Aftredend voorzitter Gropatax W. Koster: 'Op
platteland is meer begrip en samenwerking
tussen belanghebbende partijen gewenst'
ontwikkelen
Nieuwe Stichting Agro-BTC wil gezamenlijk
ondernemen in de landbouw met kracht
Budgetramingen Vaste
Oeververbinding
Fazanten
Vrienden
Koöperatie
Gropatax
'Iedereen is een kind van zijn
tijd. Wil je goed funktioneren in
een bepaalde organisatie of vere
niging dan moet je dus weten
wanneer het moment gekomen is
om op te stappen'. Willem
Koster is een kordate man die er
in slaagt gelijktijdig vlot te pra
ten en toch zijn woorden bewust
en afgewogen te kiezen. Een zeer
ervaren bestuurder in hart en nie
ren die in talrijke funkties op
Zeeuws en landelijk nivo als
praktiserend boer steeds de prak
tijk open, eerlijk en direkt op de
bestuurstafel wist te brengen.
Wellicht de belangrijkste verkla
ring voor zijn gezag en respekt
die hij allerwege afdwingt. Een
gesprek met een Zeeuws-Vlaamse
akkerbouwer en bestuurder, een
belangen behartiger pur sang.
Aanleiding: het neerleggen van
zijn voorzitterschap bij het
Grond, Park en Taxatie Buro Gro
patax te Goes.
'Natuurbeheer, jacht en landbouw is
een drieluik. Ze kunnen goed samen
gaan, zeker wanneer alle partijen re
delijk denken en eikaars belangen
respekteren. Die samenwerking is
gewenst en moet in harmonie leiden
ten faveure van het hele platteland
en ze maakt bovendien een uitste
kende indruk naar de stedeling'. Dat
vindt Willem Koster (66) hartstoch
telijk jager, natuurliefhebber en
rustend akkerbouwer.
Geboren op een 90 ha groot akker
bouwbedrijf in het Zeeuws-Vlaamse
Boschkapelle (nu gemeente Axel) en
van 1942 tot 1970 aktief boer.
'Eigenlijk wilde ik als jongen rech
ten studeren, dat trok me meer'. Na
de HBS en de (toen nog) Middelbare
Landbouwschool voor grote akker
bouwers (keuze uit: Groningen en
Chamblaux). Het werd Groningen,
wat achteraf jammer was, want in
Chamblaux zou ik goed frans ge
leerd hebben, kwam van verder stu
deren, vanwege de oorlog evenwel
niets terecht. Hij werd boer. De jon
ge Willem Koster trok door zijn on
afhankelijk denken en zijn zelfbe
wust optreden in bestuurlijke krin
gen van de landbouw al snel de aan
dacht. Op 25-jarige leeftijd reeds
was hij lid van het Hoofdbestuur
van de ZLM. Zijn voorliefde voor
cijferen en het zetten van puntjes op
de i in juridische zaken deed hem be
landen in ZLM en KNLC-
kommissies voor werkgeversbelan-
gen en in kommissies voor Grond
en Pachtzaken. In het verlengde
De stuurgroep Westerschelde-
oeververbinding heeft de aannemer
scombinaties nv Tolbrug Exploitatie
Maatschappij in Krimpen aan den
IJssel en de Combinatie Westerschel-
de in Rotterdam gevraagd half de
cember budgetramingen te
presenteren voor de aanleg van een
vaste oeververbinding op de tracés
Terneuzen-Oost (Terneuzen-Elle-
woutsdijk-dijkpaal Zeeuwsch-
Vlaanderen 64) en Terneuzen-West
(westelijke buitenhaven/Braakman-
haven-Ellewoutsdijk).
daarvan werd hij later ook voorzit
ter van het Grond-, Pacht- en Taxa-
tieburo van de ZLM en de CBTB en
van de Grondkamer in Zeeland. In
die funkties, maar ook als boer ui
teraard, werd en wordt hij vaak ge-
konfronteerd met allerlei problemen
die zich in het landelijk gebied, het
landschap afspelen. Hij heeft zo zijn
ideeën over de verhouding natuur en
landbouw. 'Persoonlijk vind ik',
zegt hij, 'dat men in het verleden
vaak te ver is gegaan: elk stukje
laagland en elk overhoekje werd nog
in kuituur genomen. Iedere boom
moest om, elke sloot recht. Ook in
het kader van de ruilverkavelingen
werd toch vaak te weinig aan de aan
kleding van het landschap gedaan.
