Konservenindustrie in de problemen De Vollegrondsgroenterassenlijst 1986 is verschenen 'Totale herstrukturering oplossing' A GRONINGEN, GIESSEN - De slepende financiële problemen in de konservenindustrie hebben een dieptepunt bereikt. 'De industrie is op sterven na dood', aldus Geert Koets, voorzitter van de Vereniging van Noordnederlandse Konserventelers en lid van de Commissie Vol- legrondsgroenteteelt Akkerbouwbedrijven (COVA) van het Land bouwschap. Zonder ingrijpende reorganisatie worden op termijn in Nederland minimaal 20 tot 25 duizend hektares alternatieve gewassen voor de boer waardeloos. Een schadepost van vele miljoenen. 'Het is bitter dat dit gebeurt in een tijd waarin Brussel door de lageprijzen- politiek akkerbouwers dwingt om te schakelen naar juist die alterna tieve gewassen', zegt Koets, f y 1 'J ■- De konservenindustrie is o.m. hard nodig voor de afwisseling in het bouwplan tieslag is een geleidelijke uitverkoop van bedrijfsonderdelen naar buiten landse multinationale ondernemin gen. Als dat zo doorgaat raken wij volledig de zeggenschap tn eigen huis kwijt. Het tot waarde brengen van onze zo broodnodige alternatieven kunnen we dan wel vergeten; die wordt dan bepaald door buitenlandse belan gen. De financiële positie van de in dustrie wordt in toenemende mate uitgehold; dat laatste wordt weer in de hand gewerkt door soms slecht management. De bedrijven en be drijfjes zijn vaak van oudsher fami liebezit en hebben onvoldoende schaalgrootte. Daarbij komt de kon- sentratie van het grootwinkelbedrijf de laatste jaren. Dat heeft de onder handelingspositie over de inkoop prijzen van die winkelketens tegen over de versnipperde industrie dui delijk versterkt. Met negatieve gevolgen voor de prijszetting naar de industrie toe en uiteindelijk naar de boeren. De in vloed van die boeren is het laatste tiental jaren veel kleiner geworden'. I)e konklusie laat zich licht raden: 'Krachtig ingrijpen nü is noodzake lijk. De versnipperde sektor is niet meer in staat zelfstandig het hoofd te bieden aan de al jaren slepende problemen. Daarom moet op korte termijn een ingrijpende sanering van de grond komen. Anders is in de sektor geen droog brood meer te ver dienen. De vicieuze cirkel moet zo snel mogelijk worden doorbroken'. Oplossing De oplossing moet worden gezocht langs twee, elkaar aanvullende, hoofdlijnen. Deelname van kapi taalkrachtige topkoöperaties moet de uitbouw van kleine op zichzelf le vensvatbare industriën als bijvoor beeld Hak tot moderne reuzen mo gelijk maken; onder koöperatieve supervisie dus. Tegelijkertijd moet de markt voor de groentetelers meer doorzichtig worden gemaakt. Dat kan op een aantal centrale punten, waarvoor haast vanzelfsprekend, de groenteveilingen in aanmerking ko men: versterking van de onderhan delingspositie van de boer. Voorwaarde voor dat laatste punt is aaneensluiting van telersverenigin gen 'in enigerlei vorm': ook die klubs werken veel te veel langs el kaar heen. Naast het stroomlijnen van de industrie door de geldinjek- ties van topkoöperaties en koöpera tieve banken als de RABO komt op die manier geld vrij voor onderzoek naar nieuwe toepassingen. Daarmee wordt inhoud gegeven aan het alom gepropageerde redmiddel voor sektoren van de Nederlandse landbouw: specialisatie en het reali seren van hoge toegevoegde waarde op basisprodukt. Volgens Koets leent zich in principe zo'n 70 duizend hektare in ons land voor die benaderingswijze, voor zo ver het de konserven (glas en blik) betreft. Binnen zo'n nieuwe industrie beho-- ren onverkwikkelijke affaires zoals bij Geldermalsen B.V. vorig jaar tot de onmogelijkheden. Daar werden blikken erwten en bonen per onge luk bijgevuld met de bessen van de zwarte nachtschade. Gevolg: grote partijen werden in Duitsland in beslag genomen, èn 'naambederf' in het buitenland èn slechte jaarcijfers, èn het staken van deelnameonder handelingen tussen Hak en Suiker Unie, volgens Koets. De hoofdafdeling Akkerbouw komt naast ambtenaren van het ministerie op termijn met oplossingen. In het eerste geval gebaseerd op de twee boven gegeven hoofdlijnen: verster king van de industrie en de onder handelingspositie van de boer. Koets: 'Ze hebben in