Graasverbod bracht aantal veehouders in problemen
Tsjernobyl-ramp ernstige
bedreiging voor Sovjet-
landbouwproduktie
'Einde keukenafval
betekent einde meeste
varkensmesters'
Het plotselinge graasverbod, dat zaterdag 3 mei werd bekend gemaakt,
heeft veel veehoudes in problemen gebracht. Door het late voorjaar
was de ruwvoerinstallatie hier en daar al nijpend geworden en werd
het hoog tijd dat het nieuwe gras ter beschikking kwam. Het graas
verbod heeft de stalperiode met een week verlengd. In het zuiden van
het land liep eind vorige week reeds vijftig procent van de melkveestapel
buiten, in het westen tien procent, in het oosten twintig procent en
in het noorden vijf procent. Het graasverbod is gebaseerd op artikel
40 van de kern-energiewet.
Na de afkondiging van het verbod de
koeien vers gras te laten eten, schoot
de vraag naar voer omhoog. Ook de
voerprijzen liepen wat op. Bij de
standsorganisaties stonden de tele
foons roodgloeiend vanwege verzoe
ken om hulp. Meteen is geprobeerd
om tot een zo goed mogelijke voer-
voorziening te komen. Maandag was
er sprake van een druk vrachtverkeer
vanuit Duitsland met veevoer. Door
volksvertegenwoordigers is in de
Tweede Kamer aangedrongen op een
vergoeding van aantoonbare schade
die boeren hebben geleden als gevolg
van het graasverbod. Eerder was
daarom verzocht door het Land
bouwschap.
Preventief
De regering heeft tot het graas-verbod
besloten, nadat het stralingsnivo vrij
dag in de lucht drie keer zo hoog was
geworden als normaal, terwijl door de
regenval de radio-aktieve stoffen
neersloegen op de grond, dus ook op
het grasland.
In het weekend werd een straling op
grondnivo gemeten van 0,4 millirem,
wat tweemaal zo hoog is als het nor
male nivo van 0,2 millirem.
Voor melk geldt een andere waarde.
Daar is een stralingsmaksimum van
500 becquerel bepaald. Blijft de ge
meten straling onder deze waarde,
dan kan de melk zonder bezwaar tot
konsumptiemelk worden verwerkt.
Boven de 500 bequerel per liter is de
melk alleen geschikt voor verwerking
tot poeder of melkprodukten. De lan
gere bewerkingstijd die hiermee ge
moeid is, garandeert dat het
stralingsnivo tot een aanvaardbare
waarde is afgenomen op het moment
dat het produkt de konsument be
reikt. Om de besmettingsgraad van de
melk vast te stellen bestaat er al lan
gere tijd een meetnet van meer dan ze
ventig punten, verdeeld over
zuivelfabrieken in het hele land. De
koördinatie van dit systeem berust bij
het ITAL te Wageningen. Dit net is
oorspronkelijk opgezet om metingen
te verrichten bij een onverhoopte ca
lamiteit met een Nederlandse kerncen
trale, maar het bewijst zijn nut ook
in deze omstandigheden. Aanvullend
worden er ook grondproeven uit
gevoerd.
Bij de instelling van het graasverbod
was er nog geen sprake van melk die
de maksimum stralingswaarde zou
overschrijden. In feite is er nauwelijks
meetbare straling gekonstateerd.
Deels is dit te verklaren doordat er een
zekere tijd verstrijkt tussen het opne
men van eventuele stralingsprodukten
door het vee en het verschijnen daar
van in de melk, maar tevens gaat het
om zulke geringe stralingshoeveelhe-
den dat het bijzonder onwaarschijn
lijk is dat de norm ook maar
benaderd wordt. De maatregel is dus
grotendeels preventief en niet geba
seerd op werkelijk gekonstateerde
straling of een bedreiging van de
volksgezondheid.
Wel is duidelijk dat de Nederlandse
agrarische eksportpositie in gevaar
zou komen als er geen aktie zou wor
den ondernomen. De Nederlandse
maatregelen volgden snel op de Duit
se. Italië was er snel bij om Neder
landse produkten, zowel zuivel als
vlees en groente, alleen met een cër-
tifikaat de grens te laten passeren.
Waar voor melkvee een graasverbod
van kracht was, werd schape- en gei
tenhouders alleen dringend aangera
den hun dieren binnen te houden.
