Samenwerking tussen boer en
combinatiebaanwerker verloopt
meestal zeer goed
Zeer goede publieke belangstelling voor
trekker- trek wedstrijden in Kapelle
Van beide kanten geven en nemen
Niet niks
Geven en nemen
Vroeg zijn
Interesse
Vorig jaar is in Zeeland het com-
binatiebanenproject van start ge
gaan. Door de Stichting Agrari
sche Projecten (STAP), waarin
Arbeidsbureau, Bedrijfsverzor-
ging en Landbouwschap deelne
men, worden binnen dit project
jongeren zonder werk aan deel
tijdbanen geholpen bij twee of
drie boeren. Er zijn nu in Zee
land 13 combiwerkers aan de
slag. Uit de mond van enkele be
trokkenen noteerden wij ruige,
veelal positieve, bevindingen.
Nederlander eet meer vlees
De Nederlandse konsument at in
1985 ruim 20meer dierlijk eiwit
dan twintig jaar eerder. Dit kwam
vooral door het veel grotere ver
bruik van varkens- en pluimvee
vlees en kaas. Het verbruik van
alkoholische dranken is in de af
gelopen twee decennia meer dan
verdubbeld en dat van koffie en
frisdranken steeg eveneens zeer
sterk. Dit blijkt uit een dezer da
gen door het Landbouw-
Ekonomisch Instituut gepubliceer
de aflevering van de Periodieke
rapportage "Konsumptie van
Voedingsmiddelen" 1).
Het verbruik van plantaardig ei
wit bleef sinds 1965 op hetzelfde
niveau. De afname in de hoeveel
heid eiwit uit tarwebloem en -
(gries)meel werd opgevangen door
onder andere een sterke toename
van de notenkonsumptie.
In de zuivelsektor vond een be
langrijke verschuiving plaats van
volle naar halfvolle en magere
melk en melkprodukten. Ook de
vetbijdrage van de zichtbare voe-
dingsvetten is door de sterke afna
me in het margarineverbruik
aanzienlijk teruggelopen.
1) "Konsumptie van Voe
dingsmiddelen in Nederland in
1984 en 1985". Bestellen door
overschrijving van f20,25 op
postrekening 412235 van het LEI
te Den Haag, onder vermelding
van "PR 64-84/85".
Adri geeft aan dat samenwerken met
iemand "van buiten" niks
hij ip-r
de men niet met personeel werkte en
hij daaraan dus niet gewend is. Er De Renosaurus uit Nagele. Deze behaalde een tweede plaats in de kategorie
dient een goede band te zijn, maar 3,4 ton vrije klasse.
In Kamperland (N. Beveland) heeft
Adri de Putter een akkerbouwbe
drijf van 50 ha. Het is een samen
met zijn vader opgebouwd, twee-
mansbedrijf. De vader van Adri is
enige jaren geleden uit het bedrijf
gestapt. Hij werkt nog wel mee op
het bedrijf, maar in steeds mindere
mate. "Dan moet je je af gaan vra
gen", zegt Adri, 'ga je je machine
park afbouwen of ga je er een twee
de man bijnemen". Het machine
park is opgebouwd voor twee man,
maar om een gedeelte daarvan
(tweedehands) te verkopen, dat zag
hij niet zitten. En voor een volledige
arbeidskracht erbij zou onvoldoende
werk zijn, dus dat kon niet. Een
combiwerker op zijn bedrijf biedt
dus uitkomst. Als zijn machinepark
op één man zou zijn afgestemd dan
zou hij er overigens niet over denken
een combiwerker in dienst te nemen.
Sinds 20 oktober vorig jaar werkt
Anton Schaeffer (21) uit Oostkapel-
le (W) elke donderdag en vrijdag op
het bedrijf van De Putter. Van de
andere drie dagen in de week werkt
hij er één op een ander akkerbouw
bedrijf en twee op een pluimveebe-
drijf. Hij is als combiwerker aan
gesteld vrij korte tijd nadat hij uit
militaire dienst kwam. Daarvoor
had hij de RMAS te Goes gevolgd.
Over het algemeen bevalt Anton het
werk zeer goed: "Dit is werk daar
voor ik zelf gekozen heb. Het is ze
ker niet zo dat de slechtste of verve
lendste karweitjes aan mij overgela
ten worden, en bovendien wordt mij
heel bewust de mogelijkheid gegeven
om te leren. En als er eens een keer
rotwerk is, en het is nuttig, dan geef
ik er niet om".
