Week/dagboek
minister Braks
Woensdag 5 maart
Behoorlijk bekaf 's nachts om 2 uur
in Den Haag terug uit Leeuwarden.
Een normaal dagprogramma plus
twee grote bijeenkomsten op een
dag, gaan een mens niet in de koude
kleren zitten. Als ik om half 8 ge
wekt word, gaan mijn gedachten te
rug naar Hoogeveen. Heb het gevoel
dat het goed is geweest dat ik deze
demonstratieve bijeenkomst heb be
zocht. Het perspektief voor de boe
ren is moeilijk. Ook zij moeten hun
hart eens kunnen luchten. Dat heb
ben ze dan ook volop gedaan. Het is
echter niet eerlijk ze een rad voor de
ogen te draaien, hetgeen helaas in de
inleiding wel gebeurde. In gedachten
ben ik er weer; luisterend naar die
inleiding en ik speel met de gedachte
alle wensen in te willigen. De chaos
zou dan kompleet zijn en volledig
uitzichtloos. De meeste boeren en
tuinders weten dat. Vaak houd ik ze
de spiegel voor en ontvang ik ap
plaus. Dat mag vandaag niet (alhoe
wel bedankt zetmeelproducenten!)
Ik besluit te zeggen wat ik vind. Hier
en daar wat toelichting. Er is veel tu
mult, dat zich snel beperkt tot de
eerste rij. Via mikrofoon en de goed
verspreide luidsprekers in de zaal
wordt mijn betoog toch goed ge
volgd. Je merkt het uit de reakties in
de zaal. Jammer dat er niet enige
diskussie kwam. De oorzaak schrijf
ik voor een groot deel toe aan de op
hitsende opmerkingen van de voor
zitter over mijzelf en onze ambtena
ren. Zijn dit nu de verantwoordelij
ke mensen die steeds model staan
voor goed overleg tussen overheid en
het georganiseerde bedrijfsleven? Ik
hoop dat het bij deze uitlaatklep
blijft.
's Avonds bij de CBTB in Leeuwar
den was er gelukkig wel een dialoog.
Jammer dat er vele schriftelijke vra
gen bleven liggen.
Veel tijd voor een terugblik is er
niet, als gewoonlijk. Om half negen
een laatste voorgesprek in verband
met het overleg met de Tweede Ka
mer over onze mestmaatregelen. De
Kamer stemt in met de hoofdlijnen.
Er worden wel kanttekeningen ge
plaatst bij de uitwerking. Opnieuw
bleek de goede verstandhouding met
kollega Winsemius. Ik blijf ervan
overtuigd dat onze gezamenlijke
aanpak de juiste weg is.
Er blijft nauwelijks tijd om een hap
je te eten, voordat er mondelinge
vragen over Avebe beantwoord
moeten worden. Na afloop nog wat
nagepraat met Kamerleden. Daar
zou meer tijd voor moeten zijn,
want het is nuttig en wederzijds in
formatief. Het valt me op dat men
de publiciteit over Hoogeveen en
van elders goed volgt. Over de hele
breedte steunt men mijn aanpak. De
meesten moedigen mij zelfs aan geen
krimp te geven.
Om 15.00 uur het maandelijkse
overleg met het Dagelijks Bestuur
van het Landbouwschap. De agenda
is deze keer niet erg zwaar: de EG-
prijsvoorstellen en het funktioneren
van art. 53 van de Jachtwet. De dis
kussie koncentreert zich op de uit
werking van de Commissie
voorstellen voor granen, rundvlees
en zuivel. Ik meld de stand van za
ken in de EG-raad en doe vertrouwe
lijk enkele suggesties om tot oplos
singen te komen. Afgesproken
wordt dat we die verder zullen
bespreken. Met betrekking tot het
zogenaamde eigen jachtrecht van
boeren meld ik dat de kriteria niet te
streng zijn (80% van de aanvragen
wordt de laatste jaren immers geho
noreerd).
