Oogstvoorspelling
vanuit het vliegtuig
Familieboek 'Geslacht Maasdam' bevat
veel Hoeksewaardse gegevens
Pro Juventute
Oranjekalender
Wedstrijd voor alle amateur-wijn-
en biermakers in Zeeland
Binnen afzienbare tijd kunnen boeren de groei van de gewassen op
het veld sneller maar vooral nauwkeuriger kontroleren, ziekten
opsporen en opbrengsten voorspellen; niet door hun akker op te lo
pen maar met behulp van waarnemingen vanuit de lucht. 'Remote
sensing' of teledetectie, het van bovenaf meten van de (zonne)straling
die een gewas terugkaatst, blijkt een nauwkeuriger hulpmiddel bij de
bepaling van de gewasgroei dan door ervaren onderzoekers uitge
voerde schattingen en metingen in het veld. Bovendien hoeven deze
bepalingen helemaal geen handen met geld te kosten. Door de ont
wikkeling van goedkope mini-vliegtuigjes en het gebruik van relatief
goedkope kamera's komt de teledetectie stapje voor stapje dichter bij
een algemene toepassing in de landbouw.
Omdat teledetectie nauwkeurige en objektieve resultaten oplevert,
maar vooral omdat de metingen het gewas niet beschadigen, is deze
nieuwe techniek ook uitermate geschikt voor toepassing in het land
bouwkundig onderzoek.
De camerabakken met 2 Hasselblad camera's, bevestigd aan het ultralicht
vliegtuig.
Op deze foto heeft alleen ROOD licht de film belicht. Kale grond is licht
op de foto. Een goed ontwikkeld gewas is donker op de foto.
'n Kijkje in het eenmotorig vliegtuig met voorin een navigatietelescoop en
achterin 2 camerabakken met Hasselblad camera's.
Ultralicht vliegtuig gebruikt voor vertikaal-luchtfotografie.
Dit blijkt uit het proefschrift waarop
ir. J.G.P.W. Clevers woensdag 24
september is gepromoveerd aan de
Landbouwuniversiteit Wageningen.
Clevers is werkzaam bij de vakgroep
landmeetkunde en teledetectie van
deze universiteit. Zijn onderzoek
voerde hij uit op een proefboerderij
van de Landbouwuniversiteit, de ir.
A.P. Minderhoudhoeve in Oost-
Flevoland. De titel van zijn proef
schrift is: 'Toepassing van teledetec
tie bij akkerbouw veldproeven'; pro
motoren zijn de Wageningse hoogle
raren dr.ir. L.C.A. Corsten (wis
kundige statistiek) en dr.ir. M. Mo
lenaar (landmeetkunde en telede
tectie).
Teledetectie
Bij 'remote sensing' of teledetectie
wordt vanuit de lucht de door het
aardoppervlak teruggekaatste (zon
nestraling gemeten. Daarnaast
wordt ook met andere straling zoals
radar gewerkt. Clevers beperkte zich
tot zonnestraling. Die straling geeft
inzicht in de toestand van het opper
vlak. Zo zal een onbegroeide bodem
bijvoorbeeld veel rood licht terug
kaatsen. Is de bodem daarentegen
met planten bedekt, dan wordt het
overgrote deel van het rode licht
geabsorbeerd en slechts een klein
deel teruggekaatst.
Bij teledetectie worden doorgaans
slechts bepaalde golflengtes van de
straling opgevangen omdat daaruit
al de gewenste informatie te destille
ren valt. Clevers ging het om groen
en rood licht en de niet zichtbare
(nabij)infrarode straling. De kleuren
groen en rood zijn belangrijk omdat
de terugkaatsing daarvan een indi-
katie geeft van de bedekking door
het plantendek. De infrarode stra
ling dient om een beeld te geven van
de groei van de planten. Met dat
laatste sloot Clevers aan bij een door
landbouwkundigen veel gebruikte
methode om de gewasgroei te schat
ten, de zogenaamde 'leaf area in
dex': de totale bladoppervlakte van
het gewas per vierkante meter
grond.
