"Konsument is met onze gezins
bedrijven heel goedkoop uit"
Zeeuwse boerderijen van voor 1940
worden in kaart gebracht
Ontbijt met brood is
goed begin van de dag
Prof. De Hoogh over EG-landbouwbeleid:
ZLM sekretaris Mr. J. Oggel:
"Bij behoud oude boerderijen
moet landbouwbelang voorop staan"
In mei 1987 is in verschillende ge
meenten in Zeeland het project
Boerderijen Inventarisatie van start
gegaan. Vanuit de Boerderijenstich
ting Zeeland gaan vrijwilligers- de
boerderijen van vóór 1940 inventa
riseren.
In 1983 heeft de, door de Stichting
Nationale Contactcommissie Monü-
mentenbescherming opgerichte, lan
delijke werkgroep Boerderijen het
initiatief genomen de boerderijen in
Nederland in kaart te brengen. Deze
werkgroep constateerde dat het aan
tal boerderijentypen sterk achteruit
liep. De redenen van deze achteruit
gang weet men onder andere aan: de
snelle ontwikkelingen binnen de
landbouw, recreatieve ontwikkelin
gen, de loop van boerderijen, ver
bouwingen van boerderijen, wege
naanleg en het verliezen van de oor
spronkelijke functie, b.v. het ge
bruik van de boerderij als tweede
woning.
Om al deze veranderingen vast te
kunnen leggen én om een betere
voorlichting over boerderijen te
kunnen geven, besloot men alle
boerderijen die vóór 1940 gebouwd
zijn te inventariseren. Het is dus niet
de bedoeling (zoals vaak nogal eens
wordt gedacht) om boerderijen te
verzamelen voor een monumen
tenlijst.
Het inventariseren bestaat uit het in
vullen van een formulier, verder
wordt dit formulier voorzien van een
foto van de boerderij.
De Boerderijenstichting Zeeland heeft o.a. als doel het behoud van de
karakteristieke verschijningsvorm van de Zeeuwse boerderijen.
Beter inzicht
De koördinatie van het projekt
Boerderijen Inventarisatie ligt in
Zeeland bij de Boerderijenstichting
Zeeland (BSZ).
Door deel te nemen aan het projekt
Boerderijen Inventarisatie hoopt de
stichting een beter inzicht te krijgen
in het wel en wee van de Zeeuwse
boerderij.
Tot nu toe hebben reeds 22 gemeen
ten hun medewerking aan het pro
jekt verleend en in 15 gemeenten
worden al boerderijen geïnventa
riseerd.
De gemeenten die nu door de vrijwil
ligers bezocht worden, zijn onder
andere alle gemeenten op Zuid-
Beveland en Schouwen-Duiveland.
Voor Walcheren is de Boerderij
enstichting nog op zoek naar mensen
die, in verschillende gemeenten, de
boerderijen in kaart willen brengen.
Voor nadere informatie kunt u te
recht op het Landbouwhuis te Goes,
waar de boerderijenstichting zetelt.
Telefoon: 01100 - 30936.
'Onder gezondmaking van het EG-beleid wordt in de regel, heel een
zijdig, maar één ding verstaan: vermindering van de uitgaven van het
EG-landbouwfonds. Maar dat is natuurlijk nog geen echte gezond
making. Daaronder versta ik ook een redelijke inkomenssituatie voor
onze boeren en tuinders én een redelijke behandeling van de produ
centen in derde landen. Om dat te bereiken is naar mijn oordeel een
politiek van produktiebeheersing onontbeerlijk, hoe vervelend zo'n
politiek ook is in bestuurlijk en administratief opzicht'.
Dat zegt de hoogleraar Algemene Agrarische Economie aan de Land
bouw Universiteit in Wageningen, prof. dr.ir. J. de Hoogh in een ge
sprek met een der redakteuren van het blad "Coöperatie".
Vergissing
'Harder dan de roep om produktie
beheersing klinkt echter de roep om
minder prijsbescherming, om libera
lisatie, tot mijn verwondering zelfs
ook binnen de landbouworganisa
ties. Ik zie hier een parallel met de
algemene trend van groeiend ver
trouwen in de markt, in die opvat
ting bestaat weinig oog voor de bij
zondere positie van de landbouw.