Verder wordt er nog wat van ge
dachten gewisseld over de laatste
aanpassingen inzake de Superhef
fing. Na afloop nog wat nagepraat
met enkele naaste medewerkers van
het departement. Met genoegen ge-
konstateerd dat het Ministerie van
Onderwijs de normen voor ophef
fing van scholen voor het voortgezet
basisonderwijs van 60 naar 30 terug
brengt. Precies wat wij altijd bepleit
hebben en ook voornemens waren in
het landbouwonderwijs toe te
passen.
Met een broodje in de auto vertrok
ken naar Zutphen voor de grote regi
onale CDA-campagne bijeenkomst.
Piet Bukman, Bert de Vries en Ruud
Lubbers zijn de sprekers. Na afloop
is er de mogelijkheid van konfronta-
tie met bewindslieden. De hoek voor
het Midden- en Kleinbedrijf en
Landbouw is als gewoonlijk druk
bezet. Er worden vele wensen uit
gesproken. Maar vaak volstrekt te
genstrijdig. Natuurlijk komt er weer
een aantal probleemgevallen m.b.t.
de superheffing. Na afloop ben ik er
opnieuw van overtuigd dat indivi
duele toedeling anders dan op basis
van algemene spelregels onmogelijk
is. Om goed één uur 's nachts thuis
in St. Michielsgestel. Bekijk nog
even de video-beelden van Hoo
geveen.
Donderdag 6 maart
's Morgens vraagt mijn vrouw hoe
laat het is geworden. Als ik haar zeg:
"half 2" vraagt ze zich bezorgd af:
"of dat werken niet wat minder
kan". Ik antwoord "op dit moment
helaas niet" en vertrek binnen een
half uur opnieuw naar Den Haag.
Bij Utrecht gekomen meldt men een
file van 12 km. tussen Reeuwijk en
Nootdorp. We kiezen een sluipweg
en ik zie dat de winter voorbij is.
Veel prachtige, goed verzorgde boer
derijen en weer wat frisheid in de
weilanden. Om 10 uur op het Mini
sterie. We bespreken eerst de agenda
van de Ministerraad voor vrijdag.
Vooral de kaderbrief voor de begro
ting 1987 en de gevolgen van de lage
re aardgasopbrengsten worden uit
voerig bekeken. Vervolgens aan
dacht voor de Notitie Zelfstandigen,
want er is om 12 uur overleg met de
Commissie voor het Midden- en
Kleinbedrijf in de Tweede Kamer.
Het valt me op dat de leden van deze
kommissie onderling en in relatie tot
hun bewindsman Staatssekretaris
Van Zeil veel grimmiger reageren
dan wij in de Landbouwkommissie
gewend zijn. Ik zet de situatie in de
landbouw nog eens op een rij. Mijn
toelichting over de spreiding van
agrariërs die een uitkering ineens
ontvangen hebben heeft veel aan
dacht. Door de wisselende in
komsten in de landbouw zullen er al
tijd mensen onder het minimum zit
ten. De uitkeringen zitten dan ook
zowel bij kleine, middelgrote als
grote bedrijven. Ook het gegeven
dat het gezinsinkomen uit bedrijven
in de agrarische sektor sinds 1980 ge
middeld is gestegen met zo'n 30%,
maakt indruk.
Als ik naar het ministerie terugkeer,
maakt de radio melding van Rabo-
gegevens over de opvallende investe-
ringsgroei in de agrarische sektor.
Ook voor mij een verrassing na alle
negatieve berichten.
In de namiddag overleg met het Da
gelijks Bestuur van het Produkt-
schap voor Zuivel. Dit produkt-
schap heeft een extra zware taak ge
had'met de uitvoering van de super
heffing. Voorzitter Schelhaas maakt
melding van zijn zorg over de markt
ontwikkelingen in de zuivelsektor.
Er zal snel aangepast beleid moeten
komen anders loopt de zaak vast.
Over de aanpak zijn we het in grote
lijnen eens.
