Kijken - maar dan ook zien
A
Z
Z.
z
z
z
Puzzel
VIIO I! lie
VI'Oil w
krubri
u
U
ki
u
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
ij
15
r
16
17
18
19
20
n n
n
r
Laaf u zich een kool stoven?
onder redaktie van de Redaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant
Redaktieadres:
Mevr. P.J. de Rooy-Janse
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge
Er is veel te kijken, elke dag weer als we de tijd ervoor nemen. Heel boeiend kunnen de luchten zijn,
prachtige stapelwolken, schitterende donkere buien met gouden randen. Maar ook de strak blauwe lucht
op een stralende dag is heel mooi.
In dit jaargetijde trekken de vogels weer naar zuidelijker streken. Dat alleen al is een rustig bekijken waard.
Hoog in de lucht gaan ze in vaste formatie met een aanvoerster vooraan en daarnaar kijkende droomde
ik weg met "Niels Holgersons wonderbare reis".
De schrijfster van dat boek, de
Zweedse Selma Lagerlöf gaf ons dat
verhaal in 1911 en nog kan men er
van genieten. Het boek geeft veel over
Zweden, over de Zweden, maar het
heeft ook een filosofie over het leven
en de samenleving.
Ganzen
Hoe gaat dat in de "ganzenwereld"
en hoe bij de mensen en wat leert
Niels op zijn reis met de ganzen niet
allemaal? Het is een geven en krijgen
van weerskanten en er is geen nemen
bij. Onder de indruk van al het grote
De wintergroentes zijn zo weer
volop aan de markt, bijzonder lek
ker en redelijk betaalbaar en dat
geldt in het bijzonder voor de
kool-soorten! Onze kool, waar
mee u buitengewoon heerlijke
maaltijden kunt bereiden, komen
voornamelijk uit Noord-Holland.
Ze zijn bijzonder rijk aan vitami
ne C, vitamines die er ook goed in
blijven mits men de kool in zeer
korte tijd gaar kookt, 15 a 20 min.
en waarbij ook het bekende kool
luchtje tot een minimum beperkt
wordt. Ook is de kool behalve ge
kookt zeer goed te verwerken in
salades en als rauwkost te eten, ui
teraard wel ragfijn gesneden, ge
raspt of geschaafd. Verwerkt u de
kool als rauwkost reken dan on
geveer 125 gram per persoon.
Kookt u het hou dan ongeveer 250
gram per persoon aan. U ziet mo
gelijkheden ten over!
Daarom pikten wij er een oven
schotel voor u uit een kombinatie
van aardappelpuree, vlees, en
zuurkool.
"Zuurkool"
Een fijngesneden met jeneverbes
sen gekruide en licht gezouten wit
te of halfom half savoyekool!
Omgezet door melkzuur bakte-
riën, die de kool een fijne enigs
zins frisse zeer aromatische smaak
mee geven, wordt de kool zeer
licht verteerbaar. De zuurkool
wordt veel gebruikt bij het maken
van stamppot en ovenschotels.
Maar dat wist u al! Iets minder be
kend is dat de zuurkool ook veel
wordt gebruikt als begeleiding van
gevleugeld wild en diverse salades.
Ook is de zuurkool vandaag aan
de dag praktisch het hele jaar door
verkrijgbaar dankzij de nieuwe be
waartechnieken.
Maar genoeg hierover en aan de
slag!
Daarvoor hebben wij het volgen
de nodig: (±5 pers.)
500 gram mager varkensvlees in
blokjes (saté vlees)
1 kg zuurkool
1/4 liter water of vleesbouillon
1/4 liter witte wijn
2 grote uien
1 grote zoetzure appel
100 gram boter of margarine
2 eetl. parmazaanse kaas
1 eetl. bloem
1 eetl. paneermeel
1 theel. paprikapoeder, iets zout
en peper, 1 theel. basilicum, Vi
theel. kerrypoeder: Mix deze krui
den tot een melange.
Voor de aardappelpuree is het vol
gende nodig: laP/2 kg geschilde
aardappelen, wat zout, verse pe
per, iets melk, een kluitje marga
rine, nootmuskaat en 2 eidooiers.
En de bereiding gaat als volgt:
zout en peper de vleesblokjes en
werk ze door de bloem. Smelt een
deel van de boter in een ruime
braadpan en bak hierin de blok
jes vlees samen met de in grove
stukken gesneden uien lichtbruin!
Temper de warmtebron en voeg er
de lichtgewassen en iets uitgekne
pen zuurkool, de fijngesneden ap
pel en de kruidenmelange aan toe.
Werk dit goed door elkaar en voeg
er nu de bouillon en de wijn aan
toe en breng het aan de kook, tem
per de warmtebron en laat het
15 a 20 min. zachtjes smoren.
