Bespiegelingen bij de fruitoogst 1986 Het klein-fruit areaal wordt steeds kleiner Vrij grote appeloogst, maar geen topoogst Sterke konkurrentie uit landen met lager loonpeil ling van het sortiment, omdat de na druk nog wat meer op Jonagold en Elstar komt te liggen. Samenvattend: de ruimte voor verdere uitbreiding met vroege appels (tot en met Summerred) lijkt beperkt. De Elan kan zich een (vrij bescheiden?) plaats veroveren naast de Alkmene. Gloster en Karmijn lijken af te haken en de Elstar en Jonagold nemen in belan grijkheidtoe. Op korte termij n zij n geen nieuwe top pers te verwachten. Normale pereoogst Bij de peren is de situatie anders dan bij de appels. Er is sprake van niet meer dan een 'normale' oogst. Bo vendien vindt er in de belangrijkste 'perelanden' regelmatig een bijstel ling plaats van de oogstverwachtin- gen in neergaande richting. Van late peren zou de oogst zelfs lager dan normaal kunnen uitvallen. In Nederland is er een goede oogst van het belangrijkste ras, de Confe rence, hoewel niet op elk bedrijf. De Cornice laat het vaak zitten, Hardy en Triomphe zijn goed. Voor de afzet van Conference kan het belangrijk zijn dat Engeland van dit ras een vrij kleine oogst verwacht. Ook bij de peren bleef de rui achter wege, zodat heel veel moest worden gedund. De kleine dunne vruchtjes die er anders afvallen moesten nu met de hand worden verwijderd, vaak zelfs klusters met 5 vruchtjes die alle ondermaats bleven. Een heel karwei. De handel biedt voor een goed pere sortiment (overwegend Conference en Cornice) wat vlotter dan voor de appels. Maar toch ook lager dan de twee voorgaande jaren. rode bessen 621 281 bramen 683 (276) De bramenaanvoer heeft betrekking op 1984, omdat er door vorstschade in 1985 een totale misoogst was. Vooral de terug gang van de frambozen is dramatisch. Buitenland biedt aan tegen afbraak- prijzen Het is erg jammer dat het zo loopt. De teelt van klein fruit is zeer ar beidsintensief en gaf indertijd hon derden plukkers en pluksters de kans om wat ekstra's te verdienen. En menige teler kon op een kleine op pervlakte een redelijk inkomen ver werven. De terugloop van het areaal is te wij ten aan meerdere faktoren. Eerst was een wijziging in het teeltpatroon erg belangrijk. Klein fruit is van oudsher vooral een 'bijprodukt' ge weest. Vooral de bessen en vaak ook aardbeien werden veel gebruikt als onderteelt in boomgaarden. Maar de onderteelt in boomgaarden ver dween en daarmee was meer dan de helft van het klein fruitareaal van de baan. Er bleven een flink aantal telers over die op een kleine oppervlakte hun hoofdbestaan in het klein fruit von den. Maar die kregen te kampen met vruchtwisselingsproblemen. De grond verziekte, de opbrengsten lie pen terug. En tenslotte kregen we te maken met een zeer sterke stijging van het loon peil. De arbeidskosten zijn in ons land relatief hoog, zeker in vergelij king met de Oostbloklanden. Aard beien uit Polen (al dan niet radio- aktief) worden aangeboden tegen minder dan van onze kostprijs. Daar valt niet tegenop te boksen. Met an dere produkten is het evenzo. De verwerkende industrie kan dus erg voordelig in het buitenland te recht en koopt daardoor in eigen land alleen tegen (te) lage prijzen. Verse konsumptie Wel blijft er ook vraag voor verse konsumptie. Daarbij heeft het pro- dukt uit eigen land een voorsprong. Bij die verse konsumptie gaat het vooral om prima kwaliteit. Een aan tal telers ziet kans aan die eis te vol doen bij teelt op vrij grote schaal, maar over 't geheel genomen lukt het toch wel het beste bij kleinschali ge teelt waarbij de pluk grotendeels door gezinsleden plaatsvindt. Veel ruimte zit er trouwens niet in de verse markt. Er is al vlug te veel aan bod. Misschien zitten er voor Zee land o.a. nog kansen in de teelt van late aardbeien via gekoelde planten en/of doordragende rassen? Het dunnen vroeg dit jaar zoveel tijddat het moeilijk was tijdig rond te komen. De Summerred op deze foto is al flink van stuk We kunnen in ons land een grote appeloogst verwachten. Menige fruitteler zegt zelfs dat zijn bomen nooit