Konservenfabrieken doen, dankzij
Tsjernobyi, goede zaken
TNO-boek geeft antwoord op
vragen over straling en
radioactiviteit
'Ook bij kernramp moet EG
gemeenschappelijk optreden'
Dalende olieprijs remt
zuivelexport
Veranderd koopgedrag veroorzaakt omzetvergroting
van 25% of meer
Naar aanleiding van ramp Tsjernobyi
AGV-voorzitter Lodewijk:
Rond tweehonderd
processen-verbaal
tegen veehouders
Als gevolg van de 'Tsjernobyl-affaire' doen de producenten van ge-
konserveerde groenten goede zaken. Zij zagen hun omzet van de ene
op de andere dag stijgen met 25 tot zelfs 100%. Alle produktsoorten
die zij leveren droegen daaraan in vrijwel gelijke mate bij.
Naar verwachting zal zich na de Pinksterdagen weer een normale si
tuatie ingesteld hebben, aldus woordvoerders van verschillende kon
servenfabrieken. Op de Westduitse markt zal de konservenafzet nog
wel op een hoger nivo blijven. De afzet van verse groenten is er nog
beneden het normale nivo.
Het is frappant dat van de eksport-
landen nagenoeg alleen West-
Duitsland sterk op de radioaktieve
neerslag reageerde. J. van Veen, ver-
koopdirekteur van Groko diep-
vriesprodukten in Zundert meldt voor
West-Duitsland een omzetstijging van
25%, voor Italië een heel lichte en
voor hun andere eksportlanden nau
welijks of geen omzetstijging.
'Die andere landen, o.a. België,
Frankrijk, Denemarken, IJsland en
Zweden, hebben zelf ook geen maat
regelen t.a.v. bladgroenten genomen,
zoals wij en de Westduitsers dat ge
daan hebben', aldus Van Veen. Gro
ko heeft de vergrote vraag
gemakkelijk aangekund; de voorra
den waren en zijn voldoende groot.
Ook Coroos Konserven uit Kapelle
heeft aan de vergroting van de vraag
kunnen voldoen. De afzetkontrakten
boden daarvoor voldoende ruimte.
Joop Oostrom van.Coroos stelt dat
men in Zuid-Nederland sterker rea
geerde dan in Noord-Nederland en in
West-Duitsland sterker dan in Neder
land. Overigens verschilde in West-
Duitsland de reaktie per deelstaat,
maar vooral in het zuiden kwam het
voor dat het publiek helemaal geen
verse groenten durfde te kopen.
Oostrom stelde nadrukkelijk dat on
danks het feit dat voor een bedrijf een
grotere omzet natuurlijk gezond is, de
oorzaak ervan hem allerminst geluk
kig maakt, daarmee doelend op het
belang van een goede volksge
zondheid.
De Tsjernobyl-zaak leidde bij Hak
conserven uit Giessen (N-Br.) wel
haast tot een verdubbeling van de om
zet. De heer Van Den Dool van Hak zei
nog niet te kunnen overzien wat daar
van doorstroomt naar de konsument,
daar er natuurlijk niet rechtstreeks
van de fabriek aan de konsument gele
verd wordt. Maar de toegenomen
vraag komt toch van het publiek, de
handel zal er dus niet mee blijven zit
ten. Ook bij Hak heeft men over het al
gemeen aan de vraag kunnen vol
doen, maar het verschilt per produkt
Naar aanleiding van de ramp met
de kerncentrale in Tsjernobyi heb
ben vijf TNO-deskundigen een
boek geschreven dat antwoord
geeft op de grote hoeveelheid vra
gen, die in de afgelopen weken
door verontruste Nederlanders
zijn gesteld met betrekking tot
straling, radioactiviteit en de kon
sequenties daarvan voor de ge
zondheid. Het eerste exemplaar
van het boek is donderdagmiddag
15 mei aangeboden aan minister
Winsemius van VROM.
