Ir. Jan Trip neemt na 36 jaar afscheid
van Kweekbedrijf ROPTA - ZPC
Vergelijking
kunstmeststrooiers
Kaas tegen cariës
Gerst tegen hartkwalen
Bijdrage in keuringskosten
aardappelen
Kwaliteits- en verpakkingsvoorschriften eksport
aardappelen
De Friese Mij houdt zich al sinds
eind vorige eeuw bezig met de vere
deling van aardappelen. Dat begon
met een kweekveld in Tzurnmarum,
dat later werd verplaatst naar Sua-
meer. Een van de grote suksessen
was Bintje van meester Klaas de
Vries, bij wie de zaailingen 's winters
een plaatsje achterin de klas hadden.
Fusie met ZPC
Eind 1984 kwam een eind aan de
zelfstandigheid van kweekbedrijf
Ropta en werd een fusie aangegaan
met het kweekbedrijf van de ZPC
aan de Nieuwebiletdijk.
De noodzaak van de fusie heeft Trip
altijd al gezien. 'En ik niet alleen,
maar de tijd was er gewoon niet rijp
voor. Dat is een groeiproces. Nu was
het zover en dat had niets met mijn
pensioen te maken. Jonge mensen
als Dankert en Westmaas willen het
goed aanpakken en dat kost geld.
Waarom zou je hetzelfde werk op
twee bedrijven doen? Daar komt bij
dat door de bezuinigingen van de
overheid een deel van het werk dat
'Wageningen' altijd deed, naar de
kweekbedrijven zelf gaat. Dat bete
kent dat daar investeringen moeten
worden gedaan. En ook daarvoor
geldt waarom zou je het dubbel doen
in Friesland'.
Ook de financiële kwetsbaarheid
van de kweekbedrijven heeft volgens
Trip een belangrijke rol gespeeld bij
de fusiedrang. 'Je staat of valt met
de rassen die je hebt. Het ene mo
ment heb je ze en het andere niet.
Dat veroorzaakt een golfbeweging in
inkomsten. Als het dal een keer heel
diep is, dan ben je kapot. Met twee
bedrijven vlak je die golfbeweging
af, omdat je meerdere goeie rassen
hebt'. Voor Trip waren de zakelijke
argumenten om te fuseren volop
aanwezig, 'maar als je diep in mijn
hart keek, had ik het leuker gevon
den om het bedrijf dat je mee hebt
opgebouwd, zelfstandig te houden.
Het gaat evenwel niet om het leukst,
maar om het beste'.
Als het gaat over de behandeling van
aardappelen door de akkerbouwer,
wordt Trip wel wat kritischer. 'We
kunnen gewoon niet meer met aar
dappelen omgaan zoals Ids Bierma
dat deed - elke aardappel apart om
draaien -, maar ik zie ook wel eens
precies het tegenovergestelde. Dat is
voor de aardappelteelt een gevaarlij
ke zaak. Als we van poters echt een
bulkprodukt maken, dan verliezen
we in Friesland de slag. In wat groter
verband geldt dat voor geheel Ne
derland. We moeten ons goed reali
seren dat we in de wereld niet de eni
gen zijn die pootgoed kunnen telen.
Kwaliteit is het enige wapen dat wij
in de strijd kunnen werpen'.
Slag verloren?
Met de opmerking dat Friesland de
slag eigenlijk heeft verloren, is Trip
het niet eens, 'maar als ik eerlijk ben
moet ik toegeven dat de voorsprong
niet groter is geworden'. Ook de
Ropta-direkteur weet dat elders de
pootgoedproduktie sterk is uitge
breid en dat de grote produktie een
grote druk op de prijzen heeft ge
legd. 'Daarom heb ik twee jaar gele
den ook gevochten om de einddatum
niet los te laten. Friesland moet het
niet zoeken in de laatste kilo's als
dat ten koste gaat van de kwaliteit.
Dan zullen we het toch moeten ver
liezen van andere gebieden waar het
opbrengend vermogen minstens zo
groot is als hier. In het noorden
moet de meerprijs uit de kwaliteit
komen'.
Dat de vooruitzichten voor de poter
teelt slecht zouden zijn, wil er bij ir.
