Een kijkje op de Groninger graanbeurs Cebeco introduceert Comak systeem, management-programma voor de akkerbouw Promotiebudget voor vlas in Nederland te laag Bedrijfskundig medewerker SIVAK benoemd Omdat de graanvoorraden groeien staat het graanbeleid in Den Haag en Brussel bijna dagelijks ter diskussie. Maar hoe staat het met de graanbeurzen? Wij gingen naar de Groninger graanbeurs waar in landse granen verhandeld wórden om poolshoogte te nemen. In de stad Groningen - midden in het centrum - staat 'de Korenbeurs' en de Koninklijke Vereniging 'de Beurs' houdt er elke dinsdag een beurs voor granen, peulvruchten en handelsgewassen. Het beursgebouw dateert van 1865, maar de 'de groot vader' werd al in 1774 aanbesteed, toen Amsterdam en Rotterdam al een korenbeurs hadden (resp. 1616 en 1597). De oorsprong van het beursgebeuren is een verbond uit 1473 toen de Ommelanden er mee instemden dat geen Ommelands ko ren uit haar landstreek zou worden uitgevoerd, maar dat alle graan te Groningen ter markt moest worden gebracht. Het beursgebouw op de Vismarkt staat op de monumentenlijst. Eksploitatie en onderhoud geven stadsbestuur en beursvereniging de nodige zorgen, maar de 'kracht' van de beurs is bepaald geen zorgenkind. Die kracht ligt niet bij de 3 goden die het gebouw versieren - Neptunus, de god van de zee, Mercurius, de god van de handel en Ceres de god van de landbouw - maar bij de mensen die elke week zaken doen in het oude gebouw. De betekenis van de beurs De beursvereniging telt nog 'een 100 getrouwen'. Dat is een kwart van het aantal leden zo'n 15 jaar geleden. Behalve het aantal leden is ook het aantal bezoekers terug gelopen. Wie daaruit zou afleiden dat de bete kenis van de korenbeurs in Gronin gen aan waarde heeft ingeboet, heeft het helemaal mis. Er zijn toch in die tijd ook minder boeren gekomen en overal is toch de omzet per man ge groeid? Een rekensom leert dat op de beurs in Groningen elke dinsdag de opbrengst van meer dan 500 ha akkerbouw wordt verkocht en dat 5 miljard kg graan, zaad of handelsge was in andere handen overgaat. Wie daarbij nog betrekt dat 'van het to taal geproduceerde van deze gewas sen' in de provincie Groningen in 1982 49en vorig jaar naar schat ting 54% via deze korenbeurs ver handeld werd, twijfelt niet meer aan de belangrijkheid van deze beurs, begrijpt waarom de Groninger graanbeurs meer dan een begrip is en moet zelfs vaststellen dat de Gronin ger graanbeurs - relatief gezien - groeit. Nadere kennismaking Aan de hand van gegevens en uit gesprekken met twee bestuursleden van de beurs, de heren E.J.H. Horst uit Gasteren en A. Kooi uit Enzinge, komt het beeld van de Groninger graanbeurs wat beter in zicht. Zo is er allereerst de vraag wie nu za ken met wie op die beurs doen. Wel nu, er is 2 soorten handel. De eerste is die waarbij de handelaar op de beurs partijen kollekteert bij de kommissionair, die onder eigen naam, maar voor rekening en risiko van producent (boer) zaken doet. De tweede is waarbij fabrikanten, ver werkers of eksporteurs partijen ko pen van diezelfde kollekterende han del (of van de kommissionairs). De bedoeling van deze tweede handel is om b.v. de afzonderlijke kwaliteiten om te vormen tot standaardkwalitei ten door menging, droging, reini ging, e.d. Er worden zaken gedaan op basis van een monster (kwaliteit) terwijl er bij in- en verkoop bepaalde kondi- ties gelden. Behalve de zichtbare monsterzakjes - die aangeven dat er partijen verhandeld worden - heeft de beursvereniging ook een taak als het gaat om het toepassen van bepa lingen voor in- en verkoop, arbitrage etcetera. Onder dat 'etcetera' kan worden verstaan