Populaire bintje krijgt vroege konkurrent Marktordening aardappelen? Gigant nieuw ras voor zowel konsumptie- als pootgoedtelers Een gat Nieuwe techniek voor het aantonen van bakterieziekten Sukses van Agrico Export aardappelen redelijk Nederland kent sinds kort een nieu we aardappel, die in vakkringen al de bijnaam 'vroege Bintje' heeft ge kregen. Het gaat om Prior, een zeer vroeg te oogsten ras, dat vanaf eind juni een hoge opbrengst kan geven. Prior is de officiële naam van dit nieuwe ras. De Prior werd in de afgelopen jaren ontwikkeld op het 250 hektare grote veredelingsbedrijf te Ulrum (Noord- Groningen), onder leiding van de be kende kweker, ir. Ubbo Mansholt. Het eigenlijke kweekwerk werd ver richt door de heer A.M. Bakker, die daar reeds 40 jaar met het aardap- pelveredelingswerk is belast. In de veertig lange jaren kweekte Bakker in totaal acht nieuwe rassen, waar- van er tot nu toe vier op de Neder landse Rassenlijst werden geplaatst. Evenals de Bintje heeft de Prior een lange en mooie knolvorm, een prima smaak en bijzonder goede eigen schappen voor de bereiding van pa tat frites. Daarnaast kan de nieuwe aardappel een stootje hebben; meer dan de Bintje. In tegenstelling tot de Bintje is de Prior onvatbaar voor aardappelmoeheid en heeft slechts een zeer geringe vatbaarheid voor phytophthora, schurft en virus ziekten. Vrij produkt Buiten de fabrieksaardappel voor de zetmeelindustrie is de aardappel een vrij produkt binnen de Europese Ge meenschap. Dat wil zeggen dat er geen minimum prijzen zijn, geen richtprijzen, geen contingenterin- gen. De marktprijzen komen op de meest natuurlijke weg tot stand door vraag en aanbod. Mede hierdoor is hier en daar een enorme sanering ontstaan in de teelt. Vooral buiten Nederland is de teelt sterk afgeno men, omdat men niet tot een ekono- mische produktie kon komen. We moeten wel beseffen dat dit een kei harde zaak is. Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan: "Daar poduce- ren waar dat het beste kan!" Maar- het heeft de produktie wel gebracht op plaatseen waar die thuishoort. En het heeft er wèl toe geleid dat wij in Nederland zo sterk waren dat we op vele plaatsen om ons heen ande ren van de markt konden verdrin- Aardappeloogst 200.000 ton groter De oogst van konsumptie- en poot- aardappelen van dit jaar zijn 200.000 ton groter dan verwacht. De laatste voorlopige raming rekende nog op bruto 4.561.000 ton, maar de definitieve oogstraming van het Pro- duktschap voor Aardappelen komt nu op 4.752.000 ton. De netto-aardappeloogst wordt op 4.232.000ton geraamd, ruim 100.000 ton méér dan de voorlopige raming. Voor de kleigebieden luidt de defini tieve oogstraming nu 4.104.000 ton bruto, een kleine honderdduizend ton meer dan vorig jaar. Bij de klei- aardappels zit ook het verschil van bijna 200.000 ton tussen voorlopige en definitieve oogstraming. Bij de voorlopige oogstraming rekende men nog op een kleinere opbrengst dan vorig jaar. Zandgrond Op de zandgronden blijven de op brengsten lager dan vorig jaar. Het netto-gewicht komt met 558.000 ton ruim dertig duizend ton lager uit dan vorig jaar. De grootste voorsprong op de Bintje ontleent de nieuwe aardappel echter aan het feit, dat hij maar liefst acht weken eerder kan worden geoogst. Tussen de oude Bintjes en de nieuwe oogst zit een gat. Daardoor is men in gen. Zowel in kwaliteit als prijs kon den we gemiddeld een concurrentie positie opbouwen waardoor we onze toenemende Nederlandse overschot ten konden gaan betitelen met "regu liere exporten". Dat hebben