Trip niet in. De eksport van poot
goed heeft de laatste jaren een ge
weldige stijging ondergaan en ligt
boven de 500.000 ton. 'Dat is meer
dan alle andere landen samen
eksporteren. En hoe konden we dat
bereiken? Gewoon door betere kwa
liteit te leveren. Aan die kwaliteit zal
nog meer aandacht moeten worden
besteed. De laatste jaren vormt het
virus niet het probleem, maar de
knolziekten. Oorzaak is de voort
schrijdende mechanisatie waardoor
de knollen vaker verwonding oplo
pen. Vrouwen en kinderen kunnen
niet weer terug naar het land zoals
dat vroeger het geval was, maar toch
Het ministerie van Landbouw en
Visserij heeft besloten een bijdrage
te verlenen in de kosten van de kwa
liteitsvaststelling van konsumptie-
en industrie-aardappelen. Deze bij
drage kan verkregen worden door
handelaren en industriën, indien de
aardappelen volgens bepaalde regle
menten zijn gekeurd.
De vaststelling van de reglementen,
het toezicht op de toepassing daar
van en de toekenning van een bijdra
ge aan de individuele bedrijven is
opgedragen aan een door het aar
dappelbedrijfsleven opgerichte
Commissie Kwaliteitskeuring Aard
appelen (CKA).
De CKA heeft keuringsreglementen
gemaakt voor:
1. de ontvangst van veldgewassen-
aardappelen bestemd voor kon-
sumptie en industriële verwerking
door handelaar of fritesindustrie
(CKA-1)
2. de ontvangst van gesorteerde aard
appelen door de fritesindustrie
De kwaliteits- en verpakkingsvoor
schriften die gelden bij de eksport
van konsumptieaardappelen zijn
t.o.v. vorig jaar niet veranderd.
Eventuele wijzigingen in de gezond
heidseisen zullen aangebracht wor
den in het volledige pakket eksport-
voorschriften 1986/87, dat zo spoe
dig mogelijk zal worden bekend
gemaakt.
Nieuwe aardappelen
In verband met het feit, dat bij de in
de zomer op gang komende eksport
van nieuwe aardappelen speciale
(ongewijzigde) voorschriften van
toepassing zijn worden deze hierna
weergegeven.
Bij de eksport van overzee moeten
zal men de nadelige effekten van de
noodzakelijke mechanisatie zo goed
mogelijk in de hand moeten houden.
Vooral uitgangsmateriaal moet meer
dan gewone aandacht hebben'.
De verbeterde wetgeving rond het
kweekwerk vindt ir. Trip een grote
verbetering, waarvan de pootaar-
dappelteelt als geheel kan profite
ren. De verbouw van rassen in mo
nopolie leidt tot een betere uitbeta-
lingskapaciteit. 'Het betekent niet
dat de monopolierassen in moeilijke
jaren als 1985 goud opbrengen,
daarvoor is de zuigende werking van
de prijsdaling te groot, maar, wel dat
de prijzen niet helemaal tegen de
(CKA-II)
3. de ontvangst van aardappelen
door de chipsindustrie (CKA-III)
4. de ontvangst van aardappelen
door de droogindustrie (CKA-IV)
(in voorbereiding)
Daarnaast zijn er algemene admi
nistratieve voorschriften, waaraan
voldaan moet worden om in aan
merking te komen voor een bijdra
ge. De bijdrage is voor het oogstjaar
1986 (1/8/1986 tot en met
31/7/1987) vastgesteld op maksi
maal ƒ1,25 per ton voor de eerste
20.000 ton die een bedrijf binnen een
oogstjaar keurt en maksimaal ƒ0,70
per ton voor elke ton daarboven. De
bijdrage kan verkregen worden na
dat door de CKA is vastgesteld dat
het deelnemende bedrijf aan de
gestelde voorwaarden voldoet.
Voor nadere informatie kontakt op
nemen met het sekretariaat van de
CKA, Stadhoudersplantsoen 12,
Den Haag (de heer Hijma: 070 -
708354 of de heer De Hullu: 070 -
708352).
de aardappelen goed huidvast zijn,
vrij van phytophthora en rot en bo
vendien goed droog.
Dit houdt in dat onrijp gerooide par
tijen als regel enige tijd na het
oogsten moeten worden opgeslagen
voordat ze voor eksport in aanmer
king kunnen komen.
Indien bij de inspektie in het land of
bij verlading in de haven phytoph
thora of rot voorkomt, blijft de par
tij minstens 2 weken onder toezicht
van de P.D., indien men deze aar
dappelen toch wil eksporteren.