Vliegtuig en vakmansoog
Bij het onderzoek maakte Clevers
meestal gebruik van een eenmotorig
vliegtuig. Later werd een ultralicht
minivliegtuigje bij de Minderhoud
hoeve in Flevoland gestationeerd en
ingeschakeld in het onderzoek. In
het toestel waren twee normale ka
mera's gemonteerd. Door het ge
bruik van speciale filters en films
werd alleen de gewenste straling op
de gevoelige plaat vastgelegd. De ne
gatieven van de gemaakte foto's
werden op een door Clevers speciaal
aangepast apparaat nader geanaly
seerd, waarbij de komputer de fo
to's omzette in getallen. Voor elk
plekje van de gefotografeerde akker
was dan precies bekend welk percen
tage van de zonnestraling op het mo
ment van afdrukken werd terugge
kaatst. Met omrekeningsformules
valt uit de foto's voor groen en rood
licht de bodembedekking door het
In mei jl. is het familieboek 'Het
Geslacht Maasdam' verschenen. Dit
schitterend uitgevoerde familieboek,
waarin naast de genealogische gege
vens zeer vele Hoeksewaardse gege
vens zijn opgenomen, is nog steeds
verkrijgbaar. Het boek omvat 530
bladzijden met in kleur het familie
wapen inkL een beschrijving. Van
personen (in klederdracht!), huizen,
molens, boerderijen, dorpsgezich
ten, enz. zijn ruim 250 unieke foto's
opgenomen, maar ook bevat het
oude kaarten, handtekeningen, ak
tes en plattegronden. De inhoud is
geen droge opsomming van feiten,
maar bevat veel gegevens uit polder-
gemeente- en notariële archieven,
maar ook uit minder makkelijk toe
gankelijke archieven zoals
waterschaps-, partikuliere- en fami
liearchieven. Met name de uitvoerige
molens- en boerderijenbeschrijvin
gen maken het boek waardevol en
interessant.
Mocht u belangstelling hebben dan
kunt u het boek afhalen a 110,
bij de schrijvers: mw. M.A.M.
Dam-Mast, Keizersdijk 108, 3291
gewas te bepalen. En uit de
infrarood-foto's valt de leaf area in
dex te berekenen.
Bepaling van de gewasontwikkeling
kan op deze manier veel objektiever
en minder destruktief gebeuren dan
op dit moment nog het geval is. Elke
onderzoeker hanteert nu bij bestude
ring van de gewasgroei het eigen
'vakmansoog'. Die methode is niet
altijd even nauwkeurig en bovendien
zal elke individuele onderzoeker de
situatie anders beoordelen. De ka
mera laat zich echter niet bedriegen;
die registreert slechts wat ie 'ziet'.
Meetfout
Bij het door Clevers uitgevoerde on-
CE Strijen en A.P. van den Hoek,
Groeneweg 3, 3297 LA Puttershoek.
Indien u het boek per post wenst te
ontvangen gelieve dit bedrag ver
hoogd met ƒ7,— porto- en verpak-
kingskosten over te maken op bank-
rekeningnr. 36 18 24 564 ten name
van mw. Dam-Mast, Strijen, of
door bijschrijving op postgiro 25 83
79 ten name van Rabobank te Strij
en onder vermelding van ban-
krek.nr. 36 18 24 564.
derzoek, dat zich vooral op een aan
tal graansoorten richtte, bleek dat de
meetfout bij teledetectie ongeveer de
helft bedraagt van de fout die ont
staat bij metingen in het veld. Bij te
ledetectie wordt het gewas boven
dien niet aangeroerd en kunnen de
metingen net zo vaak herhaald wor
den als wenselijk is. Mits het goed
weer is, want de luchtopnamen heb
ben alleen zin als mist en schaduwen
van wolken het beeld niet ver
troebelen.