Om half zes - zoals elke donderdag -
politiek CDA overleg in het Cats-
huis. Leden van het Kabinet, de
fraktieleiding uit Eerste en Tweede
Kamer en de Partijtop bespreken
dan de politieke ontwikkelingen.
Een zeer nuttige bijeenkomst. Ook
de coalitiepartner kent zo'n overleg.
Aldus komen de bewindslieden vrij
dag in de Ministerraad goed besla
gen ten ijs.
Onderweg het Artikel van prof. De
Wit van de LH gelezen over de nieu
we bestemming van landbouwgron
den. Het bevat een goede analyse.
De Wit duidt de relaties helder aan,
maar ook hij geeft geen panklare
oplossing. Dat is precies het pro
bleem waar we allemaal mee
worstelen.
Om circa half tien kom ik thuis in
Brabant met 2 dikke tassen vol stuk
ken. Toch ga ik iets voor 12 uur naar
bed.
Vrijdag 7 maart
Half acht naar Den Haag; negen uur
de Ministerraad. Een zware agenda.
We beginnen met de aardgasproble-
matiek en de kaderbrief van Ruding.
Om het terugdringen van het finan
cieringstekort waar te maken, moet
er bezuinigd worden. De vraag is
hoeveel en hoe? Moeten er wat weg
gehaald worden bij de burgers of bij
het bedrijfsleven. En welk aandeel
moet de rijksbegroting dragen en
dan komt de vraag, welk ministerie,
welke sektoren. De gezonde opvat
ting van Minister Ruding dat daar
waar de laatste 10 jaar het meest ge
profiteerd is van de ëxtra aardgasop
brengsten nu ook het eerst herover
wogen moet worden, wordt niet
door iedereen gedeeld. Er worden
nog geen konklusies getrokken.
Opnieuw valt me op dat de politieke
last van het bezuinigen onregelmatig
verdeeld is. Iedereen moet bezuini
gen, behalve Defensie en Ontwikke
lingssamenwerking.
Een belangrijk agendapunt voor mij
is ook het rekreatiebeleid; de Nota
Rekreantenbeleid en de Wet op de
Openluchtrekreatie, waarin de Kam-
peerwet opgaat. Met de principiële
instemming van de kollega's wordt
nog eens bevestigd dat er bij de laat
ste kabinetsformatie een juiste keuze
is gemaakt door Natuurbehoud en
Openluchtrekreatie bij Landbouw in
te delen. In de lunchpauze en na af
loop van de Ministerraad overleg
met dê ambtenaren over de Wijzigin
gen die we in de Meststoffenwet
(bijv. de verplaatsingsmogelijkheid)
willen aanbrengen en de inhoud van
de notitie over de mogelijke diffe
rentiatie in de overschotheffing. Zo
kunnen de stukken tijdig naar de
Tweede Kamer, aangezien ik maan
dag en dinsdag buitenslands vertoef
en de behandeling van de Meststof
fenwet a.s. donderdag niet vertraagd
mag worden. Ik zie die behandeling
met vertrouwen tegemoet.
Zaterdag 8 maart
Vertrek om kwart voor negen voor
opnamen ten behoeve van Gewest
tot Gewest over de bossterfte in De
Rips. Een zorgelijke ontwikkeling.
Nu ik toch in de buurt ben, breng ik
snel een bezoek aan mijn broer op
het ouderlijk bedrijf in Odiliapeel.
Zo'n bezoek is altijd verhelderend,
te meer omdat in onze familie nie
mand een blad voor de mond neemt.
Thuis in St. Michielsgestel heb ik
eerst de kippen verzorgd en de tuin
geïnspekteerd om te zien hoe we een
en ander dit voorjaar zullen aanpak
ken. Daar moest ik wat meer tijd
voor hebben. Hopelijk kan ik samen
met de kinderen er in de Paasweek
wat tijd aan besteden.
De avond verder besteed aan het
bestuderen en wegwerken van stuk
ken die mij in de dikke tassen blijven
achtervolgen.