tevoren zo vol hingen. Er ws geen nachtvorst, het weer tijdens de bloei was gunstig en boven dien was er zeer weinig rui. Anders is er na de bloei vaak een 'groeistoot', waarbij de konkurrentie tussen de nieuwe scheuten en de pas gezette appeltjes zo groot is dat veel vruchtjes worden afgesto ten. Door het droge weer bleef die 'groeistoot' uit. En dat betekende veel dunnen. Heel veel dunnen. Er is heel veel gedund, want iedereen is er van overtuigd dat er bij een groot aanbod weinig vraag zal zijn naar kleine maten. Maar des ondanks zijn de bomen soms nog te zwaar beladen. De Discovery blijft een plaats waard als uitstekende handelsappel, mooi en stevig. Niet gemakkelijk in de teelt, omdat het vaak moeilijk is vol doende kilo's van een goede maat en met een gave schil te produceren. De Summerred is door zijn kleur en produktiviteit een aanwinst geble ken, maar er zijn diverse andere ras sen gelijktijdig op de markt en door het gedrang kan de prijs onder druk komen. Handel erg voorzichtig De grote vraag is thans hoe het met de afzet zal gaan. Daarbij is het van veel belang hoe het elders in de EEG is gesteld. Volgens de binnengeko men berichten moeten we rekening houden met een vrij grote oogst, maar niet met een topoogst. Italië schat zijn produktie zelfs 15% lager dan vorig jaar! Maar als men zijn eigen overvolle bomen ziet en ook bij een reisje el ders in ons land tot de konklusie komt dat er sprake is van overvloed, is er toch een neiging om het somber in te zien voor de prijzen. Blijkbaar zijn de kopers van fruit op stam ook niet optimistisch. Er wordt zeer voorzichtig geboden en er zijn tot nu toe opvallend weinig zaken gedaan. Hierbij speelt «en grote rol dat deze fruithandelaren vooral het laatste seizoen grote stroppen hebben geleden. In 1985 was er niet alleen in ons land een kleine oogst, maar ook elders in de EEG. Iedereen verwachtte hoge prijzen en dat viel later enorm tegen. En dat heeft een terugslag die nu duidelijk merkbaar is. Sommige handelaren gingen over de kop, an deren zien het niet meer zitten en wat overbleef is krap bij kas en begrijpe lijk erg voorzichtig. Na een paar slechte jaren kan men zich geen gro te verliezen meer permitteren. Afzetkansen door betere kwaliteit Toch moet men waken tegen voor barig pessimisme. Want het te leurstellende prijsverloop met oogst 1985 was vooral een kwestie van te leurstellende kwaliteit. Het Neder landse fruit was kwalitatief onder de maat, zodat de eksport stagneerde en de kopers elders hun fruit be trokken. Heel duidelijk komt dat tot uiting in de eksportcijfers. Een selektie hieruit volgt hieronder: seizoen '84/'85 '85/'86 totale uitvoer 83.4 56.5 Golden 27.4 7.1 Boskoop 27.7 15.1 Jonagold 4.5 3.3 Industrie 4.7 16.7 De cijfers geven weer hoeveel mil joen kg appels werden uitgevoerd. De eksport van vooral Golden Deli cious daalde dramatisch en die van kroet verviervoudigde! Dit seizoen wijst tot nu toe alles op een goede tot zeer goede kwaliteit. Daardoor kunnen de kaarten geheel anders komen te liggen. Goede kwa liteit is steeds weer gebleken de basis te zijn voor een bevredigende afzet. Daarnaast zijn de deskundigen het er over eens dat de presentatie van dat kwaliteitsfruit moet worden ver beterd. Jonagold, Elstar, e.d. zullen gelegd moeten worden aangeboden. Iedereen die een ekskursie naar Duitse markten meemaakte, kwam onder de indruk thuis van de voor sprong die onze Belgische kollega's daar hebben genomen. Elstar in opmars Het appelsortiment is wat de nieuwe rassen betreft nog steeds in zoverre in beweging, dat er verschuivingen plaatsvinden. De Vista Bella bracht goede prijzen op, maar het is geen hoogvlieger. De belangrijkste goede eigenschap is de vroegheid, maar verder is er een klei ne markt voor. De Alkmene is de laatste paar jaar sterk komen opzetten als een soort voorloper van de Cox's. De heer Goddrie benadrukt echter dat het een ras is dat direkt na de pluk moet worden afgezet. Beslist geen appel voor 't koelhuis, ook nieet voor kor te koeling van 1-2 weken. Dat geldt in wellicht nog iets sterkere mate voor de Elan. Een