Europese Kommissie bezuinigt op
kosten boerenportemonnee
Muskusrat voor boer
ongewenste vreemdeling
Jan Nysingh over het nieuwste Brusselse zwarte gat
Aangifte bij signalering 'must'
Sporen van
de muskusrat
Wat moet toch de Nederlandse veehouder denken van de Europese
Kommissie. Omdat de superheffing niet goed werkt moet een heel
pakket van ekstra maatregelen alsnog de Europese zuivelvoorraden
aan banden leggen. Dat nieuwe pakket, dat Frans Andriessen on
langs op de Europese en Nederlandse veehouders losliet, ademt een
sfeer van politiek onvermogen. Want wat te denken van een prijsver
laging voor zuivelprodukten en zelfs een opschorten (tijdelijk) van de
opkoopregeling voor magere melkpoeder en mogelijk ook boter. En
dat allemaal nadat de superheffing die oplossing voor alles heet te
zijn. 'Katastrofaal' is die opschorting voor de inkomens van de melk
veehouders, vindt Jan Nysingh. En hij weet waarover hij praat als
vice-voorzitter van de afdeling Melkveehouderij van het Landbouw
schap, voorzitter van de Kommissie Melkveehouderij van het Ko
ninklijk Nederlands Landbouw-Comité (KNLC).
De term 'brevet van onvermogen'
neemt Nysingh niet in de mond. Met
typisch Drents understatement zegt
hij 'het schuurt wat', wanneer hij de
nieuwe aangekondigde maatregelen
van de Europese Kommissie toetst
aan de resultaten van de superhef
fing. Dezelfde superheffing dus, die
in 1984 een eind moest maken aan de
melkplas, boterbergen en nog meer
fraais, dat nu nog steeds als een
zwaard van Damokles boven de in
komens van de zuivelboeren hangt.
Andriessen presenteerde laatst een
aantal inmiddels veel besproken
voorstellen: kader voorstellen. Vindt
u dat Brussel aan u overlaat de strop
om de nek van de veehouders te bin
den? Antwoord: 'Dat is wat te hard
geformuleerd. Maar het is een dui
delijke verstrakking van het hele
k woteringssysteem
Vraag: Wat verwacht u van het sleu
telen aan de Brusselse opkooprege
lingen voor melkprodukten?
Antwoord: 'Er is door Andriessen in
Stadskanaal gesproken over het ter
diskussie stellen van het interventie-
mechanisme. Daaraan kan op ver
schillende manieren invulling wor
den gegeven. Je kunt zeggen: We
hebben een interventiemechanisme
op een bepaald nivo. Dat kost ons
allemaal teveel geld. We laten de
prijzen een beetje zakken. Dat bete
kent budgettaire bezuiniging'.
Schorsing
'Een andere mogelijkheid is schor
sing van de interventie. Dat heb ik
van mijnheer Braks in Leeuwarden
gehoord. Waar moet je dan aan den
ken: aan schorsing van het opkopen
van mager melkpoeder. En aan een
eventuele opschorting van boterin-
terventie in noodsituaties. Hij heeft
niet gezegd wat die noodsituatie is.
Maar ik kan me voorstellen dat we
daar al erg dicht bij zitten. Als je dat
toetst aan de ervaring die wij hebben
met de opschorting van de interven
tie van mager melkpoeder in 1978,
kun je zien wat er dan gaat gebeu
ren. Dan heb je de zwarte vrijdag.
De kaasmarkt tuimelt in elkaar.
Want het is een hardnekkig mis
verstand dat het bij zo'n interventie
schorsing alleen maar gaat om de
prijs van mager melkpoeder'.
Kommunicerende vaten
'Het hele zuivelsysteem is een
systeem van kommunicerende vaten.
Als je er één poot onderuit haalt,
dan werkt dat door naar allerlei an
dere produkten. Naar alles waar ei
wit inzit. Men wijkt uit naar andere
produkten, die in prijs meegaan
naar beneden, als de interventie
mogelijkheid er niet meer is. En dat
geeft opnieuw een verschrikkelijke
druk op de markt. Nou, als je dat
dan zou doen in kombinatie met het
onderuit halen van de boterinterven-
tie, de vetpoot, dan kunnen de ge
volgen katastrofaal zijn.
Draconisch
'De schorsing van interventie of het
helemaal weglaten ervan: dat wordt
een draconische maatregel met gi
gantische gevolgen. Ik denk niet dat
ministers daarvoor die verantwoor
delijkheid durven te dragen. Maar
het risiko zit er in dat men een beetje
sleutelt aan onze basisprijzen.
