'Kwaliteit en wijze
van afzet bepalen de
toekomst van de
boerenkaas'
Tweede Kamer steunt particulier
initiatief bij mestafzet
Eerste met ongebluste kalk ingedikte
varkensmest in Zeeland aangevoerd
Schelhaas in Kamerik:
Een dnjfmestsilo is pure kapitaalsvernietiging, omdat er geen waar
devermeerdering mee bereikt wordt, het kost alleen geld en arbeid".
Met deze woorden geeft de heer J. Beeke uit Brouwershaven aan dat
het zijns inziens onontkoombaar is de drijfmest een bewerking te la
ten ondergaan. Het door hem gehanteerde systeem, 't door middel van
ongebluste kalk indikken van de vloeibare varkensd rijf mest, biedt
wat dat betreft enige voordelen, die in dit artikel nader worden uitge
werkt. De aanleiding hiertoe is dat de eerste vracht ingedikte var
kensmest, een proefpartij, is aangevoerd.
Het Nederlands mestoverschot/jaar
bedraagt 5 a 6 miljoen m3 of ton.
Drijfmest weegt 1000 kg/m3, door
het mixen met 5% (speciale) onge
bluste kalk ontstaat een cl>emische
reactie, waarbij warmte vrijkomt
(60° C). Hierdoor verdampt een ge
deelte van de oorspronkelijke 92%
water die in varkensdrijfmest zit
(8% droge stof)- Het SG loopt daar
door terug tot 600 kg/m3.
Drijfmest kan alleen per tankauto
vervoerd worden, en opslag in dure
mestsilo's, drijfmesttransport en
opslag kan alleen met subsidie. Bo
vendien is een bouw- en hinderwet
vergunning nodig en is secundair
tanktransport van de silo naar het
bouwland nodig.
Ingedikte (DROGE) drijfmest kan
eenvoudig per afzetcontainer ver
voerd worden, opslag is zeer goed
koop nl: op de kopakker van het te
bemesten perceel bouwland, waar
door GEEN secundair wegtransport
meer nodig is. Door het indikken
kan de mest ook makkelijk over gro
tere afstand vervoerd worden, wat
belangrijk is voor de afzet van het
produkt. Omdat vrachtauto's bij het
leegkiepen van de containers op het
bouwland verzakken gebeurt dit met
een 4-assige knikgestuurde contai
nercarrier. Dit voertuig (voorzien
van brede lagedrukbanden) pakt de
container van de auto en kan deze
onder alle weersomstandigheden
leegkiepen op het land. In de winter
kan dit door een stukje kopakker
niet te bewerken (ploegen) daardoor
blijft de grond vast en kan altijd be
reden worden. Hetzelfde voertuig
kan de mest ook over het land ver
spreiden, door eenvoudig een
meststrooier met de hydraulische
container installatie op het voertuig
te trekken, deze mestverspreider is
hydraulisch aangedreven. Het hele
voertuig is vanuit de cabine bedien-
baar. Uiteraard kan het voertuig
ook bij oogstwerkzaamheden inge
zet worden. Het wisselen van een
container duurt 60 sec. Een contai
nervrachtauto laden/lossen duurt 30
min. De bandenspanning van de lage
drukbanden is 1 bar. Door de hitte die
vrijkomt bij dit proces worden on
kruidzaden gedood. Bij een volle
vracht is circa 75 m2 stortplaats no
dig (5 x 15 m).
De ingedikte mest is afkomstig van
een bedrijf in Reusel, dit bedrijf
heeft een mestverwerkingsinstallatie
ontwikkeld die bij fabrieksmatige
schaal werkt met een zgn. biobedfil-
ter. Hiermee wordt de ammoniak
(zure regen) uit de lucht gefilterd en
omgezet in eiwitten, het filtermateri-
aal gaat na verzadiging in het eind-
produkt. D^ mest bevat alle voor de
akkerbouwer belangrijke stoffen nl.
kalk, organische stof-, stikstof-, fos
faat en kali, alles in een mooi droog
goed strooibaar produkt. Deze mest
heeft ook als voordeel dat een aparte
kalkgift zoals schuimaarde komt te
vervallen, een regelrechte besparing!
De proefpartij is gestort op een per
ceel bij Den Osse langs de Schouwse
dijk. Voor verdere informatie: J.
Beeke, Noorddijkstraat 56, 4318 BK
Brouwershaven, 01119 - 1221.
De eerste vracht ingedikte varkensdrijfmest. Om verzakken te voorkomen
worden de containers op een vierassige carrier op het land leeggekiept.
Vorige week donderdag hield de
Bond van Boerderij - Zuivelberei-
ders haar algemene ledenvergade
ring in Kamerik. De belangstelling
was groot.
De voorzitter, de heer A. Hoogen-
doorn, hield een uitgebreid ope
ningswoord, waarin hij het wel en
wee van de 650 boerenkaasbedrijven
in Nederland - samen goed voor een
produktie van ruim 8 miljoen kg
boerenkaas in een jaar - schilderde.
