Beleid minister Braks loopt
weinig kleurscheuren op
Phoma-schimmel blijft verrassen
Melkquotum bij belasting
aanslag betrokken
Behandeling Landbouwbegroting 1987
Bekendmaking landbouwbegroting
Overschrijding
melkquota groter
dan vorig jaar
Vooral veel stormschade in Noord-Brabant
De agrarische sector zal de komende jaren niet zonder pijnlijke maat
regelen doorkomen. Dat gezamenlijke besef is misschien één van de
redenen voor de betrekkelijk matte en weinig strijdlustige sfeer die de
behandeling van de Landbouwbegroting in de Tweede Kamer ken
merkte. Minister Braks werd gespaard, want zijn taak om die pijnlij
ke maatregelen door te voeren is een weinig benijdenswaardige. De
situatie in enkele sectoren is dusdanig uit de hand gelopen dat een
forse ingreep door velen belangrijker wordt gevonden dan de manier
waarop dat gebeurt. Er moet nu iets gebeuren en die urgentie Iaat
enerzijds weinig plaats voor een visie op langere termijn, en verkleint
anderzijds de marges om het door de minister gepresenteerde beleid
bij te sturen.
PvdA woordvoerder Tazelaar was
als vertegenwoordiger van de groot
ste oppositiepartij wel aan zijn stand
verplicht de ministerenig tegenwerk
te bieden, maar een echte angel ont
brak. Tazelaar sprak over een "uit
gemergelde" begroting en riep de
minister op het matje omdat hij de
Kamer niet serieus zou nemen. De
PvdA'er doelde daarbij op het feit
dat Braks onlangs in Luxemburg een
verlaging van de melkquota, gekop
peld aan een prijsverlaging van de
melk had voorgesteld. "Hadden wij
al niet eerder bij motie uitgesproken
dat bij redelijk (dus verlaagde) quo
ta redelijke (dus hogere) prijzen ho
ren?" vroeg Tazelaar zich af. "Is
deze minister doof? Hardleers? Of
heeft hij zijn eigen manier om met
de verlangens en uitspraken van de
Kamer om te gaan?". De woord
voerders van CDA en VVD, respec
tievelijk de heren Van Noord en
Blauw bejegenden de minister vrien
delijker, al haden zij ook wel aan
vullende wensen op de gepresenteer
de begroting. Beide regeringspartij
en benadrukten de positieve effecten
van het algemene sociaal-
economische beleid van dit kabinet,
dat ook op de landbouw afstraalt.
EG beleid
De nationale situatie is onlosmake
lijk gekoppeld aan het EG beleid.
Blauw bekeek het Europese beleid
met gemengde gevoelens. Hij sprak
over "de onbeheersbaarheid van het
Europese politieke besluitvor
mingsproces" en meende dat de
landbouw "het slachtoffer dreigt te
worden van de politieke onmacht in
Europa".
Al in de regeringsverklaring stond te
lezen datde inkomens in de agrari
sche sector onder druk komen te
staan. Van Noord (CDA) citeerde
met instemming Landbouwschap
voorzitter Varekamp die onlangs zei
dat het Landbouwschap bereid is ac-
coord te gaan met een tijdelijke in
komensdaling mits de genomen
maatregelen uitzicht bieden op wer
kelijke oplossingen en een betere
toekomst voor de sector. "En hoge
medeverant woordelij kheidshef fing
afschaffing van nationale en regio
nale verevening, verhoging van de
superheffing, het zijn voor het CDA
De phoma is nog lang niet van het toneel verdwenen. Het jaar 1986
heeft ons opnieuw verrast. Het optreden van deze schimmel blijft
grillig, blijft op tal van plaatsen onbegrijpelijk. De gevolgen van het
kader waarin de phoma geplaatst is in de beleidsmaatregelen zijn hier
en daar desatreus te noemen.
- Partijen waarin rotte knollen
voorkomen afkeuren met een
mogelijkheid om bij de Stopa in
te leveren onder bijzondere voor
waarden.
Optreden van de schimmel
De phoma-schimmel staat bekend
als een koude schimmel en als een
wond-parasiet. Volgens de theorie
kan de schimmel zich in latente
vorm vestigen öp en in de schil. Als
de knol beschadigd wordt b.v. bij
het rooien of bij het sorteren en de
temperatuur is voldoende laag dan
kunnen de schimmelsporen naar
binnen dringen en na verloop van
tijd rot veroorzaken.
