Geïntegreerde onkruidbestrijding:
volwaardig alternatief?
Stand van de landbouwgewassen
Zoek de zon
in Canada, Madeira...
Agrarische studiereizen 1985
Deze vraag heb ik getracht te beantwoorden voor het zuidwesten in
mijn afstudeeropdracht voor de Hogere Agrarische School te Dor
drecht. Geïntegreerde landbouw: Het staat de laatste jaren volop in de
belangstelling. Is die belangstelling-terecht? Wat is het verschil met de
gangbare landbouw en wat voor prijskaartje hangt eraan? Alvorens
deze vragen te kunnen beantwoorden moet eerst het begrip "geïnte
greerde landbouw" en het ontstaan ervan wat nader toegelicht worden.
Overschotten en milieubelasting
Om met het laatste te beginnen:
Sinds 1950 hebben zich in de land
bouw ingrijpende wijzigingen vol
trokken die een al even ingrijpende
invloed op de produktiestruktuur
hebben gehad. Het voert hier te ver
om daar diep op in te gaan. Wel moet
aangestipt worden wat voor effekten
dit had/heeft, met name de nadelen
waar we in toenemende mate mee
gekonfronteerd worden.
Te denken valt aan de (te) dure
overschotten binnen de EEG. de
toegenomen belasting van het milieu
en het in veler ogen verslechterde
image van de landbouw.
Op de zojuist beschreven voedings
bodem kiemde de wens naar een an
dere manier van landbouw. Er
groeide een zogenaamde "geïnte
greerde landbouw". In de vakpers is
daar al veel over gepubliceerd zodat
een verdere uitleg beperkt kan blij
ven tot het noemen van een aantal
belangrijke doelstellingen ervan. Dat
zijn: redelijke inkomens en arbeids
omstandigheden voor de boer, rede
lijke prijzen voor de konsument, een
verantwoord en zuinig gebruik van
energie en grondstoffen en, in meer
dere opzichten, een verbetering van
de milieukwaliteit.
Vergelijking
Om de in het begin gestelde vragen
te kunnen beantwoorden voor de
onkruidbestrijding in het zuidwes
ten, is in mijn afstudeeropdracht een
vergelijking gemaakt tussen de
gangbare en een geïntegreerde on-
kruidbestrijdingsmethode voor het
gemiddelde zuidbevelandse akker
bouwbedrijf. Dat is 40 ha groot en
het bouwplan bestaat uit 10 ha aard
appels, 8 ha suikerbieten, 12 ha win
tertarwe, 4 ha erwten, 4 ha zomer-
gerst en 2 ha uien. De arbeidsbezet-
ting is 1 VAK. De gangbare methode
is gedestilleerd uit gegevens van
zuidbevelandse studieklubs. De
geïntegreerde methode is gebaseerd
op onderzoeksgegevens en praktij
kervaring, met de eerdergenoemde
doelstellingen als uitgangspunt.
Voor de financiële vergelijking geldt
als eis: bedrijfsekonomische be
trouwbaarheid. Daarom zijn voor
alle kostenfaktoren de officieel gel
dende normen gebruikt.
De verschillen zijn dan: voor som
mige gewassen een afwijkende ras
keuze omdat dit in onkruidbestrij-
dingsopzicht voordelen heeft. Voor
waarde daarbij is dat kwa opbrengst
niets ingeleverd mag worden. Voor
de verdere onkruidbestrijdingsmaa
tregelen geldt dat in alle gewassen
(behalve uien) een halve dosering
bodemherbicide wordt toegepast als
preventieve kamillebestrijding. De
rest van de onkruiden wordt pas na
verschijnen bestreden, waarbij meer
gebruik wordt gemaakt van mecha
nische onkruidbestrijding zoals eg
gen, schoffelen en aanaarden. Wor
telonkruid wordt aanvullend bestre
den met stoppelbewerkingen na
erwten en zomergerst. De hierdoor
verminderde mogelijkheden voor
groenbemesting worden gekompen-
seerd door een gift Icippemest voor
de aardappels.
