De teelt van Pootaardappelen
in het Zuidwesten I
Gewasbescherming een recht, een voorrecht
De klasse
De oppervlakte
De rassen
korte wenken
akkerbouw
De toekomst van de
pootgoedteelt in het
Zuidwesten
Landbouwschap wil uniforme regeling
kwekersrecht binnen de EG
Recht
Voorrecht
Tenslotte
AARDAPPELSELEKTIE
KURSUS
In de afgelopen jaren is door de
3 Konsulentschappen voor de
Akker- en Tuinbouw in het Zuid
westen in de hoofdakties aandacht
besteed aan de teelt van aardap
pelen en de "kleine gewassen". In
beide akties was relatief weinig
plaats voor de teelt van pootaard
appelen opgenomen.
In de komende maanden worden
daarom 6 artikelen geschreven ge
richt op de teelt van pootaardap
pelen in Zuidwest Nederland.
Hierin komen met name aan de
orde: plantaantallen, voorbehan
deling pootgoed, de bemesting, de
rhizoctoniabestrijding en het keu-
ringsbeleid van de NAK. In dit ar
tikel wordt een algemene schets
gegeven van de pootaardappelteelt
in het Zuidwesten.
men deze rassen ca. 87% voor hun re
kening. Het verloop in de jaren vanaf
1980 is in grafiek 1 weergegeven.
In Zuid-Holland zijn vooral van be
lang: Alpha, Desiree, Diamant en
Cardinal en in minder mate Bintje. In
Zeeland zijn dit Bintje en Alpha en
in West-Brabant Bintje en Spunta.
In het Zuidwesten wordt voorname
lijk voor de klasse A geteeld. In ta
bel 2 staat voor de 6 eerder genoemde
rassen het aandeel van klasse A van
het totaal weergegeven.
Tabel 2 Aandeel klasse A van de to
tale oppervlakte voor 6 rassen
(Bron: NAK)
klasse A
Ras van het totaal
Vanaf 1975 tot en met 1982 schom
melde het areaal tussen de 2.500 en
3.000 ha. Na 1983 is het areaal vrij
sterk toegenomen tot ruim 4.000 ha
in 1986. Zie ook tabel 1.
De oppervlakte is vooral toegenomen
in de gebieden Zuid-Holland en Zee
land en in veel mindere mate in West-
Brabant. De totale oppervlakte aard
appelen in het Zuidwesten was in 1986
ca. 36.000 ha. Van de totale opper
vlakte aardappelen is dus 11% poot-
aardappelen. De totale oppervlakte
pootaardappelen in Nederland in
1986 was ca. 34.300 ha. Verhoudings
gewijs is het aandeel in het Zuid
westen dus nog gering, maar dit
wordt steeds belangrijker.
In het Zuidwesten wordt een groot
aantal rassen geteeld. In 1986 in to
taal 49 verschillende rassen. Naar op
pervlakte gemeten zijn er slechts 6
rassen met een beteelde oppervlakte
groter dan 100 ha. Het ras Bintje
neemt het grootst aandeel in beslag.
Verder zijn Alpha, Desiree, Diamant,
Cardinal en Spunta van belang.
Van de totale oppervlakte in 1986 na-
Kiemlustigheid bij aardappelen le
vert dit jaar problemen op. Vaak is
de eerste keer gassen vervroegd en in
verhoogde dosering toegepast. Ver
de tweede keer gassen uit in de eerste
helft van december om de kieming
volledig te stoppen. Hiervoor kan
een normale dosering van 20 ml per
ton worden aangehouden. Kwaliteit
wordt steeds belangrijker. Dit blijkt
o.a. uit het gegeven dat van oogst
1986 reeds 2,6 miljoen ton aardap
pelen is aangemeld voor de kwali
teitsregeling aardappelen. Om een
goede kwaliteit te kunnen leveren
zult u in elk geval de temperatuur
van uw produkt goed en betrouw
baar moeten kunnen meten.