Deze omstandigheden doen zich
vooral voor in Scandinavië en onder
andere ook in Schotland en Ierland
bij het oogsten. Wanneer in Neder
land de pootaardappelen worden ge
oogst is de temperatuur in de meeste
jaren voldoende hoog om de phoma
in rust te laten. Wèl zou de schimmel
zijn kans kunnen krijgen bij het sor
teren van pootaardappelen bij een
wat lage temperatuur.
Bij het oogsten van consumptie
aardappelen ligt de situatie anders.
Onder Nederlandse omstandigheden
worden de consumptie-aardappelen
steeds later geoogst om toch maar
een zo hoog mogelijke opbrengst te
verkrijgen. In diverse jaren zijn de
temperaturen dan op een niveau dat
de schimmel zijn kans kan krijgen,
als deze tenminste aanwezig is.
De maatregelen tot dusver genomen
waren op deze situatie ingesteld.
- Pootaardappelen bemonsteren
en onderzoeken op het voorko
men van latente besmetting.
- Bij het vinden van lantente
besmetting betreffende partijen
verbieden om in Nederland uit te
poten; dit ter bescherming van de
Nederlandse consumptie teelt.
- Meer dan licht besmette partijen
na het sorteren in quarantaine.
Als geen rot wordt geconstateerd
de partij exporteren.
Nieuwe theoriën
In de loop der jaren hebben zich
steeds weer nieuwe theorieën ontwik
keld en het beleid werd steeds aan de
hand daarvan bijgesteld. Het meest
recent was de evaluatie-theorie van
Dr. Ir. Turkensteen. Bij de besmet
ting is de knol minder belangrijk,
maar de factor grond is verreweg de
belangrijkste.
Lage natte plekken, dichtgemaakte
sloten. In het algemeen slechte ont
watering en slechte structuur. Dat
zijn gunstige omstandigheden voor
de phoma. Weer niet de knol. Tij
dens de bewaring van het pootgoed
"valt" de schimmel er af. Niet de
aantoonbaarheid neemt af, maar de
besmettingsgraad
Met veel pijn en moeite werden de
nieuwe denkbeelden aanvaard.
Overigens niet overal. Vooral in het
zuiden des lands bleef men grimmig
denken over de nieuwe theorie en
bleef men de O-tolerantie eisen bij
goedgekeurd pootgoed voor
Benelux-bestemming. Elders sprak
in het natte koude en late oogstjaar
1985 het nieuwe denkbeeld wat meer
tot de gemoederen.
Phoma blijft verrassen
En wie had gedacht dat de warme,
droge zomer van 1986 ons opnieuw
voor een dilemma zou plaatsen?
Het valt nu niet meer mee om toch
nog het hoofd koel te houden. Vol
goede moed zijn vele pootgoedtelers
het oogstjaar 1986 ingegaan. Daar
waren natuurlijk in de eerste^laats
de vrijgestelde rassen. In totaal ruim
25% van het aantal partijen. En dan
dat warme, droge weer. In het alge-
bespreekbare maatregelen", aldus
Van Noord. Marktevenwichtzal al
len bereikt worden door het terug
schroeven van de interventie, voegde
hij daaraan toe. Tazelaar wilde zich
niet zo gemakkelijk neerleggen bij
inkomensoffers. "Natuurlijk is de
inkomenspositie van de boeren niet
de enige factor die speelt bij de aan
passing van het landbouwbe
leid. Maar het is voor mij wel één van
de belangrijkste!", zei Tazelaar, die
zich afvroeg of de minister niet be
zig was met een beleid van koude sa
nering. Ook kruiste Tazelaar de de
gens met minister Braks over het
structuurbeleid. De PvdA'er wilde
van de minister de garantie dat de
superheffing en de Meststoffenwet
daadwerkelijk als instrumenten voor
het structuurbeleid zullen worden
gebruikt, nu Braks deze twee rege
lingen als argument heeft aange
voerd om geen vestigingswet in te
voeren. Dan moeten de vrijkomende
quota ook voor ontwikkelingsbe
drijven, probleemgevallen en be
drijfsopvolging worden gebruikt
vond Tazelaar.
Boter
Blauw (VVD) maakte meteen van de
gelegenheid gebruik om zijn plan
voor een versnelde afbouw van de
bestaande botervoorraden nogmaals
onder de aandacht te brengen. Als er
niets gedaan wordt aan de boter
voorraden waarschuwde hij, zullen
de door de Europese Commissie
voorgestelde zuivelmaatregelen geen
effect sorteren, omdat de huidige
overschotten hun bedervende wer
king op het marktmechanisme blij
ven houden.
