Knolcyperus blijft taai!
Ook in het voorjaar vereist Rhizoctonia
- bestrijding bij pootaardappelen zorgvuldigheid
Akkerbouwcommissie KNLC:
Prijsvoorstellen zijn aanslag
op portemonnee van boer
korte wenken
akkerbouw
Overzicht goedgekeurde
oppervlakten
pootaardappelen
oogst '86
De bestrijding van rhizoctonia vergt ieder jaar de nodige aandacht van
de pootgoedteler. De schimmel blijft vooral op de knol achter in de
vorm van bruin-zwarte korstjes (lakschurft). Vooral in koude, natte
voorjaren doet deze schimmelaantasting zich voor en veroorzaakt dan
een onregelmatige opkomst, een holle stand van het aardappelgewas,
minder en overwegend grovere of misvormde knollen. Hiernaast kan
zich een rhizoctonia aantasting vanuit de grond voordoen. In dit arti
kel wordt ingegaan op de bestrijdingsmethoden die naast kuituurmaat
regelen op een knol - en zonodig een grondbehandeling zijn gericht.
In de eerste plaats moeten de juiste
voorzorgsmaatregelen worden geno
men door uit te gaan van pootgoed
dat op het oog zoveel mogelijk vrij
van rhizoctonia is. De bruin-zwarte
sclerotiën die vrijwel altijd in meer of
mindere mate op het pootgoed te vin
den zijn lopen in het voorjaar uit. Om
te voorkomen dat de toppen van de
spruiten door de schimmeldraden
worden aangetast en afsterven moe
ten maatregelen worden getroffen die
een snelle ontwikkeling van de sprui
ten bevorderen. Een vereiste is gezond
pootgoed met krachtige en goed af
geharde kiemen. Dit voorgekiemd
pootgoed krijgt vooral een voor
sprong als niet te vroeg in een nog
koude grond wordt gepoot. Hierbij
kan ook worden overwogen de rug
gen in etappes op te bouwen.
Aanvullende behandelingen
De keuringsnormen voor de aanwe
zigheid van rhizoctonia op aardappel-
pootgoed zijn streng. Om aan deze
eisen te kunnen voldoen zijn veel
pootgoedtelers genoodzaakt om naast
een ontsmetting met kwik, in het
voorjaar nog een aanvullende behan
deling tegen rhizoctonia uit te voeren.
Deze behandeling in het voorjaar is
vooral gewenst indien de verwachting
is, dat de kwikontsmetting in het na
jaar onvoldoende effekt heeft gehad
of wanneer er dikke sclerotiën aanwe
zig zijn.
Rhizotox-rookbom
Bij bewaring in kiembakken zijn met
de Rhizotoxbom-methode goede re
sultaten te behalen. De formaldehy
de damp doodt de sclerotiën op de
knollen. Een goed resultaat wordt al
leen behaald als een goede verneveling
van de damp ontstaat in de ruimte
waar de behandeling plaatsvindt. De
werking van de damp mag niet te veel
belemmerd worden door aanhangen
de grond. De knollen moeten droog
en goed afgehard zijn. Voer de behan
deling niet uit binnen 3 weken na ver
Rhizoctonia op aardappelknol.
werking (sorteren, afkiemen,
omstorten), omdat de formaldehyde
damp agressief is op de wondjes.
Knolbehandeling
Bij bewaring van poters in kiembak-
jes kan ook gedurende 5-10 sekonden
worden gedompeld of gedoucht in een
3Solacol vlb. oplossing of een 4%
Moncereen vlb. oplossing. Duidelijk
zal zijn dat rotte of beschadigde knol
len niet mogen voorkomen in verband
met versmering van bakterieziekten.
Een andere mogelijkheid is op de
pootmachine Solacol of Moncereen
toe te passen. Voor de vloeibare mid
delen is speciale apparatuur be
schikbaar. Het risiko blijft bij "nat"
werken een versmering van eventueel
aanwezige bakterieziekten. De voor
keur gaat dan ook uit naar poedervor-
mige middelen. Voor toepassing van
poedervormige middelen op de poot-
machine is het ziro-
poederdoseerapparaat zeer aan te be
velen. Dit apparaat kan eenvoudig op
iedere pootmachine worden bevestigd
en aangesloten. Dit apparaat maakt
tijdens het poten een eenvoudige toe
passing mogelijk en geeft een optima
le bedekking van de knol. Het gebruik
van iprodion (o.a. Rovral) beperkt
zich tot de rassen met grove sortering,
omdat het middel de sortering beïn
vloedt. Verder is nog een groot aan
tal andere middelen toegelaten.