samenwerking met anderen, informatie voor derden en overleg b.v. met het stadsbestuur. Wie lid is van de beurs betaalt - door de bank genomen - zo'n ƒ500 per jaar aan kontributie, tafelhuur, etc. De ruim 100 leden laten zich bestu ren door 5 personen, 3 kommissio- narissen en 2 handelaren in de ene periode en in omgekeerde samenstel ling in de andere periode. De note ringen worden vastgesteld door een gemengde beurskommissie, één voor granen en één voor fijne zaden en peulvruchten. De eerste telt 7, de tweede 5 leden. De noteringen heb ben zelfs een internationale be tekenis. De omvang van de transakties Het weer en het bouwplan voor ak kerbouwers in het noorden - met na- Cebeco Handelsraad heeft onlangs zijn nieuwe managementsysteem voor akkerbouwers gepresenteerd. De naam van dit systeem is Co- mak, koöperatief management systeem akkerbouw, en het zal op de markt worden gebracht door een gelijknamige BV, opererend binnen de Cebeco organisatie. Comak is vooral een registratie- en attende- ringssysteem, het biedt geen teeltbegeleiding of teeltoptimalisatiemo- gelijkheden. Wel kan de fiskale boekhouding erin worden onderge bracht. Cebeco heeft het Comak systeem een jaar lang laten broefdraaien op een twintigtal akkerbouwbedrijven, verspreid over het land. Na deze in- troduktieperiode is het systeem nu zover ontwikkeld dat Cebeco ermee naar buiten treedt. Comak biedt de gebruiker vier belangrijke funkties. Ten eerste: planning. Via ge wasplannen wordt een bedrijfsplan opgesteld, dat informatie geeft over bedrijfsekonomische verwachtin gen, de mechanisatiebehoefte, de noodzakelijke arbeid, de benodigde produkten en de liquiditeitspositie. Uit verschillende alternatieven kan het voor het eigen bedrijf gunstigste plan worden uitgezocht, wat vervol gens in de komputer wordt opgesla gen. Als tweede funktie is er de regi stratie. Bestaande uit teeltregistratie, onderhoud machines, algemene werkzaamheden, en mechanisatie en gebouwenregistratie. Ten derde is er de mogelijkheid van attendering. Het systeem houdt bij welke werk zaamheden zijn uitgevoerd en welke nog moeten worden gedaan. Als laatste belangrijke funktie is er de bouwplanbemesting. Met dit pro gramma kunnen bemestingsadviezen worden uitgerekend op basis van grondonderzoek en de eigen, gede tailleerde perceelsgegevens. Be mestingen en onttrekking van stof fen door oogst worden automatisch verwerkt. Behalve deze funkties kunnen nog diverse administratieve ekstra's wor den toegevoegd, zoals voorraadad ministratie, registratie en fakture- ring van werk voor derden, een fi nanciële boekhouding en een regi stratie van opslag en bewaring van bijvoorbeeld aardappels. VRIJDAG 3 OKTOBER 1986 Opzet De software voor het Comak systeem is ontwikkeld door Fytocon- sult BV, een softwareburo dat is voortgekomen uit de Landbouwho geschool (nu universiteit). Een aan tal Wageningse onderzoekers, onder andere de makers van het EPIPRE- systeem, stonden aan de wieg van Fytoconsult, dat inmiddels deel uit maakt van Cebeco Handelsraad. Uitgangspunt van Cebeco bij de ont wikkeling van het Comaksysteem is, dat automatisering begint bij het management, bij het vastleggen van bedrijfsmatige gegevens. De heer J.A. van den Heuvel van Cebeco Handelsraad stelde bij de introduk- tie van het nieuwe systeem dat de ak kerbouwer niet hoefde te leren pro grammeren om het systeem te be heersen, maar dat gebruikersvrien delijkheid voorop staat. Aan de an dere kant stelde hij dat 'akkerbou wers gewend zijn aan vernieuwin gen', zodat hij geen hoge drempel verwachte voor zijn produkt. Wie het systeem wil aanschaffen, kan een vrijblijvende introduktie- kursus