Bij de behandeling van de land
bouwbegroting kwam vanzelfspre-
kendde quotering in de zuivel aan de
orde. De discussie, op korte termijn
wordt de noodzaak ervan erkend.
Op lange termijn liggen de meningen
verdeeld. "De CDA-fractie wijst het
contingenteringssysteem als perma
nent instrument af" zei Van Noord.
.Maar wijzigingen of aanvullingen
waren er wel vanuit de politieke
partijen.
Tazelaar: "Door bijvoorbeeld een
regeling in te voeren van overdrach
ten van het ene jaar naar het andere,
door het instellen van een eventueel
gedifferentieërde hogere heffing.
Maar voor alles door een sterkere
verlaging van de quota's. Voor alles
ook door een redelijk structuurbe
leid met de quota te voeren, dus los
koppeling grond/quota en instellen
van een Melkbank. Aan het los ver
handelbaar maken van de quota,
was de CDA fractie volgens Van
Noord, "zeker niet toe". Evenmin
verwachtte hij resultaat van een
Melkbank. Toenemende zorg had
Van Noord over de waarde die aan
quota wordt toegekend bij
grondstransacties, maar zonder
daarvoor een oplossing aan te geven.
Blauw had nog een verrassing voor
de minister in petto. Hij overhandig
de hem een drietal recente gecorri
geerde aanslagen door de inspectie
der directe belastingen, waarbij het
quotum wel was aangeslagen. Blauw
noemde dit "onfatsoenlijk". Ook
van Noord en Tazelaar wilde op dit
punt een uitspraak van de minister.
Blauw merkte ook nog op dat verde
re liberalisering van de superheffing
de instemming van de VVD-fractie
heeft, inclusief de 20.000 kg grens.
"Maar wat gebeurt er nu met de
produktie boven die 20.000 kg in
dien verkoop actueel is", wilde hij
wel van de minister weten.
meen goede oogstomstandigheden.
Buiten de schurft om prachtige par
tijen. En dan toch een vrij groot
aantal partijen met phoma. De ene
Jobs-tijding na de andere.
En de ergste pijn uiteraard voor de
telers met de "meer dan lichtafge-
keurde partijen".
Nu zijn er al weer bewegingen over
rot in de partijen van uitgeplant
pootgoed dit voorjaar; over dieplig
gende phoma en het oppervlakkig
op de schil voorkomen; over ver
schillen in onderzoek methodiek bij
de ene of bij de andere keurings
dienst.
Dat we buiten phoma-rot in de par
tijen moeten blijven staat wel vast;
maar hoe dat verder moet voor de
komende jaren?
In het algemeen heeft de wetenschap
ons op tal van plaatsen grote dien
sten bewezen. Bij de phoma zou je
haast gaan twijfelen. De kunst is nu
toch om voorlopig het hoofd koel te
houden.
De phoma-uitbraak 1986 heeft wei
nig of niets te maken met de be
leidsmaatregelen van 1985. Voor ve
len nu nog een schrale troost dat die
maatregelen zijn aangepast, zoals ze
zijn aangepast. Bij voorheen ver
geleken.
Tenslotte
De phoma blijft verrassen. Niet een
voudig om nu weer een phoma-
beleid op te zetten dat enigszins ge
loofwaardig is. Ondertussen blijft
ons oog gericht op ook andere zaken
in de pootaardappelsector.
In de komende weken zal veel wor
den gediscussieërd over prijs- en hef-
fingbeleid voor Stopa 1987. De poot-
aardappelbeleidsorganen hebben
een voorlopige visie neergelegd bij
de Hoofdafdeling Akkerbouw van
het Landbouwschap.
De betreffende "stukken" hierover
kunnen één dezer dagen de diverse
landbouworganisaties bereiken. Een
goede bodem in de markt kan veel
geld kosten, maar geen bodem nog
veel meer! A. Vermeer
Te weinig geld voor
oplossen mestprobleem
De 100 miljoen die de regering
voor het mestactieprogramma
beschikbaar heeft, vermocht
nauwelijks enthousiasme te wek
ken in de Kamer. "Het is aan de
krappe kant", vond Van Noord.
