Ad Doeleman laat een rechte vore achter!
Doeleman, bestuurder tussen
basi
s en to
•P
"1810: De scheepvaart was lam
gelegd en daarmee was een van de
steunpilaren van de ekonomie ver
dwenen. De verpaupering van de
steden nam hand over hand toe.
Het inwonertal van Middelburg
daalde tot 13000. Alleen de land
bouw kon zich handhaven en uit
breiden". En "Beziet men evenwel
de vorige eeuw (de 19e) uit de ge
zichtshoek van deze tijd, dan is het
leven met geen ander woord dan
"statisch" te onderschrijven. Dat
statische leven hield niet in, dat
men op bepaalde gebieden - bij
voorbeeld op dat van de landbouw
- inaktief en konservatief was. Toen
in 1893 de voorzitter van de
Zeeuwse landbouwmaatschappij
een overzicht gaf over het vijftigja
rig bestaan van deze instelling,
bleek wel hoeveel waardevolle ad
viezen en richtlijnen zij die halve
eeuw heeft verstrekt".
"Deze citaten zijn afkomstig uit het
boek "Kenterend getij", samen
gesteld door wijlen G.A. de Kok en
M.P. de Bruin en M.C. Verburg-
Zeeuwen die het weten kunnen.
Hieruit blijkt dus dat in een tijd van
malaise alleen de landbouw zich
staande hield. Maar op zichzelf is
dat nog niet zo bijzonder: landbouw
is en blijft voor de mens puur nood
zakelijk om in leven te blijven en is
dus eigenlijk van alle tijden. Maar er
valt nog iets anders uit het citaat af
te leiden: De Zeeuwse landbouw
organiseerde zich en was daardoor
in staat om gefundeerd over de toe
komst na te denken en te advise
ren. Nadenken over de toekomst en
adviezen uitbrengen, nog steeds is
dit één van de belangrijkste onder
delen van het takenpakket van de
ZLM. Maar ik hoefde lezers van de
ze special niet uit te leggen hoe uit
gestrekt en gevarieerd het
werkterrein van deze organisatie is.
Wie voorzitter is van de ZLM moet
wel een groot aantal eigenschap
pen in zich verenigen. Hij zal oog
moeten hebben voor vele belangen,
die tegengesteld kunnen zijn, ook
binnen de eigen "club". Hij zal een
brede maatschappijvisie moeten
Drs. R.C.E. Barbé
hebben. Immers, wie mee wil pra
ten over beleid - en dat heeft de
ZLM van oudsher gewild - zal oog
moeten hebben voor het feit dat er
buiten de landbouw over allerlei za
ken anders wordt gedacht. En wat
dat betreft is er in Zuidwest-
Nederland nogal wat te doen: de
ontwikkeling van de industrie- en
havengebieden, aanleg van wegen,
ontwikkeling Van de rekreatie, na
tuurbescherming, etc. etc.
A.J.G. Doeleman is er zéér bij be
trokken geweest. Hij neemt af
scheid in een periode die moeilijk als
"probleemloos" kan worden ge
kenschetst... Trouwens, welke pe
riode mag wel zo heten?
Sleutelen
Zeer veel spanningen worden opge
roepen door "Brussel" en "Den
Haag". Niettemin heeft de heer
Doeleman altijd goed in de gaten
gehad dat de provincie nogal wat
kon sleutelen aan de "randvoor
waarden", zoals dat tegenwoordig
heet: Zoetwatervoorziening, een
evenwichtige ruimtelijke ordening,
vijf of tien kampeerders bij de boer;
ik noem maar wat onderwerpen...
Hij mag het best als een persoon
lijk succes opvatten dat het "land-
bouwkontakt" in stand is gebleven^
terwijl de provincie in feite de ge
hele sociaal-ekonomische ad-
viesstruktuur in één geheel heeft
ondergebracht.
Maar landbouw, zo vond Doele
man, was belangrijk genoeg om een
speciaal kontakt met het provinci
aal bestuur te bestendigen. Dat
klopt ook wel, want in het sociaal-
ekonomisch beleidsplan van de pro
vincie wordt de landbouw be
schouwd als een
"hoofdaandachtsveld". Dit resul
teerde weer in de totstandkoming
van de provinciale landbouwnota.
