"AFSCHEID OP AFSTAND"
Doeleman droeg praktische bouwstenen aan
DUIDELIJKHEID EN OPENHEID
"Per 1 januari 1987 zal de hui
dige voorzitter van de ZLM de
heer A.J.G. Doeleman zijn funk-
tie beëindigen. Een tienjarige pe
riode waarin veel is gepasseerd
wordt dan afgesloten; een perio
de ook waarin het goed was als
lid van de ZLM te kunnen ver
toeven onder de paraplu van een
goed geleide krachtige boeren-
organisatie. Het verheugt mij
zeer dat hiervan in een speciale
editie van het ZLM-blad van di
verse zijden aandacht wordt be
steed. Ik geef dan ook graag als
voorzitter van Gropatax, "meer
derheidsdochter van de ZLM",
om in vennootschapstermen te
spreken, mijn bijdrage aan die
uitgave.
Als opschrift heb ik gekozen voor
"Afscheid op afstand" en ik denk
dat dit enige verduidelijking be
hoeft. Zelf heb ik namelijk in de
bestuurlijke organen van de ZLM
van 1945 tot voorjaar 1974 op ver
schillende terreinen medeverant
woordelijkheid gedragen voor het
reilen ep zeilen, maar daarna was
dat als adviseur van het bestuur en
als voorzitter van Gropatax in veel
mindere mate het geval. Dat bete
kent dat een band met de heer Doe-
leman, de vijfde naoorlogse
voorzitter die ik heb meegemaakt,
natuurlijk veel minder intensief was
dan bijvoorbeeld met enkele van
zijn voorgangers, speciaal de heren
Geuze, Prins en Becu. Evenwel wa
ren de kontakten ook met Doele
man uitstekend.
Het was voor de huidige voorzitter
zeker geen gemakkelijk begin, im
mers hij was de opvolger van een
eminente voorganger, ir. David Lu-
teijn, die medio 1977 wegpromo
veerde naar het voorzitterschap van
het Koninklijk Nederlands Land
bouw Comité, de overkoepelende
organisatie van onze landbouw-
maatschappijen. Alle kringen had
den vertrouwen in de kapaciteiten
van de nieuwe voorzitter, maar hij
moest zich wel waarmaken. Welnu,
dat geschiedde. Snel en adequaat,
zoals na enige bestuursvergaderin
gen bleek. Ook de verhouding met
de diensten van de ZLM liep
gesmeerd. Zelf heb ik er verbaasd
van gestaan hoe deze akkerbouwer
van huis uit, zich in zeer korte tijd
zo goed inwerkte in de problema
tiek van veehouderij en tuinbouw,
die toch waarlijk niet gering was en
is. Zonder zich te verliezen in de
tails, had hij de hoofdlijnen snel on
der de knie. Hetzelfde gold ook voor
het zeer brede terrein van grond- en
W. Koster
pachtzaken, waarop ik vanuit mijn
funktie het meest kontakt met hem
had. Bijna ieder jaar bezocht hij de
algemene vergadering van Gropa
tax. Hij had de stukken bestudeerd
en wist waardevolle adviezen te ge
ven waarmee ons bestuur zijn voor
deel heeft gedaan. Niet
doemdenkend in de moeilijke perio
de die Gropatax eind zeventiger ja
ren en begin tachtiger jaren
doormaakte maar alert nieuwe ont
wikkelingen en mogelijkheden sti
pulerend. En met sukses. Bij het
einde van zijn regiment als voorzit
ter van de ZLM is er dan ook weer
een geestesdochter die uit het dal
is en de weg omhoog heeft ingesla
gen. Schrijver dezes verheugt dat
temeer omdat per 1 januari 1987
de nieuwe voorzitter van Gropatax
de heer A.J.G. Doeleman zal zijn!
Ik wens hem met deze nieuwe
funktie veel geluk en hoop, dat on
der zijn leiding in goede samenwer
king met de uitstekende
medewerkers, bestuur en sekreta-
riaat bij Gropatax, een goede voort
gaande en opgaande ontwikkeling
plaats zal hebben. In dit kader past
ongetwijfeld ook een felicitatie aan
de nieuwe voorzitter van de ZLM
die per 1 januari 1987 aan zal tre
den, de heer H.C. van der Maas. Hij
is voor niemand van ons een onbe
kende en heeft zijn sporen reeds in
ruime mate bij onze organisatie ver
diend. Moge hij zich waardig invoe
gen in de rij van zijn voorgangers.
