Embryotransplantatie zet zich voort Nieuwe ontwikkelingen bij voortplanting Invriezen van embryo's lijkt te slagen Centraal spoelen Diepvries-embryo's Synchroniseren Bedrijfsmanagement Dubbeldoel handhaven KI Zuid-Nederland en het proefbedrijf Cranendonck zijn een samen werkingsverband aangegaan, waarbij de veestapel van de proefboer- derij "leenmoeders" levert voor het ontvangen van embryo's afkomstig van uitgeselekteerde stiermoeders. De KI hoopt uiteraard op beste stie ren, terwijl Cranendonck intussen met de uit de embryo's voorkomen de vaarskalveren het produktieniveau van zijn melkveestapel omhoog stuwt. De resultaten van embryotransplantatie (ET) in Nederland zijn sedert de georganiseerde aanpak snel verbeterd. Dat neemt niet weg dat er nog vragen zijn rond ET. Op Cranendonck probeert men daar op een antwoord te vinden. Dierenarts Jan van Lieshout begeleidt namens KI Zuid-Nederland - waar hij tevens deel uit maakt van de direktie - de uitvoering van de transplantaties. Met toenemend succes maakt men gebruik van inge vroren embryo's. De techniek van ET is niet eenvoudig. Stap voor stap probeert men de ver schillende fasen onder de knie te krij gen. Hoewel ET diverse keren een opmerkelijk resultaat oplevert, blijkt dat er toch ook nog wel wat geluk aan te pas komt. In sommige gevallen spoelt er geen één embryo uit of slechts een enkele van niet al te beste kwaliteit. Lukt het een geschikte do norkoe te vinden (bij ongeveer 90 pro cent van de behandelde dieren), dan moet afgewacht worden of.de ont- vangsterdieren na de inplant van de embryo's werkelijk drachtig worden en de kalfjes uitdragen. Bij een spoeling van een donorkoe (stiermoeder) vindt men soms vijf tot wel dertig bruikbare embryo's. Een enorme variatie. Meer dan de helft van de donoren komt evenwel niet verder dan vijf bruikbare embryo's. Het is dan ook nooit van tevoren te zeggen hoeveel drachtigheden per spoeling verkregen worden. "Tot het moment van inplanten be heersen we de techniek van ET vrij aardig", zegt Van Lieshout. Hij heeft vanuit zijn funktie bij de KI dagelijks te maken met de praktische uitvoering van ET. Ook volgt hij met veel be langstelling de ontwikkelingen die op dit terrein in Amerika gaande zijn. Niet lang geleden bracht hij nog zelf een bezoek aan dit kontinent. Daar staan koeien die gezamenlijk eigen dom zijn van KI Zuid-Nederland en KI Oost, waarvan de embryo kalveren geveild worden tegen opzien barend hoge prijzen. "Wanneer we in staat zijn meer embryo's te winnen van topkoeien, worden deze goud waard", voorspelt Van Lieshout. Hij denkt dat ET in Nederland een nog grotere vlucht zal nemen in de komen de jaren. Maar zullen er dan niet spe ciale fokbedrijven ontstaan? "Dat denk ik niet. Net als in de Verenigde Staten voorzie ik, dat er centra bij de KI's komen van waaruit de praktijk bediend kan worden. Dat heeft het voordeel dat de topproducentes cen traal gehuisvest zijn en zo onder meer gekonditioneerde omstandigheden gespoeld kunnen worden. Bovendien is het spoelen bij grote aantallen veel góedkoper". De tijd dat een veehouder op afroep een embryo kan in laten planten acht Van Lieshout echt niet meer zo ver verwijderd. "Nu al wordt er naast de verse transplantaties veel gewerkt met diepvriesmateriaal. De resultaten met ingevroren embryo's zijn iets minder, maar liggen gemiddeld toch al op 3 kalveren per gespoelde koe. Momen teel vriezen we max. 10 procent in van de embryo's die onder de microscoop geschikt bevonden zijn voor ET. In totaal hebben we de afgelopen elf maanden zo'n 400 spoelingen uitge voerd. Uit iedere spoeling komen ge middeld zeven a acht bevruchte eicellen, waarvan er vijf a zes over geplant worden. Uiteindelijk resul teert dit in drie tot vier nakomelingen per spoeling". Vrijdag 24 oktober 1986 Van Lieshout ziet de toepassing van ET in de richting van meer ingevro ren embryo's gaan. "Het drachtig- heidspercentage van diepvries-ET is de 50 gepasseerd en dat is gezien het aantal gebruikte diepvries-embryo's hoog. Voor verse embryo's is dit 58%. "Als we deze cijfers vergelijken met normale KI en kijken dan naar hoe veel dieren er werkelijk afkalven, dan komen de bevruchtingsresultaten van beide technieken echt niet meer zover uiteen te liggen", meent Van Lies hout. Het aantal uitgeselekteerde die ren laat hij hier buiten