Doeleman zag de betekenis van dit
soort stukken goed: zie ze niet als
op zichzelf staand, maar als een on
derdeel van een groter geheel. Dat
is een beminnelijke, maar tegelijker
tijd slimme redenering, want van
uit zo'n visie kun je steeds je
belangen op tafel blijven leggen...
en blijft men je beschouwen als een
sympathieke doordouwer!"
drs. R.C.E. Barbé
lid gedeputeerde staten
van Zeeland
'Als je zelf aan een moeilijke
baan moet beginnen bekruipt je
de neiging, en lijkt het taktisch
ook wel verstandig, om je voor
ganger een ekstra pluim op de
hoed te steken.
In het volle bewustzijn, dat een
dergelijke invalshoek zoveel
mogelijk vermeden dient te
worden, heb ik desondanks
toch behoefte om me in louter
positieve zin over onze schei
dende voorzitter uit te laten.
De 'plussen' liggen namelijk
voor het oprapen, en de 'min
nen' kunnen slechts met be
hulp van een sterke- (en
vergrotende-) lantaarn gevon
den worden.
Ad Doeleman, een noeste wer
ker. Voor de ZLM in de eerste
plaats, maar ook op zijn bedrijf,
voorzover de tijd dat nog
toeliet.
Na een dag of week van veel
vuldig vergaderen en ontelbare
telefoontjes zag en ziet hij er
niet tegenop om 's nachts of in
het weekend thuis in de schuur
een kapotte trekker te repare
ren of - zelfs - te reviseren.
Zijn leiding geven aan onze or
ganisatie, de afgelopen 10 ja
ren, wordt getypeerd door
steeds verder groeiende kapa-
citeiten. Kapaciteiten, die ge
stoeld zijn op een natuurlijk
overwicht, een uitstekende
kennis van (de zeer vele) zaken
en een tomeloze energie.
Een kenmerkend en belangrijk
aspekt daarbij is, dat immer het
belang van de totaliteit, dus de
ZLM en de Landbouw met de
grote L, centraal en voorop
heeft gestaan. Zelfs al ging dat
direkt of indirekt ten koste van
het eigen bedrijf.
H. C. van der Maas
Ad Doeleman, praktisch in
gesteld, spontaan en rechtuit.
Met eigen ideeën, snel denkend
en handelend. Dikwijls (ook in
vergaderingen) primair reage
rend, later pas de argumenten
invullend. Bijna altijd - zij het
soms achteraf - het gelijk te
recht aan zijn kant krijgend.
Maar ook: een grote waarde
toekennen aan overleg en per
soonlijke kontakten (en daar in
tensief gebruik van maken) be
horen tot de te vermelden ei
genschappen.
Gevoel en begrip voor 'plurifor
miteit', tenslotte zijn hoedanig
heden, die in dit kader zeker ge
noemd moeten worden: ver
schillen in levensbeschouwing,
verscheidenheid in sektoren,
Zeeland/Brabant, grote en klei
ne bedrijven, verleden en he
den. Doeleman heeft altijd, met
groot respekt voor ieders over
tuiging en mening, met sukses
gestreefd naar het terugbren
gen van verschillen en tegen
stellingen, op welk gebied dan
ook. Versterking van de een
heid in verscheidenheid was en
is zijn op persoonlijk idealisme
gestoelde doelstelling.
Een waar boerenvoorzitter gaat
weer terug naar de polder.
Ik meen te weten, dat hem dat
moeilijk valt. Moeilijk omdat hij
eigenlijk zijn ZLM-ploeg niet in
de steek wil laten op het mo
ment dat de grond zwaarder en
stugger wordt, en op het mo
ment dat langdurig slecht weer
voorspeld wordt.
Ad Doeleman heeft egaal en
goed aaneengeloten geploegd.
Hij laat een rechte vore achter.
Hij heeft z'n sporen in de slik
getrokken: blijvend gemar
keerd, goed herkenbaar en rich-
tingaangevend.
