'Je kunt ook een sigarendoos gebruiken, maar dan een héle grote' Bestaansrecht verzekerd Voorstellen aanpassen Komputer wordt onmisbaar voor akkerbouwer KNLC Beleidskommissie onderwijs konkludeert: KNLC-kommissie grondgebruik over pacht Steun voor Friese regio's in kader EG- struktuurfondsen De komputer rukt op in de ak kerbouw. Over een paar jaar weet elke akkerbouwer de moge lijkheid van dit brok techniek uit te buiten, zo is het ideaal van de Sivak, de Stichting Informatie verzorging in de Akkerbouw. Na Flevoland kunnen boeren in het hele land aansluiting krijgen op het systeem voor automatisering van de Sivak. Ook teeltbegelei ding via de komputer zit eraan te komen. 'Meedoen geeft een ge voel van veiligheid'. Het begon ruim twee jaar geleden met een proef: 175 akkerbouwers in Noord-Holland en de Flevopolder kochten een komputer en volgden een kursus automatisering. Op het scherm konden zij een regionaal weerbericht, informatie over gewas bescherming en waarschuwingen te gen ziekten en plagen oproepen. Het gebruikte systeem heette Vitak: vide- otexsysteem voor de akkerbouw. De proef was bedoeld om op de boerde rij ervaring op te doen met dit systeem. Heeft de boer er wat aan, was de vraag die beantwoord moest worden. Al halverwege is het aantal deelne mers aan de proef uitgebreid. Er konden nog eens 75 akkerbouwers meedoen. 'Het was frappant hoe groot de belangstelling was om daar aan mee te doen', zegt Jan Kamp, direkteur van Sivak. 'Na een paar dagen waren alle plaatsen op gevuld'. Wat was het resultaat van de proef? Kamp: 'het videotexsysteem bleek geschikt te zijn om aktuele informa tie over te brengen. Het is snel te le ren en gemakkelijk in het gebruik. Populair bij de akkerbouwers ble ken vooral het weerbericht, aktuele boodschappen van de voorlichting en berichten over de markten en prijzen. De komputer voorziet dui delijk in een behoefte. Elke deelne mer kijkt gemiddeld een keer per dag in het systeem. Minder voorlichters 'Ook bij de informatieleveranciers slaat Vitak aan', vervolgt hij. 'Van kleine kommerciële bedrijven tot de overheidsvoorlichting. Vroeger kwam de voorlichter regelmatig op het bedrijf. Door de schaalvergro ting kreeg je minder voorlichters en verliep het kontakt met de boer vooral per telefoon of circulaire. De computer is een manier om informa tie gemakkelijk en snel naar de boer te brengen. De komputer zou hét ka naal voor de landbouwvoorlichting moeten worden'. Vitak wordt een landelijk projekt. Op 28 juni wordt daarvoor in Mid delburg het startsein gegeven. 'Bin nen een jaar kan elke akkerbouwer in Nederland meedoen', zegt Kamp, De komputer geeft steeds meer ge mak. Ik denk dat de boer al heel gauw via de komputer bestellingen kan doen. De kosten? De boer is voor Vitak ongeveer tweehonderd gulden per jaar kwijt; dat staat los van de aanschaf van de komputer'. 'De boer moet bereid zijn basisgege vens te registreren. Je moet er wel re kening mee houden dat het in het be gin meer tijd kost om gegevens in de komputer te brengen dan ze met de hand te schrijven. Je moet nog leren werken met het apparaat. Maar ver der kost het weinig moeite. De boer hoeft zelf geen ingewikkelde bereke ningen uit te voeren. Daar zijn pro gramma's voor; de komputer neemt je aan de hand mee. Bij onkruid- bestrijding kijk je op het land hoe veel er staat en om welk onkruid het gaat. Het komputerprogramma zoekt uit welk gewasbescher mingsmiddelen het beste zijn'. Opbrengst vergelijken Als de gegevens op een rij