volgen van vier dagen en twee avonden. Deze worden door de regi onale Cebeco-koöperaties gegeven. Het is trouwens de bedoeling om het hele systeem, inklusief service en on derhoud, via de regionale koöpera- ties aan te bieden. De kursus besteed veel aandacht aan het kodestelsel, de basis van het hele systeem. Percelen, machines, gewas sen, krijgen alle een kode toegewe zen, die door de gebruiker zelf mag worden gekozen. Wel legt de kom puter zelf, onzichtbaar voor de ge bruiker, een verbinding tussen de zelf gekozen kode en een zogenaam- Cebeco heeft het systeem een jaar lang op ruim 20 akkerbouwbedrijven laten proefdraaien. de achtergrond kode, die landelijk gelijk is. Dit maakt toekomstige koppelingen mogelijk met een net werk, of met andere aktiviteiten van bijvoorbeeld de SIVAK, de takorga- nisatie voor automatisering in de ak kerbouw. Na een uitvoerige behan deling van dit kodestelsel worden de verschillende programma mogelijkheden uitgelegd en wordt de kursus afgesloten met een introduk- tie in Viditel en tekstverwerking, als ekstra. Wie na deze kursus besluit het systeem aan te schaffen, moet nog de beslissing nemen over de bijbeho rende hard-ware, de komputer zelf dus. Daarbij verleent Comak wel ad vies, waarbij de voorkeur uitgaat naar een IBM-komputer. Afstemming Comak heeft bij het ontwerpen van het systeem overleg gevoerd met SI- VAK over standaardnormen en kwaliteitsvoorschriften. In de toe komst moet het Comak systeem aan gesloten worden op netwerken als het VITAK-projekt, een proef om teeltinformatie via het PTT-viditel systeem bij de boer te brengen. Ver der is er overleg geweest met de lan delijke vereniging van boekhoudbu- ro's inzake de samenstelling en de verwerkingsvoorwaarden van aan vullende boekhoudprogramma's. Volgens Van den Heuvel is het niet de bedoeling van Comak om op de stoel van de buro's te gaan zitten. De me in Groningen - bepalen de om vang en het aantal beurstransakties. De omzetten via de beurs varieerden de laatste vier jaren van een 150 mil joen kg tot 170 miljoen kg. In de on derlinge verhoudingen tussen de produkten kunnen eveneens wijzi gingen optreden. Toen in 1985 de provincie Groningen geen 300 mil joen kg graan produceerde, maar 250 miljoen kg, geen 7 Z\ miljoen kg peulvruchten maar iets meer dan 10 miljoen kg en geen 22 miljoen kg handelsgewassen maar 18 miljoen kg, beïnvloedde dat in belangrijke mate de omzetten op de Groninger Graanbeurs. Globaal kan worden gesteld dat als de omzet van tarwe op 100 wordt gesteld, zomergerst op 35 uitkomt, wintergerst op 25, haver op 20 en groene erwten en koolzaad op 15. Voor de overige gewassen, kapucij ners, paardebonen, wierdebonen, waalse bonen, duivebonen, karwij- zaad, geel mosterdzaad, kanarie zaad, blauwmaanzaad en lijnzaad komt deze index uit tussen 1 en 5, met als belangrijkste in dit rijtje kar- wijzaad. Geloof en vertrouwen De beide beursbestuursleden Horst en Kooi tonen met trots de percenta ges, waaruit blijkt dat op de Gronin ger Graanbeurs meer dan de helft van de in de provincie Groningen ge groeide granen, peulvruchten en handelsgewassen hun beurs passe ren, maar behalve het tonen van cij fers spreken zij hun geloof en ver trouwen uit in de toekomst van de Groninger Korenbeurs. Zij zeggen dat te baseren op de geluiden uit het veld. Boeren die alleen nog maar bij de gratie van grote eenheden kunnen leven, die service en persoonlijk kontakt zeer waarderen, die een soe pele levering en betaling verlangen, komen bij ons, zeggen de beide he ren. Wij kunnen vaststellen, dat de relatieve betekenis van de Groninger Graanbeurs groeiende is. Voeg daar bij het geloof en