Help grasland goed herfst
en winter door!
Proef Integrale Ketenbeheersing (1KB)
Fancom BV levert klimaat
computers voor "varkensflat"
Kantoorgebouw Proefstation
voor de Varkenshouderij gereed
Konsulentschap i.a.d. voor Voedervoorziening, Lelystad
korte wenken
veehouderij
Begin september is de IKB-proef met
mestvarkens begonnen bij Cavee-
Coveco, Hendrix' en de Vee- en Vlees
centrale van de Encebe. De bedoe
ling van 1KB is het verbeteren van de
kwaliteit van varkens en varkensvlees.
Manier van aanpak
Van 120 bedrijven zullen steekproef-
gewijs sommige varkens in de slacht-
lijn worden onderzocht op het
voorkomen van schadelijke stoffen.
Komen die voor, dan wordt bij en met
de mester nagegaan waar de oorzaak
ligt. Doel is deze achtergrondinforma
tie in de toekomst te gaan gebruiken
voor een praktijksysteem.
Van de 120 mestbedrijven zullen er 20
eens in de 14 dagen worden bezocht
door een dierenarts om de gezond
heidssituatie op die bedrijven nauw
keurig in kaart te brengen. Van de
overige 100 bedrijven wordt ook ex
tra werk verwacht: het bijhouden van
een logboek (wat gebeurt er op het be-
drijf wat betreft geneesmiddelen) en
het meesturen van een koppelkaart
met elke koppel varkens die naar het
slachthuis gaat (de mester geeft daar
op aan of - volgens hem - zijn varkens
in orde zijn). De koppelkaart kan de
basis vormen voor een goedkopere
keuring, doordat misschien een een
voudige keuring op grond van de ver
klaring van de mester mogelijk is. Dit
deel duurt 2 jaar.
Doelgericht keuren gebeurt volledig
op het slachthuis. Basis is de zichtkeu-
ring. Bij aankomst van de varkens op
het slachthuis wordt beoordeeld of
voor de koppel (of varkens daarin)
een nadere keuring nodig is. Het be
treft alleen varkens van de 120 bedrij
ven hierboven. Onderzocht wordt of
de informatie van de mester over de
koppel kan worden betrokken bij de
beoordeling. Lukt dit, dan is een
goedkopere keuring mogelijk. De
mester levert de informatie via de
koppelkaart. Ook dit deel duurt 2
jaar.
Terugkoppeling van slachtlijngege-
vens gebeurt op twee manieren. Eén
manier wordt toegepast op 100 bedrij
ven. Die krijgen in het 2e jaar van het
projekt de gegevens gepresenteerd op
een manier die het eerste jaar via uit
proberen als nuttig is beoordeeld. Ge
dacht kan worden aan
groepsgemiddelden per stal (b.v. af
delingen) of andere gemiddelden die
de mester zelf kiest. Op 250 andere
bedrijven wordt deze methode ook
toegepast, maar bovendien worden
die door de Gezondheidsdienst be
zocht wanneer het bedrijf op grond
van de slachtlijngegevens als "pro
bleembedrijf" wordt beoordeeld.
De gegevens worden gebruikt om te
bekijken welke slachtlijngegevens
bruikbaar zijn. De feitelijke terug
koppeling vindt in het tweede jaar
plaats.
Nut
Om het nut van terugkoppelen te kun
nen meten, doen er nog 100 extra
mesters mee die van het projekt wei
nig merken. Deze kontrolebedrijven
worden alleen 2 keer bezocht (le en
3e jaar) om de bedrijven in kaart te
brengen. Hun bedrijfsresultaten en
hun resultaten voor wat betreft afwij
kingen aan de slachtlijn worden ech
ter gebruikt om te kunnen beoordelen
of terugkoppelen op de andere bedrij
ven de resultaten heeft verbeterd.
Misschien passen de mesters van de
kontrolebedrijven hun bedrijfsvoe
ring ook zonder deze extra gegevens
wel aan.
Als gevolg van de strenge winter die we achter de rug hebben heeft
veel grasland dit voorjaar schade opgelopen. Hierdoor kwam de gras-
groei erg laat op gang en was de zode op veel plaatsen open en bota
nisch erg slecht. Veel grasland is doorgezaaid met wisselend sucÈes of
opnieuw ingezaaid. Dit is gepaard gegaan met veel kosten.
We staan nu weer voor de herfst en
winter en kunnen er veel aan doen om
de winterschade zoveel mogelijk be
perkt te houden. Dan wordt nu een
basis gelegd voor een goede start van
de grasgroei van volgend voorjaar.
Nu geen stikstof meer
Uit een inventarisatie door het
Proefstation voor de Rundveehoude
rij (PR), Het Nederlands Meststoffen
Instituut (NMI) en het CAD Voeder
voorziening is gebleken, dat percelen
die erg veel en ook nog Iaat in het sei
zoen stikstof hebben gehad slechter de
winter zijn doorgekomen, dan perce
len waar minder stikstof werd
gestrooid en waar op tijd met strooi
en is gestopt. Strooi daarom na half
september geen stikstof meer. Aan het
eind van het groeiseizoen is er meestal
nog voldoende N beschikbaar in de
grond van eerder gegeven stikstof, die
voor een stuk nawerking zorgt.
