De maand december op het
zuidwestelijk akkerbouwbedrijf
December is alweer de laatste
maand van het jaar. Tijd voor
wat gas terugnemen tijdens de
feestdagen na een druk najaar,
waarin we terugblikken op het
afgelopen jaar. leder jaar weer is
het voor de akkerbouwer boei
end om te ervaren hoe de inzaai,
de groei en de oogst van de ge
wassen verloopt in afhankelijk
heid van het weer, zoals ook in
1986.
Na een lange vorstperiode tot begin
maart met alweer een elfstedentocht,
een zeer langzame dooi. Het zaaien
kwam moeilijk op gang en veel per
celen konden pas laat, eind april tot
begin mei, worden ingezaaid of ge
poot. De tarwe en het graszaad had
den veel van de winter geleden en
ontwikkelden zich in het voorjaar
erg traag. Daarna een droge zomer
met in juni erg warm weer, waar
door er doorwas in de aardappelen
optrad. De verwachtingen voor de
kg-opbrengsten waren niet zo hoog
gespannen, wat zich uitte in de note
ringen op de termijnmarkt voor
aardappelen. Na de regen van au
gustus is er nog een zodanige groei
geweest, dat ook bij aardappelen en
uien van gemiddeld goede op
brengsten gesproken kan worden.
De karwij, het koolzaad en de gra
nen gaven zeer goede opbrengsten.
Opvallend was dat de zomergerst top-
opbrengsten gaf tot ruim 8.000 kg,
die nooit eerder zijn gerealiseerd.
Ook de suikerbieten geven zeer goe
de opbrengsten, behalve op de
droogtegevóelige gronden met zwak
ke profielen. Alleen bij graszaad,
vlas en erwten werden geen toppers
behaald en het sterk uitgebreide are
aal veldbonen heeft duidelijk van de
droogte te lijden gehad. Veldbonen
zijn gevoelig voor vochttekort na de
bloei.
Door het droge najaar kon het
oogsten van aardappelen, uien, brui
ne bonen en suikerbieten onder idea
le omstandigheden plaatsvinden.
Voor de teunisbloem kwam de eerste
najaarsstorm net iets te vroeg, zodat
er bij dit nieuwe gewas sprake is van
verliezen.
De prijzen van de vrije produkten
bevinden zich als gevolg van de mee
vallende oogst nog op een te laag ni-
vo. De kwaliteit van de aardappelen
is ondanks de doorwas meegevallen,
al is er hier en daar wel sprake van
licht glas in de kleine maten. Bij de
zaaiuien doet de gevreesde koprot-
schimmel voor het tweede achtereen
volgende jaar in een aantal partijen
helaas weer van zich spreken. Waar
schijnlijk is de lange periode dit jaar
tussen strijken en rooidatum, ge
paard met vocht en hoge tempera
tuur, gunstig geweest voor infektie
met deze schimmel, terwijl het door
deze lange periode lang duurde
voordat de hals goed gesloten was.
Administratie
Orde op zaken bij de administratie is
een vereiste voor een goed inzicht in
het bedrijf. Hoe komt u anders te
weten wat de gewassen op uw bedrijf
kosten en wat ze opbrengen? Hoe
vaak denkt u niet: 'Hoe deed ik dat
de vorige keer en wat was het resul
taat?' Alleen met een nauwkeurige
administratie, voor velen niet het
meest plezierige werk, vindt u snel
een antwoord op deze vragen en
kunt u betere beslissingen nemen.
Automatisering in dezen staat in de
kinderschoenen en ondervindt reeds
bij een aantal akkerbouwers serieuze
belangstelling en enkelen zijn hier
reeds mee bezig.
Ook is de winter de tijd voor
gespreksgroepen, kursussen en ver
gaderingen. Deelname aan dit soort
zaken is beslist geen verloren tijd, u
kunt er uw voordeel mee doen. In
het zuidwesten vinden deze winter
weer bijeenkomsten plaats van de
aktie 'Rekenen voor beslissen', het
zij voor het eerste jaar en ook voor
het tweede jaar met het vervolgpro
gramma meer op het fiskale terrein.