Wanneer voor pootaardappelen
bestemd pootgoed wordt behandeld
met poedervormige middelen dan
bestaat de kans op knolkonservering.
De moederknollen die te lang gaaf
blijven moeten bij de oogst van poot
aardappelen zorgvuldig worden uit
gezocht.
Grondbehandeling
Wat betreft de bezetting van het te
oogsten produkt met lakschurft wordt
dit slechts in beperkte mate beïnvloed
door de meer of minder sterke bezet
ting van het pootgoed. Vooral op de
lichtere "rhizoctonia-gevoelige'
gronden is de toepassing van een
grondbehandelingsmiddel noodzake
lijk. Voor een grondbehandeling
komt Moncereen of Rizolex in aan
merking. Vanwege het kostenaspekt
wordt Moncereen in een halve dose
ring als rijenbehandeling toegepast.
Voorwaarde is wel dat het middel zo
goed mogelijk in de rug verdeeld
wordt. Bij een goede rijentoepassing
behoeft vrijwel niet op bestrijdings-
resultaat te worden toegegeven.
Middelen afwisselen
In het voorjaar hebben we voor de
rhizoctonia-bestrijding een aantal
goede en specifieke rhizoctonia-
middelen beschikbaar. Wel moet wor
den gewezen op de noodzaak van een
afwisselend gebruik van middelen ge
durende de opbouw van hoogwaardig
materiaal naar gebruikerspootgoed.
Een resistentieontwikkeling wordt bij
de pootaardappelteelt in de hand ge
werkt indien kontinu met hetzelfde
middel wordt gewerkt.
Rhizoctonia blijft de pootgoedteler
tot de oogst bezighouden. Partijen
met meer dan 25% licht aangetast ko
men immers niet als gebruikerspoot
goed in aanmerking. Het is daarom
belangrijk om binnen 10 dagen na
loofvernietiging te oogsten. Wel komt
na looftrekken de vorming van lak
schurft later en trager op gang dan bij
het doodspuiten. Ook bij de toepas
sing van Moncereen of Rizolex
bestaat iets meer speling hetgeen de
kans op vellerigheid beperkt. Toch is
over het algemeen met het oog op de
kwaliteit van het pootgoed raadzaam
de oogst niet langer uit te stellen dan
strikt noodzakelijk is.
H. Salomons,
CAT Goes
Hoewel al heel wat inspanningen
verricht zijn bij de bestrijding van de
knolcyperus, blijft grote inspanning
vereist dit moeilijk te bestrijden on
kruid de baas te worden. Hier en
daar wordt een ernstig beroep ge
daan op de saamhorigheid onder de
landbouwers.
Sankties
De zwaarste sankties die vandaag
gelden voor besmette percelen of ge
deelten daarvan zijn de teeltverbo
den van alle gewassen waarvan on
dergrondse delen geoogst worden.
Dat zijn o.a. de knol-, bol- en wor
telgewassen. In streken waar deze
laatste kategorie gewassen een be
langrijke rol spelen in het bouwplan
van de landbouwer, wordt in alge
mene zin het snel woekerend on-
Tot dit standpunt kwam de KNLC-
commissie Akkerbouw, die donder
dags voordat de prijsvoorstellen in
Brussel werden bekend gemaakt,
bijeen kwam. Vanwege de absentie
van de heer Leeuwma werd de verga
dering geleid door de vice-voorzitter
de heer v.d. Oord. Belangrijkste
agendapunt waren uiteraard de ver
wachte Europese prijsvoorstellen.
Een belangrijke rol bij de prijs
voorstellen hebben gespeeld de mo
netaire ontwikkelingen.
Grote verschillen
Het probleem dat zich momenteel
voordoet, is dat bij een prijsbevrie-
kruid goed en efficiënt bestreden.
En vooral, daar waar sprake was
van lichte aantastingen van de bo
dem met de knolcyperus, worden
goede vorderingen gemaakt; on
danks het feit dat hier en daar weer
ontheffingen worden verleend vindt
ook in die gevallen toch ook nog
nieuwe uitbreiding plaats.
