'Amerikanen kijken weinig naar
voorkeur konsument' (Washington DC)
Veehouders profiteren nog
niet van B- systeem
Zweedse pootaardappel
op Tholen geteeld
Landbouwraad Sonneveld:
Landbouwuitgaven VS naar beneden
Fabrieksquota te laat beschikbaar
"Ik had nooit verwacht dat de Amerikanen zo volstrekt ongevoelig
zouden reageren. Het is eigenlijk verbijsterend dat zij als leveranciers
hun klanten willen dikteren wat voor vlees die willen eten. Het lijkt
wel of Amerikanen de wereld via vlees met hormonen hun produk-
tiestelsel willen opleggen", zo zegt ir. Jan Sonneveld, de scheidende
Nederlandse Landbouwraad in Washington DC.
Vandaag, op 20 januari, draagt
president Reagan de macht over
aan George Bush. Op de valreep
heeft de vertrekkende president
een ontwerp-begroting voor
1989/1990 ingediend. Daaruit
blijkt onder andere het voorne
men van de Amerikaanse rege
ring de landbouwuitgaven met
bijna twintig procent te ver
minderen.
Voor het ministerie van Land
bouw wordt voor het komende
begrotingsjaar 42,4 miljard dol
lar uitgetrokken. Voor het lopen
de begrotingsjaar 1988/1989 zijn
de uitgaven geraamd op 52,1 mil
jard dollar.
Blijkens perspublikaties heeft
Reagan gezegd, dat nu de agrari
sche sektor zich herstelt, het tijd
is om de verspillende landbouw
subsidies te verminderen. Die
zijn de afgelopen tien jaar duur
geweest voor de belastingbetaler.
De nieuwe president Bush heeft
zijn instemming betoond met de
begroting van zijn voorganger.
Wel heeft hij gezegd zijn eigen
prioriteiten wat meer accenten te
willen geven. Maar grote veran
deringen zijn niet te verwachten.
"De Amerikanen die voor de buiten
landse afzet moeten zorgen, zijn er
ook niet allemaal gelukkig mee. Die
beseffen wel dat de klant koning be
hoort te zijn", aldus Sonneveld.
"De Amerikanen willen nieuwe af
zetmarkten voor vlees veroveren.
Daarom valt hun huidige botte af
wijzing van hormonenvrij vlees ex
tra moeilijk te begrijpen". Sonne
veld stoort zich ook aan de houding
van het Amerikaanse ministerie van
Landbouw. Daar vindt men de kon-
trole op vlees in West-Europa van
twijfelachtig gehalte. "Het onder
mijnen van onze integriteit en com
petentie vind ik beneden peil", aldus
Sonneveld. Hij vindt het bovendien
naïef te veronderstellen dat de vee
houders in Europa zich schikken
naar de eisen van de konsument, ter
wijl tegelijkertijd de Amerikanen
daarvan zouden moeten worden
vrijgesteld.
Amerikaans raadsel
"Er is geen twijfel over dat het pri
ma gaat met de Amerikaanse land
bouw, terwijl tegelijk duizenden
Het voordeel van het B-systeem is,
dat een fabriek de produktieruimte
die onderschrijders laten liggen, kan
toedelen aan veehouders die hun
quotum overschrijden. De zuivelin
dustrie besloot vorig jaar unaniem
om per 1 april over te stappen naar
'B'. Voorwaarde was wel, dat vee
houders tijdig en regelmatig .werden
geïnformeerd over het verloop van
de aanvoer bij hun fabriek ten op
zichte van het totale quotum van alle
leveranciers aan die fabriek, zo stel
de men.
Fabrieksquota te laat
Maar van een tijdige vaststelling van
deze fabrieksquota is in het eerste
jaar van het B-systeem nog geen
sprake. Nadat aanvankelijk werd ge
rekend op een vertraging van enkele
weken, zodat de fabrieken eind de
cember over de gegevens zouden
kunnen beschikken, deelde het Pro-
duktschap voor Zuivel vorige week
mee pas eind februari volledig klaar
te zijn met zijn "omvangrijke
huiswerk.