we ge daan met onze pootaardappelen en met onze consumptieaardappelen. We zijn zelfs nog verder gegaan. Van meer dan éénderde deel zijn we produkten gaan maken; aardappel- produkten waardoor onze binnen landse consumptie niet verder terug liep, maar kon worden gestabili seerd. En bovendien kon onze aktie radius in de verkoop over de lands grenzen worden vergroot Wel hebben we onze vroege consump tieaardappelen goeddeels verspeeld. De teelt van vroege aardappelen moesten aan andere gebieden binnen de Gemeenschap worden overgela ten. Maar onze aardappelteelt in zijn totaliteit hebben we op een goed peil gebracht. Daar zijn overigens wel de nodige inspanningen voor verricht in de wijze van op de markt brengen. Allemaal mogelijk door gunstige produktie-omstandigheden in Ne derland en allemaal mogelijk door dat de aardappel een "vrij produkt" gebleven is. Nieuwe pogingen Mede veroorzaakt door grote pro blemen met andere produkten (melk, graan en suiker) neemt de be langstelling voor de aardappel bin nen de EEG weer toe. Anderen, die eerder afscheid van aardappelen hebben genomen, pro beren thans weer verloren gegaan terrein terug te winnen. Het begint dan wat onschuldig met een poging om voor vroege aardappelen een mo gelijkheid te openen bij lage prijzen hoeveelheden uit de markt te nemen ter ondersteuning van die markt. Be halve dan problemen als hoogte mi nimum prijs, financiering, onder scheid tussen vroege en late aardap pelen enz. enz. moet dat natuurlijk nooit gebeuren. Binnen de kortste keren worden dan de andere aardap pelen erbij betrokken. De ervaring bij andere produkten heeft ons dacht ik voldoende geleerd. Hoe meer er geregeld wordt, hoe groter de overschotten. Buiten de boter-, juli en augustus aangewezen op het bakken van aardappelsoorten, die in feite geen van alle voor dat doel ge schikt zijn. De invoering van de Prior maakt een eind aan dit probleem. Bij Mans- holts veredelingsbedrijf heeft men hoge verwachtingen van de nieuwe aardappel. De Prior is in de Rassenlijst toegela ten onder de rubriek 'geschikt voor binnenlandse konsumptie' (als tafe laardappel dus) en onder de rubriek 'geschikt voor het bereiden van fri tes'. Hetzelfde gebruiksdoel dus als de Bintje. graan-, en suikerbergen moeten we tot het uiterste proberen om "aar- dappelbergen" te voorkomen. Af en toe zijn ze er al, maar dankzij het "vrrije systeem" verdwijnen ze dan weer snel. Deze stelling verkondigen is wel eens een hard gelag: vooral wanneer de prijzen extreem laag zijn. Maar het was vorige week wel weer het standpunt van de werk groep aardappelen van de 3-CLO te zamen met de coöperaties. Zo maar houden.Toch een marktordening? Als Nederlander zijn we altijd wel voor een marktverordening voor aardappelen geweest, maar dan be perkt tot de volgende punten: 1vrij verkeer binnen de EEG. 2. afschaffing concurrentieeverval- sende maatregelen 3. gemeenschappelijke kwaliteits normen. 4. bescherming tegen marktversto rende importen uit de derde landen. Hoewel alle lidstaten het hierover eens zijn willen de meeste anderen, buiten Nederland, verder gaan en er een. vijfde punt aan toevoegen, n.l. vorming stabilisatie-fondsen, ge vormd door telers en overheid om daarmee aardappelen uit de markt te kunnen nemen. En dat willen wij niet in verband met bovengenoemde "bergen". Tenslotte Steeds weer nieuwe wolken komen er boven onze landbouw. Niet zo eenvoudig voor de bestuurders om een goed toekomstig beleid uit te stippelen. Want denk ook eens aan die kleine boer, aan die "primeur