Sj
Onkruidzaad in bloemzaad een
schadelijke verontreiniging
C.V.Z. heeft taak voor
groente-afzet
TUINBOL! WKL AIMKEIM
mt j
Nog geen uitbreiding van substraat op
Tholen
Winterbloemkool weer bevrorèn???
We zitten nog steeds middenin een
vorstperiode die weliswaar niet zo erg
streng is maar die toch met de felle
oostenwind heel wat kou meebrengt.
Door de vele uren zon brengt het ech
ter overdag ook een aangenaam kli
maat in de kassen op Tholen. Het
verschil tussen binnen en buiten is dan
enorm groot. Het vele licht is toch wel
gunstig voor de groei vooral radijs
reageert hier erg goed op.
's Nachts' moet er behoorlijk wat
gestookt worden om de gewenste tem
peratuur van 5° C te handhaven, ter
wijl de tomatentelers waarvan er ook
hier al een paar gestart zijn alles no
dig hebben om boven de 15° C te zit
ten. Dit zijn substraattelers diein feite
verplicht zijn om vroeg te starten om
dat er géén sla of radijs meer geteeld
wordt. Als heteluchtteler kan men bij
na niet vroeger beginnen omdat deze
verwarming geen stralingswarmte
heeft zoals buizen. Wanneer eenmaal
op substraat zit, is de ervaring in an
dere streken zoals b.v. Brabant, dat
er al vlug voor matverwarming of bui
zenverwarming gekozen wordt. Dat
vergt op zich een enorme investering
zodat de totale aanpak voor de onder
nemer in deze sektor een geweldige
durf en ondernemerschap vereist. Dit
heeft toch gezien de resultaten van
zeer hoge opbrengsten een goede kans
van slagen, maar het spreekt iedere
Thoolse tuinder niet aan. De eento
nigheid doordat men het gehele jaar
meestal met één gewas bezig is,
spreekt dan ook een woordje mee,
terwijl dit voor anderen juist de aan
leiding kan zijn. Gelukkig dat onder
glas de mogelijkheden vrij groot zijn
om met diverse gewassen een goed
bestaan te verwerven. De aard van die
gewassen is meestal streekgebonden,
wat zijn voordelen heeft zodat er ken
nis en ervaringen uitgewisseld kunnen
worden. Dit speelt ook in de volle-
grond een grote rol en daar is ons
eiland met z'n vroege aardappels en
de zaadteelt een sprekend voorbeeld
van. De basis van dit alles is hier nog
steeds de grond. Ook een vorm van
substraat, weliswaar geen steenwol
maar de eisen die er aan gesteld wor
den door plantenwortels, zijn eigen
lijk dezelfde: de juiste verhouding van
lucht en water met daarin voldoende
voedingsstoffen. Dit laat jammerge-
noeg weieens te wensen over. Soms
veroorzaakt door weersomstandighe
den hoewel het altijd zo is wat de na
tuur vernielt dat knapt hij ook weer
op. Ook nu geeft de vorst de grond
weer een flinke opknapbeurt. Dat is
met geen enkele grondbewerking te
evenaren. Het is zelfs zo dat we met
de meeste grondbewerkingen die tot
doel hebben de grond te verbeteren,
dikwijls meer schade dan goed doen
het enkele jaren zo populaire diep-
woelen is hier een voorbeeld van. Het
opvoeren van het humusgetal is een
van de belangrijkste dingen die men
kan doen om de vruchtbaarheid van
de grond te verbeteren. Het is jammer
dat men in andere streken met grote
hoeveelheden organische mestover
schotten zit, terwijl we het hier op on
ze overwegend schrale land- en
tuinbouwgronden goed zouden kun
nen gebruiken. Het is daarom over
dreven om deze berg op een aantal
voetbalvelden te zien liggen zoals men
wel stelt om de grote daarmee tot uit
drukking te brengen. Omdat er alle-
wegen gezocht wordt naar een
oplossing om deze berg weg te wer
ken evt. in een bewerkte vorm zal er
waarschijnlijk ook hier wel een deel
van terecht komen waar het, indien
de stank te vermijden is, milieu en bo
dem meer goed dan kwaad doet.
Elk jaar opnieuw doet zich het
probleem voor, dat er partijen
bloemzaad moeten worden afge
keurd vanwege het onkruidzaad
dat hierin voorkomt.
Teleurstelling voor de teler, die
hiervoor niets ontvangt en te
leurstelling voor de kontraktfir-
ma, die door het wegvallen van
zo'n partij daardoor soms niet aan
zijn kontraktuele verplichtingen
met zijn afnemers kan voldoen.