die hoofdafde lingsvergadering een goed besluit ge nomen. Ik kom nu met deze zaak naar buiten omdat wij als boeren al jaren vergeefs hebben geprobeerd door de weerstanden heen te komen. Door de onwil van de industrie zelf en door de weigerachtige houding van de top-koöperaties, met name Suiker Unie'. Steef van Duin Oplossing voor de problemen is een 'ingrijpende totale herstrukturering' van de industrie meent de voorzitter van de Noordelijke telersvereniging. Zijn mening wordt gedeeld door de Hoofdafdeling Akkerbouw van het Landbouwschap. Tijdens een beslo ten vergadering vorige week in Leeu warden werd het sekretariaat van de Hoofdafdeling opdracht gegeven voor het eind van de zomervakantie een uitgewerkte studie op tafel te leggen. Onderwerp van die studie is eveneens de herstrukturering van de konservenindustrie, zegt hoofdafde lingsvoorzitter J.D. Leeuwma. Be kend is de voortdurende aandacht van ambtenaren op het ministerie van Landbouw voor deze kwestie. Ook daar is men bezig met een ana lyse van de problemen. Die analyse moet bepalen hoeveel geld de over heid in de reorganisatie wil steken. De Nederlandse konservenindustrie is zeker in staat kwaliteit te leveren Topkoöperaties Koets laakt de houding van Cebeco- Handelsraad en Suiker Unie rond een eventuele deelname aan HAK B.V. in Giessen. Doel van die deel name is een toekomstige goed gelei de, op moderne leest geschoeide Ne derlandse konservenindustrie van voldoende omvang. Gesproken wordt over bedragen tot 40 miljoen gulden in dit geval. Die pogingen zijn op niets uitgelopen na jarenlang touwtrekken in de achterkamers. 'Een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet', aldus een gebelgde Koets. 'Cebeco heeft kontakt ge zocht met Hak. Tijdens die onder handelingen liep Suiker-Unie dwars door de deur. Hak brak toen de besprekingen af met Cebeco. En ging toen voor méér geld met Suiker- Unie praten. Hak voelt best wat voor koöperatie ve deelname. Het bedrijf is finan- cieël niet zo sterk, maar er is de laat ste jaren voor 30 miljoen aan vertim merd. Hak (glaskonserven) zit voor 1,5 miljoen gulden in Geldermalsen B.V. (blik), samen met anderen. De kombinatie glas en blik is op zichzelf ideaal. Dit voorjaar kwam Gelder malsen (het al eerder failliet gegane Veluco onder een andere naam) met onverwacht slechte jaarcijfers naar buiten. Surséance van betaling werd verleend. Daardoor bekoelde de be langstelling van Suiker-Unie voor deelname aan Hak: Suiker Unie haakte af. Die slechte cijfers van Geldermalsen waren ook voor Hak een verrassing. Cebeco is nu laaiend van woede. Suiker-Unie doet alsof de neus bloedt en Hak is gefrus treerd'. Het direktie-sekretariaat van Suiker- Unie zegt over een mogelijke deelna me aan Hak: 'Er is een verkennend gesprek gevoerd'. Nimmer was spra ke, aldus Suiker Unie, van 'officiële onderhandelingen. Suiker Unie heeft óók geen belangstelling'. Een persvoorlichter van Cebeco- Handelsraad voegt desgevraagd toe: 'Er is niets bekend over een eventue le deelname van Cebeco aan Hak'. Koets heeft voor die laatste reaktie geen goed woord over. Achtergronden ?De sanering in de groente- en fruit- verwerkende industrie heeft ook in 1985 z'n tol weer geëist', begint een recent bulletin van het Produkt- schap voor Groente en Fruit (PGF). In 1985 werkten in die branche nog 56 bedrijven met méér dan 10 werk nemers. In 1984 waren dat nog meer dan 64 bedrijven. In 1985 werd een rekordhoeveelheid groente en fruit verwerkt. In totaal nam de verwer kende industrie maar liefst 426 dui zend ton verse groenten af. 25 pro cent meer dan in 1984 en 4,5 procent meer dan in het vorige topjaar 1982 vervolgt het bulletin van 20 mei 1986. Van al die groente wordt slechts een beetje ingevoerd, in 1985 29.400 ton of 7 procent. Ondanks die sterke toename van de groente verwerking nam het overschot op de handelsbalans ten opzichte van 1984 vorig jaar af; 260 miljoen tegenover 300 miljoen in 1984 in guldens. Door de rekordproduktie aan groen- tekonserven namen de voorraden bij de industrie flink toe: 138 miljoen li ter in 1985 tegen 113 miljoen in 1984 en 125,8 miljoen in 1983 ondanks een stijgend binnenlands verbruik. 