Afzetbeleid van Nederlandse fruitteler moet beter
Niet te lang wachten met
aanplanten nieuwe fruitrassen
"Kwaliteit fruit mag niet lijden onder
milieuvriendelijker teeltwijze!
ft
Primeurs op
Mechanisatiedag fruitteelt
NFO-sekretaris ir. M. Gerritsen op Ontwikkelingsdag voor Zuidwestelijke fruitteelt:
Rood en resistent heeft de toekomst
Voorzitter NFO-kring Zeeland/West-Brabant W. de Jager:
"Het afzetbeleid van de Nederlandse fruitteler moet beter worden
dan het nu is. Nog steeds bederft onrijp fruit in augustus en septem
ber de markt voor later in hét seizoen. Nog erger is het probleem van
versleten fruit, dat van het begin tot het eind van het afzetseizoen
speelt. Dit zijn zaken waarbij de fruitteler direkt betrokken is en ver
antwoordelijkheid draagt". Dit betoogde ir. M. Gerritsen, sekretaris
van de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) vrijdag 13 januari
op de goed bezochte Ontwikkelingsdag voor de Zuidwestelijke Fruit
teelt in De Vroone te Kapelle.
De heer Gerritsen noemde de ver
koop van kwalitatief minderwaardig
fruit één van de grootste knelpunten
in de Nederlandse fruitafzet. "We
kunnen ons bijna niet meer permit
teren vóór januari reklame te maken
voor Jonagold, omdat dan pas de
betere kwaliteiten aangevoerd wor
den. Het ontbreekt nog teveel aan
een afzetbeleid dat gestoeld is op
kontinuïteit, kwaliteit, betrouw
baarheid en kollegialiteit".
Kwetsbaar
De NFO-sekretaris noemde de Ne
derlandse fruitteelt een bloeiende be
drijfstak, die echter kwetsbaar is.
Hij doelde hierbij onder meer op de
hoge kostprijs per kg. appelen. Uit
M. Gerritsen
theoretische benaderingen blijkt een
berekende kostprijs van (gemiddeld)
1,20 per kg. appelen. Dit bedrag
mag overigens echter alleen als indi-
katie voor het relatief hoge kostenni
veau worden gebruikt, zo benadruk
te Gerritsen. Uitgaande van die theo
retische kostprijs van 1,20 kon
den over 1987 alleen de rassen
Elstar, Jonagold en Cox kostendek
kend geproduceerd worden.
Een en ander is gebaseerd op een
rentabiliteitsonderzoek van het LEI.
De konklusie uit dit onderzoek is dat
vernieuwing van het assortiment en
verjonging van de beplanting essen
tieel zijn voor de bedrijfsresultaten.
Uit berekeningen van de Stichting
Bedrijfsbegeleiding Fruitteelt (SBF)
blijkt dat snelle verjonging finan
cieel gezien het beste is. Een te rigo-
reuze verjonging ineens is uiteraard
niet haalbaar.
Uit de LEI-cijfers blijken grote ver
schillen in rentabiliteit tussen bedrij
ven van verschillende grootte. De
grotere bedrijven hebben gemiddeld
veel hogere financiële opbrengsten
per ha (door een hogere produktie
én een hogere kg-prijs), bij nauwe
lijks hogere kosten per ha. Het ge
middelde bedrijfsoppervlak van nog
geen zes hektare noemde de heer
Gerritsen te klein om als gespeciali
seerd fruitteeltbedrijf te overleven.
Milieu
Evenals de heer De Jager dat in zijn
opening had gedaan, onderstreepte
de heer Gerritsen het toenemend be
lang van de "kwaliteit van het pro-
duktieproces". Volgens hem moet
het milieu als een vierde produktie-
faktor worden beschouwd, naast
grond, arbeid en kapitaal. Met het
aktieplan "Fruitteelt 2000" is zijns
inziens een uitstekende eerste aanz^J
gegeven. Het is van groot belang dat
hieraan door de sektor zelf invulling
wordt gegeven, voordat "er een dik-
taat komt van het milieu
ministerie". Hij doelde hierbij on
der meer op het oprichten van een
stichting voor keuring van fruit
teeltspuiten op vrijwillige basis.
Volgens de NFO-sekretaris ligt een
aantal elementen van het aktieplan
rechtstreeks binnen het bereik van
de individuele fruitteler. Hij heeft
goede hoop dat de fruitteelt in zijn
totaliteit op niet al te lange termijn
minder afhankelijk van chemische
middelen gemaakt kan worden.
