TarweprijsCZAV indiskussie
Kwaliteit bepaalt of we grootste
exporteur van uien blijven
Broodtarwerassen staan eraan te
komen
500 genodigden bij 50
jarige Crezee
ingezonden
Rijst op droge grond
Dr. Vos: Reëel perspektief
voor de Nederlandse
akkerbouw mits sektor zelf
aanpakt
De opmerking in een Uit de praktijk-
bijdrage uit Zuid-Beveland (ZLM-
blad van 6/9/85) dat de Coöperatie
ve Zeeuwse Aan- en Verkoopvereni
ging te Wemeldinge vorig jaar twee
cent meer betaalde voor de tarwe,
heeft in agrarisch Zeeland stof doen
opwaaien. Onder de boeren maar ze
ker ook bij de coöperaties en bij de
handel is daar over gesproken. Het
onderwerp is nu met de ledenverga
dering van de coöperaties weer volop
in de belangstelling.
De diskussies spitsen zich vooral toe
op de vraag of de door de CZAV uit
betaalde tarweprijs wel "schoon" is
dat wil zeggen komt de hogere
CZAV-prijs uit de tarwemarkt sec of
wordt ze betaald met hulp van gelden
die uit andere bedrijfsonderdelen van
de CZAV naar de tarwe worden door
gesluisd. Twee kollega-coöperaties en
de partikulier handelaar A.L. van Eek
en Zonen uit Zevenbergen zijn er stel
lig van overtuigd dat dit laatste inder
daad het geval moet zijn. Zij plaat
sen daarom grote vraagtekens bij dit
uitbetalingsbeleid van de CZAV. Di-
rekteur ir. J. Boeve van Cebeco-Zuid-
West en direkteur M. in 't Veld regio
direkteur van Cehave-West: "CZAV
betaalt een tarweprijs die absoluut
Gaarne willen wij enkele kanttekenin
gen maken bij uw bijdrage in het
ZLM-blad van 6 september 1985, be
treffende de hogere tarweprijs ad 2 c
per kg van de CZAV Wemeldinge.
Het zal u wellicht bekend zijn dat
maar liefst 40% ƒ33 miljoen!) van
de omzet van deze kooperatie komt
uit haar supermarkt te Goes. Een pu
bliek geheim is, dat de winsten van
deze supermarkt de laatste jaren
doorgesluisd worden naar de leveran
ciers van granen. In feite doet de
CZAV hiermede haar eigen leden te
kort. Immers zou deze supermarkt
winstuitkering beperkt worden tot
"eigen leden", dan zouden zij wel
licht wel meer dan 2 c per kg extra
kunnen ontvangen. Aangezien de an
dere kooperaties en partikuliere han
delaren een dergelijke supermarkt-
konstruktie in hun organisaties niet
kennen, zijn zij dus verplicht hun
graan op zuiver kommerciele basis
aan te kopen.
Inmiddels verblijven wij,
hoogachtend,
A.L. van Eek Zonen b.v.
A.L. van Eek Sr.
niet in overeenstemming is met het
marktprijsnivo. De meerprijs kan niet
verklaard worden door de geringere
opslag-vracht- en schoningskosten bij
CZAV. Weliswaar zal een kleinere
coöperatie als de CZAV die opereert
in een kleiner gebied minder kosten
behoeven te maken maar dat kan
hooguit een kwartje verschil uitma
ken, lang geen twee gulden! Die reste
rende ƒ1,75 kan de CZAV niet uit de
markt halen. Wij betalen, zo on
derstrepen beiden duidelijk, een
volstrekt reële marktprijs waarbij wij
er met poolsysteem, vooruit-, nabe
taling en winstuitkering het optimale
voor de boeren uit halen.
Supermarkt
Volgens Boeve en in 't Veld is de tar
weprijs van CZAV kunstmatig hoog
met geld dat van andere onderdelen
van de Wemeldingse coöperatie ten
goede komt aan de tarweafdeling.
