwerkingsverband ziet
toe op handhaving van strenge
normen.
Diverse rassen
Voor "Cum Laude" komen alleen
moderne top-rassen die in Neder
land worden verhandeld in aanmer
king. Selektie vindt plaats aan de
hand van normen die de "Cum Lau-
de"-groep heeft opgesteld en wor
den geselekteerd op een luxe sorte-
ring. "Cum Laude"-aardappelen
een kwaliteitskeurmerk is genomen
door zeven handels- en verwerkings
bedrijven en 'De Z.P.C.' in Leeu
warden. Deze telerskoöperatie met
ruim 800 leden in Friesland, Gronin
gen, Gelderland, West-Brabant en
Zuid-Holland, is groot geworden
door de eksport van pootaardappe-
len, mede dankzij een intensieve
kwaliteitszorg in samenwerking met
de telers en door het hanteren van
strenge normen. De aan het projekt
deelnemende kleinverpakkers krij
gen van de detailhandel signalen, dat
de konsument meer variatie wenst en
daar ook voor wil betalen. Mits er
niets aan het produkt mankeert.
Vooral het kwaliteitsaspekt heeft de
laatste maanden nogal in de belang
stelling gestaan. Een herwaardering
van het produkt aardappel door de
kritische konsument is volgens de
aardappelwereld wenselijk om de
konkurrentieslag tegen exotische
voedingsmiddelen met sukses te
kunnen voeren. Daarbjj acht de
zijn vers geoogst, smakelijk, gega
randeerd vrij van beschadiging en
verontreiniging en goed schilbaar,
bovendien zijn de in Nederland ge
teelde "Cum Laude" rassen alle
maal Aardappelmoeheid (AM) re
sistent en de teelt van deze rassen
vereist veel minder grondontsmet-
ting dan de teelt van ouderwetse ras
sen zoals het alom bekende Bintje.
De initiatiefnemers vertrouwen er
op, dat bewuste konsumenten de
specifieke eigenschappen van ver
schillende rassen zullen onderschei
den. Daarom wordt de rasnaam ver
meld bij het "Cum Laude"-logo,
met uitgebreide informatie over de
aardappel in kwestie.
De introduktie van het nieuwe waar
merk begint in eind september met
Bildtstar en Van Gogh, twee rassen
die vrij recent zijn geregistreerd en
die in het najaar vers van het land te
krijgen zijn.
Aardappelen zijn en blijven een na-
tuurprodukt. Dat is maar goed ook.
De gemiddelde kwaliteit van dit jaar
kan als redelijk worden geken
schetst. Een hoog droge stofgehalte
(optreden van blauw) en wat opper
vlakkige schurft komen dit jaar wel
voor. In "Cum Laude" verpakken
we het beste van de oogst.
Recepten
Om kwaliteit tot zijn recht te laten
komen, is ook voorzien in informa
tie voor in de keuken.
Koks - docenten van de Hogere Ho
telschool in Leeuwarden - hebben
speciale aardappelrecepten samen
gesteld om meer met de betere aard
appel te doen. Hierbij is een kombi-
natie van gemak en culinaire verfij
ning nagestreefd. Het receptenboek
je vormt een onderdeel van een
breed opgezette promotiecampagne
voor het "Cum Laude"-merk,
waarmee dit najaar wordt gestart.
Via advertenties wordt de konsu
ment gewezen op de nieuwe moge
lijkheid om bewust voor kwaliteit te
kiezen. Het motto hierbij is "Cum
Laude: met lof geslaagd".
'Cum Laude'-groep een kwaliteits
garantie even onontbeerlijk als een
toevoeging van informatie over
smaak, toepassingsmogelijkheden
en bijzondere eigenschappen.
Begeleiding en selektie
Elk van de deelnemende partijen
verplicht zich, de kwaliteitsstan
daard in eigen huis te handhaven.
Deelnemende telers garanderen al
bij de voorbewerking van het land
en bij de selektie van opkomende
planten perfekte kondities voor een
ongestoorde groei. Zij worden hierin
ondersteund door kwaliteitsbegelei
ders. Oogst en transport vinden on
der gekontroleerde omstandigheden
plaats, zodat beschadiging wordt
voorkomen. Bij het sorteren, op
slaan en verpakken van de aardap
pelen wordt ook niets aan het toeval
overgelaten. Het samenwerkings
verband ziet erop toe dat de normen
worden nageleefd. Deze kommissie
beslist ook over toelating van nieuwe
rassen die voor het Cum Laude-
predikaat in aanmerking komen.
Met het oog op de versheid wordt dit
najaar begonnen met de typische
herfst- en winteraardappelen
Bildtstar en Van Gogh. In voorjaar
en vroege zomer staan ingevoerde
aardappelen van de rassen Diamant
en Monalisa op het programma. In
de zomer kan de Berber onder het
Cum Laude-logo worden verkocht.