Wordt dan toch nog stikstof
gestrooid, dan kan dit gras een onge
wenste samenstelling met te veel ni
traat hebben.
De grasgroei neemt na half septem
ber ook duidelijk af. Percelen die na
half september zijn afgeweid kunnen
pas eind oktober, begin november
weer benut worden. De opbrengst is
dan vaak gering. Veel percelen zullen
als gevolg van de ontwate
ringstoestand ook niet meer beweid
kunnen worden.
Om uit winteren zoveel mogelijk te
voorkomen dient het gras aan het be
gin van de winter in rust te zijn. De
bovengrondse groei dient dan afgelo
pen te zijn, maar het wortelstelsel
moet voldoende kracht hebben.
Wordt nog laat stikstof gestrooid dan
verstoort men die rust. Bovendien is
van te voren nooit te zeggen wanneer
de winter in zal vallen.
Zo nodig bossen maaien!
Voor het behoud van een goede zode
is het van belang dat het gras kort de
winter in gaat. Staat er te veel gras,
dan zakt dit gedurende de winter in
elkaar en zorgt voor verstikking van
de zode. Zijn de percelen bossig dan
dienen deze bossen gemaaid te wor
den. Dit bossen maaien moet gebeu
ren vóór half oktober. De plekken
waar de bossen zijn gemaaid hebben
dan nog even de tijd zich te herstel
len en in rust te komen. De afgelopen
winter waren percelen die nog laat (in
november)gemaaid zijn voor bijvoor
beeld zomerstalvoedering ook de per
celen die slecht de winter zijn
doorgekomen.
Ontwatering
Herfst en winter zijn ook de tijd dat
Fancom BV in Panningen (Limburg)
heeft voor bijna 4 miljoen gulden aan
buitenlandse orders in de wacht
gesleept. Het curieust is de levering
van klimaatcomputers voor een "var
kensflat" in Japan. Naast de flat voor
3000 zeugen komen meststallen,
waarvoor Fancom behalve de kli
maatcomputers ook de brijvoercom-
puters en verwarmingsapparatuur
levert. Aan een Amerikaanse cham
pignonproducent levert Fancom even
eens klimaatcomputers.
Varkensflat
Het Japanse bedrijf Nihon-Keigo
heeft de Nederlandse ondernemingen
Euribrid in Boxmeer en Fancom in
geschakeld voor de levering van
respektievelijk fokmateriaal en com
puters. In de zogenaamde "Hyporto-
wer" (Hypor is de merknaam van het
Hypor-varken van Euribrid), die uit
5 etages zal bestaan, worden 3.000
zeugen gehuisvest. Volgens Fancom -
direkteur P. Wijnen is het houden van
varkens in hoogbouw in de gehele we
reld uniek, maar in Japan noodzake
lijk geworden vanwege de hoge
grondprijzen daar. -"Het land is een
en al berg", aldus Wijnen, die voor
600.000 gulden aan klimaatcomputers
voor de flat en twee miljoen gulden
aan klimaat- en brijvoercomputers en
verwarmingsinstallaties voor 30 mest-
varkensstallen mag leveren. Deze
worden ook door Nihon-Keigo naast
de flat (bij de stad Misawa) op de be
gane grond gerealiseerd. Mogelijk be
trekt het Japanse varkensfok- en
mestbedrijf ook nog voor één miljoen
gulden aan ventilatoren van Fancom.
Hierover wordt nog onderhandeld.
Met de bouw van de varkensflat en
de stallen is men inmiddels begonnen.
Aan Amerika's grootste champignon
kweker, Camsco Produce, een doch
ter van Campbell Soup, heeft Fancom
70 klimaatcomputers ter waarde van
meer dan één miljoen gulden ver
kocht.
Zorg op tijd voor open sloten, greppels en drains dan heeft u weer eerder
berijdbaar land.
18
er
de water afvoer van de percelen weer
in orde gemaakt moet worden. Zorg
dat de sloten en greppels "schoon en
op diepte zijn en dat de drains open
zijn. Dit voorkomt onnodige piasvor
ming op de percelen en zorgt voor
weer eerder berijdbare percelen en
voor een minder snel verslechterende
botanische samenstelling. Vooral op
de zandgebieden wordt aan dit punt
te weinig aandacht besteed. Goed be
rijdbaar land is belangrijk bij het uit
rijden van drijfmest en bij het stikstof
strooien in het voorjaar. Verder pro
fiteert u er van in de zomer wanneer
het eens erg nat is. Bij een goede ont
watering verlopen beweiding en voe
derwinning ook veel gemakkelijker en
wordt een betere benutting bereikt
van het gegroeide gras.
Muur
Als in de percelen veel muur voor
komt kan dit ook in de herfst goed
bestreden worden. Wordt het niet
bestreden, dan kan het gras er in het
voorjaar door overwoekerd worden.