Het landschap is daardoor te eento
nig geworden en te veel vervlakt'.
Koster zelf laat het niet bij woorden:
zo heeft hij een aantal jaren geleden
op een slecht deel van een akker
bouwperceel bos aangeplant. 'Dat
stuk bracht niet veel op en het land
schap is er gevarieerder, aantrekke
lijker door geworden. Als boeren
moeten we ons realiseren dat we niet
alléén wonen op en gebruik maken
van het platteland. Als jager en na
tuurliefhebber ('dat kan heel goed
samengaan') laat hij ook altijd op
zijn jachtterrein wat meer» fazanten
lopen tegen de bebouwing van Axel:
'dat vinden de burgers mooi'.
Uit zijn vel springt hij bijkans als hij
in dit verband denkt aan de gang van
zaken rond de Spoorlijn Goes-
Borssele. 'De Stichting Behoud Na
tuur en Leefmilieu, een stichting die
zonder één cent subsidie funktio-
neert, komt met de gemeente Borsse-
le overeen om 40 ha grond aan te ko
pen. Wat gebeurt? Een adviesorgaan
van de provincie zegt: nee, niet
doen, want het betreft hier waarde
volle stukken natuurgebied en die
moeten naar officieel erkende maar,
let wel, zwaar gesubsidieerde, stich
tingen als Behoud Natuurmonumen
ten en Het Zeeuws Landschap.
Het moet de gemeenschap kennelijk
geld kosten, bitst hij veront
waardigd.
'Terugkijkend heb ik een druk maar
mooi en afwisselend leven gehad'.
Nog maar nauwelijks bestuurslid
van de ZLM werd hij in 1947 voor
zitter van de kommissie werkgevers-
belangen. 'We moesten de CAO's
afsluiten met de drie landarbeiders
bonden. De onderhandelingen wa
ren hard maar na afloop werd altijd
een borrel gedronken. De verhou
dingen waren niet zo scherp. Op een
gegeven moment dreigden we te goe
de vrienden te worden en dan is het
tijd om te gaan'.
Koster weet toch wel dat er een tijd
van komen' is, maar zeker ook van
gaan. Toen hij zijn bedrijf in 1970
onderbracht in een maatschap en
daarmee een punt zette achter zijn
aktieve periode als boer, trox hij in
1974 de konsekwenties en beëindig
de het lidmaatschap bij het Hoofd
bestuur van de ZLM. 'Ik was niet
meer direkt betrokken bij het boe
renwerk en dan is langer blijven niet
juist'.
Ook in de (koöperatieve) suikerwe
reld is Willem Koster een begrip. Be
gonnen als voorzitter van de Koöpe
ratieve Suikerfabriek in Sas van
Gent werd hij na de fusie tussen de
4 koöperatieve suikerfabrieken in
1971 ondervoorzitter van de ontsta
ne topkoöperatie: Suiker Unie te
Breda. Koster is een koöperator die
meent dat er ook plaats is voor de
zelfstandige handel en industrie.
'Maar vergeet niet, die koöperaties
zijn vaak uit nood geboren. Toen ze
er waren gingen plotseling de bieten-
prijzen omhoog. De partikuliere fa
W. Koster
brieken hebben er lering uit getrok
ken en stellen zich soepeler op. Maar
koöperaties kunnen we niet meer
missen!'
De suikerindustrie is volgens de oud
ondervoorzitter van de S.U. een
neergaande bedrijfstak. Diversifice-
ren wat de Suiker Unie doet is daar
om zijns inziens een goede zaak.
Zijn de leden het daarmee niet altijd
eens dan geeft de struktuur van de
Suiker Unie ruimte tot tegenspel.
'Ook in topkoöperaties wordt meer
naar het geluid van de leden gehoord
dan velen vermoeden. Wel is er het
probleem dat veel boeren niet meer
van het bedrijf kunnen omdat het
werk dat niet toe laat. Veel meer dan
vroeger staat men er nu alleen voor
en dat is een groot knelpunt, evenals
De Stichting zal volgens het op
gestelde plan in het komende jaar
beginnen met de uitvoering van het
projekt. Daarvoor is een bedrag van
ƒ2,5 miljoen nodig, waarvan reeds
ƒ1,5 miljoen aan bijdragen en toe
zeggingen is binnengekomen. Tot.
het bestuur van de Stichting zijn on
dermeer toegetreden: Dr. D. de
Zeeuw, Ir. D. Luteijn en Drs.