Dat is voor de zuidelijke coöperatie
Campina reden om zelf de quota die
nu bekend zijn, bij elkaar op te tel
len en dit uit te .zetten tegen de aan
voer. "Dat geeft de veehouders een
indikatie", zegt woordvoerder J.
Thijssen. "Wat ze ermee doen, is
hun eigen verantwoordelijkheid".
Noord-Nederland volgt dezelfde
werkwijze. "We houden de veehou
ders wel voor, dat ze helemaal geen
risiko lopen als ze precies op hun in
dividuele quotum melken", zegt di-
rekteur ledendienst J. Bles. "Maar
bevredigend is het allerminst".
Sekretaris J.P. Buwalda van het
Produktschap voor Zuivel geeft wel
toe dat er aanloopproblemen zijn
met het B-systeem.
De grootste vertraging ontstond al
Vrijdag 20 januari 1989
Sonneveld, boerenzoon uit Zoe-
termeer, staat op een verkiesbare
plaats op de CDA-
kandidatenlijst voor het Europe
se Parlement. Hij volgt Euro
parlementariër Teun Tolman op.
Sonneveld brengt een kwart eeuw
internationale ervaring mee, op
gedaan in verre standplaatsen als
Beiroet en Rome die aan Was
hington DC voorafgingen. Hij
begon zijn loopbaan in 1961 bij
het KNLC.
boeren afvallen. Dat is ook niet
nieuw. In Amerika verdwijnt al heel
lang iedere zeventien jaar de helft
van de farmers. Tegen die uitval
wordt weliswaar aktie gevoerd,
maar dat helpt weinig. Want het zijn
gezinsbedrijven die afvallen en het
zijn ook gezinsbedrijven die over
blijven. Daarom wordt de zoge
naamde 'family-farm' hier nooit een
echt strijdpunt", aldus Sonneveld.
Wij leggen hem ons 'raadsel' van de
Amerikaanse landbouwpolitiek
meteen aan het begin van het super
heffingsjaar toen in mei de definitie
ve vetregeling bekend werd. "De
vaststelling van de vetreferenties is
op zich al een probleem, omdat het
systeem per 1 oktober 1986 is inge
voerd, dus midden in een superhef
fingsjaar", zegt Buwalda. "We be
schikken alleen over de jaargemid
delden van alle veehouders, terwijl
voor de vetreferentie halfjaargemid
delden nodig zijn voor de periode 1
april tot 30 september en 1 oktober
tot 31 maart. De benodigde gegevens
moesten we eerst bij de fabrieken
opvragen". Daar kwam nog bij, dat
de EG bepaalde dat de veehouders
konden kiezen tussen de referentie
jaren '85/'86 of '84/'85. "Wij
moesten dus van alle veehouders na
gaan wat voor hen het meest gunstig
was. Een gigantisch karwei". Het
PZ informeerde de veehouders in ju
ni over hun definitieve vetreferentie;
bijna twee jaar na het ingaan van de
regeling.
Ongeveer in dezelfde periode werd
bekend dat het kortingspercentage
voor het superheffingsjaar '87/'88
werd verlaagd van 6,5 naar 6 pro
cent. Alle quota moesten dus op
nieuw worden vastgesteld. Tevens
moest het PZ de vergoedingen uitbe
talen voor de tijdelijke schorsing van
quota. Bovendien schreef het minis
terie voor dat met ingang van 1988
bij alle grondtransakties de vetrefe
renties moesten worden gemiddeld.
50.000 verklaringen
Daarnaast bracht het B-systeem zelf
al veel extra werk met zich mee. Zo
moesten alle veehouders in een ver
klaring aangeven aan welke fabriek
ze hun quotum wilden leveren, om
later de fabrieksquota te kunnen
vaststellen. "Daarvoor hebben we
50.000 verklaringen de deur uit ge
voor. Washington schreeuwt al ja
ren van de daken dat het afgelopen
moet zijn met de subsidiëring van de
landbouw. Maar anderzijds hangen
de Amerikaanse boeren zelfs nog
meer dan hun Europese kollega's
(namelijk voor meer dan de helft
van hun inkomen) van overheids
subsidie af. Hoe valt dat te rijmen?