Schorsing van interventie is het aller
ergste. Dan weet je helemaal niet
wat je boven het hoofd hangt. Dan
krijg je prijsvallen van hier tot
gunder'.
Veehouders doelstelling
Nysingh vervolgt zijn verhaal met de
doelstellingen van de veehouders.
'Wij hebben als veehouders de inko
mensdoelstelling. Daar kan schor
sing van de interventie heel hard
toeslaan. Kun je met die schorsing
ook de voorraden afbouwen: het
antwoord is neen. Het volgende kri-
terium is: kun je met die maatregel
de produktie beheersen. Antwoord:
neen. Elke boer heeft zijn kwotum.
Als zou blijken dat de prijs van
boter- en mager melkpoeder naar
beneden zou gaan, dan zou op de be
drijven toch duidelijk worden dat de
boeren hun kwotum blijven volmel-
ken. Dat is bijna een veehouders
evangelie, want anders ben je een
dief van je eigen portemonnee.
Hieruit volgt dus: het melkaanbod
blijft gelijk op basis van het
kwotum.
Vraag: Dat betekent dat de oplossin
gen van Andriessen een flauwe kul
verhaal zijn?
Antwoord: 'Het enige dat het oplost
is dat de Europese Kommissie kan
bezuinigen. En zij doet dat op
kosten van de boeren-portemonnee.
Daar komt het in een paar woorden
gezegd op neer'.
Kwotering en interventie
'Wij hebben een kwotering gekre
gen, van de melkproduktie. Toen
was er in Brussel een afweging. Zoe
ken wij het in de prijs of zoeken wij
het in de produktiebeperking.
Toen is er een principiële uitspraak
geweest. Of wij daar nu gelukkig
mee zijn of niet: er is gekozen voor
kwotering. En dan komt het hoogst
merkwaardig over dat je nu beide
systemen in de markt zet. Kwotering
en interventie. Want dat schuurt ge
woon langs elkaar heen'.
Nysingh vindt de Brusselse verhalen
over de overschotten wat overdre
ven. 'Het kiezen tussen pijnlijke mo
gelijkheden is nooit zo'n aanlokke
lijke positie.
Wij moeten konstateren dat we met
elkaar in een moeilijke positie te
recht gekomen zijn. Alhoewel is hier
en daar ook sprake van overdrijving
om de melkveehouderij stormrijp te
maken voor minder populaire maat
regelen. Alle botervoorraden uit
voorafgaande jaren, als je alles eens
op een rijtje zet, die slepen we met
ons mee. Om zogenaamd aah te to
nen dat we met een veel te hoge pro
duktie zitten. Men kijkt naar de
melkproduktie van deze zomer en
vergelijkt die met vorig jaar zomer.
Dan is sprake van een stijging. En er
zijn natuurlijk veehouders die ont
dekt hebben dat het niet onvoordelig
is in het kader van het kwote-
ringsstelsel om meer in de zomer en
minder in de winter te melken. De
winter is de duurste periode, onder
meer door de krachtvoerkosten.
Men moet maar eens zien hoe er aan
het einde van het jaar met de 'plus'
wordt uitgekomen ten opzichte van
vorig jaar. Ik zet daar mijn vraagte
kens bij. Maar men trekt de lijn ge
woon door. 'Het wordt allemaal te-
Jan Nysingh
veel toegeschreven aan de hoge pro
duktie op onze bedrijven. En de
kommercie wordt onderbelicht'.
Nysingh doelt met dat laatste op de
dalende olieprijs, de schuldenkrisis
in de derde wereld en de gevolgen
van de dalende dollar. Die beïnvloe
den alle de afzet negatief. Hij wil
echter niets afdoen aan de ernstige
situatie en steekt ook de hand in
eigen boezem.
Vrijzinnig
'Als je nu nagaat dat er hier en daar
wat vrijzinnig met kwota omgegaan
wordt dan moet je toch proberen die
plus boven de kwota er af te krijgen.
Wij hebben nu een boetestelsel van
56 cent per kilogram melk. Binnen
het zogeheten B-stelsel, fabrieks-
kwota, is gezegd dat als je boven het
toegemeten kwotum uitgaat, je hon
derd procent moet betalen. Wij
moeten dat percentage uit dat B-
stelsel overnemen en toepassen op de
A-formule. Iedereen die teveel pro
duceert moet daarvan de volle last
dragen.