Er zitten als gewoonlijk heel wat
persoonlijke brieven bij. Die krijgen
via het departement alle aandacht.
Af en toe word ik onderbroken door
een telefoontje van de meest uiteen
lopende aard; boeren, tuinders en
Kamerleden die blijkbaar hun huis
werk voor de volgende week aan het
maken zijn. Verder lees ik de post,
waaronder alle landbouwbladen, die
ik vaak met instemming, soms met
wat ergernis lees.
Zondag 9 maart
Tot 9 uur uitgeslapen. Vervolgens de
aantekeningen ten behoeve van dit
dagboek gegroepeerd en uitgewerkt.
Om 12 uur met mijn vrouw en drie
kinderen naar de mis in de Sint Jan
in Den Bosch.
Het verhaal van de verloren zoon
geeft me altijd te denken. Wat is de
Sint Jan na de restauratie toch een
prachtige kathedraal! In juni zal ik
er mijn kollega's uit de EG ontvan
gen als onderdeel van het informele
programma van de EG-
ministerraad. Om twee uur vertrek
naar Zestienhoven voor het begin
van een Elfstedentocht in Europa.
Om half vier gaan we op weg naar
Athene.
We, dat zijn Direkteur-Generaal De
Zeeuw, en Direkteur Marktorde
ningsvraagstukken Pierhagen, als
mede Trojan, de Kabinetschef van
Commissaris Andriessen, en de Ita
liaanse Direkteur-Generaal Frichio-
ne van het Raadssekretariaat.
Na een tussenstop in Klagenfurt ko
men we na ruim vijf uur in Athene
aan. Niet Andriessen is de eerste Ne
derlander die we aantreffen, maar
het bestuur van de CCF, op terug
weg na een rondreis van enkele we
ken door Afrika.
Andriessen, zelf voor oriëntatie en
kele dagen in Griekenland, heb ik
onmiddellijk gevraagd of hij bereid
is de vereveningsregeling te verlen
gen. Zijn antwoord luidt: "Uiter
aard niet, dat kost de EG 1 min ton
melk per jaar".
Mijn mededeling dat we in Neder
land bij het toepassen van de korting
min of meer uitgegaan zijn van
voortzetting van de verevening
maakt niet veel indruk. Maar geluk
kig weet ik, dat ook enkele andere
landen teveel melk hebben toe
gewezen.
Gegeten in Piraeus. Om 02.00 uur
naar bed.
Maandag 10 maart
Om 08.00 uur uit de veren, want om
09.00 uur verwacht Potakis ons. In
het gesprek met deze kollega komt
het enorme verschil in sociaal-
ekonomische situatie in de diverse
landen uitgebreid op tafel. Ik noem
slechts de inflatie die in Griekenland
zo'n 25% bedraagt.
Toen heb ik hem erop gewezen, dat
ook voor de zuidelijke produkten
(tabak, olijfolie, wijn) de kansen
voor prijsstijging beperkt zijn.
Potakis maakt me deelgenoot van
het feit, dat er in Griekenland duide
lijk sprake is van onrust onder de
boeren vanwege de strukturele ach
terstand in produktie, verwerking en
afzet.
De Griekse regering wil vooral prio
riteit geven aan struktuurverster-
king. Om zich te oriënteren komt
Potakis spoedig naar ons land.
Na de lunch vertrekken we naar Ro
me. Onderweg hebben we de Griekse
opstelling nader geanalyseerd.
De Italiaanse kollega Pandolfi
maakt duidelijk dat hij vooral een
offensief zal lanceren tegen het in
zijn ogen te grote aandeel van de
Noordelijke produkten, waarvoor
de EG netto-importeur is (maïs, du-
rumtarwe) niet aan ontmoedi
gingsmaatregelen mogen worden on
derworpen.
Naar aanleiding van kontakt met het
thuisfront meteen de gevolgen van
de staking van Italiaanse veterinaire
inspekteurs aan de orde gesteld. Een
helaas nogal eens voorkomend euvel
bij de Italiaanse overheid.