De economische activiteit van de
landbouw vergelijkt men met die in
andere sectoren. Dat de landbouw
zoveel bescherming nodig heeft, be
rust op een mythe die zorgvuldig in
stand wordt gehouden door de ster
ke landbouwlobby, aldus deze op
vatting. Haal die bescherming maar
weg en laat de markt zijn werk maar
doen, dan komt het op termijn wel
in orde. De gedachte dat het zonder
bescherming wel kan, komt volgens
mij voort uit een verkeerde kijk op
de functionering van de landbouw
markten. Deze beantwoordt name
lijk niet aan het ideaalbeeld dat eco
nomen over de werking van de
markten hebben. De oorzaak van
die gebrekkige werking ligt in het
feit, dat de agrarische produktie
plaatsvindt op miljoenen kleine
(gezins-)bedrijven die in volledige
mededinging ten opzichte van elkaar
werken. De individuele boer heeft
met zijn aanbod geen invloed op de
prijzen en zal daarom met zijn eigen
arbeid en vermogen zoveel mogelijk
produceren. Hij blijft bovendien
zijn arbeid en vermogen inzetten,
ook al blijft de beloning achter. Om
die redenen stelt de totale produktie-
Vrijdag 9 oktober'1987
capaciteit van de landbouw zich ge
brekkig en met grote vertraging in
óp veranderingen in de totale vraag
naar agrarische produkten. Door de
structuur van de gezinsbedrijven is
de boer geneigd tot 'zelf-
exploitatie': het genoegen nemen
met minder dan de officiële markt
prijzen voor de ingezette produktie-
factoren'.
'Geloof maar', zo voegt prof. De
Hoogh er aan toe, 'dat er volgens de
LEI-cijfers gecalculeerd en aan de
consument in rekening zou worden
gebracht, als de produktie niet door
gezinsbedrijven maar door grote on
dernemingen zou worden voortge
bracht. Dan zou de consument pas
goed over de brug moeten komen.
Nu is hij eigenlijk heel goedkoop uit,
ook met de huidige dure EG-
prijspolitiek. En daarom blijft de
bescherming van de boer nodig, in
zekere zin tegen zichzelf. Te ver
doorgevoerde liberalisatie leidt voor
de boerenstand tot onaanvaardbare
gevolgen'.
Produktiebeheersing
"Mijns inziens zou de huidige
overschotten-situatie zich ook bij
een meer terughoudend prijsbeleid
hebben voorgedaan. De laatste tien
jaar is de totale landbouwproduktie
in de EG met gemiddeld 2,6geste
gen, en de consumptie maar met
0,8%. Met prijsmaatregelen alleen is
dat proces niet terug te draaien.
Zonder directe produktiereguleren-
de maatregelen kan het niet. Hout-
produktie is geen rendabel alterna
tief voor de boer. Nieuwe aanwen
dingen van agrarische grondstoffen
in de non-food-sector lijken mij
marginale oplossingen. Daarom
heen meen ik dat er, ondanks de na
delen, niet te ontkomen valt aan ver
dergaande produktiebeheersing.
Wat betreft de uitvoering denk ik
aan een combinatie van verschillen
de vormen: contingentering van de
produktie per bedrijf (zoals voor
melk en suiker), beperking van het
beteelde areaal per bedrijf, extensi
vering van het grondgebruik, perma
nente onttrekking van grond aan de
landbouw. Ik pleit ook voor een
stuk vrijwilligheid in de deelneming
van landbouwers aan zulke pro
gramma's. Laat hen kiezen tussen
produktie- of grondbeperking met
een hoge prijs (of premie) enerzijds
en onbelemmerde groei bij een lage
re opbrengstprijs anderzijds. De me
deverantwoordelijkheidsheffing zoii
op die manier kunnen dienen om het
ontstaan van overschotten te voor
komen in plaats van overschotten
weg te werken met exportsubsidies',
aldus de Wageningse hoogleraar.
Kerst- c.q. openingsveiling
1987 van CVZ
Op 7 december houdt de CVZ dit jaar
de Kerst- c.q. openingsveiling. Het zal
dan een zeer bijzondere veiling zijn
want enkele dagen daarvoor, n.I. op
3 december, zal de C.V.Z. officieel
geopend worden door de Minister van
Landbouw.
Rond de opening zal een aantal akti-
viteiten plaatsvinden waarin de fruits-
how centraal zal staan. Het bestuur
heeft besloten om dit jaar een veiling
te houden waarin uitsluitend verpakt
fruit verkocht wordt. Het streven is
om op deze dag 400 ton verpakte
appelen en peren aan te bieden. De
handelaren hebben laten weten dat
hun afnemers op deze dag zelf naar
Zeeland komen, zodat het een
feestelijke veiling kan worden. De
voorbereidingen voor deze veiling zijn
reeds in volle gang.
Sinds 1985 kent de provincie Zee
land een boerderijenstichting.