Omdat de melk van deze dieren bij
na uitsluitend voor de kaasbereiding
wordt gebruikt vond het ministerie
het niet noodzakelijk hier eveneens
een verbod op te leggen.
Aan het begin van de week bestond
bij de overheid de indruk dat het ver
bod goed werd nageleefd door de vee
houders. Melkveehouders die het
verbod overtraden werd eerst gesom
meerd de koeien binnen te halen.
Wanneer men dat niet deed, werd
procesverbaal opgemaakt en werd de
Maar hij is ook wel van mening dat
men met deze materie uiterst voor
zichtig moet omgaan. Enig begrip
heeft hij er wel voor.
Minder begrip voor de getroffen
maatregel heeft veehouder C. Dek
kers uit Wouwse Plantage. Hij had
zijn koeien al drie weken buiten, en
heeft ze dus weer moeten opstallen.
Als de maatregel een hele week of lan
ger van kracht blijft, zal hij wellicht
genoodzaakt zijn voer bij te kopen.
Hij vreest dat dat dan tegen hogere
voerprijzen dan de huidige zal moe
ten gebeuren.
Voerprijzen
Door navraag bij enige veehouders in
het Z.L.M.-gebied bleek hoe verschil
lend de maatregel voor de betrokke
nen kan uitpakken. Veehouder I.S.
van der Maas uit Kapelle ondervindt
tot nog toe geen hinder van de maat
regel, daar hij de koeien nog niet bui
ten had gedaan en dat afgelopen week
ook niet van plan was te doen. Toch
vindt hij het wel erg gemakkelijk van
de ministers om zomaar te zeggen dat
er geen melkvee buiten mag lopen.
Paniekerig
Veehouder W. Spierings uit Sprang-
Capelle had de koeien met Koningin
nedag buiten laten lopen. Niet zozeer
wegens gebrek aan voer (hij heeft nog
voor een maand) maar mede ook om
de grasstand de wei door het grazen
wat te verbeteren. Zijn reaktie op de
maatregel van minister Braks om de
koeien weer binnen te halen: 'Het
komt een beetje paniekerig over. Het
zal wel terecht zijn, maar ik heb de
indruk dat men in Den Haag toch niet
precies weet wat dat allemaal voor de
veehouders betekent. Veel ekstra
werk, ekstra aankopen van duurder
wordend voer, veel onrust onder de
koeien en lagere melkgift. Of het te
recht of niet terecht is zullen we pas
over enige tijd weten. Het is noodza
kelijk dat een en ander straks goed
wordt bestudeerdAls zoiets nog eens
weer gebeurd (wat niet te hopen is)
dan kunnen wellicht betere maatrege
len genomen worden dankzij de nu
opgedane ervaringen'.
Het graasverbod geldt tevens voor melkschapen en melkgeiten.
NU 5>UlTEh iS STRAAL" VtR.KEER.D
melk in beslag genomen. De AID in
Tilburg vertelde ons dat er desnoods
nog drastischer maatregelen getroffen
zouden kunnen worden. Daartoe is
het behoudens een enkel geval niet ge
komen. Binnen de zuivelindustrie is
de afspraak gemaakt dat afgekeurde
partijen melk, ondanks de nodige
voorzorgsmaatregelen van de betref
fende veehouder, gewoon zou worden
uitbetaald. Deze melk wordt afzon
derlijk verwerkt in daartoe aangewe
zen fabrieken tot kaas en melkpoeder,
zo vertelde een woordvoerder van
Campina.
Met ingang van 6 mei werd een mi
nisterieel besluit uitgevaardigd waar
bij alle bij het slachten aangetroffen
schildklieren als schadelijk voor de
volksgezondheid worden aangemerkt
en vernietigd moeten worden. Het
besluit is afkomstig van de minister
van landbouw, in overeenstemming
met de staatssekretaris van WVC en
de minister van Volkshuisvesting
Ruimtelijke Ordening en Milieube
heer en geldt tot nader order.
Ondertussen is vanuit het ministerie
van Landbouw de verdeling van het
beschikbare ruwvoer, het meest nij
pende probleem, al op gang gekomen.