Grondonderzoek naar de be
Een optimale bewaring is mogelijk door de ventilatoren te regelen met een
differentiaal-thermostaat en voldoende temperatuurvoelers
mestingstoestand vormt mede een
basis voor een goed bemestings-
beleid.
Het opstellen van een goed be
mestingsplan in samenhang met het
strooien van organische mest vol
gens het nieuwe advies is alleen goed
mogelijk wanneer u over recente cij
fers beschikt. Voor de kleigronden
streven wé naar het op peil houden
van een goede bemestingstoestand
voor fosfaat en kali, nl. PW-getal
van 25-45 en K-getal van 18-26.
De volgende uitgaven kunnen u bij
al deze zaken van dienst zijn en zijn
te bestellen door overmaking van het
vermelde bedrag op vermelde girore
kening:
- Bouwboek 20,giro 2249700
PAGV te Lelystad;
- Kwantitatieve Akkerbouw Infor
matie ƒ20,op giro 2249700
PAGV te Lelystad;
rassen dient u in het voorjaar twee
maal met CCC te behandelen en zijn
wat stevigheid betreft meer met
Okapi te vergelijken.
Een enkeling zal nog wintertarwe
willen zaaien deze maand. Volgens
de rassenlijst hebben de rassen Obe
lisk en Saiga een punt meer dan de
andere rassen wat de mogelijkheid
van laat zaaien betreft, alleen
Marksman is niet geschikt.
Bij een late zaai zijn de omstandig
heden vaak minder gunstig en ook
zijn wat meer planten nodig. U dient
uit te gaan van ongeveer 400 zaden
per m2, wat bij een duizendkorrelge-
wicht van 50 gram ongeveer 200 kg
zaaizaad per ha betekent en bij 55
gram 220 kg per ha.
Grondbewerking en zaaien in één
werkgang of breedwerpig zaaien
heeft nu duidelijk de voorkeur in
verband met zo weinig mogelijk spo-
voor de kwaliteit van het eind-
produkt.
Voorkom temperatuurschommelin
gen in de bewaarplaats. Ventileer
niet met buitenlucht die kouder is
dan 4°C. Stel daarom de minimum
of vorstthermostaat af op 4° en niet
op 0°. Hier en daar komt toch wat
glas en waterzakken voor in de klei
ne maten. Houdt de partij droog.
Bij te hoge of te lage buitentempera
turen zonodig intern ventileren.
Sluit de bewaarplaats na het ventile
ren goed af, dus de luiken sluiten.
De aardappelen zijn dit jaar erg
kiemlustig, een gevolg van de warme
en droge zomer. De tweede behande
ling met een kiemremmingsmiddel
kan dit jaar beter wat eerder dan
normaal worden toegediend. In ie
der geval altijd voordat de partij kie
ming vertoont, daar anders gevaar is
voor het optreden van inwendige
kieming. Wordt er afgeleverd, warm
de aardappelen dan op tot minstens
15°C. De opgewarmde lucht mag
echter niet warmer zijn dan 22°C.
Bij hogere temperatuur kunnen
zwarte harten ontstaan. Langzaam
opwarmen en enige luchtverversing
geven de beste resultaten.
Uien
Dit produkt dient eveneens regelma
tig gekontroleerd te worden. In een
aantal partijen wordt evenals vorig,
jaar koprot gekonstateerd. Dit
wordt toch wel een enorm probleem.
Het moeilijke bij deze ziekte is dat
de besmetting door de Botrytis Acla-
da schimmel plaatsvindt op het veld
en de ziekte zich pas na enige tijd
openbaart in de bewaarplaats.