Voor de bestrijding zijn diverse mid
delen beschikbaar; sommige daarvan
sparen de klaver.
Emelten en mollen
Emelten kunnen veel schade aanrich
ten. Ze voeden zich eerst met planten
resten, maar in een later stadium
vooral met de levende wortels van de
grasplanten. Bij zeer grote aantallen
kan de grasmat vrijwel geheel los ko
men te liggen. Voordat schade zicht
baar is, kan er al veel schade zijn
veroorzaakt. Hoe ouder de larven,
hoe groter de schade. De gunstigste
tijd om het grasland op emelten te
kontroleren is oktober/november.
Vaak zijn ze dan nog wel klein. De
beste kontrolemethode is de volgen
de: neem per ha 10 stukken zode van
1 dm2 en leg deze in een pekelbad van
1 kg zout in 5 liter water. Na enige tijd
komen de emelten boven drijven. Er
kan dan berekend worden hoeveel
emelten per m2 voorkomen. Bij meer
dan 150 per m2 is bestrijding nood
zakelijk. De bestrijding kan plaatsvin
den door een bespuiting met 2 liter
parathion (25%) in 600-1000 liter wa
ter per ha. De bestrijding dient plaats
te vinden als het vee uit het land is.
Wanneer mollen in het grasland voor
komen dienen deze bestreden te wor
den. Ze kunnen worden gevangen met
klemmen of bestreden met behulp van
aluminiumfosfide tabletten die met
een speciaal leggeweer in de gangen
worden gelegd. Voor dit laatste is ech
ter wel een bewijs van deskundigheid
vereist. Verder is het van belang dat
u en uw omgeving samen aan mollen
bestrijding doen, anders zijn ze zo
Begin september is het kantoor
gedeelte van het nieuwe Proefsta
tion voor de Varkenshouderij ge
reed gekomen. Het bezoekadres
van het PV wordt Lunerkamp-
weg 7 te Rosmalen. Het posta
dres en het telefoonnummer blij
ven hetzelfde: Postbus 83, 5240
AB Rosmalen.
De bouw van de proefakkommo-
datie vordert ook goed. Ver
wacht wordt, dat de varkensstal
len begin december worden opge
leverd. De eerste varkens kunnen
dan rond Kerstmis gehuisvest
worden.
De officiële opening van het
Proefstation voor de Varkens
houderij is voorzien in juni 1987.
weer terug. Veel mollen geeft veel ver
ontreiniging in het kuilgras. Dit laat
ste komt veel te vaak voor. Beperking
van de verontreiniging zorgt dan ook
voor een verbetering van de kwaliteit
van het ruwvoer.
Drijfmest uitrijden
Rijd alleen drijfmest uit als het land
goed berijdbaar is. Sporen zijn snel
ler in het land gereden dan er weer uit
gehaald. Breng de drijfmest bij
voldoende opslagkapaciteit alleen uit
in voorjaar en groeiseizoen. De benut
ting van de voedingsstoffen is dan
aanzienlijk beter dan in herfst en
winter.
Zorg voor goed gemixte drijfmest en
een goede verdeling van de mest bij
uitrijden. Rijd niet meer uit dan 15 a
20 m3 per keer. Ga er liever een keer
vaker over dan dat u meer in een keer
geeft. Dit voorkomt verstikking van
de zode die er onderzit.
Kort samengevat
- Geen stikstof na half september
- Vóór half oktober bossen maaien
- Sloten, greppels en drains open
houden
- Muur, emelten en mollen bestrijden
- Drijfmest goed mixen en verdelen;
niet meer dan 15 a 20 m3 per ha.
Ing. J. Overvest
CAD Voedervoorziening
Lelystad
Varkensstapel toegenomen
met bijna 9%
Begin augustus 1986 waren er in ons
land 13.488.000 varkens. Dit betekent
een uitbreiding met 1109.000 stuks of
8,9% ten opzichte van 1 augustus
1985. Deze uitbreiding werd voorna
melijk gekonstateerd bij het aantal
jonge varkens, inkl. biggen, deze wa
ren 845.000 stuks groter in aantal dan
vorig jaar 12,4%). Dit blijkt uit
een steekproefonderzoek van het
Centraal Bureau voor de Statistiek.
GRASLAND moet in een goede
konditie de winter in om het risiko
van uit win ter en zoveel mogelijk te
beperken. Dit betekent, dat percelen
met te veel bossen nog gebloot moe
ten worden. Het is nu de beste tijd
om bossen te maaien. De gewenste
maai hoog te is 6-7 cm. Dit kan met
een speciale bossenmaaier of met
een cirkelmaaier, die in hoogte ver
stelbaar is. Voorkom dat de grasmat
verstikt onder het afgemaaide gras
door het af te voeren of door jong
vee op te laten vreten. Waar moge
lijk kan men het grasland ook op la
ten knappen door een kudde
schapen.
VRIJDAG 3 OKTOBER 1986
d8<?r aaaoTflo t OAOIUIV