Ik zal trachten die sporen te
volgen.
Huib van der Maas
'De 15 jaar dat ik Ad Doeleman
van dichtbij in het verband van de
landbouworganisaties heb meege
maakt, overlapt een periode waar
in door alles heen de ontwikkeling
op de boerenbedrijven en binnen
de agrarische sector als geheel in
snel tempo voortschreed.
Een ontwikkeling die onze Neder
landse agrarische sektor niet al
leen tot één der modernste en
sterkste in de wereld heeft ge
maakt, maar die er ook voor heeft
gezorgd dat vandaag de dag zo'n
half miljoen mensen een veelal re
delijk goed belegde boterham bin
nen de agrarische produktiekolom
verdienen. Ad Doeleman heeft als
weinig andere boeren-voorzitters
midden in deze ontwikkeling
gestaan en er zijn bijdrage aan ge
leverd.
Vooral door zijn grote belangstel
ling voor en betrokkenheid bij de
bedrijfsontwikkeling, voorlichting,
onderwijs en onderzoek. Eerst bin
nen de ZLM-gelederen zelf, maar
nadat hij mij als ZLM-voorzitter op
volgde, ook op landelijk niveau.
Als nieuwkomer binnen KNLC en
Landbouwschap wist hij in korte
tijd het vertrouwen te winnen. Zo
wel als spreekbuis van de Zuid
Westelijke land- en tuinbouw als
via onder meer zijn voorzitter
schap van de Landelijke Raad voor
de Bedrijfsontwikkeling. Zijn
opstelling en inzet voor de mensen
op de bedrijven werd zeer zeker
ook binnen dé gelederen van het
Ministerie van Landbouw erg ge
waardeerd, heb ik vele malen er
varen. Overigens betekende zijn
betrokkenheid bij de bedrijfsont
wikkeling zeker niet dat hij de ten
dens naar grotere bedrijven maar
kritiekloos aanvaardde. Integen
deel. Ik heb de indruk dat hij in z'n
hart graag veel meer, kleinere, be
drijven een toekomst zou willen
ir. D. Luteijn
geven. De verhoudingen op zijn
Schouwen-Duiveland met de rela
tief vele kleinere bedrijven, speel
de daarbij zeker mee.
Als geen ander weet Ad ook hoe
lang de polsstok van zijn eigen mo
gelijkheden is. Daarbij zocht hij
voor die polsstok graag een stevi
ge bodem als ondergrond. Een re
den voor hem om zich bijvoorbeeld
niet binnen het moerasgebied van
de politiek te wagen.
Geen mooi weer spelen, maar za
kelijk en degelijk bezig zijn zonder
de mens bij dit alles uit het oog te
verliezen. En zeker ook niet van ei
gen emoties verstokèn als bijvoor
beeld iets door hem als onredelijk
werd ervaren.
Intussen heeft de ZLM zich de
laatste 10 jaar onder zijn leiding
goed en evenwichtig kunnen ont
wikkelen. Na een aantal zich vrij
snel opvolgende wisselingen van
voorzitters en secretarissen is dat
zeker van groot belang geweest.
Vooral ook waar de generatie van
na de oorlog aangetreden mede
werkers, die in feite toch de rugge-
graat van de organisatie vormen;
in deze periode voor vele nieuwe
gezichten plaats maakte. Als
bestuurder wist Ad zeer goed
wanneer hij als spreekbuis voor de
achterban diende op te treden,
maar ook wanneer hij als voortrek
ker een taak had. Persoonlijk over
zie ik met erg veel genoegen de
tijd die we hebben samengewerkt.
Weliswaar verschillend van karak
ter, bleek onze visie toch bijna
steeds in dezelfde richting te wij
zen. Hooguit schatten we het tem
po der ontwikkelingen wel eens
wat verschillend in.
Ik hoop dan ook dat de beëindiging
van het ZLM-voorzitterschap zal
betekenen dat andere belangenor
ganisaties kunnen blijven profite
ren van het bestuurlijk inzicht en
de ervaring van Ad Doeleman ge
durende nog vele, vele jaren.
ir. D. Luteijn
2