H.H.F. Wijffels.
Het doel van het Agro-BTC is het
vergroten van de slaagkans voor
nieuwe ondernemers en nieuwe tech
nologieën door het bieden van pro
fessionele huisvesting, operationele
en management ondersteuning door
de BTC organisatie.
Het centrum zal met een groot aan
tal vestigingen, gaan fungeren als
ontmoetingsplaats voor de overheid,
onderwijsinstellingen, het agrarische
bedrijfsleven en (met nadruk) star
tende ondernemers, die elkaar in
hun aktiviteiten ondersteunen.
Daarmee wordt de basis gelegd voor
een vruchtbare wisselwerking tussen
de wetenschappelijke kennis (Land
bouwuniversiteit en instituten) en
het bedrijfsleven.
Het Agro-BTC Wageningen zal op
termijn plaats bieden aan een veer
tigtal bedrijven, tesamen goed voor
zo'n 250 arbeidsplaatsen. De aktivi
teiten zullen worden gebundeld rond
een viertal thema's: agro-
informatika, biotechnologie, pro
cestechnologie en milieu- en energie
beheer.
Een eerste kern van aktiviteiten zal
liggen rond de agro-informatika om
te komen tot een Agro-Informatika
Centrum.
de afnemende invloed van de land
bouw in Den Haag en in Brussel.
Pientere jongens hebben we nodig
die zich in willen zetten voor onze
belangen. Dat blijkt nu ook wel weer
bij de suiker waar overschotten
dwingen tot een afgrendeling van de
teelt. 'Een weinig fraaie maatregel'.
En de handen vertwijfeld in de lucht
stekend, 'wat moet je anders? Wat
moeten we? Ik weet het niet. Het zal
wel uitdraaien op een soortTiatuur-
lijke sanering waarbij tevens be-
drij fsvergroting optreedt en het aantal
part-time boeren toeneemt. Er zal ook
meer worden samengwerkt.
Hoe hij precies in pachtzaken te
recht is gekomen indertijd, weet hij
niet meer. Toen de Grondkamer bij
de inwerkingtreding van de Pacht
wet in 1958 geen adviezen meer aan
partijen mochten geven viel. het oog
vrij snel op Koster om als voorzitter
leiding te geven aan een ZLM-
kommissie die de voorlichting en ad
visering over grond en pachtzaken
over nam. Men bleek in een grote
behoefte te voorzien en in 1961 werd
met de Brabantse Mij de Stichting
Gropatax opgericht. In 1968 werd
op initiatief van Koster het huidige
Gropatax opgericht, een koöperatie
met - helaas - maar twee leden: de
ZLM en de CBTB. 'Ik had ook
graag de NCB erbij willen hebben
maar dat is me nooit gelukt. Het
oprichten van de zelfstandige koöpe
ratie was een goede zaak. De advise-
Sinds enige tijd is aan de Boeslaan in
Wageningen een proefvestiging van
BTC operationeel, waarin naast
BTC Nederland ook Haskoning BV,
Hendrix International BV, Stork
Brabant BV en Unilever Vleesgroep
BV deelnemen.
Daar in zijn nu zes bedrijven gehuis
vest: De belangstelling om hier een
plaats te krijgen is groot; er bestaat
Computerkursus Vlissingen
(nog enkele plaatsen open)
Er is nog een laatste kans voor u om
deze winter nog een praktijkgerichte
computerkursus in Vlissingen te vol
gen. Zowel voor de akkerbouw als
voor de veehouderij zijn er program
ma's beschikbaar. Wat kunt u van de
kursus verwachten:
- korte kennismaking met de compu
ter en enkele belangrijke M.S.-DOS
commando's;
- werken met bedrijfsmatige pro
gramma's zoals Comak en Miconet;
- kennismaken met applikatiepro-
gramma's (halfaf programma's); Dit
zijn programma's waar naar eigen in
zicht vorm aan gegeven moet worden.
- werken met Viditel.