Nog geen volwaardig alternatief
De geïntegreerde methode levert het
volgende resultaat op: Een vermin
dering van het herbicidengebruik
met 40%. Daar staat echter een gro
tere arbeidsinput (230%) en een gro
ter aantal trekkeruren (260%) per ha
voor de onkruidbestrijding tegen
over. Verder valt ook de bemesting
iets duurder uit, maar dat is eksklu-
sief het opbrengstverhogend effekt
van kippemest. Dit levert een prijs
kaartje voor de geïntegreerde me
thode op waaruit blijkt dat de kosten
50/ha per jaar hoger liggen. Dit
verschil bestaat voornamelijk uit ar-
beids- en brandstofkosten, respek-
tievelijk 20,- en 23,50.
De konklusies die aan deze vergelij
king kunnen worden verbonden zijn:
de geïntegreerde methode is op fi
nancieel gebied nog geen volwaardig
alternatief. "Nog geen" want dé toe
komst zal moeten leren hoe lang het
geringe financiële nadeel stand
houdt. Verder moet de grotere
weersgevoeligheid van de mechani
sche onkruidbestrijding als nadelig
punt worden genoemd. De voorde
len van de geïntegreerde methode
zijn een zuiniger herbicidengebruik,
een gevariëerder pakket onkruid
bestrijdingsmaatregelen en een be
wustere toepassing van die maatre
gelen.
Bovenstaand is een zeer verkorte
weergave van de inhoud van de af
studeeropdracht. Om een beter in
zicht te krijgen in de totstandkoming
van de konklusies is het verslag aan
te vragen door overmaking van 15,-
op giro 5-519500 van T. Zondervan,
Abr. Kuyperweg 300 in Dordrecht
o.v.v. "toezending verslag".
door T. Zondervan
Het natte najaar van 1984 heeft tot
gevolg gehad dat er veel land onder
ongunstige omstandigheden is ge
ploegd. Door de twee strenge vorst
perioden in kombinatie met weinig
neerslag in januari en februari heeft
de struktuur van de grond zich gro
tendeels kunnen herstellen.
Na de vorstperiode konden de ak
kerbouwers een goed begin maken
met de voorjaarswerkzaamheden.
Veel regen en koude in de 3e decade
van maart en april zorgen echter
voor struktuurverslechtering van de
grond. Waardoor de werkzaamheden
sterk werden vertraagd.
Als gevolg van het wisselende weer
verliepen de zaai- en pootwerk-
zaamheden vertraagd en zeer ges
preid. Aanvankelijk hadden de ge
wassen één tot twee weken achter
stand.
Plaatselijk zijn in april en mei zware
regenbuien gevallen wat in sommige
gevallen flinke wateroverlast tot ge
volg heeft gehad. In mei en begin
juni hebben zware hagelbuien plaat
selijk- schade aan de gewassen toege
bracht.
In het algemeen hebben de akker
bouwgewassen een goede stand en
zijn gezond.
Het gunstige weer in de tweede helft
mei en begin juni heeft veel goed
gemaakt en de meeste gewassen
hebben een flink deel van de achter
stand ingelopen.
Ziekten, plagen en onkruiden heb
ben op dit moment nog geen be
langrijke problemen te zien gegeven.
Granen
Door de slechte weersomstandighe
den in het najaar 1984 werden de
rooivruchten laat en onder ongun
stige omstandigheden geoogst. Het
overgrote deel van de wintertarwe is
laat en vaak onder slechte omstan
digheden gezaaid.
De opkomst was onregelmatig, maar
in maart en april, mede door een
goede uitstoeling, is de stand regel
matiger geworden.
Door het late voorjaar werden ook
de zomergranen aan de late kant ge
zaaid.
In bijna het hele land kwam al vroeg
aantasting door meeldauw voor. In
mei is dit sterk uitgebreid. In de eer
ste week van juni was bijna 70% van
de tarwepercelen aangetast. In het
algemeen is met succes gespoten.
In Groningen, Friesland en Noord-
Holland is gele roest waargenomen.
Bladluizen kwamen begin juni op
een aantal percelen in de tarwe voor.
