Groepshuisvesting van zeugen
biedt perspektief mits...
Eiwit, papier en biogas
rechtstreeks uit lucerne
Landbouwschap wil regels
voor landbouwwerktuigen
veranderen
Prijsvergelijking
voedermiddelen
Veelbelovende proeven in Zweden
Wereldprimeur van
Tolsma op het gebied van
ventilatie
De ontwikkeling van systemen waar
mee zeugen met behulp van een
komputer kunnen worden herkend,
bieden de mogelijkheid gebruik te
maken van automatisch werkende
weerstations.
Op hun beurt maken deze ontwikke
lingen het mogelijk, zeugen in groe
pen te huisvesten en individueel te
voeren.
Op die manier zou men kunnen ko
men tot een totaal andere manier
van zeugen houden; een manier die
waarschijnlijk niet alleen gunstig is
voor de gezondheid, maar ook voor
het welzijn van deze dieren. Zover is
het echter nog niet. Er is nog veel
ontwikkeling nodig. Als deze lukt, is
er voor groepshuisvesting van zeu
gen een grote toekomst.
Afdeling voor drachtige zeugen
De ervaringen met groepshuisvesting
van zeugen in kombinatie met ge
automatiseerde voedering aan een
voerstation zijn nog maar beperkt.
Daarom is er onder andere ten aan
zien van de stal- c.q. hokinrichting
nog geen eensluidend advies te
geven.
Bij geautomatiseerde voedering is
het niet de bedoeling dat alle zeugen
tegelijk te eten krijgen. De dieren
dienen als het ware hun beurt af te
wachten. Hun 'rangorde' in de kop
pel speelt daarbij een grote rol. Zo
doende kan men in stallen met een
voerstation waarnemen dat wach
tende dieren eerder of ekstra voer
proberen te bemachtigen. Ander
zijds kan de rust in de stal verstoord
worden, doordat op de ligplaats ver
blijvende dieren als het ware aanvoe
len wanneer hun voertijd aanbreekt.
Zij staan dan op om naar het
voerstation te gaan. Daarbij moeten
ze zich echter 'een weg banen' door
slapende zeugen die vaak net gegeten
hebben. Dat veroorzaakt onrust.
Wachtruimte en ligplaats
Zeugen die voor het voerstation
moeten wachten, hebben de neiging
elkaar te verdringen. Beter zou zijn,
als wachten niet nodig was. Daarom
werkt het Wageningse Instituut voor
Mechanisatie Arbeid en Gebouwen
(IMAG) aan een systeem waarbij de
zeugen individueel worden opgeroe
pen. De bedoeling is de zeug een sig
naal te geven als ze naar het voersta
tion mag en kan gaan. Slechts dan is
er voor haar voer beschikbaar.
Denkbaar hierbij is zelfs om zeugen
te bestraffen die zich op een ander
moment bij het voerstation melden
dan is geprogrammeerd.
Zover is heet echter nog niet. Daar
om is er voor het voerstation een
wachtruimte nodig en moet dit ook
een onderdeel van een groepshok
voor zeugen zijn.
De wachtruimte moet zich logischer
wijs ook voor de ingang van het
voerstation bevinden. Deze dient
dus niet (een gedeelte) van de lig-
ruimte in beslag te nemen. Boven
dien moet de wachtruimte voldoen
de ruim zijn. Op sommige momen
ten kan namelijk wel de helft van
de zeugen voor het voerstation staan
te wachten.
Rechthoekig
Het feit dat de zeugen stuk voor stuk
na elkaar in het voerstation moeten
eten, brengt, zoals gezegd, met zich
mee dat het op de ligplaats een ko
men en gaan van zeugen is. Om ver
storing van rustende zeugen zoveel
mogelijk te voorkomen, moet de lig-
ruimte ondiep zijn.
Een afdeling voor groepshuisvesting
van zeugen zal dan ook rechthoekig
van vorm dienen te zijn. Het ligge-
deelte moet worden voorzien van
een dichte vloer. De wachtruimte zal
tqvens als mestruimte dienst doen en
wordt daarom voorzien van
roosters.