De onderzoeker deed bij de verwer
king van de resultaten nog een be
langrijke ontdekking die de nauw
keurigheid van de metingen sterk
opvoert. Door de hoeveelheid gere
gistreerd rood licht af te trekken van
de hoeveelheid waargenomen
infrarood-straling wist Clevers bij de
bepaling van de leaf area index de
verstorende werking van de bodem
te elimineren. Of bijvoorbeeld de
bodem nat of droog is, kan anders
tot aanzienlijke verschillen in de
meetresultaten leiden.
Al meer dan tien jaar beoefenen
wijnmakers in Zeeland hun hob
by in verenigingsverband. De
oudste vereniging op dit gebied in
Nederland is het Zeeuws Amateur
Wijnmakersgilde "Luctor et Fer-
mento". Momenteel zijn in Zee-
Landbouwkundig onderzoek
Met deze verdere uitwerking van de
teledetectie zijn de landbouwkundig
onderzoekers aanzienlijk geholpen:
nauwkeurige en objektieve metingen
die het gewas verder niet aantasten.
Bovendien zijn de metingen, als het
weer een beetje meewerkt, net zo
vaak te herhalen als maar nodig is.
En ook de verwerking van de resul
taten kost betrekkelijk weinig tijd.
De belangstelling bij het landbouw
kundig onderzoek voor teledetectie
neemt dan ook hand over hand toe.
Een eenmotorig vliegtuig is flink aan
de prijs maar een ultralicht toestel
kost betrekkelijk weinig. Indien veel
proefvelden tegelijkertijd worden
gefotografeerd, vallen de kosten bij
zonder mee. Het is volgens de onder
zoeker dan ook zeer goed mogelijk
dat in de toekomst niet alleen het
wetenschappelijk onderzoek van de
teledetectie profiteert maar ook de
boeren. Die kunnen dan snel zien
waar met hun gewas iets niet in de
haak is.
land drie gilden werkzaam. Deze
gilden hebben gezamenlijk onge
veer tweehonderd leden. Daar
naast is er echter een groot aantal
wijnmakers en brouwers, die niet
zijn georganiseerd, maar die best
eens een keer hun kapaciteiten met
anderen willen meten. Daarom
heeft "Luctor et Fermento" het
initiatief genomen om een wed
strijd te organiseren, die bedoeld
is voor allen, die in Zeeland wel
eens wijn maken of bier brouwen.
Deze wedstrijd wordt gehouden
op zaterdag 25 oktober a.s.
Om aan deze wedstrijd deel te ne
men is er in principe niets anders
nodig dan een fles eigengemaakte
wijn of bier. Dus wanneer iemand
zelf wijn of bier maakt uit natuur
lijke grondstoffen en met behulp
van natuurlijke fermentatie, dan
is hij of zij van harte welkom.
Inlichtingen kan men vragen bij
H. Rakers uit 's Heer Hendriks
kinderen, tel. 01100-27043.
Onlangs is de jubileum-uitgave
van de Pro Juventute Oranjeka
lender uitgegeven, dit i.v.m. het 40
jaar verschijnen van deze kalen
der. Om het geheel een feestelijk
tintje te geven is in de kalender een
poster opgenomen waarop alle
voorplaten van de 40 verschenen
eksemplaren staan afgebeeld. De
kalender bevat veel foto's van de
koninklijke familie uit partikulier
bezit die dus nog niet eerder zijn
gepubliceerd. De kalender, waar-
van de opbrengst bestemd is voor
de jeugdhulpverlening, is verkrijg
baar bij alle Verenigingen Pro Ju
ventute, bij Stichtingen voor
Jeugd en Gezin, bij Stichtingen
Welzijn Jongeren of bij het Cen
traal Kalenderburo, Postbus 84,
6950 AB Dieren, tel. 08330-15588.
Postgiro 517400 te Amstelveen of
bij uw boekhandelaar. De prijs is
ƒ9,75. Bij verzending per post
komt hier ƒ3,25 verzend- en admi
nistratiekosten bij.
VRIJDAG 10 OKTOBER 1986
13