In streken waar de teeltverboden
minder zwaar wegen, zoals op ge
mengde bedrijven waar naast gras
land toch hoofdzakelijk maisteelt
plaatsvindt, heeft de bestrijding een
geringere belangstelling. Het is zelfs
zodanig dat bepaalde bedrijven het
gewoon aan hun laars lappen. Er
wordt door de georganiseerde land
bouw, samen met P.D. (Planten-
ziektenkundige Dienst) en land
bouwvoorlichting alles aan gedaan
zing uitgedrukt in Ecu's de gevolgen
voor de individuele boer en tuinder
tussen de verschillende lidstaten
enorm kan verschillen. Dit afhanke
lijk van de mogelijkheid om mcb's
af te breken. Zo kunnen landen met
negatieve mcb's (bijv. Verenigd Ko
ninkrijk) ondanks Europese prijsbe
vriezingen toch aanzienlijke natio
nale prijsverhogingen realiseren.
Vanwege de positieve mcb's is dit
voor bijv. Nederland en Duitsland
onmogelijk.
Het is duidelijk dat deze koerspro-
blematiek het doen van Europese
prijsvoorstellen ernstig bemoeilijkt.
Vooruitlopend op de prijsvoorstel-
om iedereen in de streken waar dit
speelt erbij te betrekken.
Vanuit het zuiden van het land wor
den zelfs pogingen ondernomen om
de sankties nog zwaarder te maken
en voor die boeren die het vertikken
om mee te doen aan een goed opge
zette bestrijding een algemeen teelt
verbod van alle gewassen op te leg
gen, behalve dan blijvend grasland.
Beroep
Vanuit de speciale kommissie knol
cyperus, een landelijke kommissie in
de gewasbescherming, wordt een
zeer dringend beroep gedaan op alle
land- en tuinbouwers om mee te wer
ken aan de bestrijding van bovenge
noemd taai en lastig onkruid. Vindt
men het zelf dan minder belangrijk,
doe het dan alstublieft uit kollegiali-
teit tegenover uw kollega's. We heb
ben het met zijn allen al moeilijk ge
noeg om ons in land- en tuinbouw
staande te houden. Er is een goede
len van de Europese Commissie
trokken de KNLC-akkerbouwers fel
van leer. Donderdag was de situatie
zo dat een prijsverlaging van de
voertarwe werd verwacht, evenals
het afschaffen van de staffeling en
een beperking van de interventiepe
riode (februari tot maart?). Daar
naast zou het vochtpercentage aan
gescherpt worden tot 14%. Voor
erwten en bonen werd eveneens een
prijsverlaging verwacht en voor sui
ker een extra heffing. Op de import
van olieën en vetten zou een heffing
worden ingesteld, terwijl op termijn
een heffing op de import van graan-
vervangers mogelijk ingesteld zou
gaan worden.
De Akkerbouwcommissie vindt dat
als dit inderdaad door de Europese
Commissie zou worden voorgesteld,
er sprake is van een regelrechte aan
slag op de portemonnee van de ak
kerbouwers. Het zijn opnieuw de
bijkomende maatregelen (afschaffen
staffel, beperking interventie) die
het verschil tussen de zogenaamde
institutionele prijzen (richtprijs, in
terventieprijs e.d.) en de door de ak
kerbouw daadwerkelijk ontvangen
prijs verder doen toenemen, ten na
dele van laatstgenoemde prijs. Zo
zal de minimumprijs van aardappel
zetmeel nog sterker onder druk
komen.
Willem Koops
samenwerking tussen overheid en
bedrijfsleven. Veel zaken hebben we
niet in eigen hand. Maar de bestrij
ding van knolcyperus wel! Er is
een aantal goede bestrijdingsmetho
den ontwikkeld. Laten we die dan
ook met zijn allen gebruiken.