De overheid, huisartsen, kanker
centra en ook het Radiobiologisch
Instituut TNO zijn sinds 26 april
overstroomd met de meest uiteen
lopende vragen.
Vanzelfsprekend werd een aantal
van die vragen ingegeven door de
ook in de media weergegeven on
duidelijkheid over de aard en de
omvang van wat er in Tsjernobyi
gebeurd is.
Talloze vragen en ernstige veront
rusting bleken echter gebaseerd te
zijn op een gebrek aan zelfs de
meest elementaire kennis op het
gebied van straling, radioactiviteit
en de relatie daarvan tot gezond
heid etc. Dit was voor TNO aan
leiding om op zeer korte termijn
een boek te schrijven waarin een
antwoord op dergelijke vragen te
vinden is.
Het boek heeft als titel: Tsjerno
byi 1986; Straling en radioactivi
teit; vragen en antwoorden op een
rij gezet door TNO. Naast een
overzicht "Tsjernobyi van dag tot
dag" over de periode tot en met
13 mei geeft het boek onder meer
inzicht in wat kernenergiecentra
les, radioactiviteit, straling etc.
eigenlijk zijn, in de effekten van
radioactiviteit en straling op het
menselijk lichaam, de relatie tus
sen straling enerzijds en zwanger
schap, kanker etc. anderzijds,
maatregelen ten behoeve van stra
lingsbescherming, overheids
maatregelen en voorlichting.
Vanaf zaterdag is het boek; bij de
boekhandel verkrijgbaar.
Uitgeverij: Friese Pers Boekerij
b.v. Prijs: ƒ7,90.
Nog geen duidelijk beeld
van schade agrariërs
Het ministerie van Landbouw en
het Landbouwschap hebben nog
geen duidelijk beeld van de scha
de die de agrarische sektor heeft
opgelopen als gevolg van de radio
actieve neerslag. Minister Braks
heeft toegezegd rapport te laten
opmaken van de gevolgen, aldus
het Landbouwschap. Dat rapport
moet inzicht geven in de extra
kosten die gemaakt zijn, de wijze
van informatievoorziening, de
stralingsnormen waarboven het
eten van landbouwprodukten ge
vaarlijk is en de samenwerking
van de betrokken ministeries. Ook
de schade als gevolg van het tijde
lijk volledig wegvallen van de
vraag naar verse groenten wordt
geïnventariseeerd. Als het om
schadevergoeding gaat is minister
Braks van mening dat de Sovjet
unie in eerste instantie daarop
moet worden aangesproken. Bij
het Landbouwschap heeft de be
windsman in elk geval geen ver
wachtingen gewekt over financiële
tegemoetkomingen. Wel is de
doorgedraaide spinazie vergoed.
Braks vindt het overigens "aller
belabberdst" dat de Europese Ge
meenschap geen overeenstemming
kan bereiken over het hanteren
van dezelfde normen voor stra
lingswaarden.
Tijdens de Openbare Vergadering van
het Agrarisch Groothandels Verbond
(AGV) op donderdag 15 mei hekelde
voorzitter G. Lodewijk de wijze van
reageren van de EG-lidstaten op de
kernramp om Tsjernobyi.
'De verschillende lidstaten blijken
volslagen verschillend te reageren, er
is geen sprake van een gekoördineerd
beleid; laat staan één geharmoniseerd
beleid'. Op dit moment weet het be
drijfsleven niet waar het aan toe is
met alle nadelige (kostbare) gevolgen.