staan, is vergelijking met andere bedrijven mogelijk. De boer houdt bijvoor beeld bij hoeveel kunstmest hij strooit en op welke tijdstippen. Dan kan hij z'n opbrengst vergelijken met die van andere bedrijven. Zo kan de boer zien of hij kosten kan besparen. Kamp: 'En aan de kosten- J. Kamp kant valt de laatste tijd meer te ver dienen dan aan de inkomstenkant. Vroeger rekende de boer dit soort dingen uit op de achterkant van een sigarendoos. Maar als je het goed wilt doen, heb je zo langzamerhand een hele grote sigarendoos nodig'. Sivak is organisaties en bedrijven aan het werven die informatie willen leveren aan het landelijk Vitak- projekt en die willen meebetalen. Het Instituut voor Rationele Suiker- produktie (IRS), Proefstation voor de Akkerbouw en Groenteteelt in de Vollegrond (PAGV), de Nederland se Algemene Keuringsdienst voor Zaaizaad en Poo.tgoed van Land bouwgewassen (NAK) en het Konsu- lentschap Akkerbouw en Tuinbouw (CAT) doen mee. Alleen al in Flevo land is een kleine twintig bedrijven voor Vitak gewonnen. Naast de landelijke versie van het Vitak-projekt is Sivak bezig teeltbegeleiding-via-de-komputer op te zetten. Dat programma zal voor suikerbieten en granen gelden. De boer krijgt bijvoorbeeld antwoord op de vraag welk bietenras hij het beste kan kiezen. Hij meldt de kom puter dan welke eigenschappen het ras moet hebben, zoals een vroege oogst. De komputer noemt dan en kele mogelijkheden. Het teeltbege leidingssysteem is in 1991 be schikbaar. Naslagwerk Sivak gaat ook een databank, een automatisch naslagwerk, oprichten voor gewasbeschermingsmiddelen. Het is een overzicht van middelen die zijn goedgekeurd met hun wer king, toepassingen en dosering. Aan de hand van de voorvrucht en grondsoort krijgt de boer advies of de kevers moeten worden bestreden. Ook komt er een selektie van de meest geschikte middelen op zijn scherm. Volgens Kamp helpt dit programma de boer om nog be wuster gebruik te maken van bestrij dingsmiddelen. Begin 1991 moet de databank gewasbescherming er zijn. Een ander initiatief van Sivak draait al: het Informatiecentrum voor de automatisering in de akkerbouw. Dit centrum geeft aan akkerbouwers in Zuid-West-Nederland voorlich ting over komputers en program ma's die er op de markt zijn. Ook worden er kursussen gegeven. Het informatiecentrum is verbonden aan de praktijkschool in Schoondijke. Kamp is optimistisch over de toe komst van de automatisering in de akkerbouw. 'Ik heb nog geen enkele deelnemer van Vitak horen zeggen dat hij er spijt van heeft dat hij het heeft gedaan. Meedoen geeft een gevoel van veiligheid. Je weet dan: ik ben goed geïnformeerd. Magda de Vetten Landbouwschap Naar aanleiding van de voortgang in de AOC vorming (Agrarische Opleiding Centra) vroeg de Beleids kommissie Onderwijs van het KNLC zich af of zij in de nieuwe situatie nog recht van bestaan heeft. Op de vergadering van 24 mei kwam de be leidskommissie tot een positieve konklusie. De argumenten waren de volgende. De behoefte aan een standpuntbepa ling over het te voeren beleid voor het agrarische onderwijs blijft bestaan. De kommissie zal de voor nemens van de beleidmakers bij het ministerie van onderwijs moeten blijven volgen, aangezien zij door gaans weinig rekening houden met de specifieke situatie op het platte land. De deskundigheid en mening van het KNLC als algemene organi satie, naast die van de CBTB en het KNBTB, zal in de onderwijskom- missie van het Landbouwschap aan bod moeten komen. Kennis Wel is de