In het Zuidwesten zijn extra bespui
tingen uitgevoerd ter bestrijding van
kleefkruid en duist in de wintertar
we.
Droge peulvruchten
De erwten hebben in het algemeen
een redelijk tot goede stand bij een
10
- P
De stand van de aardappelen is over het algemeen bevredigend.
voldoende aantal planten. Het gewas
groeit de laatste weken vlot.
Op een aantal percelen moesten
bestrijdingen worden uitgevoerd als
gevolg van aantastingen door blad-
zandkevers.
Koolzaad
Behoudens enkele percelen koolzaad
in Groningen kwam het gewas goed
de winter door.
Het koolzaad heeft laat, maar zeer
goed gebloeid. In het algemeen is de
hauwzetting prima.
Graszaad
In Groningen en Noord-Holland
zijn een aantal laat ingezaaide per
celen uitgewinterd.
Het graszaad heeft een redelijk tot
goede stand. Plaatselijk komen per
celen voor waar het gewas een dunne
stand heeft.
Vlas
Het vlas is onder gunstige omstan
digheden gezaaid. Plaatselijk komen
opkomstproblemen door korstvor-
ming voor. Het gewas is de laatste
weken vlot gegroeid.
Aardappelen
De meeste aardappelen zijn dit jaar
in de laatste week van april en in de
eerste drie weken van mei gepoot.
Gemiddeld is dat 14 dagen later dan
in andere jaren.
De opkomst was in het algemeen
goed.
Dankzij het gunstige weer in de
tweede helft mei, begin juni met ho
ge temperaturen en voldoende vocht
zijn de aardappelen vlot gegroeid.
De indruk bestaat dat de groei
achterstand die aanvankelijk bes
tond voor een groot gedeelte is inge
lopen.
De gewassen zijn in het algemeen
gezond.
Wel gaf de onkruidbestrijding plaat
selijk problemen, omdat bijna niet
voor opkomst kon worden gespoten.
Suikerbieten
Dit jaar zijn de suikerbieten zeer
gespreid gezaaid.
In het Zuidwesten en op de lichte
gronden in noordoost en zuidwest
Nederland was voor half april reeds
een gedeelte van de suikerbieten ge
zaaid.
In de andere gebieden zijn bijna alle
suikerbieten pas na 20 april gezaaid.
Het gewas is één a twee weken later
gezaaid dan de gemiddelde zaaida-
tum van de laatste 10 jaar.
In een aantal gebieden met name op
klei- en zavelgronden kwam op per
celen die vroeg waren gezaaid ver-
slemping en korstvorming voor. Dit
heeft echter geen grote problemen
gegeven.
Als gevolg van o.a. hagel, korstvor
ming, verstuiving, ziekten/plagen en
nachtvorst moest ongeveer 2.000 ha
worden overgezaaid, hetgeen niet
abnormaal hoog is.
In het algemeen heeft het gewas een
goede opkomst en een vlotte begin-
groei te zien gegeven.
De onkruiden gaven weinig proble
men. Wel waren de ervaringen met
onkruidbestrijding dit jaar zeer wis
selend.
Uien
Evenals de suikerbieten zijn de zaai-
uien ook over een langere periode
gezaaid. Vanaf half maart tot in de
derde weèk van april.
De mêeste uien zijn gezaaid na half
april.
De zaai-uien hadden een achterstand
welke door een vlotte groei belang
rijk is ingelopen.
Vroeg gezaaide uien in het Zuidwes
ten hebben schade ondervonden
door zware hagelbuien. De stand is
hier wisselend.
Het gewas is in het algemeen gezond.
Na het natte en koude voorjaar, lijkt
de zomer ook nogal droevig te zullen
uitvallen. Reden om u te beraden of
u de zomerzon elders zult gaan ge
nieten.