"Dat is een gevaarlijke zaak want zo
wek je de schijn naar de telers dat het
met de tarwemarkt en de tarweprijs
nog wel meevalt. Dit is korte termijn
politiek waarmee de konkurrentiever-
houdingen tussen de kollekterende
handel ernstig worden verstoord en
waarvan de leden van de CZAV op
de lange termijn de dupe worden. We
hopen dat de CZAV-leden dat gaan
beseffen en direktie en bestuur terug
fluiten. Ons aller uitgangspunt moet
zijn en blijven de prijs die in de markt
voor de tarwe wordt betaald. We ho
pen vorig dat de CZAV ook op die
lijn gaat zitten want alleen dan zijn
we in het Zuidwesten op lange termijn
verzekerd van een eerlijke en gezon
de konkurrentie ten gunste van zowel
handel als telers", aldus Boeve en in
't Veld.
De heer S.J. Rijlaarsdam, direkteur
van CZAV, weerspreekt desgevraagd
dat zijn coöperatie geld van andere
onderdelen van het bedrijf (van.de su
permarkt) toe laat stromen naar de
graansektor. "Onze afdeling granen
draait de laatste 5 jaar volken auto
noom en de winst van onze super
markt wordt jaarlijks toegevoegd aan
de deelnemingen". Volgens de direk
teur kan het verschil in uitbeta-
lingsprijs o.m. worden verklaard door
de lagere kosten van opslag, verwer
king, transport en dergelijke. "Het zit
ook in de struktuur van ons bedrijf.
We hebben weinig ontvangstpunten
en korte rijafstanden, weinig afschrij
ving op gebouwen en we werken zeer
efficiënt en ekonomisch". Verder zit
ten er volgens hem verschillen in
droogkosten en vochttoeslagen.
J. WIERENGA
Ir. M.E. Roothaan
"Men kan de kweker niel de zwarte
piet toespelen voor het ontbreken van
een duidelijk baktarwebeleid in Ne
derland. Net als in Duitsland waar een
20 jaar geleden begonnen geïntegreerd
beleid ertoe heeft geleid dat er nu
praktisch geen zgn. derde-landen im
port van tarwe meer plaats vindt, zal
ook in ons land blijken dat een goed
produktiebeleid van baktarwe een
zaak is van samenwerking tussen
overheid, kwekers, telers, handel en
verwerkende industrie". Dit zei ir.
De jubileumviering van Crezee Gewasbescherming BV te
Werkendam die, zoals we u de vorige week reeds bericht
ten, plaatsvond in fort St. Gertrudis te Geertruidenberg,
is een groot feest geworden. Niet minder dan 500 geno
digden waaronder zeer veel afnemers woonden een of meer
van de talrijke lezingen bij of waren 's avonds aanwezig
bij de feestmaaltijd. Ook de tentoonstelling van de leve
ranciers van Crezee werd druk bezocht. De heer Crezee
vertelde o.m. dat het familiebedrijf de aktiviteiten nog uit
wil breiden met o.m. de verkoop van kuiltoevoegingsmid-
delen terwijl men bovendien nog expansiemogelijkheden
ziet in de verkoop van gewasbeschermingsmiddelen in de
tuinbouwsektor. Op de foto de heer Crezee (2e v.l.) bij
een antieke zaadontsmettingstrommel.
"Ondanks de huidige uienprijzen zal
de uienteler voor 1986 toch weer een
aantal maatregelen moeten nemen die
er toe leiden dat op de kwaliteit van
zijn cindprodukt niets valt aan te mer
ken. Het kan niet vaak genoeg her
haald worden, maar de kwaliteit zal
op den duur uitmaken of wij de
grootste exporteur blijven of niet".
Aldus de SNUil in haar eerste
Nieuwsbrief in 1986.
De SNUiF stelt verder dat het zo lang
zamerhand duidelijk wordt dat de
bestemmingen dichtbij huis steeds
meer konkurrentie ondervinden zodat
er noodgedwongen moet worden uit
gezien naar verder afgelegen kon-
sumptiegebieden. Dit eist een ui die
kwalitatief zo goed is dat deze afstan-
.den zonder risiko afgelegd kunnen
worden.
In de Nieuwsbrief wordt verder inge
gaan op de proefveldresultaten van
het afgelopen jaar, terwijl ook aan
dacht wordt besteed aan zaaizaad,
grondbewerking en onkruid-
bestrijding.
Koprol
Ondanks de gunstige oogstomstan-
digheden is het met de kwaliteit van
de uien in de bewaring maar matig
gesteld. In veel partijen komt koprot
voor. De aantasting varieert van licht
tot zeer zwaar. De laatste 10 a 15 jaar
werd geen koprot van betekenis meer
waargenomen.
In 1985 heeft de ontwikkeling vap de
sporen de hele zomer plaatsgevonden.
AI in de tweedejaarsplantuien kwam,
ten gevolge van de natte voorzomer,
erg veel aantasting van de koprot-
schimmel Botrytis aclada voor. Hier
door was er een grote infektiebron
voor zaai-uien aanwezig. Ook zijn er
veel sporen ontstaan op de afvalho
pen die in het voorjaar van 1985 zijn
gestort omdat de uien toen onver
koopbaar bleken. Tijdens de afrijping
van de uien was het weer erg gunstig
voor de opbouw van de sporenpopu-
latie, nl. temperaturen van 20-25°C
en een hoge luchtvochtigheid (dauw).
Daarnaast verliep de afrijping aan
vankelijk erg traag, zodat de sporen
de kans kregen iri de halzen te drin
gen en de uien te infekteren.
Uien tentoonstelling
Op de Broeker Veiling wordt dit
jaar voor de 8e maal een vakten
toonstelling voor uien en kool ge
organiseerd. Deze zal plaatsvinden
van 28 maart t/m 5 april.
Het goede initiatief van de orga
nisatoren zou vanuit de uiensek-
tor meer gesteund moeten worden
door inzendingen. Daarom wordt
er een oproep gedaan aan alle ui-
entelers, die in het bezit zijn van
een partij uitstekende uien, mee te
döen aan deze tentoonstelling. Tot
nu toe is het een Noordhollandse
aangelegenheid gebleven. Waar
blijven de inzenders uit het zuid
westen?
M.E. Roothaan, tarwekweker bij Van
der Have te Kapelle tijdens een voor
dracht bij de viering van het vijftigja
rig bestaan van Crezee Gewasbescher
ming b.v. te Werkendam 28 januari
jl.
De achterstand die Nederland als ge
volg van het ontbreken van een geïn
tegreerd kwaliteitsbeleid heeft opge
lopen met Duitsland heeft o.m. tot
gevolg gehad dat ons land nog steeds
een kwart van de bloemmelanges voor
de broodbereiding importeert. Dat er
in ons land geen hoge prioriteit aan
de bakkwaliteit werd toegekend wordt
o.m. geïllustreerd door het feit dat
pas in de rassenlijst 1986 voor het
eerst een duidelijke indeling vermeld
staat van het tarwerassensortiment.
De kolom met de beste kwaliteit
(broodkwaliteit) is leeg. Toch vormen
volgens Roothaan rassen als Granta,
en Obelisk belangrijke aanzetten tot
verbetering. Er zijn zelfs nog enige
kwalitatief betere rassen kandidaat
voor opname op de rassenlijst nl. Mil
ler (van der Have) en Pagode (Zei
der). Op langere termijn kan ook Kra-
ka worden genoemd. Deze rassen zijn
in het algemeen landbouwkundig ge
zien beter dan de buitenlandse tarwe-
rassen, zo meent Roothaan, die ook
vertelde dat het kvveektechnisch be
paald niet onmogelijk is om op korte
termijn met tarwe's te komen van
goede bakkwaliteit. "Maar dan moet
wel aan enkele voorwaarden worden
voldaan zoals een honorering van de
bakkwaliteit, een nauwkeurige defi
nitie in EG-verband terwijl de kweker
over de juistë selektiemethoden moet
kunnen beschikken".