Omtrent de oorzaak van het optre
den van deze ziekte valt weinig kon-
kreets te zeggen. Wel is het zo dat de
afrijping na de regen van augustus
dit jaar zeer traag is verlopen. Vorig
jaar was de afrijping eveneens zeer
traag en in dergelijke situaties met
vrije hoge temperaturen en vocht
duurt het erg lang voor de hals goed
gesloten is. De besmetting vanuit
tweedejaars plantuien en afvalhopen
kunnen het best behandeld worden
met glyfosaat.
Karwijzaad
Een stand van 35 planten/m2,
met een potlooddikte, is een ideale
uitgangssituatie om volgend jaar
voldoende doorgeschoten planten te
geven. Komen er'minder voor dan
hoeft dit nog geen mislukking te
zijn. Bekend is dat er toch wel 15-20
planten per m2 nodig zijn (potlood
dikte) voor een redelijk gewas.
In de winter als de karwij in rust is,
kan een bestrijding plaatsvinden te
gen duist, straatgras en muur, waar
bij 10-15 kg IPC (profam) of bijv. 7
ltr. Legurame vlb. 1.5 Itr. chloor
IPC gebruikt kunnen worden.
Kweekbestrijding
Kweek langs de slootkanten - van
waaruit deze meestal het veld op
rukt - kan met TCA (korrels of
vloeibaar) behandeld worden en dan
liefst over de eventueel voorbewerk
te ploegsneden.
Komen er volgend jaar bieten, dan
hebben we nog even speling, voor
andere gewassen is begin december
de hoogste tijd. Waar in 1987 zo
mergranen of mais geteeld zullen
worden, mag men na 1 december be
slist geen TCA meer gebruiken.
Grondbewerking over de vorst
Voor gewassen die éen fijn en on
diep zaaibed vragen (suikerbieten,
uien, vlas) ligt de op wintervoor ge
ploegde grond soms onvoldoende
vlak, zodat een korrigerende bewer
king nodig is. Zeker op zwaardere
gronden, waar het meestal moeilij
ker is om goed vlak te ploegen, is een
egaliserende bewerking aan te beve
len. Deze bewerking kan direkt na
het ploegen of wat later over de
vorst plaatsvinden. Omdat deze be
werking over de vorst lang niet ieder
jaar mogelijk is, verdient het bewer
ken direkt na het ploegen de
voorkeur.
Met bewerking over de vorst later in
De winter is de tijd voor gespreksgroepen, kursussen en vergaderingen
Bieten aan de hoop moeten bij vorst goed worden afgedekt
- Rassenlijst ƒ9,50, giro 1037754
Leiter-Nijpels BV te Maastricht;
- Handleiding 1987, Chemische
bestrijding ziekten, plagen en on
kruiden in landbouwgewassen
ƒ4,giro 1690875 CAD Gewasbe
scherming te Wageningen.
Bedrijfshygiëne
Breng restanten grond afkomstig
van het reinigen van machines, uit
de bewaarplaats en sorteergrond,
niet terug op de percelen. Dump het
ergens zo diep mogelijk op een
plaats waar vrijwel zeker geen ge
wassen geteeld worden.
Voorkom ook bij de laatste werk
zaamheden op het land het verslepen
van grond van perceel naar perceel.
Wintertarwe
De teelt van baktarwe is een veel
besproken onderwerp geweest dit
jaar.
De wat hogere prijs en het feit dat
een aantal nieuwe" rassen geschikt
voor de broodbereiding ook nog
goede opbrengsten geven, heeft er in
geresulteerd dat een groot areaal met
de nieuwe bakwaardige rassen is in
gezaaid.
Zelfs is een klein aantal percelen met
een specifiek buitenlands baktarwe-
ras gezaaid.
U moet er- wel op bedacht zijn dat
Obelisk en vooral Krftka slapper zijn
dan de u vertrouwde Arminda. Deze
ren op het land.