Sonneveld legt uit dat het enige wat
daar telt, het veroveren van buiten
landse afzetmarkten is. Tegelijk wil
politiek-Washington de financiële
steun terugbrengen. Men heeft forse
verlagingen voorgesteld van de mini
mumprijzen. Maar de Amerikaanse
volksvertegenwoordiging ligt dwars.
Men handhaaft de huidige subsidies,
verwijzend naar de steun die de boe
ren elders ook ontvangen.
"De boeren in de VS mogen de EG
wel heel dankbaar zijn", zo konklu-
deert Sonneveld lachend.
Hogere exportsteun
Nu het GATT-beraad (wereldhan-
delsoverleg) onlangs is mislukt, ver
wacht Sonneveld zelfs nog wat hoge
re Amerikaanse exportsubsidies op
landbouwprodukten. Dat principe
wordt al in de nieuwe handelswet
vastgelegd. Sonneveld signaleert dat
de Amerikanen met die subsidies op
export dan de Europese Gemeen
schap navolgen.
"De zogenaamde 'marketing-loan'
daan. De veehouders hadden tot 1
september de tijd om te reageren".
Deze verklaringen leverden voor het
PZ nog een extra onvoorziene hoe
veelheid werk; veehouders gingen
massaal bellen, omdat ze bang wa
ren met het plaatsen van hun hand
tekening hun quotum weg te geven.
Met de ingang van het B-systeem be
paalde minister Braks dat veehou
ders tot 1 november de gelegenheid
hadden om grondtransakties te rege
len. De provinciale direkties van het
ministerie van Landbouw bleken
voor de afwikkeling van al die trans-
akties meer tijd nodig te hebben dan
Bij wijze van proef worden dit voor
jaar bij drie telers op het eiland Tho-
len Zweedse aardappelen gepoot.
Een van deze telers zijn de gebroe
ders M. en M.M. den Engelsman uit
de Pelleweg tussen St. Annaland en
Poortvliet. Het gaat hier om het
nieuwe Zweedse ras Silla. De rechten
lijkt op de Europese exportrestitutie,
om dat ze ook is afgestemd op de
wereldmarktprijs. Ik denk boven
dien dat hier nu de politieke wil aan
wezig is om de weg van extra hoge
exportsteun in te slaan", aldus Son
neveld. Hij acht het denkbaar dat de
garantieprijzen van granen tegelijk
extra worden verlaagd. Dit om de
akkerbouwers te dwingen tot een
goedkopere produktie.
Hij vindt deze aanpak 'botte bijl
achtig'. Het gaat hier om een land
dat alle steun wil afschaffen, maar
tegelijk nu de export extra zal gaan
subsidiëren. Waarom willen de
Amerikanen niet samen met de part-
nerlanden een flexibel stelsel van we-
reldmarktbeheer op poten zetten, zo
filosofeert Sonneveld. Hij vindt het
jammer dat de beheersing van de
(over)produktie die de Amerikanen
verwacht. Het gevolg is dat op dit
moment nog niet alle individuele
quota bekend zijn en de fabrieks
quota niet kunnen worden vast
gesteld. Buwalda toont zich toch
niet ontevreden. "Als ik zeg dat het
ideaal verloopt, ben ik weinig rea
listisch, maar er is bijzonder veel
werk verricht. Op het PZ zijn we
praktisch bij", zegt hij.
"Het wachten is alleen nog op de
laatste gegevens van de LNO's".
Hij wijst er verder op dat er tot nu
toe elk jaar sprake was van onder-
schrijding. "Het ging elk jaar om
zo'n 200.000 ton onderschrijding.
Voor '87/'88 wordt 1,25 procent
verevend. Dat geeft al een idee in
welke mate er mogelijkheden zijn".
