meer perspektief voor
Op termijn
lammeren
Cebeco komt met eerste
modules rundvee programma
Over schapen wassen
Lammeren vragen
extra aandacht
Mengelingen
korte wenken
veehouderij
In het rapport "Verruiming van
produktierichtingen in de veehou
derij" van de Nationale Raad
voor Landbouwkundig Onder
zoek (NRLO) wordt gesteld dat.de
lage zelfvoorzieningsgraad voor
schapevlees in de EG (op termijn)
mogelijkheden biedt voor uitbrei
ding van de schapenhouderij in
ons land.
Schapen worden op bijna alle bedrijfstypen gehouden, doch ruim de helft loopt
op rundveebedrijven.
Volgens de meitellingen van 1984
worden er in ons land op circa 20.000
bedrijven in totaal ruim 600.000 scha
pen gehouden. De helft van het aan
tal bedrijven houdt meer dan 10
ooien. In vrijwel alle gevallen is de
schapenhouderij een kleine neventak,
die in veel gevallen zelfs volledig als
liefhebberij moet worden gezien. Op
ongeveer 4.500 bedrijven worden
meer dan 23 ooien per bedrijf gehou
den en vormt de schapenhouderij een
meer of minder belangrijke vorm van
(neven)inkomsten. Dit betreft onge
veer 36% van het totaal aanwezige
ooien. Schapen worden op nagenoeg
alle bedrijfstypen gehouden: ruim de
helft van het totale aantal schapen in
ons land loopt echter op rundveebe
drijven.
Produktie
De produktie van schapevlees varieer
de de laatste jaren van 14.000 - 21.000
ton (1983) per jaar. Het binnenlands
verbruik ligt rond 0,5 kg per hoofd.
Het grootste deel van het schapevlees
wordt geëxporteerd naar België en
Frankrijk. Sinds 1980 vindt de export
in toenemende mate plaats in de vorm
van levende dieren (lammeren). Vo
rig jaar werd meer dan de helft levend
uitgevoerd. Na een dieptepunt in 1980
is er mede dankzij een ooi-premie van
de EG een duidelijke verbetering van
de rentabiliteit in de schapensektor
opgetreden; in de afgelopen jaren van
ƒ32,tot ƒ55,per ooi. Over het
jaar 1986, waarvoor in december en
januari jl. aanvragen ingediend kon
den worden, is de ooi-premie defini
tief vastgesteld op ƒ46,83 per
premiewaardige ooi. De premie was
daarmee ƒ15,— hoger dan in 1985.
Dit is een direkt gevolg van de lagere
prijzen van slachtlammeren in de
tweede helft van 1986. De ooipremie
wordt namelijk berekend op basis van
het verschil tussen de EG-basisprijs en
de marktprijs van de slachtlammeren.
Overigens kost de ooi-premie de EG
erg veel geld; in 1985 ƒ1,3 miljard.
Daarvan ging ongeveer 90% naar En
geland.
Vooruitzichten
Schapevlees is volgens het NRLO-
rapport een van de weinige landbouw-
produkten waaraan in de EG geen
overschot uit eigen produktie bestaat.
De zelfvoorzieningsgraad van de EG
bedraagt ongeveer 75%. Toen Enge
land tot de EG toetrad, heeft de EG
zich verplicht om gedurende een aan
tal jaren uit een aantal landen buiten
de EG invoer van schapevlees toe te
staan. Nieuw Zeeland heeft als gevolg
hiervan de grootste invoermogelijkhe-
den in de EG. Volgens het NRLO-
rapport schept de lage zelfvoorzie
ningsgraad voor schapevlees moge
lijkheden om de schapenhouderij uit
te breiden en kan ook Nederland
daarin een rol spelen. In ons land is
immers op veel melkveebedrijven er
varing met het houden van schapen.
Bovendien zijn veehandel, slachterij
en en exporteurs goed op deze be
drijfstak ingespeeld. Een negatief
aspekt van het relatief grote aandeel
van de export van levende lammeren
is dat er voor de schapenhouder wei
nig stimulansen zijn om de slachtkwa
liteit van deze dieren te verbeteren.
Van een uitbetaling naar (geslachte)
kwaliteit is dan ook geen sprake. Een
ander aspekt is dat lammeren van het
Texelse ras in de Nederlandse situa
tie meestal tot een slachtgewicht van
25 kg worden aangehouden, terwijl de
Franse markt voorkeur heeft voor
karkassen van circa 20 kg. Een even
tuele extra kwaliteit wordt dan onvol
doende betaald.
Tenslotte is voor een goed ekono-
misch rendement essentieel dat per
ooi gemiddeld minimaal anderhalf
lam wordt afgeleverd. Een mogelijk
heid daartoe bieden de in de in de af
gelopen jaren ontwikkelde meer
vruchtbare rassen (Swifter, Flevolan
der, Noord Hollander). Deze kunnen
voor de slachtlammerproduktie ver
volgens weer gekruist worden met een
Texelse ram.