De heer Gerritsen kwalificeerde het
niet van de grond komen van een
systeem van informatie-uitwisseling
en bedrijfsvergelijking in de fruit
teelt als een gemiste kans. "Iedere
Nederlandse fruitteler zou aan be-
drijfsregistratie en vergelijking moe
ten doen. Met het inzicht in de grote
verschillen per bedrijf zou een ieder
zijn voordeel kunnen doen. Samen
met een versterking van het "kollek-
tieve bouwwerk" (belangenbeharti
ging, afzet, voorlichting en onder
zoek) door bijvoorbeeld meer accent
op kadervorming kan zodoende de
gehele sektor nog beter gaan funktio-
neren. Het verzorgen van belan
genbehartiging, praktijkonderzoek,
kwaliteitskontrole, afzetbeleid en
promotie kost omgerekend nog geen
1,5 cent per kg. fruit. Dat is goed be
steed geld", aldus de heer Gerritsen.
Ook als het bedrijfsleven de voor
lichting voor de helft gaat financie
ren, zoals de overheid wil, blijven
deze kosten relatief laag vergeleken
met de andere kostenposten.
Wat betreft nieuwe appelrassen ver
dienen rode en resistente rassen de
voorkeur. Het eerste speelt op vrij
korte termijn, het tweede op wat
langere termijn. Volgens de heer
P.I). Goddrie wetenschappelijk me
dewerker van het RIVRO gestatio
neerd op het Proefstation voor de
Fruitteelt te Wilhelminadorp, moe
ten telers niet te lang wachten met
het aanplanten van nieuwe kleurmu-
tanten of andere nieuwe veelbelo
vende rassen.
Vanwege de risiko's van een te smal
rassenassortiment moeten naast
Elstar en Jonagold ook rassen als
Cox's en de peer Conference worden
aangeplant. Het ziet er overigens
niet naar uit dat op korte termijn
goede nieuwe pererassen naar voren
zullen komen. Wat betreft de nieuwe
appelrassen is het aanplanten van
Delbarestivale, een lang houdbare
herfstappel, het proberen waard.
Ook het aanplanten van enkele rijen
Rubinette, een goedsmakende maar
vrij kleine appel, kan geen kwaad.
Volgens de heer Goddrie kan de
Fiësta, het ras dat in Engeland als
beste nieuwkomer wordt gezien, niet
tippen aan de kwaliteit van de
Elstar. Het IVT-ras Elise, dat op
Summerred lijkt maar een betere
eetkwaliteit heeft, verdient zeker de
aandacht. De appelrassen Arlet en
Delbard Jubile vallen tegen wat be
treft de eetkwaliteit.
Bij het zoeken naar resistente rassen
moet het behoud van de eetkwaliteit
voorop staan, vindt Goddrie. Ande
re gebruikskenmerken als produktie,
groeiwijze en kleur mogen desnoods
iets ten koste gaan van het inbouwen
van een resistentie.
Vanwege de wenselijkheid van een
rode blos op de vruchten wordt er
gezocht naar mutanten die makkelij
ker en intenser rood kleuren. Dit ge
beurt bij onder andere Elstar en Jo
nagold. De heer Goddrie adviseert
de telers om wat betreft Elstar niet te
wachten met het aanplanten van de
rode mutant Red Elstar, al laat de
stabiliteit hiervan te wensen over. Zo
bevat bijna de helft van de bomen
wel één of meer appels van het stan
daard Elstar type. Het op de markt
komen van de stabieler lijkende mu
tant Elshof I is echter vooralsnog
onzeker.
Van de Jonagold is de laatste jaren
een ware golf kleurmutanten geko
men (Goddrie kent er 69). In 1988
zijn op het Proefstation Wilhelmina
dorp van 38 verschillende mutanten
Vrijdag 20 januari 1989
De mechanisatiedag voor de
fruitteelt heeft erg veel bezoekers
getrokken. Er waren enige pri
meurs. Zo had boomkweker van
Liere enige nieuwe appel- en pe
rerassen, kon men de nieuwste
spuitapparatuur van Gerard de
Jager bezichtigen en werden op
vele stands natuurlijk verbeterin
gen in diensten en apparatuur ge
toond. Veel belangstelling was er
uiteraard voor de nieuwe reini-
gingsapparatuur voor de verpak
king van beschermingsmiddelen.