Medeverantwoordelijkheid
'Een verhoging van de medeverant
woordelijkheidsheffing is bespreek
baar voor Nysingh: 'Ik spreek mij
niet uit over percentages'. Maar die
medeverantwoordelijkheidsheffing
moet dan ook worden ingezet voor
een geforceerde afzet van de voorra
den. Het aller belangrijkste is dat'we
de voorraden afbouwen. Daar staan
we mee op en gaan we mee naar bed.
Als daar wat geld bij gelegd moet
worden dan zeg ik: dat moeten we
dan maar doen'.
Vraag: Hebt u vertrouwen in hulp
maatregelen van de Europese Kom
missie voor boeren?
'Wij moeten konstateren dat de
Europese Kommissie met boter op
het hoofd loopt. Wij hebben heel
vaak gewaarschuwd: Mensen kijk
nou toch uit en grijp toch in. Over
heden moet je geen kommercie laten
bedrijven. Dat gaat nooit goed. Je
moet kooplieden misschien geen po
litiek laten bedrijven, want die doen
juist dat op het verkeerde moment.
En nu moet plotseling op een zeer
agressieve manier de boter worden
weggewerkt'.
Rundvleesbeleid
Ook het Europese rundvleesbeleid
baart Nysingh zorgen. Het is een be
langrijke inkomenspoot voor de
melkveehouders.
'We moeten ons inspannen om het
rundvleesbeleid zo goed mogelijk
overeind te houden. Dat is in
opspraak gekomen. Ik ben daar een
beetje kriebelig over. Want op het
moment dat je een melkkwoterings-
systeem gaat uitvaardigen moet je
niet schrikken dat er plotseling vlees
wordt ingéleverd. Als er minder
melkkoeien rondlopen dan zal de
rundvlees produktie zeker teruglo
pen. Dan is er geen aanleiding tot
panische maatregelen. En daarom
zeg ik, wat de Europese Kommissie
wil, toch min of meer het schorsen
van die interventie; betekent dat die
veehouder twee keer wordt gepakt.
Want in dat geval weet je niet waar
de rundvleesprijs terecht komt. Dan
krijg je ook daar een prijsval, waar
maatregelen als partikuliere opslag
niet tegen op kunnen'.
'Wij willen best praten met de Kom
missie op wat voor manier je in de
toekomst de interventie voor rund
vlees laat draaien. Daarbij kan wor
den gepraat op welke vleeskwaliteit
je de interventie legt. Het belangrijk
ste is dat het rundvleesbeleid nu niet
verder wordt aangetast. Want je
haalt zo langzamerhand het hele
landbouwbeleid onderuit'.
Vetgehalte
'Ik konstateer dat de boeren op een
zeer inventieve wijze van de moge
lijkheden gebruik hebben gemaakt
het vetgehalte te verhogen. Dat heeft
mijnheer Andriessen en mijnheer
Braks zo'n beetje de schrik in de
agrarische benen gejaagd. Wat dat
voor de veehouders gaat betekenen,
die kwotering van het vetgehalte, is
nog niet precies in te schatten.
Het zou zelfs kunnen inhouden dat
als je met het vetgehalte omlaag gaat
in bepaalde omstandigheden, je met
het kwotum melk omhoog kunt'.
Verevening
'Afschaffing van de regionale vere
vening. Dan vraag je je als praktise
rend veehouder direkt af: wat bete
kent dat?
Nu, iedereen weet dat mijnheer
Braks wat teveel melk heeft uitgege
ven - ik bedoel dat niet als kritiek -
voor de zogenaamde hardheidsge-
vallen. Dat kon hij doen in de veron
derstelling dat de vereveningsrege
ling van het ene jaar naar het andere
liep. Ja, als dat afgeschaft wordt
zijn er twee mogelijkheden. Of mijn
heer Braks betaalt de superheffing
over de hoeveelheid melk die hij te
veel heeft uitgegeven. Of hij zegt:
'Ik moet dat gewoon terugvinden in
de verhoging van het kortingsper
centage'. En als je dat gaat bereke
nen, kom je op ongeveer 1 procent
uit.
Dat laatste heeft zeker niet onze eer
ste keuze. Dat begrijpt u wel'.
Steef van Duin
De schade die de muskusrat jaarlijks aanricht en de bedreiging die hij
daarbij vormt voor de dijken en waterwerken in dit land, is voor de
overheid aanleiding geweest om hem officieel tot ongewenste vreem
deling te verklaren. Het beest houdt zich echter niet uitsluitend in en
rond het water op. De landbouw en veehouderij hebben net zo veel
reden om het vraatzuchtige dier van hun erf af te houden, want ook
de schade aan gewassen en andere narigheid voor mens en dier moe
ten zeker niet worden onderschat.