Tenslotte: ieder mens heeft zijn ups
en downs. Ook de aftredende voor
zitter zal wel eens hebben gedacht
dat hij bepaalde dingen misschien
wat anders, wat beter zou kunnen
hebben gedaan. Welnu, laten hem
dan de woorden van onze
zeventiende-eeuwse dichter Cats
tot troost strekken:
"Indien gij werkt op het Land
of handelt in de Stad
Hoe wijs ook Uw beleid
Er hapert altijd wat".
Ad, het ga je goed!
W. Koster,
voorzitter Gropatax
Toen de heer A.J.G. Doeleman
voorzitter van de ZLM werd, dacht
ik: "Zo'n mooi bedrijf, daar moet je
al je levenslust, je energie toch op
kwijt kunnen en voldoende bevre
diging in kunnen vinden. Wat zoekt
zo'n man dan in het voorzitterschap
van een grote organisatie". Toen ik
dit eens aan hem vroeg zei-hij: "Ik
zie het voorzitterschap van de ZLM
als een uitdaging en ik meen dat ik
in deze funktie iets kan doen voor
de maatschappij en in het bijzonder
voor de agrarische bevolking,
zelfstandigen en werknemers. Met
de steun van mijn vrouw, mijn buur
man, waarmee wij een goede sa
menwerkingsvorm hebben
opgebouwd, en de werknemers kan
ik hetgeen jij bedoelt ook nog wel
kwijt in mijn landbouwbedrijf. Als
ik nu bij het voorzitterschap een
beetje kan rekenen op de steun van
leden, sekretariaat en medewerkers
dan ben ik er van overtuigd dat ook
het voorzitterschap zal brengen wat
ik er van verwacht".
Of deze verwachting bij Doeleman
uitgekomen is, weet ik niet maar ik
vermoed van wel. Dat hij wel eens
heeft moeten slikken en schikken
betreffende zaken die hij anders
had gewild weet ik zeker.
In het werkgebied van de ZLM ko
men veel verschillende bedrijfsty-
pen voor van zeer verschillende
omvang en grootte. Doeleman pro
beerde al die belangen mee te be
hartigen en vergat daarbij zeer
beslist het kleine bedrijf niet. Nee,
hij probeerde juist ook voor deze be
drijven de ontwikkeling te on
dersteunen en te stimuleren waar
dit nodig was. Was het een won
der dat hij zo streed om zoet water
te verkrijgen dat dienstbaar kan zijn
aan "de Landbouw". Hij voorzag
reeds in een vroeg stadium dat dit
nodig zou zijn om meer zelfstandi
gen in "de Landbouw" te houden.
Zij zouden dan hun bedrijf kunnen
intensiveren, om op een geringe op
pervlakte grond toch hun boterham
te kunnen verdienen. Want alleen
akkerbouwmatige teelten zouden
bedrijven van geringe omvang geen
bestaan opleveren voor de
toekomst.
Wanneer er regelingen werden ont
worpen ten dienste van de Land-
-
Ing. J. Markusse
bouw - en dat waren er vele, te veel
ook in zijn ogen - waarbij hij als
bestuurslid van het O.-en S.-fonds
zeer nauw betrokken was, droeg hij
praktische bouwstenen aan en nam
die van anderen mee naar de be
voegde instanties. Dit leidde er
vaak toe dat hierdoor de toepas
baarheid in de praktijk sterk verbe
terde. Doeleman was een voorzitter
die alles snel door had en hierdoor
soms wel eens de indruk wekte dat
hij moeilijk naar een ander kon
luisteren. Een ander kenmerk was
dat hij zei waar het op stond, soms
met een emotioneel tintje; hij draai
de beslist niet om de hete brei heen,
was duidelijk in zijn uitspraken en
zijn visie. Hij kon dit ook van een an
der aanvaarden. Hij zei dan: "Dat
houd je wakker".
Doeleman is een man die zich ten
zeerste inspande voor de driehoek
onderwijsonderzoek-voorlichting.
Nu de overheid zich steeds meer af
zijdig gaat houden van de voorlich
ting zoals we die jaren hebben
gekend, ziet hij vooral dat de tech
nische voorlichting op één lijn ge
bracht moet worden door een
bundeling en geen versnippering
van krachten.