Na het sukses van het Comzog managementprogramma voor de zeu-
genhouderij heeft de Cebeco-Handelsraad-dochter Comvee nu ook
een programma voor de rundveehouderij op de markt gebracht, on
der de naam Comru. Op dit moment zijn er van de vier aangekondig
de modules twee verkrijgbaar, namelijk dieradministratie en voe
ding. De andere twee, grasiandeksploitatie/bemesting en een bedrijfs-
ekonomische administratie, worden in de komende jaren uitge
bracht.
Gebruikersvriendelijkheid is een be
langrijk kenmerk van het Comru
programma. De gebruiker vult tij
dens zijn werk zogenaamde werk-
briefjes in, waarop gebeurtenissen
als tochtigheid, dekking en insemi
natie, drachtigheidskontrole, afkal
ven, ziektes en verkoop worden vast
gelegd. Eén of tweemaal per week
moeten deze werkbriefjes in de kom-
puter worden ingevoerd. Verder is
het nodig om de melkkontrole gege
vens eens per drie of vier weken in te
voeren. De opgeslagen gegevens
kunnen weer worden opgevraagd in
de vorm van overzichten en attentie-
lijsten. Ook is er een mogelijkheid
om bedrijfsanalyses van bepaalde
knelpunten uit te laten draaien, bij
voorbeeld de vruchtbaarheid. Een
dergelijke analyse moet de veehou
der het bekijken en vergelijken van
een hoop cijfers en papier bêsparen.
Doorbraak
De voedingsmodule kan worden ge
bruikt voor het berekenen van indi
viduele krachtvoerrantsoenen. Via
een interface kan dit weer worden
doorgegeven aan de krachtvoerkom-
puter in de stal. Comvee medewer
ker dr. P. van de Kerk zei bij de pre
sentatie van het Comru programma
dat naar zijn mening de echte door
braak van de automatisering in de
rundveehouderij aanstaande is, nu
er programma's beschikbaar komen
die op personal computers gedraaid
kunnen worden, met koppeling aan
de voerkomputer. 'Het waren juist
de beperkte mogelijkheden van de
krachtvoerdoseringskomputer die de
doorbraak tot nu toe hebben tegen
gehouden. De enige belemmering is
nu nog dat niet alle krachtvoerkom-
puters geschikt zijn voor koppeling
aan het Comru programma. Als de
fabrikanten ons voldoende techni
sche gegevens verstrekken, kan dat
wél. Wij denken dat de takorganisa-
tie Taurus hier een rol in zou moeten
spelen', aldus van de Kerk. De kop
peling van het Comru programma
aan Comzog of Comak (akker
bouw), kan zonder problemen.
Als prijsindikatie kan gelden dat de
twee nu beschikbare modules
8000,kosten aan licentie plus
software. Voor de bijbehorende
komputer en printer komt daar nog
eens tenminste ƒ8500,— bij. Het eer
ste gebruiksjaar is het onderhoud
gratis, inklusief eventuele bijstellin
gen van het programma. Daarna is
een onderhoudskontrakt mogelijk
van ƒ750,per jaar. Voor belang
stellenden en toekomstige gebruikers
bestaat de mogelijkheid om bij
Comvee in Deventer een introduk-
tiekursus te volgen.
Een goede groei van de lammeren
vereist een goed graslandgebruik.
Gras is goedkoop en wanneer het -
niet te oud is heeft het een hoge
voedingswaarde. Lammeren die
bijvoorbeeld 1,2 kg droge stof uit
gras opnemen kunnen van goed
gras gemiddeld 75 gram per dag
sneller groeien dan van matig gras.
Daarom is een goed beweidings
systeem voor lammeren erg be
langrijk. Om de vier a vijf dagen
omweiden en inscharen bij een
graslengte van circa 8 cm is een
goede richtlijn. Om steeds vol
doende etgroen te hebben, moet
men vroegtijdig beginnen met
maaien. Daarbij moet men al re
kening houden met de stikstofgift.
De percelen die eerst gemaaid wor
den, kunnen een gift van 120 kg
N/ha hebben. Wanneer men een
grote koppel schapen heeft kan
men de eerste snede gras gebrui
ken om een goede voordroogkuil
te maken. Maai het gras wanneer
er circa 3000 - 3500 kg ds per ha
is. De lengte van het gras is dan
twee vuisten plus een duim. Houd
de veldperiode kort (maximaal
vier dagen).
Uitwendige parasieten kunnen
ook het schaap belagen. Deze pa
rasieten, luizen en mijten leven op
of in de huid. Ze veroorzaken
jeuk. Hierdoor worden de dieren
onrustig en ze gaan schuren. Uit
val van wol en vermageren zijn bij
een ernstige aantasting de gevol
gen. Voor het bestrijden van huid
parasieten worden tegenwoordig
vrijwel algemeen de schapen kort
na het scheren zogenaamd gewas
sen. De dieren worden hiertoe ge
dompeld, zodanig dat de kop
boven blijft, in een bad of worden
besproeid met water waaraan een
speciaal insektendodend middel is
toegevoegd. Met het scheren is de
bescherming van huidparasieten al
grotendeels weggenomen. Bij ge
schoren schapen bereikt het
wasmiddel gemakkelijk alle plaat
sen om het lichaam. Deze jaarlijk
se behandeling, die een 30 a 40
jaar geleden nog onbekend was,
heeft een gunstige invloed op de
gezondheidstoestand van de scha
penstapel.
