VOOR in:
VROIIW
Zeker weten!
Boeiende bonneterie
Puzzel
1
I
Koolraapjes op Bengaalse wijze
Willen (mogen) weten
onder redaktie van de Redaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant
Redaktieadres
Mevr. P.J. de Rooy-Janse
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge
Enkele maanden geleden hoorde ik in een radioprogramma een inter
view met mevrouw de Boer, voorlichtster bij het Integraal Kanker
Centrum te Rotterdam (IKR).
De aanleiding voor dit interview was het starten van het eerste
Borstonderzoek Centrum (BOC) voor Z.W. Nederland.
Vrouwen boven de veertig kunnen zich voor dit onderzoek aanmel
den en ik besloot dat ook te doen.
Na overleg met mevrouw de Boer, wil ik U, - na het onderzoek en
de goede uitslag - U iets over dit centrum en het onderzoek vertellen.
Wat is het IKR?
Een integraal kankercentrum is een
samenwerkingsverband van institu
ten en ziekenhuizen waaar onder
zoek en behandeling van kanker
worden gekoördineerd. Het is geen
ziekenhuis of instelling waar patiën
ten worden behandeld, maar een
stichting waarbinnen wetenschappe
lijke onderzoekers, artsen, specialis
ten, sociaal geneeskundigen en ver
pleegsters nauw samenwerken.
Nederland is verdeeld in acht
regio's.
In 1977 werd het Integraal Kanker
centrum Rotterdam als eerste IK op
gericht. Het omvat de gebieden:
Rijnmond, de Drechtstreek, Zeeland
en West Noord-Brabant.
Alle ziekenhuizen in deze regio zijn
bij het IKR aangesloten. Het IKR
hecht groot belang aan het geven
van voorlichting over kanker aan
patiënten en publiek. Zij kunnen
voor gerichte informatie in dit cen
trum terecht.
BOC
In juni is in het IKR het borstonder
zoekcentrum gestart (BOC).
Borstkanker is in Nederland de
meest voorkomende vorm van kan
ker bij vrouwen. Eén op de elf vrou
wen krijgt met deze ziekte te maken.
Per jaar overlijden er ongeveer drie
duizend vrouwen. Uit onderzoekin
gen over de hele wereld blijkt dat de
overlevingskansen toenemen als de
tumor zo klein mogelijk ontdekt
wordt. Om dat vroeg ontdekken te
stimuleren krijgen vrouwen het ad
vies éénmaal per maand de borsten
zelf te onderzoeken. Een tweede-
betere-methode is een borstscree-
ning; het maken van een röntgenfo-
Koolraap is een knolgewas dat rijk
is aan diverse kalkzouten en waar
van sommige soorten wel enkele
kilo's zwaar kunnen worden. Het
vlees van de raapjes varieert van
goudgeel tot wit. Koolraapjes zijn
verkrijgbaar van oktober tot on
geveer eind februari. De koolraap
wordt als groente nog wel eens on
derschat en in de meeste gevallen
naar de voederbak der dieren ver
wezen, toch is dat ten onrechte!
De koolraap is een redelijk goed
kope groente en je kunt er, zij het
eenvoudige maar toch zeer leuke
smakelijke gerechten mee maken.
Meestal gaat deze groente in kom-
binatie met varkensvlees, maar
wat te denken van alle soorten ge
hakt, rijst, champignons, kaas en
tomaten met of zonder saus!
Let er bij het inkopen van de raap
jes op dat ze niet te vezelig of ge
scheurd zijn. Ook moeten ze
redelijk zacht aanvoelen.
Zijn de raapjes eenmaal ingekocht
dan gaan we er een leuk gerecht
van maken: raapjes in kerrysaus
met gehaktrondo's.
Hiervoor heeft u voor 4 personen
ongeveer 1 '/2kg raapjes nodig die
u op de volgende wijze schoon
maakt: verwijder een dikke plak
van de bovenkant daar deze wel
eens houterig kan zijn. Snij de
raap in de lengte middendoor en
leg de beide helften plat op een
snijplank. Verdeel vervolgens bei
de helften in schijven van 2 a 3 cm
dik en schil ze. Was de schijven,
snij ze in niet te lange smalle reep
jes of maak er blokjes van. Ook
is het leuk ze eens uit te boren met
een aardappelboor waardoor men
een grappig effekt krijgt. We gaan
de raapjes nu in - niet te veel -
warm water opzetten met onge
veer 1 theelepel zout en koken ze
(in een goed gesloten pan) op een
zacht vuurtje in ongeveer 20 a 25
minuten goed gaar. (Schud ze on
der het koken een enkele keer even
goed op) en houd ze warm.