Er ging een aantal specifieke wensen
over de vergadertafels.
De eerste was richting Produktschap
voor Zuivel, om de administratieve
afwikkeling van de superheffing te
bespoedigen.
Een tweede punt van wensen betrof
de 'Poolvorming'. Het blokkeren er
van verhindert dat de ontstane ruim
te - door stoppers of beperkers -
niet, of in ieder geval te laat benut
wordt.
Het derde punt betrof de bijstelling
van de omrekeningsfaktor, die ge
bruikt wordt om de hoeveelheid ver
kaasde melk om te rekenen tot kilo's
kaas. Die bijstelling zou beter en
snel moeten gebeuren.
Het vierde punt betrof de zogenaam
de 'wilde kaas'. Soms blijkt dat er
plotseling boerenkaas op de markt
komt, die door producenten al een
hele tijd is bewaard. De handelaren
op de Amsterdamse kaasbeurs on
dervinden daar dan een sterke kon-
kurrentie van, maar wat Hoogen-
doorn eigenlijk vindt is dat er op die
manier een konkurrentiestrijd op de
boerenkaasmarkt wordt gevoerd,
die alleen maar leidt tot een lagere
boerenprijs. Dat kan leiden tot ver
slechtering van de rentabiliteit van
de boerenkaasbereiding. Hier werd
de wens om dat niet te doen omgezet
in een waarschuwing om niet in het
eigen vlees (de eigen gemaakte kaas)
te snijden.
Kollektief optreden
De tijd voor een individuele aanpak
van de problemen voor de boeren
kaas is voorbij. Voor het veilig stel
len van de toekomst van de boeren
kaas en voor een verdere verbetering
van het rendement is een kollektief
optreden nodig. Dat vond drs. H.
Schelhaas, voorzitter van het Pro
duktschap voor Zuivel, de belang
rijkste boodschap voor de leden van
de Bond van Boerderij - Zuivelbe-
reiders.
Voordat Schelhaas inging op de si
tuatie in deze specifieke zuivelsek-
tor, graasde Schelhaas van A (An-
driessen) tot B (Braks) het zuivelbe-
leidsveld af. Een enkele konklusie:
de rest van deze eeuw zou best eens
gekenmerkt kunnen worden door
een sterk begrensde produktie en een
sterk fluktuerend prijsnivo. De
melkprijs zal instabieler worden,
dan tot dusverre het geval was.
De wezenlijke oorzaak van de zeer
grote zuiveloverschotten in de krisis
is de afzet van zuivelprodukten naar
derde landen. Het zijn niet de grote
bedrijven die daaraan schuldig zijn.
Zonder die produktieuitbreiding wa
ren de zuivelproblemen overigens
wel wat kleiner geweest, zei Schel
haas. De vooruitgang van de techno
logie is verantwoordelijk voor de af
name van het aantal (kleine) boeren
en niet Braks, zo was zijn konklusie.
Wat betreft de boerenkaasmarkt
vroeg Schelhaas zich af of de handel
te veel zou verdienen aan de boe
renkaas.
Tijdens een openbare vergadering van de Tweede Kamercommissie
voor Landbouw over het mestactie-programma en de afzetmogelijk
heden van dierlijke mest, hebben de regeringspartijen in de Tweede
Kamer door middel van een motie Minister Braks uitgenodigd de
overschotheffing te beperken tot 0,15 per kg P205 ingeval van dro
ge pluimveemest, afzetovereenkomsten en export. Door deze beper
king wordt het particulier initiatief aangemoedigd om buiten de
mestbank om tot duurzame afspraken te komen over produktie,
kwaliteit en afzet van overtollige dierlijke mest. Initiatieven van de
Landelijke Mestbank om mest van goede kwaliteit, -welke via de
mestbank wordt afgezet- te belonen met een premie, wordt door mi
nister Braks en de Tweede Kamer op voorhand ondersteund.
De discussie in de Tweede Kamer
over de mestproblematiek afgelopen
maandag, viel vrijwel samen met het
van kracht worden van een ingrij
pend pakket wettelijke maatregelen,
welke voortkomen uit de meststof
fenwet en de wet Bodembescher
ming. Per 1 mei j.l. zijn vrijwel alle
mestproducenten verplicht een mest-
boekhouding bij te houden en moe
ten zij zich houden aan de zgn. mest-
Behalve kwaliteit (beter en konstan-
ter) wees Schelhaas op het belang
van een goede herkenbaarheid van
de boerenkaas bij de afzet.
Een betere kwaliteit en herkenbaar
heid kan alleen bereikt worden door
een kollektief optreden, zo stelde hij.
Als dat gerealiseerd is, komt dat elke
wijze van afzet ten goede.