Uit veel partijen kan het onkruid
zaad dankzij perfekte scho-
ningsmachines en methodes goed
tot redelijk verwijderd worden.
Wanneer het onkruid slechts door
toepassing van meerdere metho
dieken kan worden verwijderd,
gaat dit meestal wel ten koste van
veel bloemzaad.
Daar echter, waar de korrelgroot
te en het soortelijk gewicht van het
onkruidzaad gelijk is aan dat van
de betreffende partij bloemzaad,
houden de schoningsmogelijkhe-
den op en dit leidt doorgaans tot
afkeuring van de partij.
Zwarte nachtschade
Besmeurt zaad
Eén van de meest gevreesde onkrui
den voor diverse zaadgewassen is de
Zwarte Nachtschade. Zoals bekend
bevatten de bessen een plakkerig op
inkt gelijkend zwart sap. Bij het dor
sen worden de bessen kapot geslagen,
waarbij het 'inkt' vrijkomt en de za
den van het kuituurgewas ernstig kan
besmeuren. Bij erwten en bonen,
maar ook bij lichtgekleurde bloemza
den zoals het zilverkleurig zaad van
het IJsbloempje, kan dit de handels
waarde van de partij aanmerkelijk
verminderen. Daar dit vuil zich niet
laat verwijderen, kunnen ernstig be
smeurde partijen hiervoor worden af
gekeurd.
Zaadvermenging in Phlox
Zwarte Nachtschade voorkomend in
lage Phlox is op geen enkele manier
uit de partij tcverwijderen. Het soor
telijk gewicht en de korrelgrootte is
van beide zaadsoorten vrijwel gelijk.
Geen enkele schoningsmachine is in
staat deze zaadsoorten van elkaar te
scheiden. Ze verschillen alleen van el
kaar in de kleur. De bleke zaadjes van
de Zwarte Nachtschade tekenen zich
duidelijk af van de donkerbruinge-
kleurde zaadjes van de Phlox.
Maar op kleurverschil kan bij zaad
niet worden gesorteerd.
Ernstig verontreinigde partijen zijn
als zaaizaad en als handelszaad on
bruikbaar en worden onvoorwaarde
lijk afgekeurd.
Het zaad van een goed ontwikkelde
partij hoge Phlox heeft een iets gro
tere korrel. Hieruit valt het nacht
schadezaad beter te verwijderen. Dit
gaat echter vrijwel altijd gepaard met
veel zaadverlies. Er kan bovendien
door de zaadfirma ekstra schonings-
kosten in rekening worden gebracht.
In dit geval geen afkeuring maar wel
schade.
Verontreinigende dorsmachine
De kapotgeslagen bessen veroorzaken
een moeilijk te verwijderen aange
koekte laag sap met zaad, op de aan-
voerband en de inwendige onderdelen
van de dorsmachine.
Indien deze aanslag, vóór het dorsen
van een nieuwe partij Phlox niet
nauwkeurig wordt verwijderd, kan dit
vermenging veroorzaken in een van
oorsprong zuivere partij. Op deze wij
ze kunnen problemen ontstaan met
partijen, die volgens het keuringsrap
port van de selekteur vrij waren van
Zwarte Nachtschade.
In dit geval wordt de verkeerde ge
troffen.
Vochtgehalte
Als er in een zaadgewas van welk
soort of ras dan ook veel Nachtscha
de voorkomt kan dit het vochtgehal
te van de gedorste partij zaad
aanmerkelijk verhogen. Zodanig
zelfs, dat na korte tijd broei kan
ontstaan.
De stukgeslagen groene plantendelen
inklusief de vele bessen, vermengen
zich met het zaad waardoor het vocht
gehalte binnen de partij snel oploopt.
Wanneer men dit signaleert kan scha
de aan het zaad worden voorkomen
door de partij snel terug te drogen.
Aantal zaadjes
Volgens een waarnemer zitten er ca.
40 zaadjes in een volgroeide nacht
schadebes. Hoeveel bessen zitten er
gemiddeld aan een plant? Hoeveel
planten had u in uw perceel? Hoeveel
van deze zaadjes zitten er in de afge-
kleurde of moeilijk schoon te maken
partij? 't Zijn er meer dan u denkt.
Bovengenoemde narigheden kunnen-
worden voorkomen, door de nacht-
schadeplanten tijdig te verwijderen.
Tot volwassen planten uitgegroeide
Nachtschade hebben echter zo'n wijdt
vertakt wortelstelsel, dat ze niet meer
kunnen worden uitgetrokken. Vlak
boven de grond afknippen of -snijden
is de enige mogelijkheid.
