"Sociaal Ekonomische Voorlichting
niet meer weg te denken"
Melkveehoudersechtpaar Marinus en
Francien Noom: "Opbouw van ons
bedrijf is geheel begeleid door de SEV"
ZLM-voorzitter A.J.G. Doeleman:
Juiste koers
Samenwerking
Automatisering
Gratis
Bezuinigen op SEV slechte zaak
A7-=3 /A7-=3 7 A7-=3 7A7-^ /A7q 7 A7^3
I
A.J.G. Doeleman
De Nederlandse land- en tuinbouw
heeft vooral na de oorlog open
gestaan voor nieuwe ontwikkelingen.
Landbouwonderwijs heeft daaraan
een belangrijke bijdrage geleverd.
Goed onderwijs legt de basis voor
goed ondernemerschap. Goed opge
leide ondernemers volgen nieuwe ont
wikkelingen. Er is een duidelijke
wisselwerking ontstaan tussen vraag
en aanbod van de praktijk en het
landbouwkundig onderzoek. Een cen
trale plaats bij deze wisselwerking tus
sen praktijk en onderzoek heeft de
Overheidsvoorlichting (Bedrijfstech-
nische voorlichting). Nieuwe ontwik
kelingen hebben tot gevolg gehad dat
niet alleen de bedrijfsvoering is aan
gepast maar ook Sociaal, Maatschap
pelijk en Ekonomisch is er veel in de
Land- en Tuinbouw veranderd.
Besloten dorpsgemeenschappen zijn
opengebroken. De stedeling kreeg be
langstelling voor het platteland. De
ze ontwikkeling is niet aan de deur
van de Land- en Tuinbouw voorbij
gegaan. Steeds meer werden wij af
hankelijk van ontwikkeling en invloe
den van buitenaf. Alhoewel in
verschillende sektoren van de Land
en Tuinbouw bij de financiering fa
miliekapitaal nog steeds een belang
rijke rol speelt is men daarnaast meer
afhankelijk geworden van financie
ring met vreemd kapitaal.
Tijdig hebben de landbouworganisa
ties in overleg met het Ministerie van
Landbouw ingezien dat naast techni
sche voorlichting er een groeiende
vraag ontstond naar voorlichting op
Sociaal Ekonomisch terrein. Vandaag
zien wij dat de uitgezette koers van de
belangenbehartiging door de land
bouworganisaties gericht op het ge
zinsbedrijf op sociaal ekonomisch
gebied een juiste koers is geweest.
S.E.V. (Sociaal Ekonomische Voor
lichting) is één van de belangrijkste
peilers geworden bij de belangenbe
hartiging van de landbouworganisa
tie voor haar leden. Dat de SEV werkt
onder verantwoordelijkheid van de
landbouworganisaties heeft een posi
tieve invloed op de vertrouwensbasis
naar de leden. Voorwaarde daarbij is
dat de Sociaal Ekonomische Voor
lichting onafhankelijk plaats kan vin
den. Niet "gestuurd" door
opvattingen van de georganiseerde
landbouw. Niet-georganiseerden kun
nen ook een beroep doen op de SEV.
Wel is er een goede wisselwerking no
dig. De SEV moet op de hoogte zijn
van landbouwpolitieke ontwikkelin
gen, maatregelen en wetgeving die al
of niet in overleg met de georganiseer
de landbouw tot stand komen.
Daartegenover staat dat niemand be
ter dan de SEV op de hoogte is van
opvattingen, mogelijkheden en on
mogelijkheden waarmee de individue
le ondernemers te maken hebben.
Anders gezegd bij de wisselwerking
tussen de praktijk en het beleid heeft
de SEV een centrale positie. Het is
goed om bij de geschetste ontwikke
ling van de SEV duidelijk aan te ge
ven dat het Ministerie van Landbouw
daaraan een zeer positieve bijdrage
heeft geleverd. Bezuiniging op voor
lichting is geen beleidskeuze van het
Ministerie van Landbouw. Helaas er
varen wij dat de politiek onvoldoen
de het belang -inziet van een goed
georganiseerde voorlichting.
En daarmee komen wij toe aan de si
tuatie van vandaag maar ook aan ont
wikkelingen gericht op de toekomst.
Van belang is dat de SEV onder ver
antwoordelijkheid van de georgani
seerde landbouw kan blijven werken.
De SEV zal daardoor verdeeld over
de 3 CLO's, en de SEV voor werkne
mers blijven werken. Het ligt in de lijn
der verwachtingen dat dit voorlopig
ook zo zal blijven. Voorwaarde is wel
de goede samenwerking tussen de
SE V-diensten zoals die is opgebouwd.
