Voorkom rooibeschadiging bij aardappelen
Weer een bodemprijsregeling in 1987?
Nieuwe opslagloods
Middelburg geeft meer
ruimte bij 'Aardappel- B.V.'
Konsumptieaardappelen worden steeds meer uitbetaald naar kwali
teit. Is dit nog niet het geval dan is een kwalitatief goede aardappel
beter bewaarbaar en is gemakkelijker te verlopen. Dus een goede
kwaliteit betaalt zich altijd terug!
Bij konsumptie aardappelen wordt de kwaliteit voornamelijk be
paald door boven- of onderhuidse beschadiging van de aardappelen.
Daarom moet bij de oogst iedere vorm van beschadiging voorkomen
worden.
Hoe voorkom je beschadiging?
Dit is een komplex van faktoren
waarbij alle bewerkingen tijdens de
teelt een rol spelen.
Te beginnen bij een goede struktuur
van de grond, die niet bij berijden en
of bewerkingen mag verslechteren.
Tijdens het poten en de rug opbouw
moet men zorgen voor een kluitvrije
rug, waarbij de afstand tussen de
ruggen overal gelijk is.
Op het moment van oogsten kan aan
deze faktoren niets meer gewijzigd
worden en zal men tijdens de oogst
nog nauwkeuriger te werk moeten
gaan.
Tijdens de oogst zijn er echter nog
voldoende faktoren die de beschadi
ging kunnen beïnvloeden, zoals de
loofverwijdering, de afstelling van
de rooimachine en het transport
naar en in de bewaarruimte.
Grond en weersomstandigheden
Het rooien onder droge omstandig
heden is altijd gunstig. Benut de
rooibare dagen zo volledig mogelijk
en probeer minder urgente werk
zaamheden uit te stellen, of door
derden te laten uitvoeren.
Te droge grond geeft kans op be
schadiging door harde kluiten die
meestal niet uit te zeven zijn. Daar
om moet men dan ekstra voorzichtig
te werk gaan. Te natte omstandighe
den en lage bodemtemperaturen
(kleiner dan 8° grote kans op stoot-
blauw) moeten ook voorkomen wor
den. De natte grond die mee in de
bewaarplaats wordt gebracht geeft
met name qua luchtverdeling vaak
veel problemen.
Loofvernietiging
Het is dit jaar ekstra moeilijk om het
juiste doodspuittijdstip te kiezen.
Normaal zal er na het doodspuiten
nog tenminste 14 dagen maar liever
3 weken gewacht moeten worden
voor met het rooien wordt begon
nen. Dit jaar zal door de kans op
glazigheid, eigenlijk gekozen moeten
worden voor natuurlijk afsterven of
zo snel mogelijk na het doodspuiten
rooien.
Bij dit laatste is de knol onvoldoen
de afgehard met als gevolg ontveil-
lingen en rooibeschadiging.
Waar ook voor wordt gekozen,
meestal zal loofklappen nodig zijn.
Een goede loofklapper moet het loof
onder in de geulen goed klappen en
bovenop de aardappelrug een loof-
pruik van 10-15 cm laten staan. De
loofrollen in de rooier kunnen na
melijk de langere stengeldelen veel
beter verwijderen. De loofklapper
moet daarom een klepellengte ver
schil van 18-20 cm hebben, om goed
te kunnen werken en de aardappel
rug niet te raken. Gekombineerd
met een hoog toerental, waardoor
nog ekstra opzuiging van materiaal
plaatsvindt, zal goed werk geleverd
kunnen worden.
Banden en spoorbreedte
Om beschadiging door banden te
voorkomen mogen de trekker en wa
gen banden niet breder zijn dan 25
cm 10 inch). Bij trekkers is hier
aan meestal wel te voldoen, maar bij
de grotere kipwagens niet. Dit geeft
vooral problemen bij het opzetten
van de percelen.
Omdat er vaak in kombinatie met
enkele andere telers, of met de loon
werker wordt gerooid lijkt de beste
oplossing om bij het begin van de
percelen het transport van de aard
appelen te doen met 1 of 2 kleinere
kipwagens op smalle banden.
Naast de bandbreedte is de spoor
breedte van belang, die 1.50 m moet
zijn.
