m
VOO I? III!
VROUW
Oma worden - Oma zijn
Kruiswoordraadsel
n
n
n
n
l< rubriek
"Het vragenformulier" van de
Tsjechische schrijver Jiri Grusa
Aparte weken
Daar heb ik nog geen tijd voor....
gesmoorde karbonades "largo"
onder redaktie van de Reaktiekommissie
Bond van Plattelandsvrouwen voor Zee
land en Brabant
Redaktieadres:
Mevr. P.J. de Rooy-Janse
Chezeeweg 18, 4424 ZG Wemeldinge
Als je oma wordt dan verandert er wel
iets. Zolang je geen kleinkinderen
hebt, vind je alle baby's lief zonder
meer. Maar zo gauw een nakomeling
van jouw nakomeling zich meldt,
komt er gerichte belangstelling en
dan kijk je met heel andere ogen naar
zwangere jonge vrouwen en naar ba
by's en peuters. Er komt een dimensie
bij. De folders van speelgoed en ba
bykleertjes verdwijnen niet meer me
teen op de stapel oud papier.
Als je oma wordt, dan begint alles
een beetje opnieuw. Je beleeft weer
de geboorte en het opgroeien van de
eigen kinderen. Dan blijkt datje lang
niet alles vergeten bent. Je gaat ver
gelijken. De zwangerschap toen en
nu. Vroeger jezelf toch wel wat ont
zien en rustig je gang gaan en niet te
opzichtig kleden. Nu is het gewoon
als de toekomstige moeder zich vlot
kleedt en haar baan houdt tot 6 we
ken voor de bevalling. Daar heb je
eerst als a.s. oma moeite mee. Dat
kan niet goed zijn en waarom toch?!
Maar de oma's emanciperen mee en
zij gaan ook alles eens op een rijtje
zetten en komen dan tot de konklusie
dat het nu wel anders gaat, maar dat
het niet minder goed hoeft te zijn.
Wij deden het anders dan onze ou
ders en de geschiedenis herhaalt
zich: onze kinderen doen het op hun
manier.
Als je- oma bent dan komt pas de
grote verandering. Logeerpartijen
worden totaal anders. Als kleine ba
by is het nog vrij eenvoudig. Slapen
in de wagenbak en verder vraagt het
nog geen speciale voorzieningen. De
volgende fase is kinderstoel en box
lenen bij vrienden die ruimte hadden
deze attributen te bewaren.
Het is intussen een manneke van 2
jaar. Onze dochter en schoonzoon
zaten in de druke van een verhuizing
met alle bijkomende beslommerin
gen. Ons aanbod om tijdelijk Jochem
naar ons te halen werd met beide
handen aangegrepen. Hij is bijna 3
weken bij ons geweest. Wel een in
grijpende gebeurtenis als je jaren
gewend bent je eigen gang te gaan en
alleen maar rekening met je partner
hoeft te houden. Mijn verwachtingen
waren gemengd: ik zag er tegenop en
ik verlangde ernaar.
We hebben hem opgehaald uit Delft.
Een auto vol: wandelwagen, autozit
je, speelgoed, kleren, loopauto,
kampeerbedje, het was een kleine
verhuizing. Het afscheid ging goed.
Hij vond het prima: opa, auto, mee!
Het eerste werk bij ons thuis was hem
vertrouwd maken met de trap
(woonde op een flat met lift). Na een
paar dagen was het een attraktie
zelfstandig naar boven te gaan en
zelfs werd het middagslaapje en het
naar bed gaan hierdoor aantrekke
lijk. Mijn man had wijze woorden
gesproken voordat hij bij ons kwam:
huishoudelijk werk zou deze tijd bij
zaak zijn. Nu is hij daar altijd wel
voorstander van geweest, maar deze
keer was ik het roerend met hem
eens. Kwetsbare spullen opbergen en
geen aktiviteiten van ons buitens
huis, ons echt instellen op dat kleine
manneke. Achteraf bleek dat dit de
goede manier was om het voor ons
alle drie gezellig te maken. We heb
ben hem niet verwend (of toch een
klein beetje?) maar hij heeft wel onze
aandacht gehad. We hebben genoten
van z'n spel, z'n gebrabbel en z'n
gesjouw met een stoof want hij moest
overal bij zijn en hij was voor veel
dingen juist een stoofhoogte te klein.