Hoewel een ras van goede kwaliteit
gekombineerd met goede landbouw
kundige eigenschappen een speld in
een hooiberg is, staat een ras met de
ze kombinatie er toch aan te komen:
de VDH 1058-82. Deze tarwe bevindt
zich momenteel in RIVRO-
voorbeproeving. Ze kan kwalitatief
en landbouwkundig vergeleken wor
den met Arminda en Miller.
In China worden reeds 90.000 hekta-
res rijst niet meer op de traditionele
manier ingezaaid, maar op droge per
celen geteeld. Daardoor kunnen de
kosten met zo'n 60$/ha worden ver
minderd. De waterbehoefte daalt met
een derde, zodat de rijst Ook in het
droge noorden en noordoosten van
China kan worden verbouwd. De op
brengsten liggen met de nieuwe me
thode gemiddeld bij 4,7 ton/ha, in het
Tong-Xian-gebied bij Peking wordt
zelfs 6,75 ton/ha bereikt.
(de Voor)
Voor te kleine bedrijven geen plaats
"De akkerbouw in Nederland heeft beslist perspektief, op
voorwaarde dat vele knelpunten tegelijkertijd worden aan
gepakt. De oplossing zal gezocht moeten worden lafigs de
weg van geleidelijkheid en van alles een beetje". Dit zei
de voorzitter van het Hoofdproduktschap voor Akker-
bouwprodukten, dr. M.P.M. Vos, op de jaarlijkse akker-
bouwkonferentie van de Nederlandse Christelijke Boeren
en Tuindersbond (NCBTB) op 30 januari 1986 te
Lunteren.
Hoewel een aantal zaken in handen van anderen ligt, zal
de akkerbouw toch ook veel zelf moeten doen, zoals uit
breiden van sommige bestaande en nieuwe teelten en stre
ven naar kostenbesparingen. "Zijn er al studieklubs ron
dom de peulvruchtenteelt? Zijn de mogelijkheden van
brouwgerst en betere baktarwe wel voldoende benut? Kan
de Nederlandse konservenindustrie niet echt konkurrerend
worden gemaakt? Op de groentenmarkt is echt geen ruimte
voor een grote overgang vanuit de traditionele akkerbouw
gewassen. Omgekeerd wil dat niet zeggen dat wij niet op
jacht moeten gaan naar de kleine gaatjes", aldus de voor
zitter van het Hoofdproduktschap. Volgens hem moet de
akkerbouw met te weinig land proberen het bedrijf te ver
groten, of wellicht een overgang naar een andere be
drijfstak overwegen. Is dit niet mogelijk, dan moet hij eer
lijk zijn en zijn bedrijf opgeven. Dit bedrijf kan aan een
ander worden toegevoegd of uit produktie worden geno
men en mogelijkerwijze worden aangewend voor
bosbouw.
Problemen in de ene bedrijfstak moeten echter niet afge
wenteld worden op de andere. Inkrimping van de zuivel-
produktie, wijn- en olijventeelt is een potentiële bedrei
ging voor de akkerbouw in de Gemeenschap. Echter ook
binnen de bestaande akkerbouw zelf lijkt de zaak bedrei
gend. Nog hogere opbrengsten per hektare, niet alleen van
granen, maar ook van aardappelen en suikerbieten, kun
nen tot inkrimping van de arealen noodzaken, omdat de
markt het aanbod niet kan opnemen.
Om het overproduktieprobleem in de graansektor op te
lossen moet gekozen worden tussen kontingentering of het
marktmechanisme zijn werk laten doen. Vos zei grote
moeite te hebben met een quotaregeling. Zijn keuze zou
een meer marktgericht beleid zijn. Daarenboven zal grond
uit de produktie moeten worden genomen en zullen nieu
we aanwendingsmogelijkheden moeten worden gestimu
leerd. Het beleidsvoornemen van de Europese Commis
sie, waarbij in principe geen onderscheid zal worden ge
maakt tussen een ekonomisch en sociaal beleid, komt o.m.
neer op een verlaging van de garantieprijzen voor bak
tarwe met 4 a 5%, voergranen met 9 a 10% en winter-
gerst met 13 a 14%.
Vrijdag 7 februari 1986