De heer Lodewijk pleitte voor ade-
kwate maatregelen die echter voor alle
lidstaten gelijk moeten zijn, opdat de
noodzakelijke duidelijkheid gewaar
borgd is. De AGV-voorzitter vestig
de de aandacht op het feit, dat de
Vrijdag 23 mei 1986
agrarische producenten en handela
ren, erg kwetsbaar zijn. 'Wij telen en
verhandelen produkten voor de Eu
ropese Gemeenschap en de wereld
markt, met een totale eksportwaarde
van meer dan 50 miljard gulden. De
ze produkten worden bij besmetting
door welke oorzaak dan ook zeer snel
niet geschikt voor de konsumptie be
vonden'. De heer Lodewijk stelde, dat
een grondige bezinning met betrek
king tot kernenergie gewenst is, en dat
aan deze diskussie niet alleen door de
deskundigen, maar ook door hen die
zozeer getroffen worden door de ge
volgen, moet worden deelgenomen.
Schadebrengende akties
De heer Lodewijk bracht het feit on-
v
1 4.^
BH
Spinazieoogst ten behoeve van de konservenindustrie.
moeten verkopen. Deze uitgeputte
voorraden kunnen niet aangevuld
worden voor de nieuwe oogst er is. Bij
Hak heerst nog steeds een vergrote
vraag, ook wel voor de eksport, maar
vooral voor de binnenlandse afzet.
De tuinders hebben als gevolg van de
'spinazie-affaire' meer reden tot on
tevredenheid dan de konservenin
dustrie.
Ook de Bond van Groente- en Fruit
handelaren en het Centraal Buro
Tuinbouwveilingen doen hun best
door de Westduitse media te bestoken
met berichten dat er geen sprake is
van radio-aktieve besmetting.
De direkteur van het CBT, Sweep,
wijt het vooral aan de gebrekkige
voorlichting in West-Duitsland dat de
konsument daar de volkomen veilige
hoe lang ze nog in voorraad zullen
zijn als de hogere vraag blijft voor
tduren. Voor enkele zomerprodukten
als sperziebonen, doperwten en wor
teltjes heeft men aan afnemers al nee
Nederlandse groenten negeert. Dat de
Nederlandse groenten gegarandeerd
stralingsvrij zijn, blijkt volgens Sweep
uit het feit dat ze zelfs aan de strenge
Westduitse stralingsnormen voor im
port voldoen. Er is nog niet één par
tij eksport-groenten aan de grens
geweigerd, aldus Sweep.
De tuinders ramen de schade die zij
de eerste vier dagen van de 'spinazie-
affaire' geleden hebben op minstens
10 miljoen gulden. Bankroet bedreigt
een aantal van hen. De eksport en dan
vooral die naar West-Duitsland, moet
snel weer in het goede spoor komen.
der de aandacht, dat de agrarische
handel nogal eens wordt getroffen
door gebeurtenissen als wegblokka
des, stakingsakties van douanemen
sen, akties van boze Franse boeren,
enz. 'Een trieste rij waarvan het ein
de nog lang niet in zicht schijnt te
zijn'. De AGV-voorzitter riep de
overheid op om toe te staan, dat de
ondernemer zich tegen dit soort risi-
ko's kan wapenen. Volgens het AGV
kan dit onder meer door de mogelijk
heden te verruimen van de assuran
tie reserve eigen risiko.
Nultarief
Teneinde de financieringslast van de
eksporteur wat te laten afnemen, be
pleitte de voorzitter van het AGV een
nul-procent BTW-tarief bij eksport.
'De eksporteur moet nu vaak een
maand lang wachten op de gerestitu
eerde BTW. Aldus ontstaat de onge
wenste en kostbare situatie, dat de
eksporteur een vrijwel permanente
renteloze vordering heeft op de
fiskus'.
De zuivelafzet in eigen land en de ex
port naar de landen van de EEG kon
zich in het le kwartaal van dit jaar
goed handhaven of nog licht groei
en. Bevredigend was met name de
afzet van de kaas, goed voor ca.
40% van de totale Nederlandse mel-
kafzet. De afzet in eigen land groei
de met 4%, terwijl de export met 6%
steeg. Toenemende problemen gaf
wel de zuivelexport naar derde lan
den, die vaak dalingen te zien gaf
van meer dan 20% (bij boter en ma
ger melkpoeder van zelfs meer dan
50%).