Volgens de 'Cum Laude'-groep is dit
nog maar het begin. Met het oog op
afzet en prijsvorming winnen name
lijk gespecialiseerde rassen aan po
pulariteit. De variatie neemt aan de
aanbodzijde toe, wat gunstig is voor
de gebruiksmogelijkheden in de keu
ken en bij de veredelingsindustrie.
Stijf of bloemig, aromatisch of neu
traler van smaak, geel of wit, lang
werpig of bolrond, voor elke smaak
en toepassing is er wel een geschikte
aardappel. Dit is mede te danken
aan de inzet van onderzoekers en
vakmensen op Nederlandse kweek-
bedrijven. Vooraanstaande
restaurant-houders hebben inmid
dels ontdekt dat de aardappel aan
een comeback is begonnen en halen
dit oude volksvoedsel in nieuwe ge
daante terug op het menu.
Promotiekampagne
Meteen na de introduktie begint een
grote promotiekampagne voor het
keurmerk 'Cum Laude'. Deze is
sterk gericht op voorlichting aan
konsumenten. Zo krijgt de betere
aardappel weer een bijdetijds
gezicht.
Belangrijk in de kampagne is het
aangeven van de speciale ge
bruiksmogelijkheden. Daartoe is on
der meer een receptenboekje samen
gesteld door koks-docenten van de
Hotel Management School in Leeu
warden. Voorlichting zal ook wor
den gegeven aan detailhandelaren,
zodat deze direkt kunnen reageren
op deze impuls.
De groep achter het waarmerk 'Cum
Laude' verwacht behalve een vergro
ting van de afzet ook een verschui
ving van de vraag in de richting van
de betere rassen. Deze ontwikkeling
doet zich nu al in bescheiden mate in
de rijkere landen van Europa voor.
Met hun initiatief spelen de deelne
mers aan het projekt 'Cum Laude'
dan ook in op de integratie van af
zetmarkten binnen de Europese Ge
meenschap. Dit komt de eksportpo-
sitie van de Nederlandse akkerbouw
ten goede.
11
Teneinde te voorkomen dat de
konsumptie van aardappelen in
ons land verder afneemt dienen
kwaliteit en image van dit voe
dingsmiddel aanmerkelijk en op
korte termijn verbeterd te
worden.
Bij veel konsumenten van aard
appelen blijkt belangstelling te
bestaan voor een kwaliteitsmerk,
voor een papieren zak in plaats
van plastic, voor biologisch-
dynamisch geteelde aardappelen,
voor meer duidelijkheid over
kookeigenschappen en een betere
presentatie in de winkels. Enkele
konsumentenwensen zullen in
het komende seizoen in winkels
getest wordenwaarbij wordt na
gegaan of de belangstelling ook
omgezet wordt in een aankoop.
Deze gegevens zijn ontleend aan
de resultaten van een marketing-
onderzoek onder konsumenten,
dat in opdracht van het Produkt-
schap voor Aardappelen is uitge
voerd. Van dit uitgebreide onder
zoek, dat voor de helft door het
Ministerie van Landbouw en Vis
serij is gefinancierd en is uitge
voerd door NSS Agrimarketing
Holland BV, is thans een deel af
gesloten.
De meeste konsumenten vinden
de aardappel een gezond pro
dukt, met name waar het gaat
om de voedingsstoffen zoals vita
minen. Wel heeft de aardappel
het in deze tijd moeilijker omdat
het imago nogal traditioneel is.
De aardappel komt minder tege
moet aan de wensen van veel mo
derne konsumenten, die meer va
riatie bij de maaltijd wensen.
Van alle aardappelgebruikers is
tweederde tevreden over de kwa
liteit. Eenderde heeft wensen met
betrekking tot de kwaliteit. Met
name wenst men minder blauwe
plekken in de aardappelen. Kwa
liteitsklachten hebben echter
geen invloed op de hoeveelheid
aardappelen die men eet. Dat
men in de loop van de tijd min
der aardappelen is gaan eten
komt vooral door de keuze van
andere gerechten die meer passen
bij de veranderde levensstijl van
de konsument.
Uit het onderzoek is ook geble
ken dat er een trend is van de
bloemige naar de vastkokende
aardappel. De vraag is of de kwe
kers voldoende snel reageren op
deze verandering.
Het onderzoek heeft duidelijk
gemaakt dat waardering voor de
aardappelen bestaat. Daarnaast
is evenwel gebleken dat een deel
van de konsumenten nog verlan
gens heeft waaraan thans nog
niet voldoende wordt voldaan.
Het is een uitdaging voor de sek
tor om hierop in te spelen.
De sektor beraadt zich momen
teel over de vraag hoe het één en
ander het beste individueel en
kollektief kan worden aange
pakt. Inl. tel. 070-708354.
Akkerbouwproduktschappen in reaktie op Landbouwstruktuurnota:
