Topkaderkursus versterkt
bewustwording jonge agrariërs
Oud worden en gezond blijven
Braks: Voor boeren die met
VUT gaan hektare- premie
Klasse
Brussel
Levenshouding
Boer zijn is een levensstijl
Spanningen
VUT
"Kursus verbetert kijk op landbouwpolitiek
en medemens"
Centrale thema: omgaan met mensen
Op vrijdag 6 februari werd de Land-
bouwtopkaderkursus 1987 afgesloten,
de 15e in successie. Gedurende 3 we
ken heeft een groep van 20 jonge
agrariërs uit Zuid-West Nederland
zich intensief beziggehouden met pro
blemen van de landbouw in ontwik
keling. En dat niet alleen - in het
programma was ook ruim aandacht
voor meer algemeen maatschappelij
ke problemen en voor het ontwikke
len van sociale vaardigheden.
Zoals bekend is deze kursus onder
verantwoordelijkheid van de kommis
sie Topkadervorming Zuidwesten be
doeld om jonge agrariërs te
interesseren voor het werk van de
landbouworganisaties en koöperaties.
Het is geen "bestuursschool" die kant
en klaar kader aflevert. Beter kan
men zeggen dat via deze kursussen
een reservoir wordt opgevuld, een
groep agrariërs wordt gevormd die
t.z.t. aanspreekbaar is voor bestuur
lijke funkties. Terecht spreken deel
nemers ook zelf over een proces van
groeiende bewustwording ten aanzien
van eigen ondernemersschap en geza
menlijke verantwoordelijkheid.
Het programma was georganiseerd
rond een aantal themadagen, telkens
ingeleid door deskundigen op dat ge
bied. Als je er een noemt, moet je ze
wellicht allemaal noemen, dat is on
doenlijk. Maar indruk maakte ir.
N.B.J. Koning van de Landbouwu
niversiteit Wageningen; met een haar
scherpe historische analyse toonde hij
de onwenselijkheid én de politieke on
haalbaarheid aan van een puur
marktgericht landbouwbeleid. Klasse!
Zo reageerde kursisten, en stof tot
diep nadenken en nog stevige diskus-
sie met landbouwvoormannen die de
kant op willen van vrije marktprijzen.
Eveneens veel waardering oogste drs.
W. Polder van het Rijn-Schelde In
stituut te Middelburg, met presenta
tie en bespreking van zijn rapport:
"Zeeuwse suiker, de Europese Ge
meenschap en de Derde Wereld". In
teressant zo'n case-study over een
dicht-bij-huis onderwerp, blikverrui-
mend ook en prima dat iemand van
buiten de landbouwkringen zo objek-
tief deze problematiek verheldert.
Evenzeer moet genoemd worden de
werkdag met ir. C.A.C.J. Oomen, di-
rekteur Landbouw en Voedselvoor
ziening Zeeland: "Toekomst en
perspektief voor de landbouw in
Zuid-West Nederland". Bepaald geen
profetenspel, maar gedegen overleg
en argumentatie omtrent veranderin
gen en alternatieven. Een kleine greep
slechts uit 15 drukbezette kursusda-
gen. Van heel andere orde waren de
werkdagen rondom sociale vaardighe
den onder leiding van Mark Claus,
kursusleider van Hedenesse. Dat
werd, eerlijk gezegd met enig wan
trouwen tegemoet gezien - maar na
één ochtend was het ijs gebroken en
nu spreken de deelnemers enthousi
ast en met waardering over die ont
dekkingstocht langs de eigen
mogelijkheden van presentatie, zelf
expressie, het woord durven voeren,
deelnemen aan diskussie en gesprek,
en... "dat je luisteren ook kunt le
ren!?"
Bepaald een hoogtepunt was het be
zoek aan het kantoor van de Commis
sie van de Europese Gemeenschappen
te Brussel. Een keer binnenkomen in
het gigantisch gebouw van het be
roemde Berlaymont-komplex waar
het hart van het Europees Landbouw
beleid klopt. Een bijna meeslepende
redevoering door N. Wegter, wel
De Volkshogeschool te Bergen or
ganiseerde ook deze winter weer
een aantal informatieve dagen
over aktuele onderwerpen in land
en tuinbouw. Onlangs was het ou
der worden onderwerp van kon-
frontatie, dialoog en verdieping.
De heer Egas, belangenbehartiger
van de ouderen in de samenleving,
gaf zijn visie op het veroude
ringsproces.
Gezond ouder worden is sterk afhan
kelijk van de omstandigheden, waar
in men werkt, leeft en ouder wordt.
Uit onderzoek is gebleken, dat mana
gers gemiddeld een leeftijd bereiken
van 60 jaar. Daarentegen worden no
tarissen gemiddeld 85 jaar. Van be
lang lijkt het of mensen gezond de
zogenaamde "mid-life crises" door
komen. Dit vooral bij drukbezette
managers voorkomend verschijnsel,
tast niet alleen de gezondheid aan,
maar kan zeer nadelige gevolgen heb
ben op het gezinsleven. Het resultaat
kan óf een krisis in de gezinssituatie
opleveren óf een teruglopende ge
zondheid tot gevolg hebben. Denk
hierbij aan de vele hart-, maag- en
rugklachten.
Naast de omstandigheden is ook de
wijze waarop men leeft van belang.
Hierbij zijn met name de voeding en
het bewegen een bepalende faktor.
Egas benadrukte dit als volgt: "Re
gelmatig worden bij Reagan weer po
liepen weggehaald. De kunst is echter
om geen poliepen te krijgen". Het re
sultaat van de levenshouding komt
vaak tot uitdrukking, wanneer men
stopt met de werkzaamheden. Bij
Minister Braks van Landbouw en Visserij wil Nederlandse boeren die
vrijwillig hun bedrijf beëindigen geen jaarlijkse uitkering uitbetalen
maar een premie per hektare van ongeveer 800 gulden of ongeveer
duizend gulden wanneer de vrijkomende grond wordt bebost. Hij
wijkt daarmee, overigens met toestemming, af van de benadering die
de Europese Kommissie, het dagelijks bestuur van de EG, voorstaat.
Braks heeft dit donderdag gezegd tijdens een bijeenkomst van de
Overijsselse CBTB in Zwolle.
Braks 'bijna-akkoorden' zijn bereikt
zijn ekstensievere produktiemetho-
des voor granen, rundvlees, melk en
wijn. Dat zou moeten worden be
reikt door verkleining van de opper
vlakte (granen) of de veestapel
(rundvlees en melk) en minder op
brengst per hektare (wijn). De ek-
sensivering zou over een periode van
minstens vijf jaar moeten plaatsvin
den. Over de hoogte van de premies
moet nog worden beslist, aldus
Braks. Ook het inschakelen tegen
een vergoeding per hektare van boe
ren bij natuur- en landschapsbeheer,
zoals in ons land al gebeurt met be
heersovereenkomsten, wordt over
wogen. Voor nieuwe produkten ziet
Braks vooralsnog geen grote markt.
'Laat ik daarover duidelijk zijn, de
bloembollen even terzijde latend.,
alle sektoren worden momenteel ge
kenmerkt door marktverzadiging'.
Dat betekent naar Braks'mening dat
niet valt te ontkomen aan beperking
van de grond waarop wordt
geboerd.
Eerder bereikten de ministers van
landbouw in Brussel een principe
akkoord op vrijwillige basis. Het is
een van de maatregelen om de struk-
turele overproduktie in de landbouw
aan te pakken. Die regeling, die vol
gens Braks op Nederlandse aan
drang ook iets anders mag worden
benaderd, houdt in dat stoppende
boeren gedurende maksimaal tien
jaar een jaarlijkse uitkering krijgen
van 3.000 ecu, ongeveer 8.000 gul
den. Normaal draagt de EG daarin
25 procent bij, maar daar is in dit ge
val nog geen overeenstemming over.
Daarnaast kunnen er nog aanvullen
de subsidies worden gegeven van 250
ecu per hektare en, gedurende mak
simaal 20 jaar, hooguit 135 gulden
per hektare voor bebossing. Ook
komt er een regeling voor meewer
kende gezinsleden en werknemers
van boeren die stoppen.
Beperking
Andere regelingen waarover volgens
bespraakt woordvoerder van Andries-
sen - de noodzaak tot ingrijpende
veranderingen en vernieuwingen in
het landbouwbeleid werd zelden zo
krachtig en van diverse kanten be
licht. Zijn medewerking onderstreepte
ook de hoge prioriteit die Brussel gaf
aan een dergelijk studiebezoek. Een
flinke pint van diverse edele Belgische
biersoorten bleek tenslotte een uitste
kende begeleiding bij de laatste avond
van de hele kursus.
De grote problemen waarvoor het
landbouwbeleid staat in de komende
jaren zijn natuurlijk niet opgelost ge
durende deze 3 weken. Wel zijn er 20
jonge aankomende agrarische onder
nemers bijeen geweest die intensief,
met grote interesse en bereidheid zich
hierin hebben verdiept en heel wat
kennis, inzicht en vaardigheid hebben
opgedaan. Kader ja, met wie je straks
prima kunt overleggen inzake geza
menlijk en algemeen belang.
N.M.P. Peterse,
Direkteur van Hedenesse,
Begeleider Topkaderkursus
De kursus leverde een behoorlijke aanzet tot het krijgen van interesse in
bestuurlijk funktioneren. Geheel rechts direkteur Peterse. (Foto M. Claus).
pensionering fleuren de mensen vaak
weer op, of ze komen juist in een diep
dal terecht.
"Het zelfgenezend vermogen van het
lichaam is veel groter dan het effekt
van de dokter". De heer Egas had
nog een belangrijke tip in deze situa
ties: "Rust roest, in plaats van ouder
dom komt met de gebreken".
De uitspraak "Boer zijn is een le
vensstijl" deed Linthorst-Homan
vlak na de oorlog. Door de toenemen
de kapitaalsintensivering lijkt de boer
te veranderen in een manager, met al
le gevolgen van dien. Agrariërs zou
den veel meer hun problemen met
anderen moeten bespreken. Want:
"Praten over problemen is ontspan
nen" en "De boer leeft in een kleine
kring met toenemende spanningen".
Met een baan of bedrijf stoppen geeft
vaak problemen. Tuinders in het
Westland hebben dit proberen op te
lossen door het organiseren van
gespreksgroepen. Het is belangrijk
dat de terugtrekkende boer, zich be
trokken blijft voelen bij het bedrijf,
ook wanneer de opvolger reeds
zelfstandig verder is gegaan. Egas
besloot met de volgende stelling:
"Heb je een goed verleden, dan word
je gezond ouder" en "De positie van
de ouderen bepaalt de mate van de
mentering".
Mevrouw Vries uit Julianadorp gaf
een boeiende uiteenzetting, middels
haar eigen levenservaringen. Spannin
gen zijn een centraal thema in proces
van ouder worden. De spanningen be
ginnen bij het kiezen van een le
venspartner. Bij de opbouw en het
voeren van een bedrijf komen de
spanningen dagelijks terug. Zij vroeg
zich af waarom mannen zo weinig
over spanningen praten. Veel zorgen
hoeven eigenlijk niet. "Het gaat er
niet om dat de boekhouder zegt dat
't kan. Nee! Je bent zelf verantwoor
delijk". In mijn leven ben ik voortdu
rend bezig geweest spanningen weg te
halen, door alleen maar plezier te
maken.
Via meer vormend onderwijs kan jon
geren wellicht geleerd worden met de
hier geschetste problemen om te gaan.
De VUT maatregel wordt veelal ge
presenteerd om ouderen sneller te la
ten terugtrekken. Veel ouderen voelen
Als je de naam "Topkader" ziet
in het programmaboekje, dat je
vooraf wordt toegestuurd, denk je
dat er vele zaken die er behandeld
zullen worden, je pet te boven zul
len gaan. Gaandeweg de kursus
wordt dit idee volledig ontzenuwd.