het vertrouwen van de '100 getrouwen' en de Groninger Graanbeurs kan nog wel honderd jaar mee. Piet Westra Nederland krijgt, vergeleken met België, onvoldoende middelen uit het internationale budget dat in Pa rijs aanwezig is voor de p.romotie van vlas. De Benelux krijgt jaarlijks een promotiebudget uit een fonds dat daarvoor beheerd wordt bij de internationale vereniging van vlas en linnenproducenten het C.I.L.C. Uit dit Benelux-budget gaat ca. 10% naar Nederland terwijl België 90% in ontvangst neemt. Voor ons land zal het promotiebudget overigens worden verhoogd van ƒ40.000,in 1986 naar ƒ53.000,— in 1987. Tot nu toe heeft Nederland geen stem in de verdeling van de diverse promo- tiebudgettten. Het Hoofdprodukt- schap en de Kommissie Vlas willen zich inzetten om een vertegenwoor diger in de zgn. Verdeelkommissie te krijgen. Het Voorlichtingsburo voor Vlaslin nen in ons land wil de komende ja ren een aantal nieuwe aktiviteiten gaan ontplooien. Belangrijke ont wikkelingen voor 1987 zijn de inter nationale linnenpresentatie 'Fil d'Or' en de L-advertentiekampagne. Voorts zal op grote schaal een nieuwsbrief over linnen worden ver spreid: 'Linformatie'. Verder zijn brochures in voorbereiding voor het onderwijs, voor huisvrouwen (lin nen behoeft in een mix met andere synthetische stoffen nauwelijks te worden gestreken). De Kommissie voor Vlas en het Voorlichtingsburo zullen zich voorts inspannen om m.b.t. de promotie het gehele vlas bedrijfsleven op een lijn te krijgen. buro's moeten hun taak houden, hun funktioneren wordt alleen ver gemakkelijkt door de registratie en ordening die het Comak systeem voor hen uitvoert. Gebruikers De ervaringen van de vier gebruikers zijn tot nu toe positief te noemen. Het tijdsbeslag valt mee. In eerste instantie is het een behoorlijk karwei het hele bedrijf in de komputer in te voeren. Als echter de relevante data eenmaal in de komputer zijn op geslagen, is een half uur per week voldoende om de lopende gegevens te registreren. Een goede discipline hierin is echter wel nodig. De stap van nauwelijks iets bijhouden naar een managementsysteem is groot, waarschuwen de gebruikers, maar voor boeren die toch al veel aan dacht aan registratie besteden is het geen grote aanpassing. Alle zijn het erover eens dat het systeem hun veel kostenbewuster heeft gemaakt. Op dit ogenblik is nog niet te zeggen of dit op de proefbedrijven heeft geleid tot een aantoonbaar beter financieel resultaat, omdat nog geen volledige cyclus, inklusief totale oogstop brengst, is voltooid. Cebeco mikt op verkoop van een honderdtal systemen in het komende jaar. Gezien de ervaringen van de vier proefgebruikers is dat geen on redelijke doelstelling. Toekomstige gebruikers moeten zich wel realise ren wat ze aanschaffen. Het Comak programma is géén adviesprogram ma zoals het PAGV dat biedt. De kracht van het Comak systeem ligt meer in het begeleiden van de boer bij gemaakte keuzes en het attende ren op het verloop van de werk zaamheden. Binnen die grenzen kan het voordeel opleveren voor boeren die bereid zijn er de nodige aandacht en zorgvuldigheid aan te geven. Met ingang van 15 september 1986 is ir. C.A.M. Graumans als bedrijfs kundig medewerker in dienst getreden bij SIVAK (Stichting Informatie Ver zorging Akkerbouw). De heer Grau mans is onlangs afgestudeerd aan de Landbouw Universiteit in Wagenin- gen, studierichting Landbouw techniek. Hij zal bij SIVAK een belangrijke bij drage gaan leveren aan de stimulering en koördinatie van automatisering en informatieverzorging in de ak kerbouw. C.A.M. Graumans 15

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1986 | | pagina 15