'Op zichzelf is dit een ongunstige ontwikkeling. De financiering (van die voorraden) is voor veel bedrijven een groot probleem. Voor de kon servenindustrie mag de ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl dan ook eigenlijk een geluk bij ongeluk wor den genoemd. Veel winkels konden de vraag naar diepvriesgroenten en groentekonserven nauwelijks bijbenen'. Vóór dat Tsjernobyl had de in dustrie kwa gekontrakteerd areaal na de hausse in 1985 voor 1986 al duidelijk een stap teruggedaan. In totaal zijn 19.100 hektares gekon trakteerd, 7 procent minder dan in 1985, vervolgt het bulletin van het PGF. Struktuur Koets is onversneden duidelijk over de oorzaken van de malaise in de konservenindustrie: 'De konserven- fabrikanten gunnen elkaar het licht in de ogen niet en bekonkurreren el kaar al te fel. Door die konkurren- Later dan gebruikelijk is de 35e Be schrijvende Rassenlijst voor Groen tegewassen deel Vollegrondsgroen- ten beschikbaar gekomen. Velen zul len zich afgevraagd hebben waarom de Rassenlijst niet rond de kerst ver schenen is. Aan de verlating ligt zowel een ver minderde arbeidskapaciteit binnen het rassenonderzoek ten grondslag als ook een éénmalige toegenomen hoeveelheid redaktionele wijzigin gen in de Rassenlijst. Door kapaciteitsgebrek bij veel aspekten van het onderzoek en een wat verlaat proefseizoen zijn nieuwe onderzoeksgegevens laat ter beschik king gekomen. In deze Rassenlijst zijn de meest recente gegevens uit de rassenproeven van 1985 en soms al van 1986 verwerkt. Deze gegevens zijn afkomstig van proeven die ver spreid over het land op proeftuinen, proefboerderijen en bij tuinders aangelegd zijn. Het onderzoek wordt gekoördineerd door het RI- VRO te Wageningen in samenwer king met het PAGV te Lelystad. Te vens worden praktij kgegevens bij het eindoordeel over de rassen mee genomen. De Rassenlijst is dit jaar uitgebreid met de gewassen paksoi en roodlof. In elk gewashoofdstuk zijn alle teelt- gegevens aangepast aan de vele nieu we teelthandleidingen van het PAGV en CAD-AGV hetgeen ekstra tijd gekost heeft. De opzet van de hoofdstukken is voor alle gewassen geüniformeerd. De belangrijkste eigenschappen van een gewas waar tussen rasverschillen bestaan zijn nog duidelijker in de hoofdstukken naar voren gehaald. De vertaling van de tabellen naar de rasbeschrij vingen is bij alle gewassen op dezelf de wijze geüniformeerd. Het lezen en vergelijken van de rasbeschrijvin gen is hierdoor eenvoudiger gewor den. Voorin de rassenlijst is een aantal pagina's met eigenschappen met de daarbij behorende waarde ringscijfers en vertalingen opgeno men. Naast de gewashoofdstukken met rasbeschrijving bevat de Rassen lijst algemene hoofdstukken met daarin onder andere de meest recen te informatie over areaal en produk- tiewaarde van gewassen, een gedeel telijk herziene teelt- en zaaikalender en een vruchtwisselingsschema waarin af te lezen valt welke gewas sen een nadelige invloed ondervin den van de voorvrucht. De Rassenlijst is een praktisch naslagwerk voor tuinders, medewer kers van de voorlichtingsdienst en de kweekbedrijven. Voor tuin- en landbouwscholen is de Rassenlijst geschikt voor instruktie aan de leerlingen. Deze uitgave, die samengesteld wordt onder verantwoordelijkheid van de Kommissie voor de Sa menstelling van de Rassenlijst voor Groentegewassen (CRG), verschijnt vanwege kapaciteitsgebrek bij het rassenonderzoek dit jaar voor het laatst in deze vorm. De kommissie is zich aan het beraden over een nieu we wijze van publiceren. Hoogst waarschijnlijk zullen er afzonderlij ke publikaties van de Rassenlijst- kommissie per gewas verschijnen, vermoedelijk gekoppeld aan de ras- senberichten van RIVRO/PAGV. Op dit moment dus reden te meer om de 35e Rassenlijst voor Volle- grondsgroenten, die de komende ja ren als het meest komplete naslag werk zal fungeren nu aan te schaf fen. De prijs is ƒ14,25; bij afname van meer dan drie eksemplaren gel den aanmerkelijke redukties. De Rassenlijst voor Vollegronds- groenten is te bestellen bij BV Druk kerij en Uitgeverij Leiter-Nypels, Postbus 831, 6200 AV Maastricht, tel. 043 - 211055. Vrijdag 20 juni 1986 11

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1986 | | pagina 11