Gezamenlijke aktiviteiten opzetten
om scholing en bijscholing op niveau
mogelijk te maken. Gezamenlijke
voorlichtingsaktiviteiten door middel
van groepsvoorlichting organiseren.
Groepsvoorlichting zal naast indivi
duele voorlichting een belangrijke
doelstelling blijven. Sociale kontak
ten tussen individuele ondernerrters en
hun gezinsleden is niet alleen maat
schappelijk van belang maar kan ook
de bedrijfsontwikkeling stimuleren.
Leren van elkaar.
Nieuw is de aanzet tot automatise
ring. Automatisering kan een belang
rijke bijdrage leveren tot nog
efficiënter werken. Dat is nodig om
dat wij ervan uitgaan dat de vraag
naar voorlichting toe zal nemen. Be
drijfsopvolging vraagt meer aandacht
door belemmeringen bij de bedrijfs
ontwikkeling als gevolg van quote
ring, wetgeving (meststoffenwet) en
het inspelen op de relatie landbouw
en landschap e.d. En dat is slechts een
aspekt van het vele werk van de.SEV.
Daarnaast dient ook rekening gehou
den te worden met arbeidstijdverkor
ting waar ook de SEV mee te maken
heeft.
SEV dient gratis te blijven! Dat vraagt
solidariteit van de leden van de land
bouworganisaties via de kontributie.
Solidariteit tussen degene die om
voorlichting vraagt en zij die denken
dat ze zelf de problemen kunnen
oplossen. Betaling voor nadere uit-
werking van bepaalde regelingen kan
overwogen worden. Daarover moeten
wel landelijke afspraken gemaakt
worden tussen de landbouworganisa
ties en de diensten en instellingen
waar de organisatie relaties mee on
derhouden.
Interessant voor de toekomst kan zijn
de vraag wat onze verantwoordelijk
heid voor de technische voorlichting
moet zijn. Wanneer de 3 Centrale
Landbouworganisaties bereidt zijn
gezamenlijk de organisatie van de
technische voorlichting over te nemen
van het Ministerie van Landbouw kan
de invloed en de betrokkenheid van
de landbouworganisaties met de tech
nische voorlichting verbeteren. De be
langenbehartiging voor de leden kan
daarmee verbreed worden. Onge
wenst is het dat de technische voor
lichting wordt opgesplitst tussen de 3
landbouworganisaties. Men zal be
reidt moeten zijn gezamenlijk verant
woordelijkheid te dragen voor de
Technische voorlichting. Harde af
spraken dienen met de overheid ge
maakt te worden over de financiering
op langere termijn. Voor de SEV is
samenwerking en overleg met de tech
nische voorlichting belangrijk. Sa
menwerking behoeft niet te betekenen
samengaan. Dat is niet nodig ook
wanneer de technische voorlichting
door de 3 CLO's overgenomen zou
worden van het Ministerie van Land
bouw. Naast samenwerking met de
technische voorlichting is uitwisseling
van kennis en ervaring tussen het
landbouwonderwijs en de SEV nodig.
Te veel zijn onderwijs en voorlichting
uit elkaar gegroeid. Door de beperk
te menskracht zal het moeilijk zijn
daar op korte termijn verbetering in
te brengen.
In een periode van nog geen 25 jaar
heeft de SEV een zeer belangrijke bij
drage geleverd aan de begeleiding en
ontwikkeling van de individuele on
dernemers, gezinsleven en werkne
mers. De georganiseerde landbouw
onderkent duidelijk het belang van
een goed funktionerende SEV: de
SEV is niet meer weg te denken nu en
in de toekomst.
A.J.G. Doeleman
Marinus en Francien Noom ex
ploiteren al sinds zij 15 jaar gele
den trouwden een
landbouwbedrijf aan de Provin
ciale weg nr. 9 te St. Maartens
dijk. "Zolang ook al, is de SEV
bij ons kind aan huis om het zo
maar te zeggen". Toen Marinus
met kapster Francien Overbeeke
het huwelijksbootje in wilde stap
pen kreeg de buurman van de
Noom's daar lucht van. Hij bood
hen zijn naastgelegen bedrijf met
6 ha grond en woning te koop aan.
Dat bracht het jonge paar in ver
warring, want ze hadden al beslo
ten om een nieuwe bungalow te
gaan bouwen. Wat te doen. Goe
de raad was duur. Of eigenlijk niet
duur want ze waren het er al gauw
over eens dat de SEV daarover om
advies moest worden gevraagd.
Marinus Noom: "Ik kende van
huis uit de SEV al wel en daarom
lag dat voor de hand. Ze zijn ver
scheidene keren geweest. We heb
ben de hele zaak doorgelicht op
zijn financiële en bedrijfsekono-
mische haalbaarheid. Zij adviseer
den: niet bouwen maar kopen.