Aardappelen als grondstof voor fri
tes en vooral chips dienen zo weinig
mogelijk reducerende suikers te be
vatten. Deze veroorzaken nl. ver
kleuring en smaakafwijking aan het
eindprodukt. Bij doorwas en onrijp
rooien komen er meer suikers voor.
Bewaar derhalve niet kouder dan 6°
voor frites of 8° C voor chips. Onge
merkt wordt toch vaak te koud be
waard. Meestal wordt enkel bovenin
het produkt gemeten, terwijl daar de
temperatuur juist het hoogste is. On
derin het produkt en langs de kant
schuilt immers het koude gevaar.
Plaats daar ook een, of meerdere be
trouwbare produkt-voelers. De vor
ming van reducerende suikers in
aardappelen verloopt geleidelijk en
bereikt meestal pas in januari/fe
bruari kritieke waarden. Om proble
men hiermee te vermijden verdient
het aanbeveling, om onrijp geoogste
partijen zo mogelijk vóór januari af
te zetten. Onrijpe partijen hebben
een laag onderwatergerwicht.
Vrijdag 28 november 1986
Bintje
Alpha
Desiree
Diamant
Cardinal
Spunta
87
98
95
100
97
97
De in tabel 2 genoemde cijfers zijn
ontleend aan het overzicht van de lijst
van te velde goedgekeurde pootaard
appelen van het keuringsgebied
Rivieren-Delta Nederland. Dit keu
ringsgebied is groter dan het Zuid
westen, maar gezien het grote aandeel
van de oppervlakte pootaardappelen
in het Zuidwesten binnen dit keu
ringsgebied is aangenomen dat deze
cijfers voor het Zuidwesten niet af
wijken.
Of een bepaalde teelt in Nederland
aantrekkelijk is, hangt zeer vaak af
van de exportmogelijkheden. Vergro
ting van de export in de komende ja
ren lijkt moeilijk te realiseren.
Afname van het areaal aardappelen
in met name de EEG, de slechte
koopkrachtpositie van de derde we
reld en een grotere konkurrentie van
andere landen bepalen deze verwach
tingen.
Vergroting van de oppervlakte in Ne
derland lijkt dan ook niet mogelijk,
waardoor een eventuele uitbreiding
van het areaal in het Zuidwesten ten
koste gaat van andere gebieden.
De grotere kans op door luizen over
gebrachte virusziekten is een nadeel.
Hier staan echter wel pluspunten te
genover, n.l. de verhoudingsgewijs la
ge druk van andere ziekten en de
lange groeiperiode, waardoor een ho-
Grafiek 1. Verloop van de 6 rassen pootaardappelen in Z.W. Nederland.
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Oppervlakte
gekeurde poot
aardappelen
in ha
II
III
IV
V
VI
Bintje
Alpha
Desiree
Cardinal
Diamant
Spunta
-85 -86
Seizoenen
Tabel 1 Oppervlakte goedgekeurde pootaardappelen totaal en per gebied in
het Zuidwesten (Bron: CBS en NAK)
Het Landbouwschap is voor de tot
standkoming van een uniforme rege
ling binnen de Europese
Gemeenschap voor het kwekersrecht.
Een dergelijke regeling moet geba
seerd zijn op reeds bestaande natio
nale kwekersrechten. Dit heeft het
Landbouwschap aan minister Braks
van Landbouw en Visserij geschre
ven. Een eigen afzonderlijk EG-
kwekersrecht wijst het Landbouw
schap van de hand.
Bij een eventuele regeling in EG-
verband zou de Europese Commissie
de afspraken die binnen de Union In
ternationale pour la Protection des
Obtentions Vegetales (UPOV) zijn ge
maakt als uitgangspunt moeten ne
men. De UPOV is de internationale
unie voor de bescherming van plant
aardige voortbrengselen. Alleen over
heden kunnen lid worden van de unie.
Het Landbouwschap is van mening
dat het UPOV-verdrag voor de hele
gemeenschap bindend moet zijn. Het
aanvragen van het kwekersrecht zou
in de toekomst alleen in het land van
vestiging van het kweekbedrijf plaats
vinden. Bij het onderzoek vooraf
gaand aan het kwekersrecht zou dan
volstaan kunnen worden met een on
derzoek in enkele landen van de EG.