Per provincie werd via de konsulent-
schappen vraag en aanbod gekoördi-
neerd. De totale hoeveelheid leek
voldoende om de ekstra stalperiode te
overbruggen, aan een eerlijke verde
ling werd hard gewerkt, aldus meld
de het ministerie.
Door het afgekondigde graasverbod komen veehouders in de problemen
met het voeren van hun dieren. De vraag naar voer schoot omhoog,
zodat ook de prijzen flink opliepen.
Vrijdag 9 mei 1986
De atoom-ramp in Tsjernobyl zal
naar o.a. Amerikaanse deskundigen
van mening zijn desastreuze gevolgen
kunnen hebben voor de landbouw-
produktie in de Sovjet-Unie.
William Martel, deskundige van de
Amerikaanse Rand Corporation heeft
daarop gewezen in een artikel in de
Wall Street Journaal.
De opwaarts gerichte prijzen van tar
we en mais heeft zich reeds naar aan
leiding van de gebeurtenissen in
Tsjernobyl duidelijk voortgezet. De
Ukraine is in de Sovjet-Unie een zeer
belangrijk gebied voor de levering van
tarwe en suiker, men noemt de Ukrai
ne wel de graanschuur van de
Sovjet-Unie.
Naar de mening van Amerikaanse
deskundigen is door de atoom-ramp
de grond in de Ukraine voor lange tijd
vergiftigd. Dat geldt ook voor het wa
ter van de belangrijkste rivier in dit
gebied de Dnjepr. Dit laatste kan
sterk ingrijpende gevolgen hebben zo
wel voor de landbouw als voor de
veeteelt.
Volgens een deskundige van het Ame
rikaanse Ministerie van Landbouw is
de vergiftiging van grond en water een
zaak die zeer lange tijd kan aan
houden.
Na jaren van teleurstellende oogsten
stond de graanoogst in de Ukraine er
goed voor. Ongeveer 40% van de
wintertarwe komt uit de Ukraine.
Het wordt niet onmogelijk geacht dat
voor de buurlanden, vooral Polen en
de Skandinavische landen de ramp in
grijpende gevolgen zal hebben.
Voorlopig zal in de getroffen gebie
den met een zekere schaarste aan
melk gerekend moeten worden.
Voorts zal zeer veel vee voortijdig
moeten worden afgeslacht, aldus be
richten uit de Franse pers.
Denemarken schorst importen uit
Oost-Europa
Denemarken en Zweden hebben met
onmiddellijke ingang de invoer van
voedingsmiddelen uit een zestal
Oosteuropese landen verboden. Het
betreft de importen uit de Sovjet-
Unie, Polen, Tsjecho-Slowakije, Roe
menië, Bulgarije en Hongarije. Het
Deense Instituut van Volksgezond
heid heeft nog nader meegedeeld dat
het importverbod geldt voor
grondstoffen en halfprodukten voor
de produktie van levensmiddelen.
Voorts is verboden de invoer van
oliën, wijn, groenten en fruit, krui
den, tarwe en bonbons.
Van de vierhonderd varkensmesters
die hun dieren met keukenafval uit
restaurants voeren, zullen er 250 moe
ten sluiten. Deze overtuiging is sekre-
taris L.J. van den Akker van de
Vereniging van Eksploitanten van
Swill-bedrijven toegedaan nn de pre
sident van de Haagse Rechtbank
staatssekretaris Ploeg gelijk heeft ge
geven met zijn verbod op het voeren
van varkens met etensresten-
Van den Akker wijst erop dat de
Swillbedrijven (Swill keukenafval) in
het verleden fors hebben moeten in
vesteren in apparatuur om het afval
'dood' te koken. Bovendien betekent
het verbod dat de mesters nu meel
moeten gaan voeren dat veel duurder
is dan het afval.
'Ik kan niet in de portemonnee van
mijn kollega's kijken, maar ik weet
wel dat het voor een varkensmester
met minder dan zevenhonderd dieren
nu onmogelijk wordt om het bedrijf
draaiende te houden', aldus Van den
Akker. Tweederde van de vierhon
derd bedrijven heeft minder dan ze
venhonderd varkens. De advokaat
van de varkensmesters overweegt in
hoger beroep te gaan. Bovendien be
kijkt hij de mogelijkheden om scha
devergoedingen te eisen van
bijvoorbeeld het ministerie van
landbouw.
11