Hoofddoel van deze jonge stich
ting is het behoud van de karak
teristieke verschijningsvorm van
de Zeeuwse boerderij met erf en
aanverwante gebouwen voor de
komende generaties. De ZLM is
al in een vroeg stdaium bij de
oprichting van deze stichting be
trokken. Ook de provincie
Noord-Brabant kent sinds kort
een boerderijenstichting. Hier
heeft de NCB het voortouw ge
nomen. De provinciale stichtin
gen zijn opgericht op initiatief
van de Stichting Nationaal Con
tact commissie Monumentenbe
scherming. In de onder deze
stichting ressorterende werk
groep Boerderijenbehoud heeft
de secretaris van het Utrechtse
Landbouw Genootschap, de heer
A. Menkveld, namens de 3 Cen
trale Landbouw Organisaties
zitting.
Goed idee
In het Zeeuwse bestuur is naast
de Bond van Plattelandsvrou
wen, de bond Heemschut, heem
kundige krijgen gemeenten en
partikulieren ook de landbouw -
in de persoon van de ZLM-
secretaris mr. J. Oggel- vertegen
woordigd. De ZLM vond de
oprichting van de boerderij
enstichting indertijd een goed
idee, zo vertelt de heer Oggel.
Het is immers voor een platte
lands provincie als Zeeland van
belang om haar streek eigen
agrarische bebouwing zo goed
bebouwing zo goed mogelijk te
bewaren. "We signaleerden
evenwel dat door de snelle ont
wikkelingen in de landbouw veel
gebouwen hun vertrouwde func
tie gingen verliezen. Er ontston
den knelpunten in de bedrijfs
voering en bij de vereiste aanpas
sing dreigden karakteristieke ge
bouwen te verdwijnen of onher
kenbaar te worden verbouwd".
Dilemma
Hier ontstond duidelijk een di
lemma: hoe hou je de oude be
drijfsgebouwen in stand zonder
dat ze de moderne bedrijfsvoe
ring in de weg staan? De stichting
waarin ook bouwkundigen en ar-
chitekten zitting hebben, pro
beert hier een antwoord op te ge-
J. Oggel.
ven door de bewoners zoveel mo
gelijk ter zijde te staan en te advi
seren hoe een aanpassing van het
bedrijf plaats kan vinden zonder
dat de bedrijfsgebouwen - al
thans van buiten - hun oorspon-
kelijke vorm verliezen. "We pro
beren dit te doen door het geven
van voorlichting. Zo willen we
nieuwsbrieven verspreiden met
tips en bouwtechnische aanwij
zingen. Ook worden adviezen ge
geven aan individuele burgers en
allerlei instanties". Om meer
zicht op de problematiek te krij
gen vindt er eerst met behulp van
vrijwilligers een inventarisatie
plaats van Zeeuwse boerderijen
van voor 1940. Daarvoor zijn al
le gemeenten aangeschreven en er
is overwegend positief ge
reageerd.
De heer Oggel stelt overigens met
nadruk dat het hier om een vol
komen vrijwillige zaak gaat
waarbij het een ieder vrij staat
om er al dan niet aan mee te
doen. Verder is het zo dat waar
de belangen van het behoud van
de oude gebouwen botsen met de
moderne bedrijfsvoering de agra
rische belangen altijd voorrang
hebben. Iedereen kan donateur
worden van de boerderijen stich
ting in Zeeland en in Noord-
Brabant. Men ontvangt dan de
nieuwsbrieven en steunt tevens
het werk van de stichting. De mi
nimumdonatie bedraagt 25,
per jaar voor particulieren en
100,per jaar voor instellin
gen. Inlichtingen zijn te verkrij
gen bij de Boerderijen Stichting
Zeeland, P/a Postbus-2118, 4460
MC GOES. Tel. 01100-21010.
Tweede kamervoorzitter D. Dol
man opende maandag j.l. de
"Week van het Brood", die dit
jaar het thema "ontbijten" mee
kreeg. Hij stelde dat een goed
ontbijt, bestaande uit onder an
dere brood, melk en fruit, voor
iedereen" belangrijk is. "Het is
immers de motor waarop ieder
mens dagelijks loopt. Zonder
ontbijt zou het eigenlijk verbo
den moeten zijn over straat te
gaan". Zo'n 85 procent van de
Nederlandse bevolking blijkt het
hierin met hem eens te zijn.
Voorts onderstreepte de Kamer
voorzitter het goede imago van
het graanprodukt. "Zijn de con
sumenten ten aanzien van som
mige andere agrarische produk
ten niet altijd even eensgezind -
denk maar aan de relatie vlees
vegetariërs -: ik ken niemand die
negatief tegen brood aankijkt."
13