Maak intussen het gehakt voor de
rondo's klaar: 400 gram ge
hakt, half om half, 1 ragfijn ge
sneden uitje, 2 grote geschilde en
geraspte aardappels, 1 eetlepel
bloem, Vidl koffieroom, 1 ei, 1
theelepel paprikapoeder, 1 zakje
kipkruiden, 100 gram boter of
margarine en wat zout. Meng dit
alles - behalve de boter! - goed
door elkaar en modelleer het ge
hakt in platte ronde schijven. Zet
ze weg en maak de saus voor de
raapjes met de volgende ingrediën
ten: 40 gram boter of margarine,
40 gram bloem, 4 dl. melk, 1 thee
lepel kerry, 1 eetlepel bieslook, iets
ketjap manis (sojasaus) en wat
zout. We maken hiervan een roux
op de bekende wijze: laat de bo
ter smelten, roer er de bloem en
de kerry door en laat het even
doorgaren. Giet er vervolgens de
koude melk bij en breng het geheel
voorzichtig aan de kook. Blijf
vooral goed en voortdurend roe
ren! Laat de saus nu even door
koken, temper de warmtebron,
roer er de bieslook door en maak
de saus af met de sojasaus en het
zout.
Giet vervolgens het eventueel ach
tergebleven water van de warmge-
houden raapjes af en laat ze even
drogen. Werk er dan voorzichtig
de kerrysaus doorheen. Bak nu de
gehaktrondo's a la minute" in de
achtergehouden boter mooi bruin
maar niet te gaar! En.... zie daar
een heerlijke raapjes-gehakt scho
tel is bijna klaar, op het garnituur
na. Dit garnituur kan bestaan uit
rijst, aardappelpuree of gestoom
de aardappelen in de schil.
M.A. van der Vliet
to van beide borsten. Zo'n foto van
de borst noemt men een mammo
gram. Omdat het mogelijk is via de
ze borstfoto heel kleine tumoren
zichtbaar te maken, is aangetoond
dat het sterftecijfer aan borstkanker
belangrijk terug te dringen is.
Wie- wat- waar-kosten?
Vrouwen ouder dan veertig jaar
worden aangeraden eenmaal per
jaar zo'n borstfoto te laten maken.
Een bovengrens van leeftijd is er
niet.
Het onderzoek wordt gedaan door
radiologen en laborantes, die grote
ervaring hebben in het maken en 'le
zen' van borstfoto's.
Het BOC is gevestigd in het kantoor
van het IKR gebouw 'Nieuw Hobo
ken' - Rochussenstraat 125, Rot
terdam.
U kunt telefonisch een afspraak ma
ken met het sekretariaat, tel. 010 -
4362155.
Het maken van twee foto's - iedere
borst één - kost ƒ40,Deze onder
zoeksmethode voor gezonde vrou
wen is niet opgenomen in
ziekenfonds- of verzekeringspakket.
U moet dat bedrag dus zelf betalen.
Het lijkt me maar eng!
Aan deze gegevens - overgenomen
uit brochures van het IKR, - is eigen
lijk weinig toe te voegen. Maar bij
het vertellen van mijn ervaring kreeg
ik toch de opmerking te horen: 'Het
lijkt me maar eng om daar heen te
gaan'. Een persoonlijke ervaring
zou er misschien toe bij kunnen dra
gen u over dat idee heen te zetten.
Hoe verloopt zo'n onderzoek?
Na aanmelding krijgt u enkele dagen
voor de afgesproken datum, uw
oproep, met plattegrond en route
kaartje en ook de beschrijving wat er
precies gaat gebeuren. Kort gezegd is
dat zo: melden bij de receptie, met
de laborante de vragenlijst met per
soonlijke vragen invullen, meten,
wegen, borsten aftasten, foto's ma
ken, even wachten of die goed gelukt
zijn en de uitslag krijgt u binnen een
week thuisgestuurd.
De ingang van het gebouw 'Nieuw
Hoboken' ligt aan de straat, dus als
u in de Rochussenstraat bent, ge
woon de huisnummers aftellen. Als
u het - heel belangrijk - toch een
beetje angstig lijkt alleen te gaan,
spreek dan met een goede bekende
op dezelfde tijd af (en maak er een
gezellig winkeldagje van).
Waarom zo belangrijk?
Om twee redenen vind ik het heel be
langrijk aan dit onderzoek mee te
doen. Allereerst natuurlijk voor je
zelf om dat dan in een vroeg stadium
kleine afwijkingen opgespoord kun
nen worden. Maar ook de tweede re
den is heel belangrijk.
Geleidelijk aan gaat het centrum zo
veel bekendheid krijgen dat het aan
tal onderzoeken dat per dag moge
lijk is, gehaald wordt. U moet dan
ook op een wachttijd van zes we
ken rekenen.