Meet voor de aardigheid toch de
spoorbreedte eens op, misschien
moet er toch nog gesleuteld worden.
De rooimachine
Diverse malen is bij onderzoek ge
bleken dat er praktisch met alle rooi-
machines schadevrij gerooid kan
worden. In de praktijk mankeert het
echter vaak aan de afstelling van de
rooimachine, of aan een onjuiste
uitrusting van de machine.
Op de eerste plaats moet de opname
van de rug vlot verlopen. De rooi-
schijven mogen maksimaal 2,5 cm
van de rooischaren afstaan en de
rooischaren moeten een vloeiend
verloop naar de zeefketting mogelijk
maken. Is de rug met grond en aard
appelen op de ketting dan mag de
grond pas aan het eind van deze ket
ting verwijderd zijn. Grond be
schermt de aardappel tegen bescha
diging. Ook schudders in de hoogste
stand kunnen harde kluiten niet ver
wijderen!
Daarom kunnen de schudders in
normale osmtandigheden geheel bui
ten werking worden gesteld.
Verder is het zeer belangrijk dat de
rijsnelheid en de kettingsnelheid op
elkaar zijn aangepast. Vaak is een
verhouding van 1:1 (bv. rijsnelheid
Aardappelen die van een hoogte van meer dan 40 cm vallen worden
beschadigd. Zorg in een dergelijke situatie voor valbrekers
3.6 km:60 m/min snelheid van ket
ting) een goede keuze. Bij goede zeef-
omstandigheden kan de ketting
snelheid vaak nog lager zijn (1:1/2).
Steeds zal die snelheid bijgesteld
moeten worden, afhankelijk van de
grond-omstandigheden. Een verdere
vermindering van de kans op be
schadiging is te bereiken door bekle
ding van de transportkettingen in de
machine. Split of ster p.v.c. bekle
dingen helpen hier al wat aan mee.
Maar sinds enkele jaren is er ook er
varing opgedaan met de rubber
luchtkussen bekleding. Uit onder
zoek bleek, dat beschadiging tot een
minimum kan worden beperkt. Er
werden verschillen gemeten tot
40% minder beschadiging. De prijs
van zo'n bekleding is echter vrij
hoog, n.l. /300/m2 dus gauw
ƒ3000,per machine. Gebleken is,
dat de bekleding tenminste 3 jaar
meegaat (waarschijnlijk langer), zo
dat de kosten ƒ1000,/jaar be
dragen.
Mogelijkheden zijn er dus voldoen
de om aardappelen te rooien zonder
beschadiging. De machine moet dan
juist zijn uitgerust en er moet nauw
keurig worden gewerkt.
Transport en valhoogte
Aardappelen die van een hoogte van
meer dan 40 cm vallen worden be
schadigd. In de praktijk zijn val
hoogten vaak veel groter met name
bij het rooien in een bunker of kip
wagen. Daarom ook moet er gebruik
gemaakt worden van valbrekers.
Grote strozakken die op 20 cm
hoogte aan de voorkant van de kip
wagen worden bevestigd bevallen
goed. Maar ook snarenbed valbre
kers voorkomen beschadiging. Bij
de verwerking in de opslagplaats zal
naast de valhoogte ook de draaisnel
heid van de transportbanden in de
gaten gehouden moeten worden, die
niet hoger mag zijn dan 40 m/min.
Om een redelijke kapaciteit te hand
haven is een bandbreedte van 60 cm
of meer nodig. Men moet er naar
streven de stortbak, transporteurs en
boxenvullers goed op elkaar af te
stemmen qua kapaciteit en band
snelheid. Houdt daarom steeds stort
bak en transporteurs vol, omdat aar
dappelen elkaar beschermen tegen
beschadiging.
Namens de Konsulentschappen voor
de Akkerbouw en de Tuinbouw in
Zuidwest-Nederland
A. Peeters
Specialist Bedrijfsuitrusting
Als er een bodemprijsregeling
komt in 1987 dan zullen diverse
onderdelen nog eens kritisch moe
ten worden bekeken. Vooral de
verhoudingen tussen enerzijds de
areaalheffing en anderzijds de
plombeheffing zullen nog eens
scherp moeten worden geanaly
seerd. Maar de allerbelangrijkste
vraag is: Moet er weer een bodem
prijsregeling komen?