Hierbij is het dan tevens mogelijk om
rekening te houden met de klimato
logische verschillen tussen de landen
onderling. Ook zou het volgens het
Landbouwschap mogelijk moeten
zijn dat een toekenning van het kwe
kersrecht in een lidstaat van de ge
meenschap dan ook geldt zonder
beperkingen in de andere lidstaten.
Jaar
Zuid-Holland
Zeeland
West-Brabant
Totaal
1970
673
756
764
2193
1975
660
953
729
2342
1980
1075
991
725
2791
1982
1243
1050
698
2991
1983
1321
1076
744
3141
1984
1383
1295
678
3357
1985
1528
1250
795
3573
1986
1596
1560
907
4063
gere kg-opbrengst per ha kan worden
gerealiseerd. Gezien het voorgaande
lijken de mogelijkheden vooral te lig
gen in het gecertificeerd pootgoed en
de monopolierassen. Telen van poot
aardappelen van een hoge klasse is
in verband met de virusdruk
risiko-vol.
Opname van pootaardappelen brengt
echter enkele problemen met zich
mee, n.l. de moeilijkheidsgraad van
de teelttechniek (b.v. selektie en be
mesting) en de opslag (i.v.m. kiem-
remmingsmiddelen).
Een eventuele opname van pootaard
appelen in het bouwplan dienst dan
ook een zeer goed doordachte stap te
zijn.
Namens de konsulentschappen
voor de akker- en tuinbouw
in het Zuidwesten,
J.A.M. Withagen
Sandoz; een verschrikkelijke ramp! Daar zal iedereen het mee eens
zijn. Bijna dagelijks gebeuren er rampen. Grote en kleine, maar er
wordt hier direkt weer doorgetrokken naar het gebruik van gewasbe
schermingsmiddelen en bestrijdingsmiddelen in land- en tuinbouw.
50% van alle middelen worden overigens buiten de land- en tuinbouw
gebruikt. Het geb/uik ervan is voor de gehele land- en tuinbouw een
verworven recht en voor de hele mensheid is het een voorrecht. Daar
door heeft nog een groot deel van de wereldbevolking genoeg te eten.
Ik word er vaak verdrietig van wan
neer iemand weer eens een uithaal
doet naar land- en tuinbouw, naar het
gebruik van gewasbeschermingsmid
delen in de land- en tuinbouw. Het is
in Nederland verboden om chemische
middelen te gebruiken, tenzij die mid
delen door de Nederlandse overheid
officieel zijn toegelaten. Er is een spe
ciaal overheidsorgaan, de C.T.B.
Commissie Toelating Bestrij
dingsmiddelen), die dat namens de
overheid onderzoekt en regelt. In die
commissie zitten nu eens geen boeren
of tuinders, ook geen fabrikanten en
ook geen handelaren. Neen, er is geen
direkte inspraak vanuit het bedrijfsle
ven. De commissie bestaat uit zeer
deskundige, objektieve ambtenaren
van een hoog kaliber! De commissie
leden komen uit de disciplines van
volksgezondheid, milieu en landbouw
en de middelen die wij in land- en
tuinbouw gebruiken, zijn allemaal
zwaar beproefd, langdurig, meerja
rig, tegen zeer hoge kosten. De mid
delen zijn getoetst op
landbouwkundige waarde en tegen
bepaalde ziekten. Als de middelen
toegelaten worden, moeten ze natuur
lijk een goed en deugdelijk effekt heb
ben. Maar de middelen zijn ook'getest
op mogelijk achterblijven van residu
in de plant en in de grond. Residuen
die schadelijke gevolgen kunnen heb
ben voor mens en dier of voor het mi
lieu. En niet na eenmalig gebruik,
neen, ook na meerjarig gebruik. Ook
wordt nadrukkelijk de dosering in
acht genomen. Op elke verpakking
staat een officieel toelatingsnummer;
op elke verpakking staat een duide