Hertjes en eendjes kenden ons na een
paar dagen. Na 3 weken brachten we
hem naar z'n nieuwe woonplaats.
Een beetje vreemd maar toch gauw
gewend. Na een nachtje slapen was
het afscheid wederzijds zwaar. Dikke
tranen en verontwaardigd dat we
zomaar weggingen. We waren erbij
gaan horen.
Thuis gekomen achterstallig werk
gedaan. Eén van de werkjes was een
gedeelte van de slaapkamer, waar
zijn bedje gestaan had, behangen. Is
het toch waar dat kleinkinderen
meer mogen dan de eigen kinderen
vroeger? Ik zocht de rol behang op en
maakte plakmeel klaar en m'n man
stond heel nauwkeurig de schade te
herstellen zonder één woord van ons
beide ten nadele van die kleine schat.
Het is waar!! Het waren een paar
bijzondere, fijne weken.
R. Mouthaan-Mantel
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
Naar aanleiding van het artikel
"Oma in spijkerbroek" werd mij
gevraagd: Stel je voor dat je nu
oma zou worden. Wat voor oma
zou je dan willen zijn?" Mijn
kinderen leren nog en daarom is
het moeilijk mij in die situatie te
verplaatsen. Onwillekeurig gaan
mijn gedachten terug naar mijn
eigén grootouders. Mijn oma's
liepen zo'n 40 jaar geleden in
donkere jurken. Zij kwamen op
bezoek of wij gingen er op be
zoek. Van mijn ouders kreeg ik
altijd het idee van wij moeten
weer of iedereen was in rep en
roer omdat de ouders op bezoek
kwamen. Een hechte band met
mijn grootouders was er niet. Aan
het eind van mijn lagereschool-
periode overleden er drie van de
vier.
Wat voor oma zou ik dan zelf
willen zijn? Een oma, die zelf nog
volop bezig is, die met de tijd
meegaat en de vernieuwingen
volgt. Trouwens om nu de kinde
ren te begrijpen is het zaak om bij
te blijven. Dus zal dit voor de
kleinkinderen zeker nodig zijn.
Dit zal echter door verschil in
opvoeding en levenswijze best
moeilijk zijn. Mijn kinderen zeg
gen vaak: "We vinden het zo
moeilijk om met oma of opa te
praten. We weten niets te zeg
gen?" Vooral als je elkaar niet
regelmatig ziet, zullen dat 2
aparte werelden zijn. Als ze klein
zijn hoop ik er van te genieten en
zal ik proberen me niet met de
opvoeding te bemoeien (zal dat
moeilijk zijn?). Oppassen in
noodgevallen zal ik best doen,
maar niet als vaste oppas, omdat
de ouders bijv. werken. Als er een
beroep op me wordt gedaan om
op te passen zal ik me denk ik best
schuldig voelen, als ik kies voor
eigen besognes. Je hoort immers
altijd voor je kinderen klaar te
staan. Het wordt dan een kwestie
van eigen keuzes maken en daar
naar handelen. Het lijkt me dat
als er een goede verstandhouding
is met de kinderen, dit doorwerkt
naar de kleinkinderen. Als de
kinderen niet graag komen, zul
len de kleinkinderen dit merken
en ook niet komen. Voorlopig
vind ik het nog best zo. Misschien
zal ik ooit nog eens zeggen: "Ik
zal er graag mijn vrijheid voor
over hebben, als er maar klein
kinderen zijn". Nu zeg ik nog: "Ik
heb nog geen tijd om oma te
zijn".
J.M. Elema-Meinardi
Vorig jaar hield de heer Kees Mercks
wetenschappelijk medewerker aan de
gemeentelijke universiteit van Am
sterdam op uitnodiging van de lees
kringen op Schouwen-Duiveland een
lezing over de geschiedenis van Tsje-
choslowakije en met name de kui
tuurontwikkeling in dit land, vanaf de
2e wereldoorlog tot heden. De heer
Mercks gaf deze lezing ter inleiding
van het boek "Het vragenformulier"
van de dissidente schrijver Jiri Grusa,
dat intussen door de leeskringen op
Schouwen-Duiveland gelezen is.