Bedrijfshygiëne
Het zal langzamerhand duidelijk
zijn dat wij naast de knolcyperus-
bestrijding de algemene bedrijfshy
giëne hoog in het vaandel moeten
blijven dragen. Niet alleen om ver
dere verbreiding van knolcyperus in
te dammen, maar tevens steeds maar
BLAUWMAANZAAD moet - na
half maart - zo vlug mogelijk wor
den gezaaid. Eind april zaaien geeft
al een aanzienlijke opbrengstder
ving. Streef naar 60-80 planten per
De Stichting Nederlandse Algemene
Keuringsdienst voor zaaizaad en
pootgoed van landbouwgewassen
(NAK) heeft onlangs een definitief
overzicht naar buiten gebracht van
de goedgekeurde en afgekeurde op
pervlakten pootaardappelen per ras
en klasse, oogst 1986. In totaal werd
bijna 35Vi duizend ha aangemeld
(35418,88). Ruim 2 duizend werd af
gekeurd (2094,83); er werd definitief
ruim 33,3 duizend ha goedgekeurd
(33.324,05; oogst '85 was dat
33.680,38 ha). Van de 7.806 ha Bint
je werd 7.433 ha goedgekeurd (oogst
'85 werd 8.389 ha goedgekeurd).
Volgens de NAK is moeilijk met ze
kerheid te zeggen waar de afname
bij de Bintjes in zit, maar is er wel
een sterke indikatie dat telers wat
meer voor AM resistente rassen kie
zen. Bovendien is er van oogst '86
t.o.v. die van '85 wat meer afge
keurd vanwege phoma-aantasting.
toenemende andere ziekten en pla
gen. Zorg dat er geen produkten het
bedrijf binnenkomen met aanhan
gende grond; geen ongekontroleer-
de, niet gecertificeerde mest;
geenen vult u maar in!
Een beroep doen op elkaar bij de
bestrijding van knolcyperus is drin
gend gewenst. Werken binnen een
besmet gebied een aantal kollega's
niet mee, dan is bestrijding bij de an
deren 'dweilen met de kraan open'.
Dat geldt overigens voor de gehele
bedrijfshygiëne.
A. Vermeer
m2, wat erop neerkomt dat u
1.000-1.500 gram zaaizaad per hek-
tare moet verzaaien.
Om deze kleine hoeveelheid zaai
zaad TE KUNNEN ZAAIEN is het
mogelijk om kleinzaadwieltjes te ge
bruiken. Deze zijn voor elke
nokkenrad-zaaimachine verkrijg
baar. Blauwmaanzaad kunt u ook
gemengd met kristal-suiker, dood
zaad of met andere zaden (zoals kar-
wij, witte klaver of graszaden) ver-
zaaien. Het zaaien met de precisie-
zaaimachine is ook goed mogelijk.
De OPTIMALE STIKSTOFGIFT
VOOR BLAUWMAANZAAD is
90-120 kg/ha. U moet wel rekening
houden met de voorvrucht. Wan
neer u bij het zaaien 2/3 van de opti
male hoeveelheid stikstof strooit en
de rest ongeveer één week vóór de
bloei geeft, heeft u de meeste kans
op een goede opbrengst.
Om een goede struktuur van de
grond te behouden is het telen van
een GROENBEMESTER een nood
zaak. Bedenk wel dat deze manier
van organische stof-voorziening al
tijd nog de beste en goedkoopste is.
Maak er dan ook zo veel mogelijk
gebruik van.
De voor- en nadelen van KLA VER
EN GRAS als groenbemestingsge-
was moeten per bedrijf tegen elkaar
worden afgewogen. Gras stelt gerin
gere eisen aan de grond en heeft
daardoor een betere kans van sla
gen. Gras biedt meer mogelijkheden
voor een chemische onkruidbestrij-
ding, zowel in de dekvrucht als in de
stoppel. Klaver heeft geen ekstra N-
bemesting nodig en is meestal
goedkoper.
Bij een gedwongen keuze tussen een prijsverlaging of een verhoogde
medeverantwoordelijkheidsheffing kiest de Akkerbouwcommissie
van het KNLC voor de heffing. Via deze heffing wordt immers door
de consument meebetaald en tevens zijn landen met negatieve mcb's
wel in staat nationaal een prijsverlaging te voorkomen, maar zo'n
heffing dienen zij wel op te brengen. Een heffing op graanvervangers
(en olieën en vetten) wordt door de Akkerbouwcommissie niet afge
wezen. Bij zo'n heffing moet de medeverantwoordelijkheidsheffing
op granen worden uitgebreid tot iedere kg graan in plaats van de nu
toegestane vele uitzonderingen.
8
Vrijdag 20 februari 1987