Ook van de kant van Adri is er over
de samenwerking niets dan lof.
"Het is wel van beide kanten geven
en nemen: je hebt een bepaald werk
patroon, en een ander werkt wel
eens wat anders maar toch bevalt het
heel goed". Adrie benadrukt dat
Antons handen "niet verkeerd
staan". Hij is niet van boerenaf
komst, maar had wel werkervaring
en verricht alle voorkomende werk
zaamheden. Mocht het nodig zijn
dan doet Adri het werk eerst een
keer voor, geeft daar uitleg bij (bijv.
bij het afstellen van de kunst
meststrooier) en vervolgens voert
Anton de werkzaamheden zelfstan
dig uit". Als leermethode werkt dit
veel beter dan een stage op een Iand-
bouwpraktijkschool", zo meent De
Putter. En mocht het toch niet luk
ken, dan neemt Adri, overigens wel
in goed overleg, het werk terug en
doet hij het zelf. "Maar als de wil
om te leren er is, en men niet al te
overtuigd is van het eigen gelijk, dan
valt het wel mee", aldus Adri.
De organisatie van de trekker-trek wedstrijd op 4 juli j.l. in Kapelle
heeft over publieke belangstelling niet te klagen gehad. Ondanks het
ideale strandweer kwamen er toch zo'n naar schatting 4.000 a 4.500
toeschouwers. Volgens de vereniging 'Trekker-trek Midden-Zeeland'
heeft er zich in de loop der jaren een stabiel, selekt publiek voor de
trekker-trek ontwikkeld. In hoofdzaak bestaat het publiek uit tech
nisch geïnteresseerde jonge mensen zo tussen 12 en 45 jaar oud.
De wedstrijden zijn goed verlopen.
Op de baan zelf had men daar niet zo
veel zorgen over, maar bij het aan- en
afslepen van de trekkers is een onge
luk niet denkbeeldig, gezien de klei
ne oppervlakte waarop alles zich
afspeelt.
Als gevolg van de overvloedige regen
val was de baan in een iets mindere
konditie dan andere jaren. Vanaf vo
rige week maandag heeft men er met
man en macht aan gewerkt om het
trajekt in orde te maken. Men heeft,
nadat de grasmat was verwijderd, de
baan tweemaal opengemaakt, maar
doordat het pas midden in de week
goed begon te drogen bleef de onder
grond toch te nat. Dé organisatie
prijst zich gelukkig dat deze wedstrijd
niet enkele weken eerder stond ge
pland. Van de tot nu toe vier voor het
kampioenschap van Nederland mee
tellende wedstrijden die achter de rug
zijn, is er vanwege de regen één afge
last (Emmeloord) en telt er één niet
mee (Ten Boer). Alleen de wedstrij
den van Wierde en nu dus die van Ka-
pelle/Biezelinge tellen mee voor het
kampioenschap.
Uitslagen: Vrije klasse 3,4 ton: 1Re
nosaurus uit Nagele; 2. White Horse
IV uit Uden; Super Standaard 3,4
ton: 1. Flodder; 2. Pink Panther uit
Woudenberg; Mini Pullers: 1. The
Reflex uit Aalten; 2. Blue Star uit
Oostburg; Vrije klasse 4,4 ton: 1. Po-
peye uit Bladel; 2. It Kypmantsje uit
IJlst; Super Standaard 4,4 ton: 1.
Torrino uit Bergeyk; 2. Deer Hunter
uit Beuningen; Vrije klasse 5,7 ton:
Green Spirit, het Barenbrugteam uit
Biervliet; 2. Popeye uit Bladel; 3. It.
Kypmantsje ilit IJlst. De Green Spi
rit trok als enige in deze kategorie een
full pull.
De Tros zal overigens van deze wed
strijd beelden uitzenden op de televi
sie. Dit zal plaatsvinden op 17 juli a.s.
om 18.10 uur in het programma
'Groen Grondig'.
ook een gezagsverhouding. In dit ge
val schort het geenszins aan een goe
de samenwerking en gezien de grap
jes die over en weer gemaakt worden
verloopt ook de omgang zeer soepel.
Dat blijkt ook uit hun eigen oordeel
daarover. 't Klikt gewoon", zeg
gen zowel boer als combiwerker te
vreden. Dat is overigens niet in alle
gevallen zo. Er is wel eens een com
biwerker opgestapt, omdat de sa
menwerking met de boer niet liep.