Maak intussen van de gekookte
aardappelen de nootmuskaat,
zout, peper, margarine en de melk
een stevige puree en roer er (op het
laatste moment) vlug de eidooiers
door. Beboter nu een ruime oven
schotel en bedek de bodem met
het zuurkool-vleesmengsel. Bedek
het vervolgens met een dikke laag
aardappelpuree (hou wat puree
achter). Spuit er nu met een spuit
zak of garneerspuit een paar leu
ke rozetten op van de
achtergehouden aardappelpuree
en bestrooi het met de paneermeel
vermengd met de parmazaanse
kaas. Maak het af met hier en daar
een kluitje boter. Plaats de schotel in
een matig warme oven (160°C a
175°C) en laat hem in 30 a 40 min.
goed warm worden en kleur de
schotel op het laatste moment mooi
bruin!!
Tip:
Dit soort schotels kan men even
tueel een dag of ochtend van te vo
ren klaarmaken. U kan dan de
schotel in een voorverwarmde
oven in 45 min. op 160°C a
175°C door en door heet laten
worden! Dek de schotel af met een
deksel of een stukje aluminiumfo
lie en verwijder dit pas op het laat
ste moment om uitdroging te
voorkomen. En zet de schotel tot
slot wat hoger in de oven en kleur
deze!
Zorg er ook voor dat u de juiste
temperatuur kiest en verwarm de
oven (tenzij anders vermeld) altijd
voor.
M.A. van der Vliet
is Niels als hij heel klein is geworden
en misschien denkt de schrijfster in
die richting voor iedereen.
Het was haar bedoeling om met dit
boek een bijzondere vorm te geven
aan de aardrijkskunde lessen, maar
het werd veel meer. Het neemt ons
mee in de dierengemeenschap en
toont de daar heersende wetten van
de sterkste en het verschil tussen le
ven en overleven of het doden uit
moordlust.
Nodig en zien
In een van haar andere boeken zegt
Selma Lagerlöf: "Het ene nodige is
dat wij ogen hebben die gods heerlijk
heid kunnen zien". Zien we dat ook
echt in de schepping OF nemen we de
tijd om het te zien?
Als we nu in de tuin wat opruimen of
de laatste vruchten oogsten zien we
aan de bomen de volle knoppen die
in de komende lente open zullen gaan.
Het is geen dode periode, deze tijd
van het jaar. Alles is in schijnbare rust
maar wel vol belofte. Het leven gaat
voort en de jonge planten die in de za
den reeds kiemen, we zien ze nog niet
maar ze zijn er al wel.
De reis
Eigenlijk moeten we bij het begin be
ginnen, en dat begin is als Niels de
jongen thuis is en van zijr\ moeder een
lange preek moet lezen terwijl de
en bovennatuurlijke. Haar eerste
boek is "Gösta Berling" en later volg
den nog vele andere. -
De kraaien
Het hutje op de grote heide ten z.w.
van Smaland is de geheime slaap
plaats van Haspel de kraai. Hij was
groter en sterker dan de andere kraai
en en van goede familie maar niets
van dat hielp, hij werd steeds uitge
lachen. Hij zou aanvoerder van de he
le troep moeten zijn maar de macht
was nu in handen van een wrede en
wilde kraai. De kraaien
vonden in een kuil een vrij grote aar
den pot. Zelfs met hulp van de vos
kregen ze de pot niet open maar wel
hoorden ze de zilveren munten ram
melen. Op aanraden van de vos roof-
clen ze Niels, Duimelot genaamd, weg
van de ganzen. Hij komt dan op de
rug van Haspel en overal waar hij
overvloog riep hij tegen de vogels en
op hun vraag wie hij was riep hij dan:
dit is kraaienroof, die met je liedje
SP°L Alleen Haspel
was gebleven en bracht hem haar een
veilige schuilplaats opdat de vos hem
niet zou krijgen, want dat was zijn
voorwaarde geweest. Haspel breng,.
Duimelot naar het hutje waar hij sla
pen kan.
later zit hij op zijn rug en slaapt on
der de vleugels.
De Vos
Verraden door een van de kraaien
vindt de vos hem de volgende morgen
en dan steekt hij een bos stro in brand
en gooit dat op de vos die daarop de
benen neemt. Niels vlucht als de hut
in brand gaat de heide op waar de
ganzerik op aanwijzingen van de vo
gels, die vertelden waar de kraaien
roof heen was, hem vond.
Kijken en zien
Met Niels (Duimelot) kijken we naar
het leven van vooral de vogels maar
ook van de mensen. En soms komen
de situaties die worden beschreven
akelig bekend vóór. De opbouw van
een samenleving lijkt zoveel raakpun
ten te hebben met die van nu in de
wereld.
De terugkeer van Niels bij zijn ouders
is heel aangrijpend beschreven. Hij
wordt weer mens terug na de lange
omzwervingen door het mooie land
en hij is zeer wijs geworden.
Sprookje
Het was als een sprookje of als een
film het verhaal van de wonderbare
reis. Veel is onwaarschijnlijk maar het
landschap en de bewoners, de dieren
op het land en in de lucht kwamen
veel nader. We zagen de wijze waar
op ze leven en ook het waarom soms.
Heel mooi is de beschrijving van de
kraanvogeldans als kroon op het gro
te dierenfeest waar nooit een mens bij
mag zijn.