Vroeger had de aanduiding van
schapen wassen een heel andere
betekenis. Het gebeurde toen voor
het scheren en had ten doel om de
wol op het schaap voor een groot
deel van vuil te zuiveren. Bij de
heideschapen, die 's nachts in
kooien waren gestald, was de wol
vaak nogal erg vervuild. Om deze
wol met handspinnen te kunnen
verwerken was reinigen ervan vóór
het scheren gewenst. Dit wassen
gebeurde meestal in een heide-
meertje omstreeks eind juni. De
wasser ging met het schaap te wa
ter en de wol werd gewrongen en
geknepen. Het was dan wel oplet
ten dat de kop van het schaap bo
ven water bleef. Eerst werden de
rug en de zijkanten bewerkt en
vervolgens de buikzijde en de
staart. Per schaap was een tijd van
6 a 10 minuten nodig. Dit wassen
gebeurde ongeveer een week voor
het scheren. Het wassen van scha
pen vóór het scheren is al lang ver
leden tijd. Vergeleken met
bijvoorbeeld een eeuw geleden zijn
heideschapen schaars geworden.
Het begrip schapen wassen heeft
in de loop van de tijd een heel an
dere betekenis gekregen.
J.H. Lantinga
Nieuw electrolytenpreparaat
tegen diarree bij kalveren
Door Virbac wordt vanaf 1 januari jl.
op de markt gebracht het electrolyten
preparaat Lactolyte. Dit middel is be
doeld voor jonge kalveren die aan
diarree lijden, om te voorkomen dat
ze door vochtverlies aan uitdroging
sterven. Uit Frans onderzoek is geble
ken, aldus Virbac, dat een goed pre
paraat naast electrolyten ook
verteerbare energie moet bevatten om
groei-achterstand van de kalveren te
voorkomen. Vandaar dat Lactolyte
een hoog-energetisch* toevoeging
heeft meegekregen. Info:
03420-92544.
VLIEGEN zijn lastig voor mens en
dier, ze veroorzaken vaak onrust on
der het vee. Ook kunnen ze de ver
spreiding van ziekten bevorderen. Het
is preventief om in en rond de be
drijfsgebouwen hygiënisch te werken.
Het is haast onmogelijk om vliegen in
de weide tegen te houden. Het is dan
ook noodzakelijk om ze te bestrijden.
Elk jaar weer levert WRANG op veel
bedrijven een extra kostenpost op.
Wacht niet op de problemen maar
voorkom ze.
Er zijn mogelijkheden voor.
Coccidiose
Het lijkt wel of coccidiose in de
schapenhouderij elk jaar toe
neemt. Deze ziekte treedt voorna
melijk op bij de lammeren en
veroorzaakt aanzienlijke groeiver
traging en soms sterfte. Een tijdi
ge behandeling is nodig. Wanneer
men het probleem op uw bedrijf
kent, is het verstandig om de lam
meren preventief gedurende een
periode van drie weken krachtvoer
met amprolium te geven. Daar
voor is van belang dat de lamme
ren vooraf gewend zijn aan het
opnemen van krachtvoer. Het
anti-corridiose voer is verkrijgbaar
op recept van de dierenarts.
Bijvoeren
Krachtvoer bijvoeren is nodig
wanneer: Een snelle groei gewenst
is, zodat de lammeren op jonge
leeftijd slachtrijp afgeleverd kun
nen worden.
Het grasaanbod nogal wisselt en
men toch een egale groei wilt be
reiken. Grastekort wordt dan op
gevangen door extra krachtvoer.
Problemen verwacht worden met
coccidiose.
Als U het ONKRUID IN DE MA IS
gaat bestrijden, kijk dan voordien
welke onkruiden er staan. Kies aan de
hand hiervan het juiste bestrij
dingsmiddel. Pas op voor drift en
overlappingen tijdens het spuiten.
Het snel LUCHTDICHT AFSLUI
TEN VANEEN KUIL, als U er mee
klaar bent, is van groot belang voor
een goede konservering. De beste me
thode is plastik en een laagje grond.
In sommige gevallen zal dit niet mo
gelijk zijn. Kies dan voor 2 lagen
plastik en gebruik eventueel een be-
schermzeil. Kies steeds voor plastik
welke voorzien is van KOMO-keur.
Leg het plastik strak op de kuil. Voor
kom het gaan klapperen van het
plastik.
Kontroleert U Uw KRACHTVOE-
RA UTOMAA T wel eens? In de prak
tijk zien we dat er grote verschillen
optreden in de dosering van de auto
maten. Dit geldt niet alleen voor de
automaten in de melkstal maar ook
voor de geprogrammeerde krach t-
voerboxen. Kontroleer ze daarom re
gelmatig en stel ze zonodig bij.
16
Vrijdag 8 mei 1987