Fertigatie heeft de toekomst, zo
liet een van de standhouders we
ten. Ook vervroegen en verlaten
van kleine gewassen zoals aard
beien, bessen en dergelijke stond
in de belagnstelling. In de stand
met mini-kasjes die hierbij een
grote rol kunen spelen, waren de
nieuwste ontwikkelingen op dit
gebied te zien.
P.D. Goddrie
vruchten geplukt. De vruchtkleur
varieert van geel met een lichte blos
tot zeer donkerrood. Sommige zijn
niet stabiel, gestreept of niet-
virusvrij. Goddrie acht de vrucht-
kleur op de kortere termijn van gro
ter belang dan de virusstatus. Als er
geen virusvrije variant beschikbaar
is van een veelbelovende mutant dan
moet daarom niet geaarzeld worden
een viruszieke variant aan te plan
ten. Het virusvrij maken kost in de
regel ca. zeven jaar.
Bekende en beschikbare rode
Jonagold-mutanten zijn Jonagold
van Gelder (niet virusvrij, maar de
groei geeft geen problemen), en de
Jonagored (zeer donkerrood). De
zeer donkerrode typen hebben het
voordeel dat de vruchten hiervan
ook nog voldoende kleur hebben als
de bomen wat ouder zijn.
Het aanplanten van rodere typen
Elstar en Jonagold maakt het ge
bruik van chemische middelen voor
de kleurbevordering overbodig. Van
belang is wel het tijdstip waarop de
vruchten geplukt worden; bij te
vroeg plukken neemt de eetkwaliteit
af, terwijl een vroege pluk andèr-
zijds leidt tot een betere bewaar-
baarheid.
De stand met mini-kasjes
Volgens de heer W. de Jager, voor
zitter van de NFO-kring Zee
land/West-Brabant, is de milieuwet
geving de belangrijkste ontwikkeling
die de fruitteelt te wachten staat. Hij
meent dat het mogelijk moet zijn om
met behulp van de bestaande onder
zoekscapaciteit en een mentaliteits
verandering bij de telers de belasting
op het milieu sterk te verminderen.
Dat daarbij de kwaliteit er in ieder
geval niet op achteruit gaat moet
voorop staan.
De kringvoorzitter verwacht dat met
behulp van geïntegreerde bestrijding
het gebruik van chemische middelen
binnen twee a vier jaar drastisch be
perkt kan worden. Er wordt naarstig
gezocht naar minder belastende mid
delen. Op wat langere termijn lijken
er goede perspektieven te zijn dat
nieuwe resistente rassen beschikbaar
komen. Het grootste probleem lijkt
hierbij de bestrijding van schimmels
te worden, omdat deze vooralsnog
alleen chemisch bestreden kunnen
worden.
Na een korte terugblik op vorig jaar
sprak de heer De Jager de verwach
ting uit dat de appelprijs nu zo
zachtjesaan tot een bevredigend peil
zou moeten aantrekken, gezien de
mindere kwaliteit van het Zuideuro-
pese fruit (door verruwing en hagel)
en de afnemende aanvoer op de
markt van de zg. 'Streuobst' in
Duitsland. Voor de peren Wórdt ver
wacht dat de prijzen goed tot zeer
goed blijven.
Uitbreiding
De uitbreiding van de teelt van fruit
in het Zuid-Westen zal in de eerste
plaats gerealiseerd worden door een
hogere kg-opbrengst per ha, aldus
de heer De Jager in zijn opening.
Toch komt er ook een uitbreiding
van het aantal hektares, die zich
voorlopig vooral in het Zuidweste
lijk deel van Zuid-Beveland concen
treert. Om de maximale prijs te ha
len acht De Jager het noodzakelijk
dat er behalve aan de inkoopzijde
ook aan de aanbodzijde verdere
concentratie optreedt. Het gelijk
kunnen blokken vormt bij fruit nog
een probleem.
De heer De Jager besloot zijn ope
ningstoespraak met de mededeling
dat uit een gesprek met GS is geble
ken dat het aan te leggen industrie
waterleidingnet door Zuid-Beveland
ook mogelijkheden biedt voor de
fruitteeltbedrijven. Het lijkt moge
lijk en voor de provincie aantrekke
lijk op dit net ook fruitteeltbedrijven
aan te sluiten, die dan met het voor-
gezuiverde Biesboschwater de be
schikking kunnen krijgen over zoet
water.
Fertigatie heeft de toekomst