Als regel heeft het bij het zaaien van
wintertarwe in december weinig zin
meer om nog een bodemherbicide
toe te passen. De kans dat er nog
voor de winter duist kiemt is niet
groot. Daarnaast zijn er in het voor
jaar goede middelen beschikbaar. Er
moet dan wel van worden uitgegaan
dat geen groenbemester meer ge
zaaid kan worden. Overigens is dit
ook riskant bij een bespuiting in de
cember met Tribunil of Dicuran. De
tarwe die reeds het tweebladstadium
heeft bereikt kan tot eind december
tegen een breed assortiment onkrui
den (zoals duist, kleefkruid, kamille,
muur, dovenetel en ereprijs) gespo
ten worden met Bifenex N. Ook me-
thabenzthiazuron (Tribunil enz.) en
isoproturon (Arelon enz.) kunnen
nog ingezet worden. De werking
hiervan is minder breed: zo wordt
duist wel maar kleefkruid niet
bestreden.
Aardappelen
Tijdens de bewaarperiode is het
noodzakelijk om de temperatuur in
de bewaarplaats te kontroleren.
Gewenste produkttemperatuur bij
langere bewaring (langer dan 3
maanden):
•- tafelaardappelen 4 a 5°C;
- chips 7 a iÓ°C;
- pommes frites 5 a 6°C.
Deze temperaturen zijn belangrijk
kan eveneens een rol van betekenis
spelen. Het is absoluut noodzakelijk
de uien goed droog te houden door
ekstra te ventilere'n. Partijen met een
besmetting van enige omvang zijn
niet geschikt voor lange bewaring.
Let vooral op of er geen broei op
treedt. Streef raar een bewaartem-
peratuur van 0-2°C. Ventileer niet
met buitenlucht die warmer is dan
het produkt, omdat er dan kondens
op de uien komt. Blijft de buiten
temperatuur gedurende een wat lan
gere periode hoger dan de bewaar-
temperatuur, ga dan over op intern
ventileren. Om te voorkomen dat de
uien bij de aflevering nat worden,
moeten koud bewaarde uien eerst op
een hogere temperatuur gebracht
worden.
Suikerbieten
Bieten die aan de hoop liggen moe
ten bij vorst goed worden afgedekt.
De zijkanten lopen ekstra risiko. Be
vroren bieten zijn voor de fabriek
waardeloos en kunnen u grote scha
de berokkenen. Vergeet echter niet
om na de vor.stperiode de bedekking
te verwijderen. De temperatuur
loopt in de hoop anders te veel op,
wat ekstra suikerverlies geeft'.
Graszaad
Een pollenbehandeling van onge
wenste grassoorten kan nu reeds
plaatsvinden. Plekken kweekgras
het voorjaar moet men zeer voor
zichtig zijn (struktuurschade en een
te los zaaibed kunnen dan het gevolg
zijn).
Op lichtere en slempgevoelige gron
den kan deze bewerking beter ach
terwege blijven, omdat dichtslaan
van de grond moet worden voorko
men en deze grond van nature toch
al beter ploegt, zodat egalisatie min
der noodzakelijk is.
Drainage en slootonderhoud
Een teruglopende werking van de
drainage komt pas aan het licht als
de schade al groot is. Het minste wat
u kunt doen is de eindbuizen jaar
lijks kontroleren op ligging, vervui
ling en dergelijke. Een wandeling
langs de slootkant -na een regènperi-
ode geeft dan al een inzicht in de
werking van het drainagesysteem.
Een veel beter inzicht in de ontwate
ringstoestand van het perceel ver
krijgt u door het plaatsen van grond
waterstandsbuizen.
Periodiek opnemen van de wa
terstand in deze buizen kost weinig
tijd, nauwelijks geld en geeft een
helder beeld over het funktioneren
van de drainage. Voor elke nieuwe
drainage geldt dat 1 jaar na aan
leg een kontrole- en onderhouds
beurt nodig is. Als de afvoer via de
drains onvoldoende is, kan
doorspuiten in vele gevallen verbete
ring geven. ing. A. Bakker
12
Vrijdag 28 november 1986