fraai ogen de, produktieve appel die wegens de korte houdbaarheid door sommigen argwanend wordt bekeken. Het is echter een ras voor 'plukken en weg er mee naar de veiling' dan hoeven er geen houdbaarheidsproblemen te zijn. Trouwens, direkt na de Elan kan men Cox's en Elstar op de markt verwachten, dus bewaren heeft geen zin. Bij de 2 toppers Jonagold en Elstar lijkt het aandeel van de Elstar thans wat meer toe te nemen dan van de Jona gold. De eksportkansen worden voor al voor Elstar hoog geschat, ook omdat voorlopig alleen in ons land de produk tie van betekenis is. De belangstelling voor Karmijn en Gloster neemt snel af. Blijkbaar wordt de smaak van de Gloster niet erg gewaardeerd waardoor de prijs achterblijft en bij de Karmijn zij n er te veel teeltproblemenPlaatse- lijk doet de karmijn het prima. Op veel bedrijven is het kommer en kwel. Het betekent overigens weer een versmal- Voor de Zeeuwse telers van kleinfruit is het seizoen tot nu toe niet bevredigend verlopen. Dat geldt niet voor de weersomstandigheden. Zelden tevoren kon de pluk zo vlot en zonder uitval of kwaliteitsver lies door rot e.d. plaatsvinden. Het teleurstellende is te wijten aan de prijzen. Afgezien van vroege primeurs was het prijspeil doorlopend te laag, vooral voor de rode bessen. Het ziet er door dit alles naar uit dat de teelt weer verder in zal krimpen. In 't verleden waren er vooral in de omgeving van Kapelle volop kruis bessen, rode bessen, zwarte bessen, aardbeien, frambozen en bramen. Het ging toen om vele honderden ha. Nu nog om een paar honderd ha. In vrij snel tempo zijn de kruisbes sen, zwarte bessen en aardbeien zo danig gedecimeerd dat ze van weinig betekenis meer zijn, al is er bij de zwarte bessen sprake van een kleine opleving via mechanisch plukken. De frambozenteelt is de laatste jaren ook zeer sterk teruggelopen. In feite zijn het dus in hoofdzaak de rode bessen en de bramen die nog flink meetellen. lijkt een opbrengst te geven die bo ven normaal uitkomt. Maar de op pervlakte hiervan is beperkt, omdat de uiterst scherpe doorns een erg af schrikwekkende werking hebben. Ze zorgen meer voor bloed en tranen, dan voor vreugde bij de plukarbeid. Met dat al is er ook bij de bramente lers geen jubelstemming. Er zijn meer telers met rooiplannen dan met plantplannen. De terugloop van het kleine fruit wordt duidelijk weerspiegeld in de aanvoercij- fers van CVZ opnieuw zo hard dat bij de doornlo- ze Evergreen veel knoppen te gronde gingen. Uit zij-ogen ontstonden er dan nog wel nieuwe vruchttrossen, maar die zijn kort en dus niet vol waardig. Elders in ons land raamt men de opbrengst op 50% van nor maal, in Zeeland kan dat tussen de 60 en 70% liggen. Maar de room is er af. De gestekelde Hymalaja maakt ove rigens wel een goede beurt. Dit ras De pluk van de rode bessen verliep vlot, maar de prijs viel tegen aanvoer x 1000 kg kruisbesssen aardbeien zw. bessen frambozen Lage prijzen en vorstschade Maar ook de positie van de rode bes sen en bramen is aan het ver zwakken. Bij de rode bessen was er enkele ja ren geleden een toenemende animo voor nieuwe aanplant door de intro- duktie van nieuwe rassen. Wie die b.v. op de proeftuin zag kwam zo onder de indruk van de mooie, lange trossen dat hij perspektieven zag. Maar alle nieuwe rassen waren later rijp dan het hoofdras Jonkheer van Tets. Ze kwamen op de markt als er geen vraag meer was voor de in dustrie, zodat vrijwel alles voor de verse konsumptie moest worden ver kocht. De vraag hiervoor is echter zo beperkt dat de prijs sterk onder druk kwam. Zelfs het allerbeste produkt kwam nauwelijks boven de ƒ1,50 per kilo en voor de iets mindere kwaliteit werd vaak de gulden niet gehaald. En daar kan men niet rendabel voor telen. De bramenteelt is eveneens minder aantrekkelijk geworden door dalen de prijzen en de laatste 2 jaar ook door vorstschade. In de winter van 1984/85 ontstond er zoveel vorstschade dat de oogst grotendeels verloren ging. En in de afgelopen winter vroor het Vrijdag 8 augustus 1986 17

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1986 | | pagina 17