Ook bij fruitteler Hans Daalman uit
Nisse is een combiwerker in dienst:
Marcel Tazelaar uit Wilhelmina-
dorp. De 19-jarige Marcel werkt
daar sinds 1 oktober vorig jaar twee
dagen per week, nadat hij in juli de
tweejarige richting aan de RMAS te
Goes had afgemaakt. De overige
drie dagen werkt hij bij een ander
fruitbedrijf.
Toen wij vorige week donderdag op
het bedrijf van Daalman even een
praatje kwamen maken was men Ja
mes Grieve aan het dunnen. Volgens
Daalman moeten die flink gedund
worden, want daarmee moet je
vroeg zijn, anders is het niks. En:
"Niet 't vele is goed, maar 't goede
is veel". Het fruitbedrijf van Daal
man is 12 ha. groot. Voorheen werk
te hij in combinatie met zijn zwager,
maar toen diens zoon ook in het be
drijf kwam, werd besloten de zaak
op te splitsen. Een vaste kracht erbij
kan niet uit, en voor Hans en zijn
vrouw samen is er teveel werk. Van
daar dat ook hier de deeltijdbanen
uitkomst biedt.
Marcel heeft veel interesse voor de
fruitteelt. Daarvan was hij zich ech
ter nog niet bewust toen hij de twee
jarige richting aan de MAS ging vol
gen. Die kende toen nog geen speci
fieke fruitteeltvakken. Marcel moest
dus al zijn fruitteeltkennis in de
praktijk opdoen, al heeft hij er wel
een snoeicursus bij gevolgd. "Maar,
het echte snoeien moet je in de prak
tijk leren" is zowel de opvatting van
Marcel als van Hans. "Een voor
waarde daarvoor is wel", zegt Hans,
"dat je iets aan wilt nemen van een
ander, zonder het beter te willen we
ten". Bij Marcel ontbreekt het niet
aan die wil, gezien de zelfstandig
heid waarmee hij nu al allerlei werk
zaamheden uitvoert. Het spuiten
van de appels en peren heeft Hans
eerst voorgedaan en nu doet Marcel
dat ook, als dat zo uitkomt. Hans:
"Ik vertel wel eerst welk middel hij
moet gebruiken en in welke dose
ring, maar dat is dan ook voldoen
de. En zonodig kan hij altijd alles
vragen". Bij het aangaan van de be
trekking bij Daalman bestond nog
enige terughoudendheid over de ca
paciteiten van Marcel - buiten veel
interesse in de fruitteelt had hij im
mers nog geen kennis of ervaring op
gedaan -, maar al gauw bleek de
Zuid-Bevelandse fruitteelt dat dit
overbodig was. Hij heeft zich de no
dige vaardigheden snel aangeleerd.
Dat leren blijft niet beperkt tot ap
pels en peren: Op het andere fruit-
teeltbedrijf heeft Marcel te maken
met o.a. zacht fruit en ook met het
kweken van appel- en perebomen.
Beide combiwerkers zijn zeer tevre
den met hun baan en hun werkge
vers met hen. Zij werken in principe
van half acht tot vijf uur (met pau
zes). Beiden tonen de bereidheid om
als dat nodig is, wat langer door te
werken, doch zowel De Putter als
Marcel Tazelaar (r.) is hier samen met zijn deeltijd-werkgever Hans Daal
man James Grieve aan het dunnen.
Anton Schaeffer, die twee dagen per week op het akkerbouwbedrijf van
Adri de Putter uit Kamperland werkt: "De samenwerking klikt gewoon".
Daalman trachten het met het werk
zo uit te kienen dat dat niet hoeft. In
de praktijk komt langer werken dan
ook nauwelijks voor. Ook wordt er
uiteraard met het plannen van het
werk over de verschillende dagen
van de week (zo mogelijk) rekening
gehouden op welke dagen wel
en welke niet een extra medewerker
aanwezig is. De beloning en andere
arbeidsvoorwaarden vallen onder de
landbouw CAO.
Voor meer informatie over het com-
binatiebanenproject kan men zich
richten tot de coördinator van de
STAP, de heer J. van der Made, te
lefoon 01100 - 21010.
L. Kattenwinkel
12
Vrijdag 10 juli 1987
