Aantastingsniveau gele roest in
veel rassen hoog
Phoma wordt een kwaliteitsziekte(?)
Oogst lucerne verloopt
nu voorspoedig
Voorbereidingen
aardappelmanifestatie
Epipré-overzicht tarweziekten nr. 4 22 juni - 1 juli 1987
korte wenken
akkerbouw
Naast de, in een vorig overzicht reeds
genoemde, rassen Kanzier, Okapi en
Granada wordt thans ook plaatselijk
gele roest gevonden in Kraka en Pa
gode. Het aantastingsniveau is veelal
zo hoog dat ook in beide laatst ge
noemde rassen een spuitadvies moet
worden gegeven.
Gele roest kan zich vooral goed ont
wikkelen bij temperaturen tussen 10
en 15°C in regenrijke perioden. Aan
gezien het onder deze omstandighe
den na infektie ongeveer 14 dagen
duurt voordat de aantasting zichtbaar
wordt en nieuwe sporen worden ge
vormd, is het van belang dat de teler
zijn gewas de komende dagen nauw
keurig blijft volgen en bij toename
van de ziektedruk maatregelen neemt.
Meeldauw en Bladvlekkenziekte
In ruim 70% van de Epipré-
waarnemingspercelen wordt thans
meeldauw en bladvlekkenziekte in de
bovenste drie bladlagen gevonden.
Zowel het aantal aangetaste percelen
als het aantastingsniveau neemt nog
steeds toe. Hoewel vochtige weersom
standigheden en temperaturen van
20-25°C bijzonder gunstig zijn voor
deze schommelingen, ontwikkelen ze
zich ook goed in koele en natte groei
seizoenen. Gezien het weerbeeld van
de afgelopen periode en de verwach
tingen voor de komende dagen, mag
een verdere uitbreiding van deze ziek
ten worden verwacht. Wanneer de
Ziekteoverzicht per 1 juli 1987
Aantal waarnemingen: 440
percentage
t.o.v.
perc. aantasting
t.o.v.
aangetaste
vorig
in de aange
vorig
percelen
overzicht
taste perc.
overzicht
Gele roest
8
4
6
1
Bruine roest
7
1
2
1
Meeldauw
72
13
13
1
Bladvlekken
78
37
17
8
Bladluizen
37
22
8
5
schadedrempel m..b.t. deze ziekten
wordt gepasseerd, adviseert Epipré
een bespuiting met Bayfidan, Corbel
of Tilt in kombinatie met Sportak of
Daconil. Ook van de kombinatie Bay
fidan plus Dyrene mag een goede wer
king worden verwacht.
Bladluizen
In 37% van de percelen worden thans
bladluizen gevonden. Hoewel het
aantal halmen met luizen nog relatief
laag is, mag onder invloed van hoge
re temperaturen een toename van het
aantal bladluizen worden verwacht.
De bestrijding van bladluizen kan
goed gekombineerd worden met een
bestrijding tegen blad- en aarziekten.
Wanneer er inmiddels een fungicide-
bespuiting is aangewend, adviseert
Epipré de telers nogmaals een waar
neming te doen en indien de aktie-
drempel voor bladluizen wordt
overschreden een bespuiting uit te
voeren.
Hoewel de schadedrempel voor blad
luizen afhankelijk is van het te ver
wachten opbrengstniveau en derhalve
van perceel tot perceel kan verschil
len, is in het algemeen een bestrijding
gewenst wanneer:
a) voor en tijdens de bloei minstens
30% van de halmen (aar blad
stengel) met bladluizen zijn bezet.
b) na de bloei minstens 70% van de
halmen met bladluizen zijn bezet.
Voor de bestrijding van bladluizen
zijn diverse middelen toegelaten. Pi-
rimor en deels ook Hostaquick spa
ren de natuurlijke vijanden van
bladluizen en verdienen derhalve de
voorkeur.
Epipré-team
ing. K.B. van Bon
mw. M.J. van Hulsebos
Sinds 1972 behoort de phoma-ziekte bij aardappels tot de quarantai-
neziekten, d.w.z. een uitplant-verbod voor Nederland. De opsporing
van de ziekte gebeurde via een monstername door de NAK en bij het
vinden van de ziekte werden de gegevens daarvan doorgegeven aan
de Plantenziektenkundige Dienst die op zijn beurt zodanige maatre
gelen nam dat de betreffende partijen niet in Nederland konden wor
den uitgeplant. Juist dezer dagen bereikte ons (het Landbouwschap!)
het bericht, dat nog met ingang van deze oogst de phoma uit de rij
van quarantaineziekten wordt weggenomen, d.w.z. dat de overheid
voornemens is de ziekte 'vogelvrij' te verklaren en daarmee gaat be
horen tot de kwaliteitsziekten zoals b.v. fusarium.