Bodemprijsregeling?
Zo'n jaartje geleden kwamen er nog
al wat geluiden naar voren om maar
te stoppen met de "Stopa-regeling".
De poters moeten toch daar groeien
waar dat het voordeligste kan. De
zwaksten vallen vanzelf af via een
prijssanering. Een paar keer goed
over de bodem van de "natuurlijke
markt" en we houden een "gezonde
teelt" over. Toch verstommen die ge
luiden steeds meer en bij verder na
denken komt men toch al gauw tot de
konklusie dat we bij de pootaardap-
pelteelt te maken hebben met een echt
"natuurprodukt". Een produkt dat
aan de ene kant te maken heeft met
de grillen van de natuur. En dan be
doelen we het al of niet voorkomen
van luizen, maar ook met een regen
rijk seizoen of een droog seizoen; met
hogere temperaturen of met lagere
temperaturen. Voorts hebben we te
maken met grote verschillen in grond
soort, zowel binnen het jaar als tus
sen de jaren onderling. Maar ook
grote ras-verschillen o.a. met grote
verschillen in "restwaarde". Ander
zijds hebben we te maken met een
sterk export-gericht produkt. Als zo
ongeveer 70% van onze nationale
produktie naar meer dan 70 landen
moet worden afgezet, dan spreekt dat
boekdelen. Het zijn niet alleen de po
litieke en ekonomische krises die
daarbij een rol spelen. Maar ook in
de ontvangende landen heeft men te
maken met grote klimaatsverschillen,
met grote verschillen in omstandighe
den, waar het importeren van poo-
taardappelen ook vaak mee
samenhangt.
Als we dan ook nog bedenken dat we
te maken hebben met zo'n 250 rassen
vaak op speciale landen of groepen
van landen gericht, dan is het dacht
ik duidelijk van groot belang om
zo mogelijk enige stabiliteit in de teelt
te betrachten. Als door te sterk wis
selende uitkomsten bij de poterteler
de oppervlakte te sterk schommelt,
dan is de kans groot dat wij het ene
jaar veel te weinig en een ander jaar
veel te veel poters produceren.
Kijk maar ëens hoe moeilijk het vaak
is bij de licentie rassen om een goede
planning van de oppervlakte te ma
ken. Uit de cijfers van de Stopa-
overname blijkt door de jaren heen
dat de licentie rassen niet meer over
schotten hebben, maar vooral ook
niet minder.
Pootaardappelteelt is een dure teelt.
En daarmee, door de hoge kosten ook
een zeer riskante teelt. Als één ha poot-
aardappelen zo ongeveer 12.000,
kost, droog in de schuur op 1 okto
ber dan spreekt dat boekdelen. En als
men dan in enig jaar of voor bepaal
de rassen moet terugvallen op de voer-
aardappelmarkt, dan zijn de
stroppen nauwelijks te overzien. Aan
de ene kant werkt een bodemprijs
enigszins stabiliserend op de teelt en
aan de andere kant behoedt het teler
en handelaar voor de ergste stroppen.
Als de handelaar een prijskontrakt of
een minimum prijskontrakt afspreekt
met een teler of met groepen van te
lers dan is het risiko dat hij daarbij
loopt het verschil tussen die prijzen
met de bodemprijs van de Stopa.
Gemeenschappelijke verkoop?
't Zijn maar een klein aantal
koöperatieve- en partikuliere handels
huizen die het overgrote deel van de
pootaardappelen over de wereld ver
spreiden. Theoretisch zou het denk
baar zijn dat men de handen ineen
sloeg en een gezamenlijke export op
zette. Zeven handelshuizen verzorgen
±90% van de export. Tegen de ach
tergrond van de pogingen in het ver
re, maar ook in het recente verleden
kunnen we dat wel vergeten. Hoewel
er natuurlijk veel gemeenschappelij
ke belangen zijn (zoals kosten en het
maken van een goedé prijs) zijn er
nog zoveel belangen verschillend dat
een gemeenschappelijke verkoop nog
ver weg lijkt. Hoewel men weet
niet wat er gebeurt als de Stopa bo
demprijsregeling werkelijk finaal van
de baan zou zijn! De vraag is overi
gens hoe onze klanten, onze afne
mers, zouden reageren! Het is al
moeilijk genoeg geweest destijds om
hen te laten wennen aan het feit dat
men slechts bepaalde licentie-rassen
bij één handelshuis kon aankopen.