lijke gebruiksaanwijzing; er wordt
geattendeerd op allerlei voorzorgs
maatregelen. Kortom, als een middel
eenmaal is toegelaten, dan is het ge
bruik voor boer en tuinder wettelijk
geregeld. Dan is het gebruik een recht
geworden. We mogen blij zijn dat we
in een rechtsstaat wonen waar dat
kan. En iedereen kan blij en gerust
gesteld zijn dat er zo goed op allerlei
zaken wordt gepast en in een wette
lijk kader is geplaatst. En als blijkt
dat er toch zaken aan het licht komen
waar niet op gerekend was die scha
delijk zijn, neveneffekten hebben,
dan is daarover te praten. Dan zoe
ken we gezamenlijk naar goede oplos
singen: gebruiksbeperkingen,
aanvullende voorschriften. Maar het
is voor een boer of tuinder verdrietig
om steeds maar in een kwaad daglicht
te worden gesteld. Je lijkt wel een mis
dadiger! Je zou soms het gevoel krij
gen dat je er één wordt. Maar nogeens
duidelijk; het is voor boeren en tuin
ders een recht om middelen te gebrui
ken, onder stringente bepalingen,
tegen onkruiden en tegen allerlei ziek
ten en kwalen. Een recht bij de wet,
door de Nederlandse overheid ge
regeld.
In wereldverband bedoeld mag het
van de mensheid een voorrecht wor
den genoemd dat er gewasbescher
mingsmiddelen zijn. Binnen de
kortste keren zouden er hongersnoden
ontstaan, zonder het gebruik van ge
wasbeschermingsmiddelen en bestrij
dingsmiddelen. Het mag een
voorrecht worden genoemd, dat er
nog zoveel mensen op de wereld ge
noeg te eten krijgen. Wat een luxe om
zo'n grote keuze te hebben bij ons
"dagelijks brood". Wat een weelde,
wat een voorrecht! We zijn het beu
om voortdurend de kop van jut te
zijn. Natuurlijk is het jammer dat er
af en toe iets mis gaat, maar daar zijn
we mensen voor. Ik praat niets goed,
maar wie werkt maakt fouten. Dat is
zo op alle terreinen.
Met zijn allen zullen we rechtop moe
ten zitten, waar dan ook maar: om
ongelukken te voorkomen.
Jammer dat er voortdurend die dia
loog is over het gebruik van gewas
beschermingsmiddelen. Men moet
eens kijken hoe de export van land
en tuinbouwprodukten er uitziet. Een
export van ƒ40 a ƒ50 miljard! Alle
maal kwaliteitsprodukten. Eén vlieg
je, één larfje, één verkeerd blaadje en
het is mis. Wij zullen het uiterste
doen, wij moéten het uiterste doen
om binnen opgelegde regels te blijven;
binnen de toegestane regels! We zul
len binnen de spelregels ons recht
moeten gebruiken om voldoende
voedsel voort te brengen van goede
kwaliteit! Dat is een voorrecht!
A. Vermeer
De Stichting Keuringsdienst
Rivieren-Delta-Nederland van de
N.A.K. te Goes organiseert dit jaar
weer een aardappelselektie-kursus.
Deze kursus omvat 12 lessen (24
a 30 uur) theorie in de periode
januari-maart en enkele praktische
lessen in de periode juni-juli. Aan de
orde komen o.a. ziekten, selektie,
keuring, teelt en bewaring van poot
aardappelen. Voor deelname aan
deze kursus moet men minimaal een
lagere agrarische school hebben ge
volgd en over enige selektie-ervaring
beschikken. Mogelijke
kursusplaatsen zijn Goes en Bem-
mel. De kosten voor deze kursus be
dragen 50,00.
De aanmelding dient plaats te vin
den voor 15 december a.s. bij: Keu
ringsdienst Rivieren-Delta-
Nederland, Postbus 122, 4460 AC
GOES. Telefoonnr. 01100 -14710.
11