Piet Westra
Vorige week vrijdag nam de heer J.v.d. Veen, de nieuwe directeur-
generaal van het ministerie van landbouw, afscheid als voorzitter van de
C.B.T.B. Copa-voorzitter H. Kjeldsen (midden) bood hem daarbij een
tinnen bord aan. Wie de nieuwe C.B.T.B.-voorzitter wordt is nog niet
bekend.
gebruiksnormen. Bovendien heeft
men te maken met een zeer gebrek
kig verplaatsingsbesluit waardoor
overdracht van mestproduktie ui
terst moeilijk is, terwijl er nog regels
op komst zijn voor: fosfaatverzadig
de gronden, afzetovereenkomsten en
reductie-overschotheffing. Alle poli
tieke partijen en de twee bewindslie
den (Braks en Nijpels) erkenden dat
het hierbij gaat om het beheersbaar
maken van een immens vraagstuk;
in drie fasen zullen de gebruiksnor
men worden aangescherpt zodat
men uiteindelijk in de buurt van de
onttrekkingsnorm uitkomt. In de
eerste fase tot 1991 ligt de nadruk
op: het terugdringen van het fosfaat
in veevoer, het verbeteren van de
kwaliteit en het opstarten van be- en
verwerkingstechnieken die het over
schot in de tweede fase moet helpen
oplossen.
Tot 1991 moet op jaarbasis 10.5 mil
joen ton mest van overschotbedrij-
ven verplaatst worden naar ontvan
gende bedrijven in de regio, terwijl
3 miljoen ton over grote afstand
moet worden vervoerd.
Opslag capaciteit
Het mestactieprogramma voorziet
o.a. in het stimuleren van de eigen
opslagcapaciteit op bedrijven die wel
hun mest zelf kwijt kunnen, maar
als gevolg van de uitrijregels in de
problemen komen. Op rundveehou
derij bedrijven is een gemiddelde
opslag capaciteit van minder dan
twee maanden, terwijl vijf maanden
wenselijk wordt geacht.
Het CDA drong bij monde van Van
Noord aan om te onderzoeken of de
EG-gelden die niet voor de opkoop
regeling benut kunnen worden, in
gezet kunnen worden voor stimule
ring van mestopslag op rundveehou
derijbedrijven. Minister Braks staat
positief tegenover deze gedachte. De
VVD waarschuwde voor kapitaal
vernietiging wanneer dergelijke in
vesteringen straks achterhaald wor
den door achterblijvende bedrijfsre
sultaten en/of nieuwe verwer
kingstechnieken. Daartoe gevraagd
zou minister Braks onderzoeken of
het ook mogelijk is samenwerkings
verbanden van Boeren (coöperaties)
in aanmerking te laten komen voor
WIR- en milieutoeslag.
Veel kamerleden spraken hun zorg
uit over de financiële consequenties
voor de bedrijfstak en de individuele
bedrijven. Minister Braks wees er
met nadruk op dat 'de markt' in gro
te mate het toekomstperspectief be
paalt en dat de extra kosten i.v.m. de
mestregeling daarbij in het niet val
lende dergelijke ontwikkeling van
de varkensprijs zal een ingrijpende
sanering tot gevolg kunnen hebben.
Reductie
Het CDA toonde zich samen met de
VVD voorstander om de reductie op
de overschotheffing niet op 0,25
maar op ƒ0,15 te laten uitkomen.
Ingeval van afzet overeenkomst, ex
port of droge pluimveemest wordt
het particulier initiatief gestimu
leerd. Minister Braks voelde er niet
veel voor evenals de oppositie partij
en. Met de extra reductie is een be
drag gemoeid van 2,3 miljoen. Al
le partijen erkenden dat het maar af
wachten is hoe de uiteindelijke be
dragen en de eventuele animo voor
afzet overeenkomsten zullen uitval
len. Wanneer er onverhoopt finan
ciële tegenvallers zullen zijn is de
Tweede kamer bereid om het geheel
van tarieven en reducties opnieuw te
bezien.
Nieuwe problemen
Minister Nijpels kondigde een spe
ciale nota aan waarin komend na
jaar ingrijpende maatregelen zullen
worden voorgesteld om de verzuring
een halt toe te roepen. Als gevolg
van industriële produktie, verkeer en
intensieve veehouderij zijn er acute
problemen met de bossen en het
grond- en drinkwater.
De oppositie partijen willen met het
oog hierop nu al scherpere gebruiks
normen, terwijl d.m.v. een vesti
gingswet elke uitbreiding van de
veestapel voorkomen zou moeten
worden. Ook zou verdere uitbrei
ding van het snijmais-areaal tegen
moeten worden gegaan. Minister
Braks had geen behoeften aan deze
suggestie, maar het is wel tekenend hoe
de oppositie partijen de landbouw
en de mestproblematiek willen be
naderen.
H. van 't Land
Vrijdag 8 mei 1987
\8<?r iorn 8 gBb|h
11