Ten aanzien van de huid vastheid
worden Engeland en de Skandinavi-
sche landen niet tot de overzeese lan-,
den gerekend. Voor de eksport naar
verre landen gelden nog enige spe
ciale eisen.
vlakte gaan. De wet geeft de moge
lijkheid het aanbod te reguleren en
dat is van groot belang voor de
teler'.
Kweektechnisch is er in de 36 jaar
dat Trip bij Ropta zit niet veel ver
anderd. De hoeveelheid materiaal
waarmee gekruist kan worden is wel
aanmerkelijk vergroot, maar krui
sen is nog steeds kruisen.
'Toch staan wij wat dat betreft aan
de vooravond van nieuwe ontwikke
lingen. Ook wij stoeien al met di-
ploïden, dat zijn rassen met het hal
ve aantal chromosomen. Daarmee
zullen we sneller en gerichter resulta
ten kunnen boeken', aldus Trip, die
ƒ18,39. Dit is over alle kwaliteiten en
alle leveringsmomenten en eksl.
BTW. Voor de maat 35-50 is ƒ8,39
en voor 0-35 mm is ƒ8,71 beschik
baar gekomen. Voor voer ten slotte
werd een gemiddelde prijs gemaakt
van ƒ5,84.
In het tijdschrift D.L.Z. van de
maand april 1986, een Duits vak
blad, gericht op de Agrarische sek-
tor, heeft men een vergelijkingsrap
port van kunstmeststrooiers gepubli
ceerd. Het is het resultaat van een
gehouden vergelijking van centrifu-
gaalstrooiers. Uit de konklusies kan
men zien dat de Bögballe-strooier ty
pen BL-600 en C-ll, welke in het
onderzoek meededen, als beoorde
ling 'zeer goed' meekregen.
Bögballe strooiers wordenin ons
land geïmporteerd door B.V.
Techno-Import te Eist, en via de
handel verkocht.
Als het snoepen van een appel het be
zoek aan de tandarts steeds zeldzamer
maakt, dan zou een stukje kaas de pa
tiënten ook van de angst voor het bo
ren kunnen bevrijden. Robert
Marshall, zuiveldeskundige aan de
universiteit van Missouri, stelde vast,
dat kaas de ontwikkeling van zuren
helpt verminderen en daardoor cariës
voorkomt. Dit mag men echter alleen
bij belegen kaas en intensief kauwen
verwachten.
Marshall voegt er aan toe, dat het eten
van een stuk kaas voor het eten van
snoep de negatieve werking hieraan
op de tanden opheft.
Zoals bekend eist een aantal landen
een verklaring, dat de zending aar
dappelen gekontroleerd is op de aan
wezigheid van radio-aktiviteit. Deze
verklaringen worden indien nodig
door het produktschap afgegeven.
Wat het handelsverkeer binnen de
E.E.G. betreft is afgesproken dat der
gelijke verklaringen kunnen vervallen.
ook genetische manipulatie niet als
onzin terzijde schuift. 'Je kunt je
niet permitteren om daaraan niet
mee te doen, hoewel ook hoogge
leerde heren verschillend denken
over de mogelijkheden'.
Wat de resistentie tegen verschillen
de ziekten betreft, vindt Trip dat er
de laatste tientallen jaren vooral wat
aardappelmoeheid betreft een grote
vooruitgang is geboekt. 'Toen ik in
1950 begon kwamen de eerste echte
signalen dat er iets aan de aardappel
moeheid moest gebeuren. En hoe
veel moeheid-resistente rassen heb
ben we intussen al niet? 'Ook de in-
-nerlijke kwaliteit is volgens Trip ver
beterd. 'Vroeger werd daar minder
aandacht aan geschonken. Toen
moest er voedsel komen. Nu is dat
wat anders. De konsument is ver
wender en er zijn ook andere voe
dingsmiddelen. Als nu de kwaliteit
niet goed is, eet de konsument geen
aardappelen meer. Vroeger nam ik
van een veelbelovend ras een maaltje
mee naar huis om te proberen, moet
je nu kijken hoe professioneel we de
smaak beoordelen na koken, bakken
en chippen'.