Dat advies hebben we opgevolgd.
Mevrouw Noom: "En dat heeft
ons tot nu toe nog geen moment
gespeten. Als we grond bij kunnen
kopen - wat toch een enkele keer
voorkomt - dan zullen we dat ze
ker niet doen zonder eerst de SEV
te raadplegen. En haar man aan
vullend: "een hoop zaken zijn te
genwoordig zo moeilijk en
ingewikkeld dat we er alleen vaak
niet uitkomen. We bellen dan toch
vrij gemakkelijk even op. Dat kan
gaan van advies over een studie
beurs of studierichting van onze
kinderen tot informatie over de
Marinus en Francien Noom: "Een hoop zaken zijn tegenwoordig zo
moeilijk en ingewikkeld dat we er alleen vaak niet uitkomen. Een
deskundig advies van de SEV biedt dan uitkomst".
superheffing en de mestwetgeving,
de aankoop van grond of machi
nes. Het is zo, vertelt mevrouw
Noom eerlijk ook wel eens voor
gekomen dat we een bepaald ad
vies niet hebben opgevolgd en
daar hebben we nu nog spijt van.
Dat was met de superheffing. De
SEV adviseerde om de stal. maar
vol te zetten. We hebben dat toen
niet gedaan en daarom hebben we
in feite een te klein melkquotum
gezien onze stallen en melkkapa-
citeit. Overigens is het echtpaar
Noom tevreden met de jaarlijks
behaalde resultaten van de ca. 65
stuks melkkoeien en hun 28 ha
grond. En wat het wel of niet op
volgen van adviezen betreft menen
beide dat natuurlijk de onderne
mer uiteindelijk beslist en verant
woordelijk is.
Zeer tevreden
Nadat het jonge paar enige jaren
zelfstandig had geboerd kwamen
beide tot de konklusie dat er op
het tot dan toe gemengde bedrijf
een keuze moest worden gemaakt:
of akkerbouw of veehouderij.
Francien: "Nadat we zijn ge
trouwd ben ik de kapsalon totaal
vergeten. Het klinkt misschien gek
maar ik ben erg veel van koeien
gaan houden. Akkerbouw spreekt
me niet zo aan en omdat mijn man
de richting van de veehouderij ook
best wel op wilde was de beslissing
gauw genomen. De overgang naar
de veehouderij en de bouw van
een ligboxenstal is van begin tot
einde helemaal door de SEV be
geleid en dat is voortreffelijk ver
lopen. We zijn daar zeer tevreden
over. Je kunt bij die dienst reke
nen op een eerlijk en deskundig
antwoord. Daarbij komt - en dat
doen ze veel meer dan andere in
stellingen als banken, verzekerin
gen en dergelijke - dat ze de
familie- en gezinsomstandigheden
erbij betrekken. Daarom vragen
we veel gauwer advies bij de SEV.
Waardevol
Beide herinneren zich nog dat ze
bij de bouw van de ligboxenstal
door de SEV zijn geattendeerd op
een heleboel grote en kleine zaken
waarvan ze zich achteraf realise
ren dat die adviezen erg waarde
vol zijn geweest. "Je denkt daar
zelf niet aan of je weet het niet
eens, maar op zo'n manier verdie
nen ze wel geld voor je en soms erg
veel zelfs". Zeer recent was één
van de medewerkers van de dienst
nog bij hen op bezoek voor de
mestwetgeving. Marinus en Fran
cien hadden zitten rekenen of ze
volgens de norm de mest op eigen
bedrijf kwijt konden. "We waren
het niet met elkaar eens en dus
moest de SEV maar es zeggen hoe
het zat. We blijken gelukkig goed
te zitten. Dat is dan weer een ge
ruststelling". Mevrouw Noom wil
ook nog wijzen op de kursussen
die door de SEV worden georga
niseerd of waaraan de dienst haar
medewerking verleent. Ze heeft er
enige gevolgd en is zich daardoor
ook in de boekhouding gaan inte
resseren en bekijkt dat facet van
het bedrijf nu ook anders. In die
zin dat ze Tiet grote belang van een
goede administratie nu onderkent,
al was het alleen maar om in ie
der geval niet teveel belasting te
betalen.
Gezien de vaak persoonlijke kon
takten en de vertrouwensrelatie
tussen de SEV-ers en de onderne
mers zouden ze het bijzonder be
treuren als op de SEV zou worden
bezuinigd. Dat willen ze nog eens
nadrukkelijk gesteld hebben.
J.W.
y /A:
Vrijdag 14 november 1986
A/^3 A/nï A7n? A7^ A7^.
11