Tenslotte
Tegen al deze achtergronden lijkt het
gewenst toch maar eens een bodem
prijssysteem uit te werken voor 1987.
Rekening houdend met de kritiek uit
de praktijk (o.a. telers van fabrieks-
rassen) zal moeten worden gepro
beerd zoveel mogelijk wensen in te
bouwen. Daarbij zullen woorden als
financierbaarheid, evenwichtige ver
deling van lusten en lasten, beperking
teelt-omvang regelmatig als leidraad
door de diskussies lopen. Maar ook
woorden als eenvoudig, overzienbaar
en efficiënt-praktisch.
Swifterbant
A. Vermeer
In Middelburg heeft burgemeester C Rutten vrijdag 12 september een
nieuwe opslagloods van de Aardappelafzetorganisatie voor Zuidwest-
Nederland B.V. geopend. De loods biedt ruimte aan rond 8.000 ton
konsumptie-aardappelen en is uitgerust met een computergestuurd ven
tilatiesysteem dat een beter kwaliteitsbehoud tijdens de bewaring mo
gelijk maakt.
Bij het Middelburgse sorteerbedrijf
van de Aardappelafzetorganisatie -
"de Aardappel-B.V." - is het door
deze uitbreiding mogelijk om onge
veer de helft van de jaarlijkse omzet
van 50.000 ton "in eigen huis" op te
slaan. De aardappelen zijn afkomstig
uit Walcheren, en Noord- en Zuid-
Beveland.
Samen met de andere 3 sorteerbedrij-
ven (Breskens, Steenbergen en Zierik-
zee) heeft de onderneming een omzet
van 200.000 ton per jaar, voldoende
voor de jaarlijkse konsumptie van
acht maal het inwonertal van de pro
vincie Zeeland.
Vanuit Middelburg verlaadt de B.V.
elk jaar zo'n 40 zeeschepen met aard
appelen naar alle windstreken.
Het ƒ2,3 miljoen kostende nieuwe ge
bouw biedt nog weer meer mogelijk
heden om aan kwaliteitsverbetering
van de aardappelen te doen.
Vertrouwen
Direkteur J. Boeve van Cebeco-
Zuidwest sprak bij de opening alvast
zijn vertrouwen uit in de kwaliteit van
de nu nog groeiende aardappelen.
Proefrooiingen hebben uitgewezen
dat de aardappelen van de beste kwa
liteit zijn en we zullen ons motto
"Kwaliteit verovert de markt" dan
ook waar kunnen maken. Ir. Boeve
stak een pluim op de hoed van Bint
je. "Zeker is dat de eisen in de toe
komst strenger zullen worden vooral
vanuit de industrie maar wij denken
dat Bintje geteeld in ons werkgebied
uitstekend aan de vraag kan blijven
voldoen". Hij wees erop dat er wel
iswaar in het Zuidwesten geen
besmetting is met aardappelmoeheid
maar dat de telers wel alle mogelijke
voorzorgen moeten nemen om dit
probleem ook in de toekomst te voor
komen. Ook de direkteur van de Aard
appel BV de heer A.W. Bierens riep
de aardappeltelers op om te streven
naar maximale kwaliteit. "Dit kan al
leen bereikt worden door een geza
menlijke inspanning van telers en
afzetorganisatie. Deze nieuwe opslag
ruimte zal zeker een bijdrage leveren
om de kwaliteit van het door de te
lers geleverde produkt te behouden",
aldus de heer Bierens.
Het gebruik van DIERLIJKE
MEST bevordert een goede
vruchtbaarheidstoestand van de
grond. Vooral bij aardappelen
en groentegewassen levert dit al
gauw 5% méér opbrengst. Laat
vooraf een monster nemen, dan
weet u hoeveel stikstofkali, fos
faat en organische stof u toe
voegt. Dat de mest regelmatig
verdeeld moet worden spreekt
voor zich.
Vrijdag 19 september 1986
11