Om half negen vertrokken naar Ma
drid, waar we kort na middernacht
arriveren.
Dinsdag 11 maart
Tijdens het gesprek met Minister
Romero blijkt al snel dat Spanje op
vele punten de toetredingsregeling
opnieuw ter diskussie wil stellen. Ik
wijs erop, dat dit geen begaanbare
weg is. Uit de opsomming van pro
blemen blijkt duidelijk, dat ook in
Spanje de agrarische infrastruktuur
tekort schiet. Overigens komt duide
lijk tot uiting, dat er in Spanje grote
onzekerheid bestaat over het refe
rendum inzake het lidmaatschap van
de NAVO.
Al met al was het een nuttig gesprek
met deze nieuwe kollega. Elkaar en
eikaars problemen goed kennen is
belangrijk, zeker voor de voorzitter
van de Raad.
Om 12.30 uur zijn we al weer op weg
naar Lissabon, waar de ontvangst en
het gesprek uiterst plezierig was.
Het weer was er ook naar: méér dan
voorjaarsachtig.
Minister Barretto heeft een duidelij
ke visie op de toekomst van de Por
tugese landbouw.
De jaren waarin Portugal toegroeit
naar volledige deelname aan het ge
meenschappelijk landbouwbeleid
wil hij benutten om zoveel mogelijk
struktuurversterkende maatregelen
door te voeren.
Geen geringe opgave, gezien de
enorme tegenstellingen tussen noord
en zuid in zijn land. Kollega Barret
to kiest gelukkig voor een puur
Europese benadering.
De tocht van Lissabon naar Parijs -
ons vijfde en voor deze week laatste
tussenstation in onze Europese
Elfstedentocht - dreigt onverhoopt
langer te duren. Onze vliegers van de
Rijksluchtvaartschool melden forse
tegenwind en voorzien een tussen
landing in Bordeaux. Eenmaal bo
ven het ruige landschap van Noord-
Spanje blijkt de wind geluwd. We
halen Parijs zonder tussenstop.
Aan boord lees ik in La Republica,
dat kollega Pandolfi zich presenteert
als de leider van het Zuidelijke blok
en zich als zodanig opstelt tegen Mi
nister Kiechle, die leider van het
Noordelijke blok zou zijn....
Parijs wordt een vluggertje. We lan
den tegen 20.00 uur op Orly en zien
kollega Naliet in een hotel op dat
vliegveld. Hij brengt vertrouwelijk
verslag uit van het recente overleg
tussen President Mitterrand en
Bondskanselier Kohl.
Ik word er niet optimistischer door.
In toenemende mate bereiken ons
berichten, dat de Duitse Bondsrepu
bliek opnieuw nationale maatregelen
overweegt.
Ons gesprek is, als gebruikelijk, se
rieus en diepgaand. Toch merk ik bij
de kollega bij de vooravond van de
Franse parlementsverkiezingen wat
onzekerheid.
Geen wonder want de toekomst van
de regering-Fabius - en dus ook Nal-
lets eigen toekomst - staan op het
spel.
Wat Europa betreft konstateren we
dat, als er niet snel passende maatre
gelen worden genomen, de renatio
nalisatie van het landbouwbeleid
steeds dichterbij komt.
Beiden vinden we dit uitermate on
gewenst en ook gevaarlijk voor de
stabiliteit van Europa.
Vervuld van die zorg vertrek naar
Nederland.
We landen om half een op Schiphol,
omdat Zestienhoven door de mist
potdicht zit.
Eenmaal aan de grond heeft de di
rekteur Voorlichting en Externe Be
trekkingen, die ons opwacht, het be
richt dat de Mediawet de Meststof
fenwet heeft verdrongen van de Ka
meragenda voor deze week. Dat is
zeer te betreuren.
Ik hoop dat dit niet tot onverant
woord uitstel zal leiden.
8
Vrijdag 14 maart 1986