Heleboel bereikt
'En wat Ropta - ZPC als kweekbe
drijf nu eigenlijk heeft bereikt? Ik
vind, een heleboel. Denk bijvoor
beeld maar aan de rassen van vlak
na de oorlog, zoals Saskia, Sirtema,
Urgenta en Irane. En later kwamen
daar Desiree, Jaerla, Marijke, Uka-
ma, Mona Lisa en Edzina bij'. Op
vallend is dat ir. Trip niet meer
ekspliciet praat over de rassen van
Ropta, maar over die van Ropta -
ZPC en de aangesloten kwekers. De
gezamenlijke kweekbedrijven en de
aangesloten kwekers hebben in to
taal 36 aardappelrassen in de Ras-
senlijst, 9 vrije en 27 monopolieras
sen. In de Rassenlijst staan ook 4
vlasrassen en één tulpenras.
ter bestrijding van Botrytis en Scle
rotica..
In de sterk groeiende erwtenteelt
kunnen vooral Botrytis en in minde
re mate Sclerotinia problemen
opleveren.
Beide ziekten kunnen met Rovral
Aquaflo goed worden bestreden, zo
wel in konserven- als in voede
rerwten.
Onderzoekers van de universiteit van
Wisconsin en het ministerie van land
bouw hebben uit gerst twee stoffen
geïsoleerd, die de vorming van cho
lesterol tegengaan. Deze inhibitoren
beïnvloeden naar het schijnt de wer
king van het enzym, dat de vorming
en het afbraakpercentage van cho-
lesterine in het lichaam kontroleert.
Inhibitoren in het voer van hanen
doet de hoeveelheid lichte lipoproteï-
den (dat zijn vet-eiwitmoleculen) tot
40% dalen. Deze lichte lipoproteïden
zijn de zogenaamde "slechte choleste-
ringen", die aan de slagaderwanden
blijven hangen en tot hartklachten
kunnen leiden. Geen van beide stof
fen werd tot dusver bij mensen getest.
De wetenschappers hopen echter,
door hun onderzoek te komen tot een
toevoeging aan voedingsmiddelen, zo
dat het verbruik van medicamenten,
nodig om het met onze eetgewoonten
samenhangende risiko van een hartin
farct, lager kan worden.
Ford vestigt onafhankelijke
dochteronderneming
Ford Motor Company heeft een re
organisatie bekend gemaakt, waar
bij per 1 januari 1987 Ford Tractor
Operations in de VS als volledig on
afhankelijke dochter-onderneming
wordt gevestigd. Het nieuwe bedrijf
zal de naam Ford New Holland, Inc.
gaan voeren.
'Deze stap', aldus de vice-president
en direkteur van Ford Tractor Ope
rations, de heer Moglia, 'biedt de
flexibiliteit om onmiddellijke, doel
treffende produkt- en marketing-
akties te ondernemen, teneinde onze
leidende positie te verstevigen.
Frummel, de bekende kweker van fabrieksaardappelen woonde ook
in de Tweede Excloërmond. Als jongen kwam hij veel op het bedrijf
van Prummel. Misschien dat daar de interesse voor het kweekwerk
vandaan komt. Ir. Jan Trip weet het niet met zekerheid te zeggen,
maar een rol heeft het vast gespeeld bij zijn keuze voor de vakken
plantenziekten en plantenveredeling aan de Landbouwhogeschool in
Wageningen.
Zijn voorliefde voor de aardappel heeft evenwel ook te maken met
de streek waar hij is opgegroeid, de Drentse Veenkoloniën, tegen
Groningen aan, waar z'n vader een akkerbouwbedrijf had. De stimu
lans om in het kweekwerk verder te gaan, zal zeker ook gekomen zijn
van hoogleraar professor Dorst, die hem in 1950 naar het kweekbe
drijf van de Friese Mij haalde. Op 1 juli komt een einde aan Trip's
aardappelkweken. Dan stopt hij als algemeen direkteur van wat sinds
1 januari 1985 kweekbedrijf Ropta-ZPC heet.
Trip nu nog tussen de aardappelen die na 1 juli worden verwisseld voor
z'n hobby bloemen kweken
Poolprijs Aardappel BV
Voor de aardappeloogst 1985 is in de
poolprijs bij de Aardappel BV te
Zierikzee beschikbaar gekomen voor
50 opw. een bedrag van gemiddeld
Bestrijdingsmiddel in
erwtenteelt
Agriben Nederland B.V. meldt dat
Rovral Aquaflo dit seizoen voor het
eerst is toegelaten in de erwtënteelt
Vrijdag 4 juli 1986
13