Jarenlang, vanaf 1972, zijn er dis-
kussies geweest over het zgn. pho-
mabeleid. Diskussies over de zgn.
0-norm, over de wijze van be
monsteren, over de grootte van de
monsters, de methode van onder
zoek op het laboratorium, enz.enz.
Dertien jaren lang bevond het aantal
besmet bevonden partijen zich zo
rond de 1%. In 1985 liep dat percen
tage sterk op en in 1986 hadden we
zelfs te maken met een percentage
van ongeveer 15% van de onder
zochte partijen. De cijfers zijn niet
helemaal.vergelijkbaar omdat intus
sen een aantal rassen 'resistent' was
verklaard. Korrigerend zou dat cij
fer van 15 ongeveer op 10 komen te
liggen. Vooral door phoma getrof
fen boeren verzetten zich gedurende
een lange reeks van jaren tegen het
quarantainebeleid van de overheid
en gingen soms over tot het aanspan
nen van processen vanwege allerlei
onbillijkheden.
Vijftien jaren ervaring hebben on
dertussen wel geleerd dat phoma in
de grond kan achterblijven en ook
met het pootgoed kan overgaan.
Bevrijding
Voor diegenen onder de pootgoedte-
lers die bij voortduring te maken
hebben gehad met de ziekte phoma
zal het in eerste instantie als een be
vrijding overkomen dat met phoma
latent besmette aardappels niet meer
worden afgekeurd, maar in Neder
land mogen worden uitgeplant. Bij
voortduring waren een aantal telers
in zware diskussies gewikkeld met de
PD, met de NAK, maar ook met de
standsorganisaties en het Land
bouwschap. De vraag is natuurlijk
aan de orde of het op den duur een
bevrijding zal blijven, omdat met
het overheidsbesluit de ziekte niet is
weggenomen. Neen, die blijft ge
woon doorwoekeren en zal als de
tijd gunstig is, in de vorm van rotte
knollen toeslaan, waarmee de partij
via het kwaliteitsbeleid van de NAK
in moeilijkheden kan komen
Pootgoedgebruikers
Voor de gebruikers van pootgoed,
voor diegenen die pootgoed aanko
pen, komt het intrekken van het
phomabesluit als een donderslag uit
heldere hemel. En dat geldt zowel
voor de vermeerderaars als voor de
konsumptietelers. Zelden zijn er zo
veel diskussies geweest over de ziekte
phoma als in de afgelopen winter in
vergaderingen van de keurings
diensten, bij de standsorganisaties
en ook bij de handelshuizen. In het
Landbouwschap is na lang beraad
een kompromis voorstel ontstaan.
In het kort weergegeven: de 0-norm
voor Nederland en een kwaliteits-
ziektenbeleid bij eksport. Bovendien
het opheffen van de quarantaine
periode, een verplichte bewaarperio
de, na besmetverklaring boven een
bepaald percentage latent zieke
knollen! Hierbij bleef de druk om
met opgedane ervaringen phoma-
vrij pootgoed te produceren duide-
In Emmeloord is men momenteel druk bezig met de voorbereidingen
van de Aardappelmanifestatie met internationaal forum, die van 16 tot
en met 19 september wordt gehouden. Tijdens de manifestatie zullen
op proefvelden rooidemonstraties worden georganiseerd en nieuwe ras
sen worden voorgesteld. Tot de voorbereidingen behoort ook het nauw
keurig selekteren van de aardappelpercelen. Of deze aardappelmeisjes
tot de vaste staf van de inspekteur behoren is niet bekend.
Doordat de weersomstandighe
den als spelbreker fungeerden is
de oogst van lucerne zo'n dag of
8 a 9 opgeschoven. Maar nu ver
loopt de oogst dan ook voor
spoedig. De kwaliteit van het
produkt is goed, doordat behalve
de oogst ook de bloei verlaat is.
Zolang de lucerne niet bloeit,
blijft de kwaliteit goed. Droog
bedrijf Timmerman B.V. uit
Kortgene verwacht dat de vol
gende week de eerste snede ver
werkt is. 'Als het weer het ten
minste toelaat zullen we rond 18
a 19 juli door de eerste snede
heen zijn', aldus de heer M. Tim
merman. Het droogbedrijf had
begin deze week reeds zo'n 800
ha lucerne gedroogd, terwijl toen
nog ca. 370 ha moest gebeuren.
Omdat ook nog ca. 400 ha 'open-
land lucerne' (vorig jaar inge
zaaid) moet gebeuren, blijft het
droogbedrijf de hele maand juli
druk. In augustus kan dan be
gonnen worden aan de tweede
snede.