kommissie van mening dat zij met minder leden toe kan. Mis schien zouden de diverse blokken af gevaardigden kunnen sturen naar de kommissie, mits de blokvorming bruikbaar is en geen extra bestuurslaag oplevert. Zo niet, dan blijft de afvaardiging per provincie gehandhaafd. Een tweede voorwaarde die de kom missie stelt is dat leden een specifie ke kennis inbrengen. Zo moeten de onderwerpen agrarisch beleid, on derwijsbeleid (zowel agrarisch, LHNO als MDGO), onderwijskun de, management als beheer aan bod komen. Voor jongeren en ABB (Al gemene Besturen Bond) moet een adviseurszetel beschikbaar blijven. Indien geen van de zittende leden vrouw is, wil de kommissie een extra zetel voor de vrouwen. De kommis sie wil bovenstaande veranderingen pas doorvoeren nadat de AOC's ge vormd zijn. Terug op oude spoor Uit een notitie van de Landelijke Raad voor Bedrijfsontwikkeling is gebleken dat de Platforms Agra risch Onderwijs konkurrentie aan gaan met de OCL (Onderwijs Com missie van het Landbouwschap). De KNLC-beleidskommissie is van me ning dat in de werkomschrijving van de Platforms taken staan die bij de OCL thuishoren. De KNLC- beleidskommissie gaat proberen de direktie onderwijs van het ministerie van landbouw weer op het oude spoor te krijgen. Dat wil zeggen dat de platforms alleen beroepsprofielen opstellen. (Dat wat een agrarisch on dernemer vandaag de dag moet we ten en kunnen om zijn beroep naar behoren te kunnen uitoefenen). Daarna is de taak aan het onderwijs zelf (kernkommissies) om de profie len te vertalen in een onderwijspro gramma. Indien het ministerie niet van plan is het konkurrerende aspekt uit die platforms te halen, kan worden overwogen de 3 CLO's vertegenwoordigers uit de Platforms terug te trekken. De STOAS (Stichting tot ontwikke ling van agrarische onderwijskunde en scholing, kortweg de leraren opleiding voor agrarische scholen) te Wageningen zoekt aansluiting bij de 3 CLO. Deze aansluiting is noodza kelijk om bijvoorbeeld gebruik te maken van een Kommissie van Be roep. Deze kommissie behandelt za ken als: ongevraagd ontslag en schorsingen. De KNLC- beleidskommissie onderwijs gaat er mee akkoord, mits de 3 CLO's de kosten van beroepszaken willen delen. De kommissie grondgebruik van het KNLC sprak op 14 juni ondermeer over de verhoging van de pachtnor men in 1989. De kommissie vindt dat bij de vaststelling van de pacht prijzen, de overheid onvoldoende re kening heeft gehouden met de be drijfsresultaten en de belangen van de verpachter. De kommissie vindt een pachtprijsstijging niet op zijn plaats. De onderbouwing die de minister voor zijn pachtverhoging geeft luidt als volgt: De volledige stijging van de eigenaarslasten is doorberekend, evenals de volledige inflatiekorrektie van het rentedeel van de pachtprijs. Hierdoor blijft het rendement van de verpachter gelijk. In het kort komt het voorstel van de minister op het volgende neer: verhoging van de pachtprijs ongebouwd (los zand) met 6,5%; verhoging gebouwd ak kerbouw met 5,0%; verhoging ge bouwd weidebouw met 6,5%; hand having bestaande toeslagen en af trekken; toevoeging bepaling kosten Vrijdag 23 juni 1989 onderbemaling met maksimaal 40 gulden per hektare. Kritiek Bij de berekeningen van de nieuwe pachtprijzen heeft de minister volstrekt ten onrechte rekening ge houden met de ekstra stijging van de waterschapslasten in Flevoland en de Noordoostpolder in 1987. De stij ging van deze lasten over de afgelo pen drie jaar komt zonder deze ekstra lasten op 