De cijfers komen hem daarbij nog
niet te hulp: er vindt momenteel lan
delijk gezien geen onderschrijding
plaats.
De -zuivelcoöperaties Campina,
Noord-Nederland en Coberco mei
voor Nederland hiervan zijn in han
den van Wolf en Wolf te Lelystad.
Via aardappelhandel A.C. Breure te
St. Annaland zijn deze pootaardap-
pelen gratis verstrekt aan de drie te
lers. Het pootgoed dat nu op Tholen
uitgeprobeerd wordt is vorig jaar,
thuis toepassen, niet in ruimer ver
band wordt aangepakt.
"Maar dat past niet in hun filoso
fie", verzucht de toekomstige po
liticus.
Verbijsterend
Drie jaar lang werkt Sonneveld nu in
Washington DC. Het meest is hem
de totaal verschillende benadering
van de landbouwpolitiek opgeval
len. "Het is haast verbijsterend te
zien hoe weinig begrip je hier kan
wekken voor het Europese stand
punt", aldus ir. Sonneveld.
Een punt van overeenstemming?
"Zowel in West-Europa als in de
Verenigde Staten menen de land-
bouwleiders nu allemaal dat de be
scherming van het milieu meer aan
dacht verdient", zo besluit Son
neveld.
den op basis van schattingen een
overschrijding van 1 a 2 procent.
Buwalda reageert lakoniek op de cij
fers: "Ondanks het nog niet perfekt
werken van het systeem, is er duide
lijk een tendens tot het optimaal be
nutten van het quotum".
Problemen voorbij
Met het invoeren van een nieuw, snel
computersysteem hoopt het PZ de
problemen definitief te overwinnen.
"Een veehouder krijgt straks een
paar dagen na het doorgeven van de
wijziging een bevestiging van regi
stratie in de bus", zegt Buwalda.
Als Braks besluit in het nieuwe su
perheffingsjaar het leasen van melk
quota mogelijk te maken, heeft het
PZ er opnieuw een enorme klus bij.
Want alle lease-transakties moeten
voor 31 juli zijn afgesloten. Buwalda
is er niet bang voor.
Diederik Sleurink (Oogst)
met tegenvallend resultaat, in de Fle-
vopolders geteeld.
Silla is een nieuw, snelgroeiend ras,
A.M.-resistent en mag om de 2 jaar
geteeld worden. Het is de bedoeling
dat de vroege aardappelen voor 10
juni in Zweden aankomen, want na
die datum wordt er een invoerhef
fing van 1 gulden per kg. geheven.
Voor of op 7 juni moeten de aardap
pelen in doosjes van 10 kg verpakt
op transport naar Zweden, waar ze
dan voor 10 juni arriveren. De drie
telers hebben de garantie gekregen
dat ze dezelfde prijs per are krijgen
als de prijs van de Doré's op 7 juni.
Voor de Zweden en Noren is 15 juni
een belangrijke dag, dan worden nl.
de midzomerfeesten gehouden en
worden er nieuwe aardappelen
gegeten.
Bij gebr. Den Engelsman zijn twee
maten Silla voorhanden, 28/35 en
35/45 die op 1 gemet gepoot wor
den. Bij M. Gunter en Zn. en J.
Moerland zijn de ongeveer 2/3 van
de 1.250 kg pootaardappelen onder
gebracht. Deze drie zijn de meest
vroege telers op het eiland.
Zoals gezegd Silla is een harde groei
er, maar van de opbrengst is nog
weinig bekend. Of hij het in de
Thoolse grond goed zal doen, moe
ten we volgens Breure en Den
Engelsman afwachten.
5
Via aardappelhouder A.C. Breure te St. Annaland zijn de poters gratis aan
de drie telers verstrekt.
Door vertragingen bij het Produktschap voor Zuivel profiteren vee
houders nog niet van de voordelen van het vorig jaar ingevoerde zo
genaamde B-systeem voor de melkquotering. Tot eind februari ont
beren de fabrieken de informatie die ze nodig hebben om de veehou
ders te informeren over de vereveningsmogelijkheden.