Bij grotere groepen zeugen zijn
meerdere voerstations nodig. De
wachtruimte wordt dan gevormd
door een groot deel van het rooster-
oppervlak. De twee hoeken van het
foosterdeel blijven dan beschikbaar
als mestruimte.
Perspektief
Voor groepshuisvesting van zeugen
moeten nog tal van oplossingen ge
vonden worden: onder andere om
bepaalde dieren 'op te kunnen roe
pen', om berige zeugen snel en doel
treffend te kunnen herkennen, om
dieren waar wat mee 'aan de hand is'
snel af te kunnen zonderen, enz.
Aan de ontwikkeling daarvan wordt
gewerkt. Zodra daarbij praktische
oplossingen worden gevonden biedt
groepshuisvesting van zeugen
perspektief.
R. de Koning,
P.V. Rosmalen
Het is nu mogelijk om hoogwaardige eiwitten te krijgen, meteen uit
het blad van de plant, zo schrijft Lars Höök in het Zweedse "Land".
En op de koop toe krijgt men vezels die bij de papierbereiding kun
nen worden gebruikt. Bovendien kan het plantensap gebruikt worden
bij de bereiding van biogas of alkohol. De man die achter dit projekt
staat, heet Rolf Carlsson. Hij is plantenfysioloog aan de universiteit
van Lund en heeft zich bijna tien jaren aan de "bladeiwitten" gewijd.
mogelijk is om de interessante stof
fen uit te extraheren, zegt Rolf Carls
son. Een voordeel van de methode is,
dat alles kan worden uitgevoerd op
het niveau van de boerderij.
Tot nu toe is de techniek nog niet vol
ledig beproefd. De proefopstelling die
nog wordt toegepast staat op het be-
De techniek zelf is heel eenvoudig,
zegt Carlsson. De oorspronkelijke
idee was om goedkope en volwaardi
ge eiwitten te bereiden voor de hon-
gerlanden. Nu heeft het werken met
bladeiwitten een nieuwe dimensie ge
kregen door het bestaan van over
schotten en de jacht op nieuwe
gewassen en methodes. Met deze me
thode toch kan men ingevoerde eiwit
ten vervangen en krijgt op de koop
toe korte vezels die geschikt zijn voor
de papierindustrie. Bovendien krijgt
men heel wat plantensap dat niet te
versmaden hoeveelheden biogas kan
opleveren. Alles bijeengenomen is dit
voor de Zweedse landbouw vandaag
een interessant alternatief.
Lucerne als grondstof
Als grondstof wordt Lucerne gebruikt
die meerjarig is en stikstof vastlegt.
Lucerne wordt twee of drie maal per
jaar geoogst. De groene massa wordt
geperst in een grote molen, waardoor
de vezels gescheiden worden van het
groene sap. Het sap wordt dan opge
pompt in tanks. Daarna worden er
melkzuurbakteriën toegevoegd. Als
deze groeien wordt het groene sap
zuur en de eiwitten zakken na enkele
dagen naar de bodem. Daarna wordt
het bovenliggende suikerrijke bruine
sap voorzichtig afgeschonken. Het ei
witmengsel dat op de bodem ligt doet
denken aan zure melk. Het bevat 10
tot 20 procent eiwit en kan gebruikt
worden als veevoer, wel of niet ge
mengd met granen.
Zuinig met energie
Een groot voordeel van het proces is
dat weinig energie nodig is. Het ge
rede groene produkt is door de toe
voeging van melkzuur houdbaar in
16
Als grondstof voorde verwerkingsmethode wordt het stikstof bindende en
meerjarige Lucerne gebruikt.
luchtdichte containers gedurende ten
minste anderhalf jaar. Bij het proces
krijgt men het zgn. bruine sap als bij-
produkt, dat overblijft nadat de eiwit
ten naar beneden zijn gezakt. Deze
zijn rijk aan "voedingsstoffen" en
kunnen voor bemesting worden ge
bruikt. Maar beter is het om ze te ge
bruiken als voedingsstof voor
methaangasbakteriën en de produk-
tie van biogas, zegt Rolf Carlsson,
omdat ze suikerrijk zijn kunnen ze
viermaal zoveel biogas bevatten dan
"vloeibare mest".