beschouwing. Hij wil er evenwel niet aan voorbij gaan, dat het vaststellen van het juiste moment van inplanten nog een moei lijk onderdeel is van ET. "Wil een embryo zich in de baarmoe der voorspoedig kunnen ontwikkelen, dan moet het stadium waarin het em bryo verkeert goed overeenkomen met de fase van de bronstcyclus van de ontvangsterkoe. Het moment van inplanten komt dus zeer nauw". Er vindt vooraf een strenge selektie plaats. Van een vijftiental aangebo den ontvangsterdieren blijven er in eerste instantie tien over. Daarna val len er op de dag van inplanten nog een stuk of drie af. Bij deze dieren is dus al het voorbereidende werk voor niets geweest. De embryo's worden bewaard in vloeibaar stikstof. Van Lieshout hierover: "De ene keer lukt het beter dan de andere. Dat is zeer bedrijfsafhankelijk, maar waar het precies aan ligt weten we niet. Het zou heel wat minder problemen geven als we de embryo's in natuurlijk toch tig geworden koeien konden brengen. Dan heb je een spreiding van onge veer een dag (zesde en zevende dag na de bronst), waarin het inplanten met succes kan plaatsvinden. Bovendien kan dan het synchroniseren achterwe ge blijven". Gezien de vaak grote afstanden tus sen donor- en ontvangsterdieren is dit niet te doen en wordt een groep die ren kunstmatig gelijk tochtig gezet. De meest toegepaste methode is het uitstellen van de tochtigheid met be hulp van een medikament in het oor of achter in de schede. Het inplanten van de embryo's kan dan in één keer gebeuren, waarna de dragende koei en in dezelfde week afkalven. Als praktisch probleem ziet Jan van Lieshout, dat er op de bedrijven min der koeien beschikbaar komen voor het uitdragen van een ET-kalf. Wat dat betreft is Cranendonck een gun stige uitzondering. Hier worden alle dieren die qua vruchtbaar heidstoestand geschikt zijn ingeplant met embryo's. Deze zomer zijn ook de pinken al ingezet en dat lijkt goed te gaan. De invloed van Cranendonck op het genetisch niveau van de melk veestapel is daarmee sterk terugge bracht. Bedrijfsleider Romme is daar mo menteel allerminst rouwig om. Met de hoogproduktieve veestapel in het vooruitzicht biedt dit voor Cranen donck, als proefbedrijf temidden van de praktizerende veehouders, bij uit stek de mogelijkheid na te gaan hoe het bedrijfsmanagement dient te ver anderen bij het toenemen van de melkproduktie per koe. De toekomstige "melkrijpe dubbel- doelkoeien" -. zoals Romme ze noemt - zullen ongetwijfeld een wat andere kijk op de bedrijfsvoering met zich mee brengen. "Op ons proefbedrijf zullen bij voorbeeld de kwaliteit van het gewonnen ruwvoer, de voeding en het melken van de koeien aan bete kenis gaan winnen", zegt hij. In het zuiden voert de roodbontfok- kerij de boventoon, hoewel - en dat was tijdens de eerste demonstratie show van KI Zuid-Nederland ook merkbaar - de zwartbonten heel na drukkelijk de aandacht op zich weten te vestigen. Met Valentin (een Vali- antzoon die in Limburg als proefstier werd ingezet) heeft dit KI-blok een vererver van formaat in huis voor de veehouders met zwartbont melkvee. Samen met KI Oost-Nederland heeft men voor de houders van roodbonte koeien Franko (uit de stal van een fokkersbedrijf in West-Duitsland) in de ring gebracht. Insiders achten hem kansrijk als nieuwe aanwinst voor de MRIJ-fokkerij, vooral om zijn ont wikkeling en uiervererving. Beide stieren zijn de exponenten van de huidige koers die men gaat in de fokkerijwereld. De richting is hiermee Eerste embryo transplantatie paarden suksesvol uitgevoerd UTRECHT - In Nederland is voor de eerste keer embryo transplantatie bij paarden uit gevoerd. Dit veterinair sukses komt op naam van professor Ben Colen brander, die verbonden is aan de Vakgroep Verloskunde, Gynae cologie en Kunstmatige Insemi natie van de fakulteit voor Dier geneeskunde te Utrecht. Zijn onderzoek heeft aangetoond dat embryotransplantatie (ET) ook bij paarden uitvoerbaar is. Momenteel zijn vijf ontvangst merries drachtig van embyro's uit andere merries. Bij embryotransplantatie wordt een bevruchte eicel uit de baar moeder van een donormerrie ver wijderd, om vervolgens inge bracht te worden in de baarmoe der van een draagmoeder, die de vrucht uitdraagt, ter wereld brengt en zoogt, totdat het veu len gespeend kan worden. In de rundveehouderij is al zoveel er varing opgedaan