"Te weinig in het licht van de in
spanning, die van het bedrijfsle
ven wordt gevraagd", aldus Ta
zelaar. Extra geld voor deze pro
blematiek is intussen niet makke
lijk te vinden. Blauw maakte zich
vooral zorgen over de "dichte re
gelgeving" en de afzetproble-
men. Bij inwerkingtreding van de
wet is er een overschot van 2 mil
joen ton mest, rekende Blauw
voor. Waar vinden we de ver
voerscapaciteit? Ook voorzag hij
problemen met de waarde van
overschotmest en de risico's van
veterinaire en fyt osanitaire in
sleep. Blauw verwees naar een
eerder ingediende motie waarin
om een nota inzake realistische
afzetmogelijkheden wordt ge
vraagd.Het particuliere initiatief
dat zich ontplooit werd door hem
uiteraard toegejuicht. Daarin
mag de overheid ook wel wat sti
mulerend optreden, vond Blauw,
die de toezegging gaf hier bij de
wetsbehandeling op terug te ko
men. Van Noord signaleerde
de vele onzekerheden rond de
meststoffenwet. Voor de indivi
duele veehouder is van belang of
er centrale opslag komt en of hij
daar zijn mest kwijt kan en op
welke termijn",zei de CDA
woordvoerder.
De Nederlandse melkveehouders
hadden halverwege het melkjaar, be
gin oktober, hun gezamenlijk quota
met 3,75 procent overschreden.
Daarmee is de overschotsituatie nog
iets ongunstiger dan vorig jaar om
dezelfde tijd. Dit blijkt uit cijfers
van het Produktschap voor Zuivel.
"De praktijk van de afgelopen jaren
leert dat tegen het einde van het
melkjaar de leveranciers hun melk-
produktie fors weten te minderen.
Dus zoveel als de overschrijding nu
is hoeft het zeker niet te blijven",
zegt een woordvoerder van het Pro
duktschap, dat overigens geen prog
nose geeft van de uiteindelijk te ver
wachten overschrijding. De produk
tie ligt nu wel ongeveer twee procent
boven die van vorig jaar.
Glastuinbouw
Voor het onderwerp tuinbouw
stuurde het CDA een aparte
woordvoerder het spreekgestoel
te op, de heer P.J.A. van der
Sanden. "Waar blijft het sector-
beleid?", wilde van der Sanden
als eerste van de minister horen.
"Daar wordt in de begroting met
geen woord meer over gerept".
Van der Sanden ging vervolgens
in op het aardgascontract tussen
het Landbouwschap en de Gas
unie. "De overheid mag niet op
dat contract inbreken, anders
dan via een vernieuwing van het
contract door de contract
partners zelf", was zijn mening.
"Dit geldt evenzeer voor elk der
contractanten". Afsrpaak is af
spraak, vond ook Tazelaar. Hij
herinnerde de minister aan de af
spraken tussen overheid en sector
om bij een sterke stijging van de
tuinbouwgasprijs een compensa
tieprogramma van 300 miljoen
gulden uit te voeren. Blauw
tenslotte, zei dat de voorgeno
men verhoging van de aard-
gasprijs een concurrentie-aandeel
voor het Nederlandse produkt is.
De eerste najaarsstorm, die afgelo
pen maandag over ons land raasde,
heeft veel schade aangericht aan de
nog te velde staande gewassen. Ruim
700 akkerbouwers meldden schade
bij hun coöperatieve verzekeraar
Hagelunie in Den Haag.
Het zwaartepunt van de schademel-
dingen is afkomstig uit de provincie
Noord-Brabant, waar met name de
gewassen in de gemeenten Alphen,
Someren, Bakel, Mill en omgeving
het zwaar te verduren hadden. Van
uit het oosten van het land kwamen
de meldingen vooral uit de omgeving
van Hellendoorn, Losser en Eiber
gen. Ruim 90% van de meldingen
had betrekking op stormschade in
mais. Ook werd er hagelschade ge
meld aan de teelt van de doordra
gende aardbeien.
Hagelunie streeft ernaar om binnen
enkele dagen alle verzekerden be
zocht te hebben teneinde de omvang
van de schade vast te stellen. Ook in
totaal meer dan 1.000 glastuinders
meldden schade aan hun kassen en
gewassen bij Hagelunie. Naast de
centra in de Bollenstreek en de
Veenstreek werd ook West- en
Midden-Brabant (Breda, Zundert en
Tilburg en omgeving) getroffen. De
verwachting is dat het totale schade
beeld zeker in de miljoenen guldens
zal lopen.
10
Vrijdag 24 oktober 1986,