Medicijn
Een nog niet onderzocht gebied voor
de toepassing van bruin sap is het ge
bruik als grondstof voor de
chemische- en geneesmiddelenindu
strie. Het is niet uitgesloten dat het
drijf van Carl Piper op Högesta in de
provincie Skane. Deze bestaat uit een
"schroefmolen" met een kapaciteit
van tien ton groene massa per uur, en
kele pompen en containers voor het
bewaren van het groene sap. Het
funktioneert bevredigend maar we
willen het systeem op volledige schaal
beproeven. En we willen andere per
sen en molens proberen om meer ei
wit te winnen. Momenteel blijven veel
vezeldelen achter. Sedert vier weken
is er een proef met varkens op Trolle-
Ljungby. Ik heb op kleine schaal een
proef genomen met goed resultaat,
maar wij hebben een betere dokumen-
tatie nodig, zegt Rolf Carlsson. De
kwaliteit van het eiwit is goed en de
melkzuurbakteriën werken weldadig
in op het maagdarmkanaal van het
varken.
Ing. D. de Jong van het Consulent
schap voor de Rundveehouderij in
Friesland stelde begin november on
derstaande prijsvergelijking van
voedermiddelen samen. Hij merkt
naar aanleiding van de cijfers o.m.
op dat er bij snijmais veel kaf onder
het koren is. Snijmais met minder
dan 24% ds is ongeschikt voor
nieuwmelkte koeien. De prijsverge
lijking is op twee manieren weerge
geven: respectievelijk voor een situa
tie met voldoende en te weinig eiwit
in het rantsoen.
De voederwaardeprijzen van de
meest gangbare voedermiddelen zijn
weergegeven t.o.v. A-brok van
41,— per 100 kg incl. BTW. Dit
betekent bijvoorbeeld dat bij een
prijs van ƒ41,inclusief BTW
voor krachtvoer 38,50 excl.
BTW) perspulp bij te weinig eiwit in
het rantsoen 69,excl. BTW mag
kosten. Indien geen eiwitaanvulling
meer nodig is, zoals dit jaar vaak
voorkomt, mag perspulp 72,
kosten. Wanneer de marktprijs er
naast gezet wordt, blijkt in hoeverre
een voedermiddel wel of niet interes
sant geprijsd is.
Voederwaardeprijzen in guldens per
ton produkt.
Omschrijving
Standaard A-brok
Aard. Persvezelkuil
Aard. Vezelkuil Nat
Voederbietenkuill
Patatafvalkuil
Aardappelen Vers
Bietenperspulpkuil
Bietenpulpkuil Nat
Witlof getrokken
Bietepulp
Grasbrok
Standaard A-brok
Maisglutenvoer Kuil
Kokosschilfers
Bierbostelkuil
Maisglutenvoer
Kokosschroot
Eiwitrijk krachtvoer
Sojaschroot
Gerstestro
Tarwestro
Grasstro
Snijmaiskuil
Suikerl.-Bladkuil-kop
Graskuil Nat
Snijgerstkuil
Hooi
Graskuil
Voordroogkuil Gem.
Graskuil Droog
Spruitkoop kop steng
Gras Vers
a--
<u
C3 u
CS 73
C
b 8
410
73
46
60
78
93
72
42
77
406
327
410
186
470
85
433
384
380
442
185
156
203
112
34
71
50
266
131
131
197
72
64
.2?
c
410
67
43
57
73
88
69
41
74
390
333
410
187
478
91
449
406
427
519
171
145
190
106
34
71
49
267
132
132
200
74
66
De wettelijke voorschriften voor landbouwwerktuigen moeten wor
den veranderd. Het Wegenverkeersreglement is zo verouderd dat agra
riërs hiertegen en masse zondigen. Deze grief zal het Landbouwschap
kenbaar maken aan minister Braks van Landbouw nu het overleg met
het ministerie van Verkeer weinig heeft opgeleverd.