Door de zware vertakking heeft de
weekstaat energieverbruik
Het waterverbruik van de gewassen
stijgt snel nu er wat meer zon door
komt. In de steenwolteelt is hét wa
terverbruik 2,5 ltr/m2 per dag, waar
van 15-20% uitdraint. De gedoseerde
E.C. is hier 2,3, waarbij de gemeten
EC tussen de 3 en 4 ligt en maar lang
zaam omlaag gaat. In de grond wordt
nu - naar behoefte - toch wel elke dag
zo'n 2,5 Itr/m2 gedruppeld met een
EC van 1,5, hetgeen de grond goed
kan hebben. In de enkel glazen kas
sen wordt dag en nacht een stooktem-
peratuur van 17°C aangehouden.
Wanneer het scherm bij een buiten
temperatuur lager dan 9°C sluit, be
tekent dat in feite dat de
nachttemperatuur gemiddeld iets ho
ger is dan de dagtemperatuur. In de
acrylplatenkas wordt 19°C op de dag
en 16°C in de nacht, wat gemiddeld
dezelfde temperatuur geeft als in de
andere kassen. Maar hoewel het ge
was in de acrylplatenkas wat mooier
beoordeeld wordt dan in de andere
kassen (met uitzondering van het ras
Visa) is de produktie wat lager, maar
dat heeft meer te maken met licht-
verlies.
Op de ventilatie is nu een lichtverho-
ging van 3°C (1,5°C in de acrylpla
tenkas).
De rest van de klimaatsinstellingen is
niet veranderd.
Het energieverbruik bedroeg deze
week 16506 m3 gas bij een bedrijf
somvang van 10.000 m2.
Wat denk je van de winterbloemkool?
Dat is de vraag die de WALCHER-
SE telers elkaar stellen. De meeste
antwoorden hierop zijn over het al
gemeen niet hoopgevend. De gedach
te dat ze toch nog zijn bevroren gaat
steeds meer gestalte krijgen nu de
vorst tot vermaak van schaatsend Ne
derland maar aan blijft houden. Tem
peraturen van - 10°C zijn voor onze
kool toch wel het uiterste wat te ver
dragen is. Er zijn enkele nachten ge
weest die zelfs nog koudere pieken
lieten registreren. Een geluk erbij zon
der wind.
We wachten wat dit betreft maar af
en de dooi zal wel het definitief ant
woord geven. Aan de prei zal de win
ter nog niet zoveel schade hebben
gedaan, maar de oogst is nu niet meer
mogelijk op een redelijke manier.
Wanneer we toch nog wat van dit
produkt willen rooien zal de pikhou
weel er aan te pas moeten komen. De
prijs heeft de laatste week van prei
nog geen sprongen in de hoogte ge
maakt maar dit zal niet zoveel dagen
meer duren, de voorraad die binnen
is gereden voor de vorst raakt
uitgeput.
Hetzelfde geldt voor de spruiten, vlak
voor de vorst is hiervan ook heel wat
binnengereden en afgeleverd.
'k Zag bij een kollega die de weers
verwachting goed ter harte had geno
men, een idee wat nog niet veel wordt
toegepast. Hij hakte namelijk 10 of
20 rijen spruiten af en legde ze op een
lange rij op een hoop en dekte ze
daarna af met plastiek. De spruiten
die hij van het land haalde in de vorst
waren nog niet door de vorst aange
tast en in prima staat gebleven, zelfs
tot 2 weken na het afkappen. Een
goede manier die zeker meer toege
past moet worden. Op de witlofbe-
drijven heerst nog steeds een
mineurstemming wat de prijs betreft,
misschien komt de kou hier wel
gelegen.
Minder plezierig vinden de glasmen
sen met bloemen de koude winter
nachten. Boven die kassenkomplexen
zie je bij avond een witte rookpluim
hangen, de gasmeter draait dan op
volle toeren. Hoewel die brandstof
wel wat goedkoper is geworden is ze
nog veel te duur om van voordelig te
spreken. Over verlaging van de
gasprijs die gekoppeld is aan ruwe
olieprijs die al lang dalende is, moet
nog gepraat worden tot het zomer is.