Kees Mercks is de vertaler van het
boek in het Nederlands, en is hiervoor
onderscheiden met de Aleida Schot-
prijs.
De heer Mercks was nu naar Drei-
schor gekomen om het boek met de
aanwezige dames te bespreken naar
aanleiding van de door hem opge
stelde vragen. Het is geen makkelijk
boek. Grusa is een gekompliceerd en
soms chaotisch schrijver. "Het vra
genformulier" is gedeeltelijk een
biografische roman. Het behandelt
drie belangrijke fasen uit het leven
van de hoofdpersoon. "Wie ben ik"
"Waarvandaan kom ik" en "waar
heen ga ik". Deze vragen komen bij
de hoofdpersoon boven naar aanlei
ding van het invullen van een vra
genformulier bij een sollicitatie. In
deze vragen worden voorouders, ou
ders en zijn persoon op alle moge
lijke facetten aan de tand gevoeld.
Hiermee wil men voorkomen dat een
"ideologische vijand" bij de socialis
tische staat in dienst treedt.
Door de uitleg van de heer Mercks
werd dit boek begrijpelijk voor de
lezers. De meeste dames hadden het
een zware opgaaf gevonden dit boek
door te komen. Het boek bestaat ei
genlijk uit verschillende verhalen,
met daarbij fiktieve werkelijkheid.
Mevr. de Koeyer-Doeleman, die de
spreker verwelkomde en inleidde,
wist met goed gekozen woorden dui
delijk te maken, wat de reaktie van
de lezer op het boek was. Ik citeer:
"Ik denk niet dat velen van ons de
vragen over thema, motief en ruimte
hebben kunnen beantwoorden. Toch
is het naar mijn mening goed, dat we
met dit boek aan het werk zijn ge
gaan" en "Ik ben er van overtuigd,
dat deze avond een uitstralingseffekt
zal hebben en ons zal stimuleren
meer Slavische literatuur te lezen".
Tot zover citaten.
"Het vragenformulier". Dit boek
heeft ons lange tijd bezig gehouden.
Het heeft ons moeite gekost, maar
toch voldoening gegeven het aange
durfd te hebben.
R. Mouthaan-Mantel
Horizontaal:
1 Bezorging; 9 lariks; 13 halfbloed;
14 vreemde munt; 15 mantel zonder
mouwen; 16 landbouwwerktuig; 17
oude maat; 19 onmeetbaar getal; 20
kwab; 21 autokenteken van Turkije;
22 verhoogd terrein; 25 doden; 28
aan land komen; 30 handvat; 32 dof
kirren; 34 ogenblik; 35 scheikundig
element; 36 boom; 38 voorvoegsel;
39 vereerd dier; 41 uitroep; 42 uit
gezette lijn; 44 lengtemaat; 45 voor
uit; 46 uitgang van de overtreffende
trap; 47 koper van gestolen goed; 48
muzieknoot; 49 vogelprodukt; 50
Frans lidwoord; 51 lichaamsdeel van
een vis; 52 veter; 55 aardnootje; 57
decigram; 59 bewerkt; 62 doelen; 64
ter plaatse; 65 opstootje; 66 bijbel-
deel; 68 familielid; 69 Engelse ont
kenning; 70 rivier in Afrika; 72 te
eniger tijd; 74 bijbelse plaats; 76 lo
pen; 77 verhouding ten hondèrd.