Tijdens het koude en natte weer
heeft Timmerman weinig kunnen
doen, of beter gezegd willen
doen. Men heeft zich bewust in
gehouden om geen land kapot te
rijden. Waar men tussen de bui
en door op sommige wel berijd
bare percelen wel geoogst heeft,
blijkt het land geen noemens
waardige schade te hebben op
gelopen.
Aan het drogen van gras is Tim
merman, ondanks het grote aan
bod, niet toegekomen. 'Mis
schien dat we wel zo'n 300 a 400
ton gras hadden kunnen drogen',
zegt M. Timmerman, 'maar
doordat we maksimaal 25 tot 30
ha per dag aankunnen hebben we
ons nu tot de lucerne moeten be
perken'.
Doordat de werkzaamheden vanwege het weer uitgesteld moesten
worden, had droogbedrijf Timmerman na de weeromslag alle beschik
bare tijd nodig om de lucerne te verwerken. Aan drogen van gras
kwam men niet toe
lijk aanwezig en bleef voor de ver
meerderaars en konsumptietelers de
geruststelling dat de ziekte niet was
aangetoond! Het Landbouwschap
had het standpunt in grote over
eenstemming met elkaar via de
Hoofdafdeling Akkerbouw gefor
muleerd en kenbaar gemaakt aan het
Ministerie van Landbouw. Toen uit
de wandelgangen bleek dat er binnen
het Ministerie geen schot in kwam, is
namens het DB van het Landbouw
schap een beroep gedaan op Minis
ter Braks. Dezer dagen is telefonisch
meegedeeld dat het Ministerie om al
lerlei duistere redenen het 'phoma
besluit' gaat intrekken!
Kwaliteitsziekte
En daarmee ligt de ziekte phoma op
het 'bordje' van de NAK in Ede!
Moet de NAK blijven onderzoeken
op het latent voorkomen van de
phoma via monstername en labora
toriumonderzoek? En welke konse-
kwenties worden eraan verbonden
bij het aantreffen van de ziekte? Is
het werkelijk zo dat de ziekte phoma
gelijk te stellen is met fusarium? In
1972, toen strenge maatregelen wer
den genomen, waren diverse kon
sumptietelers gekonfronteerd met
ernstig door rotte knollen aangetaste
partijen. Dat is sindsdien maar spo
radisch meer voorgekomen. Zelden
worden klachten gehoord uit het
buitenland over het voorkomen van
rotte knollen! Veel wijsheid wordt
toegewenst aan de NAK die thans
dusdanige reglementen moet opstel
len om de afnemers van pootgoed te
vreden te blijven stellen!
Tenslotte
Steeds meer worden we als land
bouw in de steek gelaten door de
overheid. Privatisering en ver
zelfstandiging zijn modewoorden
geworden. De Nederlandse aardap
pel is nationaal en internationaal een
ijzersterk produkt. Voor de Neder
landse akkerbouwers nog één van de
weinig produkten met perspektief!
En als dan het Landbouwschap een
beroep doet op de Minister van land
bouw om behulpzaam te zijn bij het
beheren van ziekten zoals phoma,
dan valt de huidige beslissing bijzon
der zuur. Het kost ook de overheid
geen geld! Vijftien jaren lang zijn op
phoma afgekeurde partijen door de
Stopa uit de markt genomen! Dat
wij zelf via de NAK wijze besluiten
mogen nemen!
A. Vermeer
Luizen zitten graag in bonen. De
zwarte bonenluis kan flink schade
doen. Door het zuigen van de luis
gaat de boon gemakkelijk KROM
groeien. Kwaliteit is het devies.
Denk echter aan de veiligheidster
mijn van de middelen.
Verwijder SCHIETERS uit Uw bie
ten vorodat ze in het zaad komen.
Ze produceren zaad dat jarenlang in
de grond kiemkrachtig blijft en de
zogenaamde wilde bieten ver
oorzaken.
Bij het ZELF DROGEN van gras
zaad is de keuze van een goede venti
lator van groot belang. Per m2
droogvloer moet de kapaciteit 400
m3 lucht per uur bedragen bij een te
gendruk van 500 Pa. Deze weerstand
wordt al bereikt bij een storthoogte
van 60 cm. Wilt U of moet U hoger
storten, begin dan tijdig met om
scheppen van het zaad.
Vakantiehulpen en logé's zijn vaak
onbekend met de GEVAREN op het
bedrijf. Verlies als ondernemer de
veiligheid niet uit het oog en atten
deer hen op mogelijk gevaren. Ook
bestrijdingsmiddelen zijn bepaald
niet zonder risiko. Houdt deze mid
delen achter slot en grendel.
Vrijdag 10 juli 1987
9