Mogelijkheden zijn er voldoende, bij
voorbeeld:
Canada, 30 juli - 13 augustus, 15-
daagse vliegreis/trektocht van Win
nipeg naar Calgary, dus door Mani
toba, Saskatchewan en Alberta. Ge
reisd wordt, in een komfortabele,
airconditioned bus; Nederlands
sprekende reisleiding, zéér goed be
kend met het agrarische leven en
werken in Canada. Overnachtingen
in: Winnipeg, Brandon, Regina,
Saskatoon, Edmonton, Hinton, Jas
per National Park, Banff National
Park en Calgary. Tochten door de
Nationale Parken, bezoeken aan
agrarische bedrijven enz.
Een schitterende tocht door een gro
te verscheidenheid aan landschappen.
Madeira, 5-12 augustus, 8-daagse
vliegreis/verblijf in Funchal, de
hoofdstad van Madeira. Exkursies
over het gehele eiland, dat zeer ge
varieerd is aan landschappen door
'o.a. vrij hoge bergtoppen tot 1.600
m. Op Madeira produceert men o.a.
druiven (voor de Madeirawijn), ba
nanen, citrusfruit, groenten en bloe
men. Madeira is een mooi eiland,
mede door de bloemenweelde. Het
klimaat is zeer mild nooit koud en
niet heet. De gemiddelde tempera
tuur is 22 gr.C.
Een prachtige reis met een prettig
programma!
Sauerland, 12 -16 augustus, 5-daagse
busreis naar een erg mooi gebied op
niet zo'n grote afstand van de Ne
derlandse oostgrens. Door het
Sauerland en in Hessen worden
mooie tochten gemaakt, oude steden
bezocht en een agrarisch bedrijf be
zichtigd; ook de druipsteengrotten
van Attendorn. Verblijf in Hotel Der
Sauerland Stern met kegelbaan,
sauna en zwembad.
Een goed verzorgde reis, die de moei
te waard is!
Schotland, 15 - 23 augustus. Door de
aanvaring van het schip van de
N.S.F. moet de reis helaas met een
dag ingekort worden. Uiteraard
wordt de reissom ook aangepast. Na
aankomst in Huil wordt meteen
doorgereisd naar Edinburgh, zodat
het programma van de volgende da
gen niet gewijzigd behoeft te worden.
Voor deze fascinerende tocht door de
Schotse Hoog- en Laaglanden zijn
nog plaatsen beschikbaar.
Als in augustus de heide bloeit, is
Schotland op z'n mooist!
Schwarzwald, 26-31 augustus, 6-
daagse busreis met 5 overnachtingen
in een prettig familie-hotel, gelegen
in een schitterende omgeving. Ex
kursies naar het bloemeneiland
Mainau, de waterval van Schaffhau-
sen, Freiburg; prachtige tochten o.a.
"Grüne Strasse" en "Schauinsland",
gelegenheid wandelingen te maken,
en verder...
Californië, 16 september - 4 oktober,
19-daagse vliegreis, rondreis per bus.
Nog enkele plaatsen beschikbaar.
Tunesië, 17 - 24 september, 8-daagse
vliegreis, exkursies vanuit een ver
blijf in Sousse. Tunesië geeft u een
blik in een andere wereld, die zeer
interessant is, ook op agrarisch ge
bied.
Ierland, 19 - 26 september, 8-daagse
vliegreis, rondreis per bus. Zeer
boeiende tocht. Door het milde kli
maat kan het in de tweede helft van
september aangenaam warm van
temperatuur zijn.
Kreta, 3 - 10 oktober, 8-daagse vlieg
reis/verblijf in Heraklion.
Moezeldal, 21-25 oktober, 5-daagse
busreis/verblijf in Moselkern.
Wenen, 30 oktober - 3 november, 5-
daagse vliegreis/verblijf in de bin-
nenstad van Wenen.
Londen, 1-4 december, 4-daagse
trein-boot-busreis met bezoek aan de
Royal Smithfield Show.
Voor uw aanmelding, voor nader
overleg of voor het aanvragen van de
brochure "Agrarische Studiereizen
1985" kunt u bellen naar het sekre-
tariaat van Agrarische Studiereizen,
mevrouw L. Deumer, Roermonds
plein 20, 6811 JN Arnhem: 085 -
512087 (eventueel 085-427784).
Vrijdag 5 juli 1985