Vertikaal:
1 Beetwortel; 2 hemelbode; 3 zonder
twijfel; 4 steekspel; 5 laatstleden; 6
deel van de mond; 7 bloem; 8 schei
kundig element; 9 onstandvastig; 10
aardrijkskundige term; 11 godsdien
stig gebruik; 12 pittig; 15 klank; 18
belasten; 20 teken; 23 deel van een
vaarwater; 24 adviesorgaan; 26 en
kele snaar; 27 gedaan en laten; 29
plant; 31 overgave; 33 notehouten;
35 vlaktemaat; 37 geroosterde stuk-
De ribkarbonade voelt zich goed
thuis in zowel de braadpan als op
de grill en zeker ook op de bar
becue, waar deze karbonade een
verrassend resultaat oplevert. U
ziet een veelzijdig stukje vlees
waarmee men alle kanten uit
kunt. Daarom hebben wij er een
niet alledaagse uitgelicht die toch
de moeite loont om eens te pro
beren! Allereerst een paar vlees-
tips:
Was het vlees nooit daar de kans
bestaat dat de smaak er op
achteruit gaat. Geeft u er toch de
voorkeur aan het vlees te wassen,
droog het dan heel goed af! Laat
het ook niet te lang doorbraden
daar dit ten koste gaat van de
sappen en de malsheid. Let er
vooral op bij groot vlees niet di-
rekt aansnijden uit de pan maar
laat het eerst een paar minuten
afkoelen. Wordt het vlees ges
toofd, let er dan op dat dit proces
geleidelijk en zeker langzaam
verloop (sudderen). Op de laag
ste warmte bron! Denk er ook
aan nooit warm vlees in de koel
kast plaatsen! Laat het eerst goed
afkoelen en dek het dan goed af
met wat folie eer u het in de
koelkast zet!
Zout het vlees voor u het gaat
braden, en verder; laat u uitvoe
rig voorlichten door uw slager!
Ingrediënten: voor 4 personen
4 ribkarbonades a 250 gram
1 grote winterwortel
2 rode paprika's
200 gram rozijnen (geweld in
lauw warm water),
100 gram boter of margarine
1 dl. spijsolie
2 eetl. sojasaus
2 eetl. azijn
1 eetl. bruine suiker
4 a 5 dl. vleesbouillon of water
iets aardappelmeel, 't sap van een
halve citroen
1 dl. port (rood), peper, zout
snufje tijm en wat kruidnagel
poeder.
Bereiding:
Maak van de tijm, zout, peper,
kruidnagelpoeder een mix en
wrijf er de karbonades goed mee
in. Verhit de boter en de spijsolie
tot ze lichtbruin begint te kleuren
en bak de karbonades om en om
snel bruin en neem ze uit de pan
(hou ze warm), doe in de braad
boter de in dunne reepjes gesne
den wortel en de aan dunne rin
gen gesneden paprika's (verwij
der het zaad) en fruit het voor
zichtig aan tot het wat glazig be
gint te worden hou het vuur laag
en doe er de bouillon of het wa
ter, de azijn, sojasaus, de bruine
suiker bij, en breng alles aan de
kook, laat het even doorkoken,
temper de warmtebron en leg de
karbonades in de saus, leg er een
deksel op en laat ze gedurende 30
a 40 minuten sudderend gaar
worden!
Voeg er op het laatste moment de
rozijnen aan toe en bindt de saus
af met in wat water opgeloste
aardappelmeel! Tot slot, breng
het op smaak met de port en het
citroensap en eventueel nog wat
zout.
Garnituren: stokbrood, gekookte
aardappelen of deegwaren. Laat
zich ook goed smaken met droge
rijst en meloensalade, (ontdoe de
meloen van de schil, verwijder
het zaad, en snij ze in grove stuk
ken, dresseer ze in een schaal en
maak de meloen op smaak met
wat gemberpoeder, zout, dunne
room en wat citroensap).
Veel succes.
M.A. van der Vliet
jes vlees; 40 rivier in de Sovjet-Unie;
41 onderofficier; 43 in het afgelopen
jaar; 44 grondlegger van de erfelijk
heidsleer; 45 gelijkzijdige vierhoek;
47 last; 48 beeldverhaal; 51 toege
ven; 53 bedrag; 54 water doorlatend;
Vrijdag 17 januari 1986
55 per regel; 56 reeds; 58 buigzaam;
60 bijbelse profeet; 61 voorzetsel; 63
interval; 67 mal aanwensel; 71 bevel;
72 vliegtuigkenteken van Oostenrijk;
73 voorzetsel; 75 water in Noord-
Brabant.
23