teler" daar in Zuid-Italië of Grie kenland. En dan zulke harde stand punten innemen? Toch zijn het daar de sociale proble men die niet verward mogen worden met economisch produceren van aardappelen binnen de Ge meenschap. A. Vermeer Nieuwe PAGV-verslagen rondom graszaadgewassen Het PAGV heeft onlangs drie versla gen rondom het graszaadonderzoek uitgebracht. Verslag nr. 54 behan delt 'de teelt van wintertarwe als dekvrucht voor veldbeemd- en rood- zwenkzaadgewassen'. Verslag nr. 55 geeft een overzicht van een serie proeven rondom 'de stikstofbe mesting van zaadteeltgewassen En gels raai, veldbeemd en roodzwenk'. Verslag nr. 56 beschrijft 'de invloed Reeds meerdere jaren heeft Gigant van C. Meijer BV te Kruiningen la ten zien een waardevol ras te zijn voor de Nederlandse aardappelteelt. Naar aanleiding hiervan heeft de kommissie voor de samenstelling van de rassenlijst besloten het ras te plaatsen op de Nederlandse rassen lijst 1987. Gigant is een middenlaat afrijpend ras met zowel op klei- als op zand grond een zeer hoge opbrengst. Het drogestofgehalte is middelmatig. De knollen zijn plat-rond-ovaal, vrij vlakogig en lichtgeelvlezig. Geeft een groot aantal knollen per plant welke grof kunnen groeien. Het ras is vrij weinig gevoelig voor stoot- blauw en rooibeschadiging. De re sistentie van Gigant tegen biotype A van aardappelmoeheid is een zeer waardevolle eigenschap. Het ras is onvatbaar voor A- en X-virus. De vatbaarheid voor Phytophthora in het loof is middelmatig en in de knol vrij gering. Al deze eigenschappen resulteren in een aardappel welke oogstzeker is. Ook onder droge omstandigheden zoals wij dit jaar gehad hebben weet Gigant tot een goede opbrengst te komen. Deze eigenschap maakt het ras uiter mate geschikt voor eksport van pootgoed. In 1986 zijn er 170 hekta- Op het Instituut voor Plantenziek- tenkundig Onderzoek (IPO) te Wa- geningen is op dit moment een nieu we methode in ontwikkeling voor het aantonen van de ziekten zwart- benigheid en stengelnatrot in poot- aardappelen. Het betreft de zoge naamde Immuno-isolatie. Deze techniek vertoont zekere overeen komsten met de nu bij de keurings diensten van de NAK in gebruik zijnde ELISA-methode voor zwart- benigheidsonderzoek Immuno-isolatie heeft een zeer groot voordeel boven ELISA. Met deze nieuwe techniek wordt namelijk de bakterie zelf in handen gekregen. Bij ELISA wordt - via een omweg - ilechts de aanwezigheid van bakte- riën,door middel van een kleurreak- tie aangetoond. De Immuno-isolatie techniek is nog in een eksperimenteel stadium Niet zonder trots meldt Agrico- dat op de Rassenlijst 1987 onder meer nieuw zijn opgenomen: de rassen Agria (kweker Kartoffelzucht Böhm in Lüneburg), Prior (kweker Mans- holt's Veredelingsbedrijf te Ulrum), Kardia en Karmico (kweker Karna te Valthermond). Voor de eerste twee heeft Agrico de algemene vertegen woordiging, voor de andere de verte genwoordiging buitenland. Agria geeft hoge opbrengsten en heeft uitstekende kwaliteiten als konsumptieaardappel en voor de verwerking tot frites, chips en puree en het is resistent tegen aardappel moeheid. Het biedt daardoor uitste kende perspektieven om naast het alom gewaardeerde ras Bintje een belangrijke plaats in te nemen in de produktie van konsumptieaardappe- len in Nederland en elders. Aldus Agrico, dat ook over de andere ras sen veel goeds weet te melden. van het maaien van de tarwestoppel op ondergezaaide veldbeemd- en roodzwenkzaadgewassen'. De ver slagen zijn verkrijgbaar door stor ting of overmaking van 10,per