Kijk
En dan zie je gewoon wat er nu aan
het gebeuren is. Wat doen wij met
datgene wat ons is gegeven? Wat be
tekent vrijheid voor de mensen nu.
Het is niet alles kunnen zeggen wat
men denkt, want zodra dat een ander
pijn of verdriet geeft had je eigenlijk
niet de vrijheid om dat te zeggen wat
je zei. Kijk wat er te zien is en pro
beer het ook te zien. Niets is eenvou
diger dan kritiek maar daar gaat niet
altijd zien aan vooraf.
Wolken
De wolken aan de hemel, ze wisselen
van kleur, van grootte en vooral van
model. Van een prachtig sneeuwland
schap veranderen ze in donkere ber
gen en een volgend moment zijn er
blauwe meren tussen te zien. Het is
en blijft boeiend en dan kunnen we
vergeten wat we wilden doen. De tuin
opruimen of de ramen zemen of nog
iets heel anders. De tijd gaat met de
wolken mee en de vogels trekken ver
der om toch het volgend voorjaar
weer terug te keren naar het vertrouw
de, naar het bekende, naar het thuis
voor die tijd.
Thuis
Wat een mens nodig heeft is wat Sel
ma Lagerlöf schreef maar ook dat
wat meer is als een dak, een huis, een
mens heeft een thuis nodig om zich
te kunnen ontplooien maar ook om
zichzelf te vinden, wie zijn we, wie
ben ik. Dat zijn de vragen van deze
tijd maar het waren ook de vragen in
de tijd dat Selma Lagerlöf haar boe
ken schreef.
Laten we KIJKEN - maar dan ook
ZIEN.
P.J. de Rooy-Janse
Hing Niels eerst aan de hals van de
ganzerik,
ouders naar de kerk zijn. Hij heeft dat
niet veel zin in en als hij dan de klei
ne huiskabouter ontdekt en deze in
zijn vlindernetje vangt dan begint het
pas. Niels plaagt het kaboutertje zo
erg dat deze hem in een kabouter ver
andert en zelf weer weg is. Als Niels
probeert de ganzerik tegen te houden
als die de roep van de wilde ganzen
wil volgen wordt hij meegenomen en
ontstaat er een bijzondere band tus
sen de ganzerik en de jongen. Hing
hij eerst aan de hals om de ganzerik
tegen te houden, later zit hij op de rug
en slaapt onder de vleugel. Onderweg
ontmoeten ze andere dieren en Niels
verstaat nu de taal. Ze vertellen elkaar
van de jongen en al het leed wat hij
over de dieren in zijn omgeving
bracht. Doordat hij een paar maal de
ganzen redt uit handen van de vos
wint hij hun vertrouwen en als hij
hoort dat hij weer terug mens kan
worden als hij de ganzerik veilig thuis
brengt doet hij alles om de ganzen en
andere dieren te helpen. Samen trek
ken ze door het land en onderweg
leert Niels zo veel dat hij wenst terug
naar school te mogen en zo meer te
leren en ook beter op te letten, nu mist
hij veel en dat was niet nodig geweest.
De schrijfster
Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf, gebo
ren in Varmland 20-11-1858 en over
leden 16-3-1940 te Marbacka, was
onderwijzeres in Landskrona. In 1897
begon ze te schrijven en naast kennis
en filosofie kenmerkt haar werk zich
mede door grote wijsheid en mense
lijkheid maar ook voor het mystieke
Rond de cijfers dienen in de richting
van de wijzers van de klok woorden
van acht letters te worden ingevuld.
In ieder vakje komen twee letters te
staan. De twee eerste letters van het
eerste woord komen in het vakje
links van het cijfer 1 te staan. Waar
de andere woorden beginnen moet u
zelf uitzoeken. Als u de hele puzzel
hebt opgelost, moet u met behulp
van de tien letters, die voorkómen in
de vakjes met een sterretje probe
ren de naam van een beroep te vor
men. De lettergroepen hoeven hier
voor niet meer onderling verwisseld
te worden.
1. verrassing; 2. wagen, op het spel
zetten; 3. ronde, die de overwinnaar
nog eens alleen rijdt; 4. vertoond
kunnende worden; 5. om het haar
gebonden band; 6. afzettings
gesteente; 7. de spijzen opdragen en
ronddienen; 8. dreunend schokken;
9. smalle strook land, die in het wa
ter uitsteekt; 10. iemand die een lan
ge hals-heeft; 11. met zich nemen
waarheen men gaat; 12. iemand van
zijn eigendom beroven; 13. iemands
eer of goede naam schenden; 14.
verlichtingstoestel; 15. assistent in
een laboratorium; 16. instrument
om muziekinstrumenten te stem
men; 17. met het zintuig van het ge
voel waarnemen; 18. iemand die lan
ge benen heeft; 19. gearceerd gedeel
te; 20. pottenbakkerskunst.
c
Vrijdag 14 november 1986
<>8vi TtttatëWfMS
21