5,8% (in plaats van 15,1% zoals de minister ten onrechte weergeeft). De waterschapslasten tellen voor 85,7% mee in de totale eigenaarslasten. In artikel 3 van de pachtwet staat dat bij de vaststelling van de pachtprij zen rekening te houden met ener zijds de bedrijfsuitkomsten en an derzijds de redelijke belangen ver pachter. Gelet op de slechte bedrijfs uitkomsten in de akkerbouw, acht de kommissie het niet gewenst een pachtprijsstijging door te voeren. Zeker als die hoger is dan de geste gen eigenaarslasten. Tijdens de vorige pachtprijsstijgin gen (1980, 1983 en 1986) is er wel ekstra aandacht aan de belangen van de verpachter geschonken, door bo ven de gestegen eigenaarslasten een ekstra verhoging door te voeren. De bedrijfsresultaten in de akkerbouw geven hier nu zeker geen aanleiding toe. Bovendien vindt de kommissie het niet gewenst onderscheid te maken tussen akkerbouw en weidebouw. De kommissie is er eveneens geen voorstander van onderscheid te ma ken tussen zeeklei- en dalgronden enerzijds en overige grondsoorten anderzijds. Zodoende kan men beter rekening houden met de slechte be drijfsuitkomsten in de akkerbouw. Ook bij deze verdeling van grond soorten worden fouten gemaakt: 25% van de akkerbouwbedrijven vallen buiten de zeeklei- en dalgron den en 10% van de rundveebedrij ven vallen binnen deze gebieden. Voorstel Om niet alleen met kritiek de minis ter te bestoken, heeft de kommissie grondgebruik een aantal alternatie ven opgesteld. Verhoog de pacht normen (ongebouwd) als volgt: Eigenaarslasten 0,3 x 5,8 1,74 Rentedeel 0,7 x 2,6 1,8, totaal 3,54 procent. Dit stijgingspercentage moet in gul dens worden uitgedrukt. Zo niet dan stijgen de hogere pachtprijzen one venredig zwaar. Een stijging van 3,5 procent voor de middengroepen (ri- vierklei, zand- en dalgronden) komt op 15 gulden per ha (voor kwaliteits klasse I). De pachtprijs is er voor stander van alle gronden in klasse I met een gelijk bedrag te verhogen (en een evenredig lager bedrag voor de andere kwaliteitsklassen). De toeslagen en aftrekken zijn voor alle grondsoorten en alle faktoren gelijk, behalve voor verkaveling op zeekleigronden. De toeslag (of af trek) bedraagt voor alle gronden 70 gulden per ha en voor zeeklei 110 per ha. De kommissie heeft in het verle den ook al op deze onrechtvaardig heid gewezen en pleit nu weer voor het ongedaan maken van deze onge motiveerde ekstra hoge toeslag. Voor zeeklei zou ook een bedrag van 70 gulden moeten gelden. De kommissie zal dit standpunt in brengen in de Schapskommissie Grondgebruik. De minister moet overigens ook het Landbouwschap nog in de gelegenheid stellen zijn ad vies uit te brengen. De kommissie is van mening dat hiervoor nog vol doende tijd beschikbaar moet zijn. Jan Brinkman, sekr.cie. grondgebruik De provincie Friesland, met uitzon dering van het oostelijk deel, is door de EG aangewezen als regio die in aanmerking komt voor steunverle ning in het kader van doelstelling 5b van de Europese Struktuurfondsen. Deze doelstelling is gericht op het bevorderen van de sociaal-econo mische ontwikkeling van platte landsgebieden. De looptijd van het op te stellen ontwikkelingsplan is drie jaar. De omvang van de vooj de provincie Friesland beschikbare mid delen is nog niet bekend. De Europe se middelen zijn afkomstig uit bestaande fondsen op het gebied van regionaal economische ontwikkeling (EFRO), werkgelegenheid (ESF) en landbouw (EOGFL). 15

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1989 | | pagina 15