Navraag bij de heer R. Gosma, pro
vinciaal koördinator van de muskus-
rattenbestrijding in Noord-Brabant,
leert dat de boeren goed op hun tel
len moeten passen. De muskusrat
houdt zich vooral op in dijken en oe
verkanten (sloten). Als er meerdere
ratten hun nestkom in de slootkant
hebben, loopt deze gevaar te verzak
ken. Indicenteel kan dat een stagna
tie in de waterafvoer geven.
Belangrijker is echter dat landbouw
machines die op de slootrand rijden,
onverhoeds kunnen kantelen. Paar
den en koeien kan hetzelfde overko
men, maar dan met risiko van bot
breuk als zij zich verstappen in een
nestkom die onderaarde boven de
waterspiegel ligt.
De schade aan gewassen is moeilijk
in cijfers te vangen. Gosma: 'De
muskusrat is een planteneter. Prak
tisch alle gewassen staan op zijn me
nu. Als de boer niet tijdig de aanwe
zigheid van deze ratten opmerkt,
dan zal hij het zeker merken; hier
een paar vierkante meter mais, daar
enkele tientallen kroppen sla'.
De schade heeft zelden een zodanige
omvang dat een boer verontrust in
de pen klimt. Toch zou hij dat wel
moeten doen; het team van bestrij
ders waar iedere provincie over be
schikt, is in staat om snel op iedere
melding te reageren.
Zoals bekend is de bestrijding van de
muskusrat sinds 1 januari 1986 van
het ministerie van landbouw overge
gaan op de provincie. In Noord-
Brabant zijn voor dit doel ruim 40
man in dienst, die zijn onderge
bracht in zes verschillende rayons.
Aan het hoofd van die zes gebieden
staat een rayonambtenaar. Deze spe
ciale rattenvangers beschikken over
de ervaring en de techniek, die is ver
eist voor het vangen en vooral het
opsporen van muskusratten.
Dat de mannen van koördinator
Gosma niet met de handen over el
kaar zitten, blijkt wel uit de vangst-
cijfers: vorig jaar legden in deze pro
vincie ruim 30.000 bisamratten - zo
als het beest ook wel heet - het lood
je. De heer Gosma rekent voor dat
hij een gebied onder kontrole heeft,
als er 90 tot 95 procent van de aan
wezige populatie wordt weggevan
gen. Dat zegt wel iets over de enor
me voortplantingssnelheid, dat mis
schien wel het grootste probleem van
zijn aanwezigheid vormt. Een kop
pel muskusratten kan zich in één
jaar tijd vertienvoudigen!
Gosma zegt veel waarde te hechten
aan de oplettendheid en meldingen
van boeren, omdat dezen door hun
langdurig verblijf in de open lucht
nu eenmaal meer kans hebben om
een muskusrat of sporen van het dier
j De muskusrat is een zeer schuw
beest, dat vooral 's nachts aktief
is. Maar weinig mensen krijgen
hem te zien, ook omdat hij veelal
een ondergedoken bestaan leidt.
Om erachter te komen of er er
gens een muskusrat zit, moeten
we meestal afgaan op de sporen
die hij achterlaat. We noemen
hier een paar van de belang
rijkste:
- oeverbeschadigingen en verzak
kingen, als gevolg van het instor
ten van holen;
- een afwijkende, vaak zanderige
bodemkleur onder water, vaak
wijzend op een regelmatig ge
bruikte ingangspijp;
- afgevreten rietkragen langs de
oever;
- ruim 10 cm brede paadjes door
de oevervegetatie, niet zelden
doorlopend naar (aangevreten)
akkergewassen in de nabijheid;
- aangevreten akkergewassen in
de buurt van water;
- schuin afgebeten stengels en
twijgjes van zo'n 20 cm lang;
- winterhutten.
waar te nemen dan 'stadse' mensen.
'Het is in Brabant zo, dat er binnen
twee werkdagen op een melding
wordt gereageerd. Bij een zeer ek-
sakte melding zijn we er vaak nog
eerder bij'.
De provinciaal koördinator bena
drukt dat hij erg afhankelijk is van
meldingen. 'Iedere Nederlander is
trouwens verplicht om het signaleren
van een muskusrat te melden'.
H. de Bot
Veldhoven
VRIJDAG 3 OKTOBER 1986
21