Een opvallende uitzondering in dit
ongunstige beeld vormde - opnieuw
- de kaasexport. Deze kon ook naar
landen buiten de EEG met 6% groei
en, hetgeen hoop geeft voor de
toekomst.
De sinds kort dramatisch gedaalde
olieprijs is nog maar ten dele in de
economie van de derde wereld door
gedrongen. Het dieptepunt van de
zuivelexport naar deze landen be
hoeft volgens Schelhaas dus nog niet
bereikt te zijn. Overigens kon reeds
vorig jaar gesproken worden van een
sterk gedaalde koopkracht in de
Ploeg komt deze maand met
alternatieven voor
varkensmesters
Staatssekretaris Ploeg heeft het Land
bouwschap toegezegd dat hij nog de
ze maand een rapport zal uitbrengen
met mogelijke alternatieven voor var
kensmesters die hun dieren keukenaf
val voederden. Het Landbouwschap
heeft dit woensdag bekendgemaakt,
landbouw heeft het bevestigd. Op 1
mei heeft de president van de Haag
se rechtbank Ploeg in het gelijk
gesteld met zijn verbod op het voede
ren met Swill, de etensresten van ho
tels, restaurants, ziekenhuizen en
kazernes. De Vereniging van eksploi-
tanten van Swillbedrijven liet toen on
middellijk weten dat door dat verbod
250 van de 400 varkensmesters hun
bedrijf wel kunnen sluiten. De advo-
kaat van de varkensmesters studeert
op het ogenblik nog op de kansen om
met sukses in hoger beroep te gaan te
gen het vonnis van de Haagse recht
bankpresident.
Ook bekijkt hij de mogelijkheden om
schadevergoedingen te eisen bij het
ministerie.
meeste OPEC-landen.
Op wat langere termijn kan een ver
betering van de import naar niet-
OPEC-landen worden verwacht, af
hankelijk uiteraard ook van de an
dere factoren, die de economie in
onze landen beïnvloeden.
Als geheel mag echter dit jaar nog
geen opleving van de zuivelexport
worden verwacht.
Na twee jaar ervaring met de super
heffing moet volgens Schelhaas
gesteld worden, dat zij heeft gefunc
tioneerd als direct werkend middel
om de melkproduktie terug te bren
gen. In de gehele EEG is de mel-
kaanvoer teruggedrongen en dit jaar
zal niet alleen in Nederland, maar
ook in de meeste andere lidstaten su
perheffing betaald moeten worden.
Van wezenlijk belang voor de
perspectieven van de zuivelsector in
de komende jaren zal vogens de
voorzitter van het produktschap de
ontwikkeling van de afzet zijn.
"Beslissend hiervoor is de ontwikke
ling van de koopkracht in de derde
wereld. Van urgent belang is het af
bouwen van de zeer grote zuivel-
voorraden. Zolang deze nog boven
de markt hanen, zal een verbetering
van de zuivelmarkt niet optreden.
Het wordt meer dan tijd, dat "Brus
sel" nu met alle kracht probeert tot
een afbouw van deze voorraden te
komen."
De Algemene Inspektie Dienst heeft
tot dinsdagavond ongeveer tweehon
derd processen-verbaal uitgeschreven
tegen boeren die hadden geweigerd
om hun melkvee naar de stallen terug
te brengen.
De AID zal de processen-verbaal naar
justitie sturen. Nog niet bekend is of
de verbalen afzonderlijk worden be
handeld in de distrikten waar zij zijn
opgemaakt, of dat er een officier van
justitie mee zal worden belast. Over
de strafmaat is evenmin iets zinnigs
te zeggen, aldus Landbouw, behalve
dan dat de maximumstraf op overtre
ding van de Kernenergiewet twee jaar
gevangenis en/of 100.000 gulden boe
te bedraagt.