Het Wegenverkeersreglement bepaalt
de inrichting, belading en verlichting
van voertuigen. De maximale snelheid
bedraagt voor traktoren zestien kilo
meter per uur. Dit zou volgens het
Landbouwschap naar dertig kilome
ter kunnen, een snelheid die in de
praktijk gebruikelijk is.
Ook wil het Landbouwschap dat de
norm van de maximum wieldruk om
hoog gaat. Nu geldt een maximum
van 2400 kilo in onbelaste en 4000 ki
lo in belaste toestand. Gezien de ver
betering van de wegen sinds de jaren
vijftig zou het maximum, belast of
onbelast, 5000 kilo kunnen worden.
Transportmest
Het Landbouwschap zal verder de
Positieve proeven
In de gemeente Kristianstad, die het
projekt samen met het provinciaal
bestuur bekostigt, is men positief. De
voortbrenging van bladeiwit, biogas
en vezels afzonderlijk is niet lonend.
Maar samengenomen zijn de kalku-
laties positief, zegt de gemeentelijke
chef van de planning Kurt Eriksson.
Maar dan wordt vooropgesteld dat de
vezels voor de papierfabrikage een re
delijke prijs opbrengen. Hoe het ve-
zelbestanddeel benut zal kunnen
worden voor de papierindustrie, is
nog niet geheel duidelijk. Maar er is
een positieve proef genomen door de
"Vereniging tot bevordering van het
rendement van het landbouwbe
drijf". Voor het projekt heeft deze
vereniging Zw. Kr. 670.000
(ƒ220.000) gekregen.
De biogasproduktie zal in de herfst
worden beproefd door het "Land-
bouwtechnisch Instituut". Maar de
voorlopige proeven zijn veelbelovend.
En Carl Piper die de grond en gebou
wen beschikbaar stelt voor het projekt
twijfelt niet over de vooruitgang.
"Van alle nieuwe wegen die bespro
ken worden heb ik hierin het meeste
vertrouwen", zegt hij in het verslag
van Lars Höök.
P. Stallinga uit "Land" Lantbruk,
Stockholm
aandacht van minister Braks vragen
voor de verwachte problemen bij het
transport van mest. Het ministerie
van Verkeer wil door een wetswijzi
ging loonwerkers en mesthandelaars
verbieden om dierlijke mest te vervoe
ren tussen twee opslagplaatsen of tus
sen opslagplaats en
verwerkingsbedrijf. Dat zou moeten
worden overgelaten aan beroepsver
voerders die dit werk krijgen toebe
deeld als kompensatie voor het
afstaan van het transport van bedrijfs
afval aan de gemeentereiniging.
Het Landbouwschap wil dat de be
staande vrijstelling voor het vervoer
van dierlijke mest blijft bestaan. Als
dat niet kan, zou het laden en lossen
van mest als landbouwwerk bestem
peld kunnen worden. Loonwerkers en
mesthandelaren hebben dan het recht
om het vervoer dat hieruit voortvloeit
voor eigen rekening te nemen.
Tolsma Techniek te Emmeloord
stelt u één dezer dagen in de gelegen
heid kennis te maken met een we
reldprimeur op het gebied van de
ventilatie.
Bij de heer J.L. Paauwe is een kom-
putergestuurde bewaarplaats in be
drijf voor 1.500 ton plantuien, waar
bij ook gebruik wordt gemaakt van
verwarming. Dit gekoppeld aan een
mechanisch luikensysteem, zodat al
tijd een konstante temperatuur be
reikt kan worden.
Bij de heer J. Trip is de nieuwste
IBM proceskomputer gekoppeld aan
een Tolsma bewaar-komputer,
waardoor zowel boekhouding, teelt
begeleiding als besturing van ventila
toren voor 1.500 ton aardappelen
gerealiseerd kan worden.
De firma Tolsma houdt op donder
dag 11 en vrijdag 12 december open
dag bij de heer J.L. Paauwe, Do-
daarsweg 9, Zeewolde en Maatschap
Trip, Dodaarsweg 21, Zeewolde, en
nodigt u allen hiervoor uit.
Vrijdag 28 november 1986