Als aangetoond kan worden dat
door het grote aantal aanmeldingen
het onderzoek niet meer met één
team kan worden uitgevoerd zal
waarschijnlijk een tweede team op
geleid mogen worden. De bedoeling
is dat er dan ook in de regio centra
opgezet kunnen worden. Door een
kortere réisafstand zullen zich "dan
weer meer vrouwen voor het onder
zoek opgeven. Een sneeuwbal effekt
dus!
Vond je het spannend, vroeg iemand
me?
Niet op de dag van het onderzoek,
maar echt wel even toen enkele da
gen later de brief met de uitslag bij
de post was. Je weet maar nooit!
En tenslotte is er maar een ding beter
dan te denken dat alles wel goed is
en dat is echt zeker weten.
L.J. de Regt - van Maldegem
8 jaar geleden is in West-Brabant
als eerste een onderzoek naar
baarmoederhalskanker gestart.
Dit onderzoek voldoet in hoge
mate. Bijna alle vrouwen die
daar voor in aanmerking komen
worden onderzocht door ervaren
onderzoeksters. Een paar jaar
geleden besloot het streekgewest
van West-Brabant, dat is een
overkoepelend orgaan van 17 ge
meenten in West-Brabant, dit
onderzoek in verband met de
kosten, bij de huisartsen te laten
gebeuren.
Terecht ondernam het provinci
aal bestuur van de plattelands
vrouwen in Brabant en andere
vrouwenorganisaties een aktie
om dit onderzoek bij het streek
gewest te houden omdat daar de
kennis, administratie en
screensters aanwezig zijn. De
kosten voor de vrouwen die aan
dit onderzoek deelnemen zijn
daardoor laag; bij de huisartsen
worden die in ieder geval veel
duurder en krijgen de vrouwen
geen bericht over de resultaten.
Zij moeten hier zelf voor bellen.
Door o.a. die kostenstijging
wordt voor veel vrouwen de
drempel te hoog.
Als de vrouwen niet meer regel
matig komen wordt de kans op te
late ontdekking van kanker gro
ter. Iedere vrouw die hierdoor
overlijdt is er één teveel. En wie
houdt deze huishoudens draaien
de? Wat kost dat niet.
Vier jaar geleden hebben de
vrouwen het streekgewest kun
nen overtuigen dat zij met dit on
derzoek door moeten gaan.
Er werd toen besloten voorlopig
het onderzoek op de oude manier
te handhaven. Daarna zou alles
opnieuw worden bekeken.
Nu dat is gebeurd wil het streek
gewest, tot grote ontzetting van
de vrouwen, dit onderzoek toch
afstoten.
Misschien is het voor West-
Brabant te laat om het nog te ver
anderen, maar in de andere ge
westen moet dit in de komende
tijd nog aan de orde komen.
De plattelandsvrouwen met hun
grote achterban moeten hun
macht gebruiken om met derge
lijke onderzoeken door te laten
gaan. Het is heel erg dat zo'n le
vensreddend onderzoek de dupe
van bezuinigingen moet worden.
Toos in 't Veld-Blonk
Het echte modenieuws van deze
winter is merkwaardig genoeg
het minst verteld: bonneterie is
ineens weer boeiend. De 'klassie
ke' pullover en polo en niet te
vergeten het aloude vest zijn te
rug in beeld. Maar nu in een jong
beeld, dat een jonge generatie
kledingkopers aanspreekt die
zoekt naar komfortabele, soepe
le, informele kleren. Voorwaarde
is: kwaliteit. Het moet mooi zijn,
mooi blijven, klasse uitstralen.
Noem het 'nieuwe chic', door
jonge, zelfbewuste ontwerpers
neergezet voor zelfbewuste men
sen. Dat alles van zuiver wol.
Op iedere regel dienen twee woorden
van zes letters te worden ingevuld,
die eikaars anagram zijn. Dat wil
zeggen, dat de twee woorden op ie
dere regel steeds uit dezelfde letters
bestaan. Bij juiste invulling ontstaan
in de twee aangegeven kolommen de
namen van twee beroepen, die te
vens de uiteindelijke oplossing van
onze puzzel vormen.
1. tot op de grond afhangend man
telachtig kleed - offertafel;
2. chronologisch aantekenboek -
zich te voet bewegend;
3. doopsgezinde - fluiteend;
4. naaldvis - voor slijtage be
hoeden;
5. achtergedeelte van een schip -
eveneens;
6. de hand naar iets uitstrekken -
bezinning;
7. gebakken, verglaasde vloertegel -
iemand die een kisting helpt
maken;
8. wat aan as overblijft - bloemen;
9. plaatkieuwig weekdier - ruimte
lijk klinkend.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Vrijdag 12 december 1986
21