We zullen er voor dit seizoen nog wei
nig aan hebben. Anders is dit bij de
brandstof die we nodig hebben voor
auto en traktor. Er komen handela
ren in dit produkt op de bedrijven met
gasolie van beneden de 60 cent per li
ter ekskl. btw. Deze prijs kennen jon
ge ondernemers niet meer. Of dit op
de lange duur goed is voor onze beurs
kan ik niet overzien. Het zal wel zo
zijn dat het kantoor in de Middel
burgse Noordstraat het wel zal laten
merken. En dan is het spreekwoord
'of je door de hond of de kat gebe
ten wordt' weer volle waarheid. Nog
maar enkele keren zal de veilingklok
in de Braakmanstraat prijs en koper
aanwijzen. Het doek gaat definitief
vallen. Over dit onderwerp zal nog
best heel wat gezegd en geschreven
worden in de komende dagen. Wat
mij in het verlengde hiervan toch van
het hart moet betreft de uitlating van
Lavo-direkteur Tacken, tijdens een
voordracht voor de Vereniging van
Bedrijfsvoorlichting te Meliskerke:
'Groenteafzet vanuit Walcheren werd
voorzien en voorspeld met tegenval
lende prijzen omdat wij met ons pro
dukt niet mee kunnen met kwaliteit
en sortering, zoals die bijv. in Baren-
drecht wordt aangevoerd'. Jammer
dat dit zo is voorzien door iemand
van wie verwacht mag worden een
hart onder de riem van de telers te ste
ken. Ik wil u als kollega's oproepen,
laat ginds eens zien wat wij aan kun
nen bieden.
Ook ons produkt mag gezien worden.
Dan zal het geen verloren zaak zijn.
Laat ons eens aan de bel trekken om
ook hier zoet water te krijgen dat is
meer ons probleem.
Nachtschade zich echter doorgaans
zodanig met het kuituurgewas ver
ward, dat bij het verwijderen de met
bessen beladen zijtakken gemakke
lijk afbreken en in het gewas achter
blijven. Dit vraagt derhalve grote
nauwkeurigheid.
Daarnaast worden vaak veel planten
vergeten. Dit zijn niet alleen kleine,
maar vooral die planten, die tijdens
het seizoen zijn afgewied en op het
bovengrondse deel zijn uitgelopen.
Deze uitlopers ontwikkelen zich
meestal horizontaal, waardoor de tak
ken zich onder en tussen het gewas be
vinden.
Beter is m.i. om het gewas rondom de
nachtschadeplanten met onkruid en al
op te ruimen. Men neemt dan de
minste risiko en de schade blijft
beperkt.
Maar nog beter is om ze in een jong
stadium te verwijderen. Dit is uitein
delijk toch goedkoper en bespaart
veel narigheid.
D.L. Koppenhol
Zaadteeltstudieklub
'Eiland Tholen'
De Centrale Tuinbouwveiling "Zeeland" (C.V.Z.) kan een belangrij
ke taak vervullen bij de afzet van groente die in Zeeland worden ge
teeld. Het bestuur van deze nieuwe Zeeuwse veilingvereniging heeft
vastgesteld, dat het voor de Zeeuwse groenteteelt van groot belang kan
zijn dat ze gebruik maakt van de diensten van de C.V.Z. voor de af
zet van haar produkten. De C.V.Z. bouwt in Kapelle een nieuw vei-
lingkomplex dat in de zomer van 1987 gereed moet komen en dat mede
wordt ingericht voor de ontvangst van groenten, die gekonditioneerd
kunnen worden, om vervolgens op die manier te worden verkocht.
Het C.V.Z.-bestuur wil de groente-
afzet nauwgezet begeleiden, zodat er
voor de teler de prijs uitkomt die op
dat moment, nationaal gezien, te ma
ken is. Omdat de prijsvorming bij ge
wone verkoop in Zeeland in de
beginperiode misschien problemen
kan geven, wil het C.V.Z.-bestuur
voor deze groente-afzet samenwerken
met de veilingen Z.H.Z. te Baren-
drecht en/of de R.B.T. te Breda.
De C.V.Z. is van oorsprong een fruit
veiling, maar vanwege de toenemen
de betekenis van de groenteteelt in
Zeeland, en mede omdat de enige
Zeeuwse groenteveiling (te Middel
burg) gaat verdwijnen, wordt er in
toenemende mate een beroep gedaan
op deze veiling om zich ook in te zet
ten voor de groente-afzet.
Het bestuur meent hieraan niet voor
bij te mogen gaan. In een nauw kon-
takt met de telers zal worden bekeken
wat de beste afzetmethode is. De
Zeeuwse groentetelers en zij die er
mee willen beginnen, hebben van de
C.V.Z. het dringende advies gekregen
om in gezamelijk overleg de afzetpro-
blematiek aan te pakken.
Er is daarbij gewezen op de enorme
stimulerende werking die er van een
dichtbij het teeltgebied gelegen afze-
tapparaat kan uitgaan. Voor C.V.Z.-
bestuur en direktie staat vast dat er
mogelijkheden zijn voor de verdere
ontwikkeling van de Zeeuwse groen
teteelt, maar deze zal alleen tot goe
de ontplooiing kunnen komen met
behulp van de centrumfunktie van
een afzetorgaan als de veiling.
Vrijdag 21 februari 1986
15