Dit komt naar mijn mening door
toedoen van enkele faktoren, zo
als de kursusleiding (alle lof) en
het karakter van de kursus. Hier
door ontstaat een gemotiveerde
groep waarbinnen drempelvrees
en schaamte op de achtergrond ra
ken. Naast de sociale kant van de
kursus, waar je bijzonder veel leert
over handel- en denkwijzen van
andere mensen en waar je veel aan
zelfvertrouwen en zelfexpressie
kunt doen is er ook de aktuele
landbouwproblematiek. Hier is
ook veel aandacht aan besteed
door met inleiders in diskussie te
treden en als hoogtepunt een be
zoek aan de EEG in Brussel. Van
hieruit wil ik wel stellen dat het
niet zo is dat als men de topkader
kursus heeft gedaan men direkt
klaar is voor bestuurlijk funktio
neren. Ik zie het meer als een be
hoorlijke aanzet tot het krijgen
van interesse in bestuurlijk funk
tioneren en het (door middel van
deze kursus) hiernaar toe groeien.
Afsluitend wil ik alle jonge (toe
komstige) agrariërs deze kursus
gaarne aanbevelen. Je krijgt een
betere kijk op de hedendaagse
landbouwproblematiek en je leert
je medemensen beter kennen".
Gerard Brooymans
Tholen
In deze kursus leer je omgaan met
mensen. Toch ben ik van mening
dat als je de topkaderkursus volgt
je niet geroepen bent om dan zo
veel mogelijk bestuurlijke funkties
te aanvaarden. Het gaat er om in
deze kursus zelf bewust te worden
van verschillende waarden t.o.v.
medemens en maatschappij. Ook
vind ik het een ervaring om met
verschillende mensen om te gaan,
met andere visies.
Ik heb deze kursus als een leerza
me en gezellige periode ervaren.
Daarom vind ik het een goed idee
om nog een keer bij elkaar te ko
men om de nieuwe ervaringen uit
te wisselen. Als blijk van waarde
ring voor de kursusleiding en per
soneel van Hedenesse werd er
door de groep een tweetal noten
bomen aangeboden.
Marjan Dekker
Serooskerke
zich gedwongen hieraan mee te doen;
zij worden als het ware opzij gezet.
Het respekt voor de ouderen neemt
daardoor af. Bij invoering van een
VUT in de landbouw zal veel voor
lichting nodig zijn. Voorts zou de
VUT veeleer een initiatief vanuit het
bedrijfsleven moeten zijn in plaats
van een overheidsmaatregel. De be
drijven moeten zelf ook in hun pen
sioenen voorzien. In principe is de
VUT fout, omdat dit ingrijpt in het
funktioneren van ouderen.
Er komen nog twee bijeenkomsten op
de Volkshogeschool. Op 4 april a.s.
wordt met mevr. Prof. Itek-Weeda
gesproken over de positie van de agra
rische vrouw. Op 11 april a.s. diskus-
siëren de heren Varekamp en
Mansholt over het toekomstig land
bouwbeleid. Er is nog een beperkt
aantal plaatsen beschikbaar om hier
bij aanwezig te zijn. Inlichtingen: tel.
(02208) 94541.
NCO kort
Landbouworganisaties
De Nationale kommissie voor voor
lichting en bewustwording van ont
wikkelingssamenwerking (NCO)
gaat haar subsidies aan landbouwor
ganisaties verminderen. De kommis
sie vindt dat er genoeg gedaan wordt
aan projekten op landbouwgebied.
Andere projekten verdienen nu eerst
de voorkeur, vindt de NCO.
Dit betekent dat organisaties als het
NAJK (Nederlands Agrarisch Jon
geren Kontakt) fors moeten inleve
ren. Het NAJK krijgt elk jaar
ƒ270.000,van de NCO. In 1987
zal dit echter 50.000 gulden minder
zijn. 'Er zullen nu arbeidsplaatsen
moeten verdwijnen en de aangeslo
ten organisaties die met projekten
over ontwikkelingslanden bezig zijn
zelf meer moeten betalen', aldus
K.W. van der Hoek, de koördinator
van de projekten.
(Agr. Dagblad)
Vrijdag 20 februari 1987
17