Speciale veehouderij programma's
- programma krachtvoer - melkkon-
trole - veevoeding;
- programmaoverzicht voectervoor-
ziening;
- stier advies programma;
- bedrijfsekonomisch programma
("het blauw boek");
- programma erfsituatie;
ring nam zulke vormen aan destijds
dat het niet meer verantwoord was
dat allemaal door de ZLM te laten
betalen. Hoewel Koster wel ervaring
had met pacht- en grondzaken vond
hijzelf dat een betere scholing ge
wenst was. 'Veel zelfstudie op meni
ge avond heeft ertoe geleid, zegt hij
lachend, dat ik de pachtwet nu bijna
uit mijn hoofd ken'.
Wat de pacht betreft verwacht hij
dat dit uitstekend financierings
instrument voor de landbouw nog
verder terugloopt. Het zou hem niet
verbazen als het pachtareaal over 10
jaar landelijk van nu 38% is gedaald
tot ca. 30%. Vooral na de wijziging
van de Pachtwet in 1984 waarbij de
eigenaar de pacht op kan zeggen
wanneer de zittende pachter 65 jaar
is en geen opvolger heeft, wordt
vaak aangegrepen om de winst 'te
pakken'. 'Soms wel begrijpelijk
maar erg jammer'. Overigens ge
looft hij niet dat onvrede met het
pachtprijsnivo een grote rol speelt
bij het beëindigen van de pacht. Het
rendement is voor de belegger niet
slecht, zeker niet op lange termijn en
de veiligheid van de belegging in
aanmerking nemende.
De aftredend voorzitter van Gropa
tax verwacht dat het huidige grote
verschil tussen de pachtprijs van de
grond en de vrije waarde in de toe
komst kleiner gaat worden. Ver
pachte grond zal voorzichtig iets stij
gen en vrije grond zal o.m. door de
huidige onzekere situatie in prijs da
len maar tot welk nivo is moeilijk te
voorspellen. In de eindsituatie denkt
Koster aan een verschil tussen beide
van ca. ƒ15.000,Een wettelijke
beheersing van de grondprijzen
spreekt hem niet aan. Die is er in het
verleden ook geweest en werkte toen
ook niet, of althans niet goed. 'De
ekonomie kun je niet dwingen', zo is
zijn vaste overtuiging.
J. Wierenga
een wachtlijst voor ruimte voor aan
wezige en nieuwe huurders.
In afwachting van de nieuwbouw zal
het Agro-BTC zich voorlopig vesti
gen in het aan te passen voormalige
VADA-komplex aan de Costerweg
te Wageningen.
Het Agro-BTC projekt wordt
gesteund vanuit brede lagen in het
agrarisch bedrijfsleven, organisa
ties, instellingen en overheid. In ver
volg op toezeggingen van het Minis
terie van landbouw visserij, de
Provincie Gelderland, de Gemeente
Wageningen en de Landbouwuni
versiteit zijn door het bedrijfsleven
reeds financiële bijdragen toegezegd
voor het startfonds.
- programma gebouwen.
Start van de kursus: zo spoedig mo
gelijk. Er is nog plaats op de dinsdag
ochtend of donderdagavond. Lengte
van de kursus: 40 uur; verdeeld over
13 bijeenkomsten. Kosten: ƒ250,—.
Aanmelden en informatie: P.O.O.C.
- Zeeland, Westsingel 58, 4461 DM
Goes, tel. 01100-37144.
Na aanmelding krijgt u een inschrijf
formulier toegestuurd.
Nog geen tuinbouwvakschool
in Eindhoven
Het duurt wat langer dan verwacht
voordat de tuinbouwvakschool in
oostelijk Brabant verhuist naar
Eindhoven. De school is op dit mo
ment gevestigd in Vught. B. en W.
van Eindhoven hebben nog geen de
finitieve beslissing genomen over de
huisvesting. Een probleem is dat het
opknappen van het schoolgebouw
enige tijd in beslag zal nemen. De
school wordt naar zuidoost-Brabant
verhuisd om meer leerlingen uit deze
streek te bereiken.
In Wageningen is door de Stichting Agro-BTC Wageningen het start
schot gegeven voor 'de nieuwe vorm van gezamenlijk ondernemen'
De huidige (proef-)opzet voor het Agro-BTC, waarin nu zes bedrij
ven zijn gehuisvest, zal aanzienlijk worden uitgebreid. Het zal (voor
lopig) worden gevestigd in het te verbouwen voormalige VADA-
komplex, in afwachting van de nieuwbouw, die wellicht in het plan
Wageningen-Noordwest zal plaatsvinden.
10
Vrijdag 28 november 1986