exemplaar op postrekening nr. 2249700 t.n.v. PAGV, postbus 430, 8200 AKI Lelystad, onder vermel ding van hetgeen verlangd wordt. De knollen van de Gigant zijn plat-rond-ovaal, vrij vlakogig en lichtgeelvlezig- re konsumptie- en 68 hektare poo taardappelen geteeld. De konsumptie-opbrengsten liggen in een vijf-jaar-gemiddelde ongeveer re konsumptie- en 68 hektare poot- aardappelen geteeld. De grote Giganten vinden hun weg naar de verwerkende industrie waar zij als grondstof dienen voor 'Backers'. Het pootgoed vindt, naast een afzet op de Nederlandse markt een afzet over de hele wereld. Het bedrijf C. Meyer b.v. krijgt door toelating op diverse rassenlijsten de mogelijkheid meerdere markten met Gigant ken nis te laten maken. Gigant werd in 1985 op de Spaanse en de Oost- Duitse rassenlijst op genomen. Per 1 januari 1987 komt Gigant op de" EG-lijst. "De export van aardappelen loopt onder de huidige omstandigheden redelijk, wat mogelijk is komt er uit", aldus ir. P. Hijma van het pro- duktschap voor aardappelen. Per 1 november was van oogst 1986 177.000 ton geëxporteerd terwijl dat er op hetzelfde moment in 1985 115.000 ton was. Overigens was 1985 een bijzonder slecht jaar wat de export betreft. De voorsprong met vorigjaar zit voor een niet onbelangrijk deel in de EG: er is meer geëxporteerd naar Portu gal, Spanje, België en het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast is een extra kantum naar Brazilië gegaan, en wel ca. 31.500 ton, een meevaller. Overi gens is deze export inmiddels opge houden. Bij een iets hoger prijsnivo dan vorig jaar zijn de vooruitzichten voor de export volgens Hijma iets rooskleuriger. Overigens moet er nog wel meer dan een miljoen ton over onze grenzen. Fresco - een vroeg A.M.-ras met perspektief voor de Nederlandse aardappelteelt Het aardappelras Fresco, gekweekt door Cebeco-Handelsraad, is in 1985 opgenomen in de Nederlandse Ras senlijst voor Landbouwgewassen. In de afgelopen twee seizoenen zijn de beproeving en de introduktie verder uitgebreid en is het ras op grotere schaal in teelt gebracht. De afzet heeft in verschillende richtingen plaatsge vonden. Via de kollekterende handel is Fresco zowel als konsumptie aardappel als naar de frites- en chips industrie afgezet. Fresco is een produktief, vroegrijp ras, dat bij vroeg rooien zeer hoge op brengsten geeft, zowel op klei- als op zandgronden. De ziekteresistentie is zeer goed te noemen. De vatbaarheid voor phy tophthora, virusziekten en schurft is gering, terwijl het ras resistentie be zit tegen biotype A van het aardap- pelcystenaaltje. Laatstgenoemde eigenschap wordt voor Nederland en de ons omringende landen steeds be langrijker. Op grond van de resultaten van de af gelopen jaren verwacht Cebeco- Handelsraad in het komende seizoen een flinke uitbreiding te kunnen ge ven aan de teelt van Fresco in Neder land. Een uitbreiding die dit AM-resistente ras verdient. Twee suksesvolle veredelaars, na 15 jaar 'monnikenwerk', Albertus Bakker (links) en ir. Ubbo Mansholt, bij een partij Prior die klaar staat om te wor den afgeleverd aan de frites-industrie Al zo'n 20 jaar discussiëren we in de E.E.G. over een marktordening voor aardappelen. Zo af en toe worden er hernieuwde pogingen in het werk gesteld om tot zo'n organisatievorm te komen. Ook nu weer wordt hard gewerkt om de aardappelmarkt te reguleren. Ditmaal zijn het vooral de vroege aardappels, die onder de loupe genomen worden. 6 Vrijdag 21 november 1986

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1986 | | pagina 6