met ET, dat het in deze sektor behoorlijk is inge burgerd. (Agrarisch Dagblad) De opstelling tijdens het spoelen. echter nog niet bepaald en zoals het er nu naar uitziet blijft het dubbeldoel bij de roodbonten vooreerst nog fier overeind. Dit in ogenschouw geno men, maakt het voor een regionaal onderzoekscentrum als Cranendonck - met van huis uit een rasechte MRIJ- veestapel - niet gemakkelijk de juiste vaarroute te vinden. "We stemmen ons fokbeleid voor de komende jaren af op KI Zuid- Nederland", zegt Romme, "maar we blijven wel zelf aan het roer staan". Onze samenwerking is erop gericht stier- en vaarskalveren te krijgen die beantwoorden aan het dubbelfok- doel. Dat houdt voor ons in een veestapel fokken met 25 procent Splitsen kan slechts met sukses plaatsvinden wanneer hiervoor be paalde apparatuur aanwezig is. De gene die het embryo splitst, moet veel routine hebben om deze hande ling met een hoge betrouwbaarheid herhaalbaar te maken. Splitsen is een tijdrovende bezigheid. Daarom zal delen van embryo's van topdie- ren de ekstra kosten hiervoor moe ten kunnen goed maken. Men dient zich dan ook af te vragen of een ekstra embryospoeling met een an dere topstier aantrekkelijker is dan 'produktie' van identieke meer lingen. Sextest Op het Instituut voor Veeteeltkun- dig Onderzoek (IVO) te Zeist is de afgelopen jaren onderzoek verricht naar de mogelijkheid om het geslacht van embryo vast te stellen, zonder dat dit letale gevolgen heeft voor het embryo; dit wil zeggen: zonder dat zich later openbaart dat het embryo niet levensvatbaar is. Hierbij wordt gebruik gemaakt van monoklonale antilichamen tegen het HY-antigeen dat alleen aanwezig is op het mannelijk embryo. Dit wil zeggen: van bindende eigenschappen die alleen aanwezig zijn op het man nelijk embryo. De binding wordt zichtbaar gemaakt met een fluorise- rende stof, die onder de mikroskoop oplicht. Hierdoor kunnen de manne lijke (met kleuring) en de vrouwelij ke embryo (zonder kleuring) ge scheiden worden. (Foto's: Marcel Bekken vreemd bloed. Voortdurend zullen we ons moeten afvragen of de ingeslagen richting wel de juiste is. Hoe het fok beleid er over vijf jaar zal zijn, kun je onmogelijk nu al geheel voorzien. Het streven is op dit moment: méér melk met behoud van een goede ge schiktheid voor de vleesproduktie". "ET betekent voor Cranendonck dus op meerdere fronten een uitdaging, maar de eerste tijd ligt de nadruk op het nog beter onder de knie krijgen van het inbrengen van embryo's, in het bijzonder het voorbereiden van de ontvangsterdieren op het im planteren". Johan Veldhuis Helaas blijkt dit in de praktijk nog de nodige missers op te leveren. Op het IVO hoopt men binnenkort deze problematiek te hebben opgelost, zodat deze methodiek in de praktijk kan worden toegepast. Een methode om sperma vóóraf op geslacht te kunnen scheiden, zou echter een grotere revolutionaire verandering teweeg brengen. In-vitro-bevruchting Er wordt veel gesproken over rea geerbuisbevruchting. In de humanen in de diergeneeskunde noemt met dit in-vito-bevruchting. Dit is een tech niek waarmee eicellen buiten het li chaam bevrucht worden. In de hu mane geneeskunde begint in toene mende mate routine te worden. In de humane geneeskunde is er al een slagingspercentage van 20%, bij het rund levert in-vitro-bevruchting bijna onoverkomelijke problemen op. Recente veterinaire publikaties beschrijven de geboorte van slechts zes kalveren uit een in-vitro- bevruchting. Om tot de geboorte van deze kalveren te komen werden de bevruchte eicellen voor een perio de van 72 uur in de eileider van een konijn gebracht. Dat werd gedaan om ze verder te ontwikkelen. Tot he den lukte dat in een kweekmethode niet. Met het hier beschreven onderzoek wil men meer inzicht krijgen in het fenomeen bevruchten en in hormo nale veranderingen die hiermee ge paard gaan. 19 In het afgelopen jaar zijn in Nederland de eerste schreden naar het splitsen van embryo's gemaakt. De eerste suksesvolle deling van een embryo werd in 1985 verricht door drs. H. Hoogenkamp van de fa kulteit voor diergeneeskunde te Utrecht. Kort geleden vond de ge boorte plaats van twee 'als embryo geplitste' stierkalfjes van de be roemde koe Feikje 29, uitgevoerd door het ET-team van KI Land van Cuyk.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1986 | | pagina 19