Wij als sociaal ekonomische voor
lichting van de ZLM maar ook van
uit landelijk verband gezien, hebben
ervaren dat Doeleman voor deze
voorlichting een open oog en een
warm hart heeft. Hij onderkende en
onderkent nog steeds het belang
hiervan voor bedrijf en gezin nu en
in de toekomst. De steun, de be
langstelling en de bewogenheid die
hij had met ons en ons werk heeft
ons goed gedaan. Het is dan ook te
recht dat ik hier namens de mede
werkersisters) en de
oud-medewerkers(sters) uit de
grond van mijn hart kan zeggen:
"Bedankt, het was goed wat je
deed".
J. Markusse,
hoofd SEV
Duidelijkheid en openheid zijn in
deze tijd eigenschappen die een
mens sieren. Zeker wanneer ie
mand bestuurlijke belangen moet
behartigen op een nivo waar het
hier aan weieens ontbreekt.
Onze scheidende ZLM-voorzitter,
de heer A. Doeleman, is iemand
die beide eigenschappen in ruime
mate bezit en waarmaakt. Zelfs
ten aanzien van zijn afscheid liet
hij niemand in onzekerheid; hij
kondigde het tijdstip al jaren gele
den aan.
Tijdens zijn voorzitterschap van de
ZLM en de vele daaraan verbon
den andere funkties heeft hij (me
de) door duidelijkheid en openheid
respekt afgedwongen, zowel regi
onaal als landelijk. Ontwikkelingen
en situaties die niet te keren wa
ren gaf hij duidelijk aan de leden
door, maar daar waar gestuurd
kon worden was hij onvermoei
baar en volhardend in zijn strijd:
het behartigen van de belangen
van de land- en tuinbouw. Daarbij
werd hij natuurlijk frekwent ge-
konfronteerd met komplexe situa:
ties en tegenstrijdige belangen of
posities. Dergelijke situaties om
schreef hij regelmatig met één dui
delijk woord: 'spanningsveld'.
Vanuit Verzekeringen ZLM hadden
we op bestuurlijk nivo vele kontak
ten zonder enig spanningsveld. De
kontakten verliepen in goede har
monie tussen moeder ZLM en
dochter OVM. De opstelling van
de scheidende voorzitter ten op
zichte van de Verzekeringsinstel
lingen was bijzonder positief. Als
adviseur van ons bestuur wist hij
het juiste evenwicht te vinden tus
sen de gemeenschappelijke belan
gen en de autonomiteit van ons
gebeuren. Met grote interesse en
betrokkenheid gaf hij mede rich
ting aan ons beleid waarbij hij
dochter OVM de ruimte gaf om
zich zelfstandig te ontwikkelen.
L. W. v. Nieuwenhiivzen
Wij zijn dan ook bijzonder ver
heugd hem straks als mede
bestuurslid in ons bestuur te mo
gen verwelkomen. Vanuit zijn ach
tergrond en ervaring zal hij met de
eerder genoemde duidelijkheid en
openheid een bijdrage gaan leve
ren aan de verdere ontwikkelingen
van onze Onderlinge en haar goe
de relatie met de moeder
organisatie ZLM.
Een voorzitter die zo druk bezet is
als de heer Doeleman kan alleen
goed funktioneren wanneer hij
weet dat hij thuis kan rekenen op
ondersteuning en begrip. Een dik
wijls onderschatte taak voor een
gezin en in het bijzonder voor de
echtgenote.
Met inzet heeft mevrouw Doele
man, die ik graag de 'first lady'
van de ZLM wil noemen, haar man
altijd terzijde gestaan. Soms in de
anonimiteit, maar ook representa
tief als gastvrouw thuis of tijdens
gelegenheden of manifestaties
van de ZLM.
Geïnteresseerd en meelevend
besteedden zij beiden ook aan
dacht aan het persoonlijke wel en
wee van de mensen in de totale
ZLM -organisatie.
Met voldoening kunnen jullie te
rugzien op een periode waarin
gestreden is voor de belangen van
de ZLM-leden in een zeer breed
verband en waarbij de soms moei
lijke oogst is binnengehaald.
In het bijzonder wil ik, namens
bestuur, direktie en medewerkers
van Verzekeringen ZLM, mijn dank
uitspreken voor de vele prettige en
konstruktieve kontakten die wij
gehad hebben en naar ik hoop in
de toekomst nog zullen hebben.
L.W. van Nieuwenhuyzen
voorzitter Verzekeringen ZLM
6